Eerste Augustusdagen gaan de
Westfriezen naar Hoorn
Tentoonstelling en optocht beloven
hoogtepunten te worden
Oud-Westfriesland
Hist. Genootschap „Oud Westfrieslandzal
jubileum luisterrijk vieren
Vertellingen uit de oude doos
IN DE HARTEN van honderden Westfriezen heeft het Historisch
Genootschap „Oud w est friesland" zich een goede naam verworg-
ven. In deze eeuw van de techniekf nu vliegtuigen sneller dan 't
geluid hoven onze hoofden voor trazen, nu ook de laatste van
Jules Verne' voorspellingen op het punt staat beivaarheid te
worden, is het goed af en toe stil te staan bij het verleden. Eens
te onderzoeken, hoe onze voorouders op de Westfriese bodem
leefden en werkten. Dat niet al leen. Naast de beoefening en het
in ere houden van alles, wat op de historie van ons gewest be
trekking heeft toil het Historisch Genootschap zich ook beijve
ren voor het behoud van het landschapsschoon in ons geroest.
En is er, nu „Oud Westfriesla>nd" bijna 25 jaar prachtig werkt op
dit terrein, geen reden tot dankbaarheid? Geen reden om dit
jubileum tijdens enkele feestdagen te vieren? Met feestdagen,
die lang in de herinnering zullen voortleven?
DAT ZIJN vragen .waarop het
bestuur van „Oud Westfriesland"
het antwoord heeft gegeven in een
"groots opgezet plan, dat ruim
2 maanden voor de herdenking
nog wel niet geheel „rond" is.
maar dat toch in grote lijnen
vorm begint te vertonen. We heb
ben al eens gemeld, dat de al
oude stad Hoorn op 1 en 2
Augustus de Westfriezen zal ont
vangen. In het bekende hotel „De
Roskam" werd op 6 Augustus 1924
door een 30-tal enthousiaste inwo
ners van ons gewes^ op uitnodi
ging van het bestuur van het de
partement Hauwert van de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen
de vereniging opgericht. Daarbij
waren mannen als Van Blanken
uit Spanbroek,.Ruyterman uitHau
wart en vele anderen. Uit alle de
len van het gewest meldden zich
ledwi aan, doch de grote toeloop
kwam pas. toen de welbekende
heer Nobel uit Lutjewinkel zitting
mm in het bestuur en zóvele
Wrstfriezen warm maakte voorde
ve-eniging. dat men er in slaagde
h"t aantal leden tot boven de 1000
op te voeren. Een getal, dat groter
moet worden! Nog te velen volgen
het werk van de vereniging met
belangstelling, doch gaven zich
ntet op als lid. En slechts een
groot aantal leden kan „Oud
Westfrlesland" sterk maken, flnan
cteel en moreel opdat er waarlijk
opbouwden werk kan worden ver
richt.
Wat er gedaan werd
„WAT Oud Westfriesland alzo ge
daan heeft", zult u vragen? Welnu
hebben de traditionele Westfrie-
zendagen. georganiseerd in ver
schillende plaatsen, niet altijd een
grote belangstelling gehad? Vor
men in vele boekenkasten de kos
telijke jaarboeken „Westfrieslands
Oud en Nieuw", achttien in getal
trt heden, niet een kostbaar be
zit? In 1946 is door de samenwer
kende genootschappen in onze pro
Wijsheid in dichtvorm
Ik ben een arme drommel
Toch wens ik mij niet meer;
Ik ben volmaakt gelukkig:
Ik heb wat ik begeer.
Tc Wou trouwen maar ik had
geen cent.
Toen, zocht ik het ln listen:
Ik maakte 'n Spaans ameuble
ment
Van sinaasappelkisten.
Want al wat de aarde aan goeds
biedt,
Is slechts voor de rijken te koop:
Vandaar dan ook dat voor de
armen
Niets blijft dan de ijdele hoop.
De liefde is een valserik
En zo goed opgezet.
Dat zelfs de wijste mannen
Verstrikken in dat net.
Aan vrouwen moet men
z'n verliefdheid niet tonen.
Daar vrouwen verliefdheid
in mannen slechts honen.
VLEERMUIS VERWEKT
CONSTERNATIE.
Vannacht omstreeks half vijf
was er grote consternatie op de
Ceintuurbaan te Amsterdam. De
alarminstallatie van een bontzaak
was in werking ge. reden en het
brute lawaai van dit apparaat ver
scheurde de rust van de prille
och end op tkellge wijze. Buren
werden wakker en keken uit de
ramen maar er was niets te zien.
Wat doet een rechtgeaard Amster
demmer in zo'n geval? Hij draalt
vijf maal 8 en enkele ogenblikken
later klonk een tweede sirene over
de Ceintuurbaan, ditmaal die van
de auto van de radiodienst der
politie. Ook het bureau Stadhou
derskade zond hulp in de vorm
van een hoofdagcx \e fiets met
assistentie. Op alles voorbereid
trokken de dienaren van de Hei
lige Hermandad het gebouw bin
nen. De inbreker zou geen kans
nebben. Helaas voor al dit man
haftig vertoon. Er was geen in
breker. Treurig en geschrokken
zat er op een schapje aan de
,nmur een eenzame vleermuis, die
door een open raam was binnen
gevlogen en onbekend met de men
selijke techniek <je onvoorzichtig
heid had begaan het alarmappa-
Taafc in werking te brengen.
vincie boven het IJ overgegaan
tot uitgifte van een maandblad,
dat gewijd is aan de historische
schoonheid, folklore en geschiede
nis van Westfriesland, de Zaan
streek, Kennemerland enz. „De
Speelwagen" heeft zich in de kor
te tijd van zijn bestaan een uit
stekende naam verworven en wie
het blad eens in handen heeft ge
had wil het niet meer missen.
Zo heeft het genootschap in de
bijna voorbije 25 jaren dus heel
wat werk verzet. Veel van de
schoonheid uit vroeger dagen is
door de activiteit van bestuursle
den en leden bewaard gebleven
voor hen, die na ons zullen komen.
Belangrijk werk, dikwijls zonder
enige ruchtbaarheid verricht! .Mo
ge ..Oud Westfriesland" op de in
geslagen weg voortgaan en boven
al. mogen zeer, zeer velen op Maan
dag 1 en Dinsdag 2 Augustus naar
Hoorn trekken om kennis te ne
men van wat het genootschap de
Westfriezen op deze dagen te zeg
gen heeft en te zien geeft. Daar
over vertellen we elders op deze
pagina.
DIT ZIJN twee foto'8 van een tro
uwplechtigheld op Wieringen, en
kele jaren geleden. We weten niet,
of de Wleringers van plan zijn
ook naar Hoorn te gaan op 1 en
2 Augustus, maar we weten zeker,
dat het Historisch Genootschap h
un komst zeer op prijs zou stellen!
Wat Hoorn zal bieden
i» i t .0 mf>nsf»n dte v.n
Oproep aan alle Westfriezen: helpt mee
of komt kijken
DE PLANNEN tot. herdenking van het 25-jarig bestaan van het
Historisch Genootschap dateren niet van vandaag of gister. Kort
na de Westfriezendag 1948 in Alkmaar werd in principe besloten
hel jubileum feestelijk, maar bovenal waardig te vleten en wel
in de stad van vestiging: Hoorn. De medewerking van het ge
meentebestuur van de oude stad werd gevraagd en spontaan
verkregen en toen ook andere instanties in Hoorn, VVV, een co
mité van actie en de vereniging „Oud-Hoorn" alle medewerking
hadden toegezegd kon het bestuur het werk aanpakken.
Er werd een groot aantal com
missies benoemd, welke stuk voor
stuk tot taak hadden een vastom
lijnd plan samen te stellen. Er
kwamen b.v. een financiële com
missie, een tentoonstellingscom
missie. een huisvestingscommissie
(voor hen, die thans buiten het
gewest wonen), een feestavondcom
missie, een Westfriese koffietafel
commissie, een optocht- en jing-
rijderijcommissie enz. en de com
missieleden hebben hun taak ver
vuld.
1 Augustus
zal. zoals gebruikelijk, om 10 uur
een korte, huishoudelijke vergade
ring gehouden worden, waarbij de
voorzitter Nobel o.a. een overzicht
zal geven van de werkzaamheden
üi de voorbije 25 Jaar. Precies om
12 uur kunnen de aanwezigen aan
zitten aan een te organiseren
ouderwetse Westfriese koffietafel
tegen een zo billijk mogelijke prijs
's Middags om half twee wordt de
grote tentoonstelling geopend in
de Muntstraat (gebouw van de
Ver. Oostindlsche Compagnie). Ze
ker is dit nog niet, want als het
kerkbestuur er mee accoord gaat
zal de veel grotere Oosterkerk als
expositiegebouw gebruikt worden.
Men hoopt, dat de tentoonstelling
geopend zal worden door de Com
missaris der Koningin.
Belangrijk onderdeel
DE TENTOONSTELLING zal on
getwijfeld één der hoogtepunten
van het feest worden. Dat is al
thans de opzet. Verschillende in
stanties hebben hun (waardevol
le» medewerking toegezegd en tot
alle burgemeesters van Westfriese
gemeenten is het verzoek gericht
om een bijdrage te leveren tot het
welslagen. Men hoopt n.1. dat elke
gemeente een kleine, aantrekkelij
ke stand zal inrichten met waar
devolle voorwerpen, foto's, teke
ningen e.d. uit en van de gemeen
ten. uit verzamelingen van parti
culieren en overheid. Er zal des
kundige hulp beschikbaar zijn om
een goed geheel te scheppen en 't
beschermheerschap van elke stand
zal wordeD opgedragen aan de be
treffende burgemeester. Deze ten
toonstelling is niet alleen toegan
kelijk voor leden, doch ook voor
andere belangstellenden.
In de namiddag wordt er in de
Noorderkerk een concert verzorgd
door het bekende, zangkoor uit
Wognum o.l.v. de heer D Saai, af
gewisseld met declamatie. Daarna
is er weer een eenvoudige gemeen
schappelijke maaltijd in diverse
Hoornse hotels.
Avondprogramma
DIT ZAL plaatsvinden ln de gro
te Parkzaal en reeds een groot
aantal personen heeft zich voor
bijwoning van het programma
(verzorgd door bekende Westfrie
zen) aangemeld. Medewerking is
toegezegd door een dansgroep uit
Wijdenes, een dansgroep uit de
Schermeer, de heer Daan Pool uit
Oudesluis, de heer P. Kroon (alias
Cees Stet uit Ierswoud) uit Alk
maar, de heer Jan Koster uit Hau
wert en de heer Gerard Stavenui-
ter uit Enkhulzen. Verder komen
de Westfriese zangers olv de heer
Stam. een in Drechterland zeer
békend koor. 01 v de heer Sasburg
zullen een aantal Westfriese lie
deren worden gezongen, waaruit
naar men hoopt over een
aantal Jaren het Westfriese volks
lied zal worden gekozen. Er zullen
oude dansen worden uitgevoerd
onder deskundige leiding en alles
wijst er op, dat de aanwezigen een
buitengewoon aantrekkelijke avond
'zullen meemaken.
JA }T ZAL wel 2 Augustus reeds
geworden zijn als de feestavond
voorbij is. 's Morgens is er dan ge
legenheid voor wandelingen door
oud-Hoorn en na de middagmaal
tijd wacht opnieuw een uniek
schouivspél: een historische op
tocht van een formaat, zoals men
in Westfriesland nog nooit heef
kunnen zien.
Er zal een soort sterrlt georga
niseerd worden uit alle dorpen
rond Hoorn naar de feestvierende
Coenstad met oude voertuigen, in
een bonte rUboerenwagens, jacht
wagens, sjezen, tentwagens, brik
ken, tilbury's e.d., bestuurd door
mensen, die zo het enigszins mo
gelijk ls in Westfries costuum ge
kleed moeten zijn. Ook de enige
tijd geleden aangekochte en in
oude trant opgeschilderde Speel
wagen zal In de stoet meerijden.
Voorlopig zal de kostbare aanwinst
van het genootschap in het Waag
gebouw te Hoorn staan, maar bij
elke voorkomende gelegenheid zal
het vehikel gebruikt kunnen wor
den. Later, na dit feest, zal de
Speelwagen gedurende '„rustda
gen" een plaatsje vinden in het
museum te Alkmaar.
Aangezien het bestuur niet Pre-
cies weet, waar nog oude voertui
gen te vinden zijn wordt 'n drin
gend beroep gedaan op aljfifl om
de verblijfplaatsen bekend Wma-
ken. Volgeladen wagens met West
friezinnen en Westfriezen worden
op 2 Aug. in Hoorn verwacht! Er
is ook een beroep gedaan op ver
schillende Instellingen om mee te
werken. Zo bv op Van Gend en
Loos voor een oude vrachtwagen
en op de PTT-ers uit Alkmaar, die
bij de 8 October-vierlng met een
prachtig oude postkoets aanwe
zig waren. Men hoopt, dat er een
Hoornse visboer met een honden
kar zal verschijnen. Ook hoopt
men, dat er een oude brandspuit
mee zal rijden, waarbij natuurlijk
manschappen ln costuums uit het
verre verleden. Welke gemeente
kan daar voor zorgen? Men melde
zich voor deelname aan deze unie
ke optocht bij de heer Galis te
Hauwert!!
Rlngrijderi) en dans
De tweede dagVHcmfwyshrdlm
DE TWEEDE DAG zal vermoede
lijk besloten worden met een ring-
rljderij op de Turfhaven met paard
en kar. Een traditioneel gebeuren,
dat vanzelfsprekend niet mag wor
den ontbroken. Voorts is er nog 'n
optreden van de bekende dans
groep uit de Schermeer en dat zou
oorspronkelijk he^ sluitstuk zijn
van de feesten. Maar er zijn nog
andere mogelijkheden! De kans is
nl. groot, dat de feestavond ge
splitst zal worden in twee avon
den. Dan is er dus ook op 2 Aug.
een bont optreden van Westfriese
artisten.
De medewerkers zullen dan ver
deeld worden over de twee avon
den en het bestuur stelt er reeds
nu prijs op te verklaren, dat het
gehalte van het gebodene tijdens
de tweede avond zeker niet min
der aantrekkelijk zal zijn dan dat
van de eerste avond.
Gaat dit laatste plannetje door,
dan betekent de bonte avond een
einde van de groots opgezette fes
tiviteiten.
Een opwekking
HOORN zal gedurende deze 2
dagen in feesttooi gehuld zijn.
In dit Jaar, nu het historisch
Genootschap „Oud Westfriesland"
jubileert, komen natuurlijk van al
le kanten de verhalen los. Verha
len van oude Westfriezen, in het
sappige dialect. Verhalen, zoals ze
ln de officiële bijeenkomsten van
het genootschap wel niet zullen
worden gedaan. Tenminste zo op
het eerste gezicht te oordelen.
Misschien dat het bij nadere ken
nismaking wel meevalt, maar op
pervlakkig, lijken de leden van het
genootschap heel degelijk en heel
deftig. Waarmee we niet te ken
nen willen geven, dat dit ondeug
den zouden zijn. In genen dele.
Maar de verhalen, die wij hoor
den en die we hier onze lezers wil
len toevertrouwen, zijn meer van
boers karakter. Volks zouden onze
bezetters in de achter ons liggen
de jaren zeggen.
x
Het was koud. Een straffe Oos
tenwind blies uit een heldere he
mel. Er moest nogal wat zijn om
de kachel brandende te houden.
En dus besloot Janbuur om de
zaagbok van Arie te gaan lenen.
De pet over de oren, het neuswar.
mertje tussen de brokkelige tan
den, liep hij het pad op. de dars-
deuren langs, waaraan een ouder
wetse broek van de vrouw des hui
zes in het zonnetje hing te bleken
en te drogen. Aan een spijker in
elke deur hing dit zo onmisbare
kledingstuk daar te pralen. Maar
Jan had er geen erg in.
De handen wrijvend stond hij
even later bij Arie op de koestal
en vroeg of hij de zaagbok mocht
gebruiken, want hij had nog wat
hout te zagen
Arie. een druk bewegelijk man
netje, was daar natuurlijk dade
lijk toe bereid. En naarstig kwam
hij met de bok aansjouwen, die
.echter helaas niet door de deur
van 6e koestal bleek te kunnen.
.Da's niks erg", riep Arie. „we
gaan over de dars".
Gezamelijk sjouwden de mannen
de bok naar de dars. Met een zwie
rige zwaai haalde Arie de bongel
van de darsdeuren en meteen
kreeg de straffe Oostenwind er vat
op. Met een zwaai vlogen de deu
ren open. Even een flits wit, een
krakend gescheur en de ramp was
geschied. In alle droefheid hing
aan elke deur een broekspijp. Nog
hadden beide mannen niets in de
gaten. De betrekkelijke voorwer
pen hingen imme-s aan de buiten
kant van de deuren.
Toen Jan echter de deuren weer
aan zou duwen, opdat Arie er de
bongel voor zou doen. hoorde deze
plotseling een bulderende lach.
Arie haastte zich naar buiten.
Even later werd de aandacht van
de vrouw des huizes getrokken
door een nog luider gelach, want
Arie ondersteunde Jap van ganser
harte, toen hij daar de in tweeën
gescheurde broek zag hangen.
Elke keer als Arie het verhaal
deed daverde het hele dorp van
zijn lach. Want hij kon lachen.
Maar hij vertelde er nooit bij. wat
de vrouw gezegd had. En dat zal
wel niet weinig geweest zijn, want
de vrouw kon spreken.
x
Op een zeker welvarend dorp in
Westfriesland stond een drukkerij
En op die drukkerij werkte iemand
die regelmatig het voorwerp was
van de grappenmaker van ande
ren. Goedaardig in de regel, maar
soms op het bedenkelijke af. Op
zekere dag vroeg men hem of hij
een half pond tabak wilde halen.
Natuurlijk was hij daar graag toe
beried, want het was nu Juist niet
zo'n lolletje om de hele dag aan de
drukpers te staan draaien. Im
mers het was ln.de tijd, dat er nog
geen gas en elèctriclteit was en
de pers moest met de hand ge
draaid worden.
Terwijl de man zijn Jasje aan
trok/werd er fluks, zonder dat hij
er erg in had. een stuk papier op
de rug gespeld, vermeldende, dat
notaris Sloos tè Winkel op die en
die dag publiekelijk zou verkopen
enz. enz.
Natuurlijk verwekte de verschij
ning van de man enige vreugde
onder de ingezetenen van het dorp
De slager verloste hem tenslotte
De plannen daartoe zijn zo goed
als gereed en het gaat er thans
om nog wat te schaven en poet
sen. De stad hoopt op een record
aantal bezoekers en dat die er zul
len komen is ook de wens (en
misschien ook de verwachting) van
het actieve bestuur van het ge
nootschap. Laten onze lezers, die
het wel menen met het prachtige
streven van „Oud Westfriesland",
deze dagen hun gedachten eens la
ten gaan onderzoeken of er een
mogelijkheid is daadwerkelijk mee
te helpen het feest in het oude
stadje aan de Zuiderzee tot een
onvergetelijke gebeurtenis te ma
ken. Daarnaast betekent voor zeer
velen de eerste Augustusdagen va-
cantie. Laten de vacantlegangers
in grote getale naar Hoorn trek
ken en alle anderen zoveel moge
lijk proberen dit voorbeeld te vol
gen. „Oud-Westfriesland", door
gaans in stilte werkend, mag, nee
móet °P deze jublleumdagen on
dervinden hoezeer vele Westfrle-
zen met de geschiedenis van het
gewest en de pogingen tot behoud
van landschapsschoon meelevcn'.I
van het omhulsel en deelde hem
mee, waarom de vreugde zo alge
meen was. In buitengewoon krach
tige termen werden de lui van de
drukkerij vervloekt en de slager
hemelhoog geprezen, omdat die
hem verlost had van deze ontering
En toen zette hij zijn weg weer
voort.
Hij had niet gemerkt, dat de sla
ger. toen hij het bewuste papier
verwijderde, er iets anders voor
bevestigd had. Een grote roos na
melijk, afkomstig van de Paasos,
waarmee de slager enkele weken
van te voren het dorp door gewan
deld was. En aldus stapte onze
goede vriend enkele minuten later
triomphantelijk de drukkerij bih-
nen, met het vaste voornemen om
over de hele affaire niets te ver
tellen. Dan hadden ze er niets aan.
Wie schets^ echter zijn woede en
ontsteltenis, toen het hele perso
neel om hem dromde en zich krom
lachte om de Paasbekroning.
Schielijk werd het jasje uitge
trokken en daar ontwaarde de be
trokkene tot zijn ontsteltenis, dat
de slager hem te pakken had ge
nomen. En in een eindeloze litha-
nie werd nu de slager vervloekt,
tot onuitsprekelijke vreugde van
de hem omringende menigte.
Deze man was regelmatig het
slachtoffer. Wij willen hier nog 'n
historie vermelden, die wellicht
niet helemaal smakelijk is, maar
die duidelijk demonstreert, hoe
meedogenloos 't volk soms is, als 't
zich eenmaal een slachtoffer heeft
gekozen Het was in dezelfde druk
kerij en het gebeurde nog in de
vorige eeuw.
Onder schafttijd zei de meester
knecht plotseling tegen het be
wuste slachtoffer: „Je kunt vijf e;i
twintig gulden verdienen, maar
dan moeten we drie maal de inkt
rol van de pers over je achterwerk
mogen halen".
'De vreugde onder de aanwezi
gen was uitbundig. Behalve bij de
gene, aan wie het aanbod werd
gedaan. Want vijf en twintig gul
den was een som in die dagen,
waarvoor je weken moest werken.
Kunt u zich voorstellen, dat hij
liep te piekeren en te aarzelen?
Ten slotte schreeu" .te hij: „Top
ik doe het".
De spanning in de drukkerij
steeg tot kookhitte. We zullen u
de beschrijving besparen, hoe de
ongelukkige zich van een paar
kledingstukken ontdeed, alsmede
van de bulderende vrolijkheid,
welke dit tengevolge had
Onder leiding van de meester
knecht. namen twee anderen de
spekvette inktrol en haalden die
over het meest vlezige gedeelte
van het lichaam van het slachtof
fer.
Eén maal. Teen op bevel van de
meesterknecht nog een maal.
Daarna trad een angstige pauze
in. Het duurde het slachtoffer te
lang.
Dat ongeduldig schreeuwde hij:
„Maak een beetje voort".
Op bevel van de meesterknecht
werd de inktrol op zijn plaats ge
bracht Want lakoniek verklaarde
deze: „Tweemaal kost Seen SeId
jongens. De derde maal zou te
duur worden. Hij is zo ook al mooi
geverfd".
Het spreekt wel van zelf, dat 'fc
slachtoffer vreselijk woedend was,
maar hij kon er weinig aan dren.
We geloven zelfs niet, dat er la
ter nog een bijdrage voor hem is
ingezameld, waarop hij toch wel
degelijk recht had.
Het hele dorp heeft echter we
ken geleefd op deze wellicht ge
slaagde. maar o.i. toch min of
meer onbehoorlijke wijze, om zich
ten koste van iemand te verma
ken.
Dat was echter .een gewoonte
van Oud-Westfriesland en mis
schien hebben we er wel wat van
overgenomen, om zich een be
paald slachtoffer uit te kiezen, die
dan zo ongeveer de dorpskomiek
werd, al wilde het slachtoffer het
ook helemaal niet zo.
Rheumatiek-conqres
Dr Gunner Edstrom uit Lund
heeft op het interna'lonale con
gres voor rheumatische aandoe
ningen te New York verslag uit
gebracht over een behandeling,
die in een Zweeds hospitaal wordt
toegepas\ Hierbij verblijft de pa
tiënt gedurende 100 dasen in een
kunstmatig „tropisch klimaat"
Van de 18 pattenten, die aan rheu
matische koor sen leden, raakten
15 bij deze behandeling hun ziek
te symptonen kwijt.
Van de 25 patiënten, die door
jicht werden geplaagd, vertoonden
15 na '"eze kuur geen ziekte beeld
meer.
Verder werd op uit congres mede
deling gedaan over een nieuw
middel voor lijders aan rheuma-
tiek, dat de naam „Rendallss Com
poundre" draagt. Er moet met dit
middel echer nog wel ervaring
woren opgedaan voor men er een
gefundeerd oordeel over kan uit
spreken, aldus verklaarden enig®
artsen.
