Ikmasiièf
5DB JAARGANG NR 1586*
N.-HOLLAND SE
PERS 1945
WOENSDAG 13 JULI 1949
„Franeker" op top van heuvel terechtgekomen
in tweeën gebroken
en
Weigerde
Dorothy Brandon
De droeve lijst
Verslagenheid
kamers en regering
belui
gen
medeleven met ramp der K.L.H.
Felle vuurzee
Hilversum
Tourmalet
neergestort
34 doden
hysterisch
Hevige brand
brandende sigaret?
wereldregering
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij voomitbetaliag
Advertenties 14 et per mm., familieberiah-
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteuri J. v. Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 1971
In stromende regen laaide Vl7 uur een vuurgloed op
raakte helling
waardoor vliegtuig kantelde
Linkervleugel
Eén der laatste opnamen van de „Franeker"
Volgens luchtvaartautoriteiten
te Bombay blijkt uit de laatste
gegevens, omtrent de ramp van
de Franeker. dat de punt van
de linkervleugel van het toestel
een helling raakte, waardoor 'tt
vliegtuig kantelde, hevig heen
en weer zwaaide, ln tweeën brak
en neerstortte.
Men zegt. dat de Constellatlon
gedurende ongeveer twee uur bo
ven de omgeving van het vlieg
veld van Santa Cruz heeft gecir
keld, doch dat het tengevolge van
het slechte zicht de ligging van
het vliegveld niet kon vaststellen
Het schijnt tot op ongeveer 120
meter hoogte naar beneden te zijn
gedaald om te zoeken naar een
landingsterrein, waarna het ver
ongelukt zou zijn Reuters verslag
gever ter plaatse zegt, dat men
een gedeelte van het vliegtuig
thans heeft ontdekt aan de an
dere kant van de heuvel, hetgeen
het vermoeden wekt, dat het
vliegtuig vrijwel op de top van de
heuvel verongelukt is en in twee-
en is gebroken.
Een tweehonderdtal hoge bomen
ln een kring rond het wrak zijn
door de vuurgloed van het vlieg
tuig verkoold.
Volgens een ziekenbroeder, die
te Ghatkopar terugkeerde, was
één vrouwelijke passagier nog
ln het leven, toen de eerste red
dingsploeg de plaats van het on
getluk bereikte. Ze lag te kreu
nen en overleed spoedig.
Het wrak brandde anderhalf
uur lang ondanks de neervallen
de hevige regen.
OOGGETUIGEN SNELDEN TOE.
Onmiddellijk na het gebeuren
van het ongeluk snelden enige
landarbeiders, die ooggetuigen v.
de ramp waren geweest, naar het
met de „Franeker"
te vertrekken?
Geruchten over sabotage
Het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken heeft ver
klaard dat het niet over inlichtln
gen beschikt, die er or> wiizen, dat
het ongeluk met de KLM Constel
lation het gevolg is van sabotage
De wcordvoeider zei dit naar
aanleiding van bericht van 'n
Amerikaanse nieuwsbureau, vol
gens he;welk de uitgever William
Matthews uit Arizona had ver
klaard, dat mej Dorothy Brandon
van de New York Herald Tribune
had geweigerd mot de Franeker te
vertrekken, omdat er sabotage op
zou worden gepleegd
Matthews maakfe deel uit van
de groep Amerikaanse Journalisten
ci-oh Ni was Net met de Franeker
weerbericht
LAGERE TEMPERATUREN
Voor het noorden van het land:
meer bewolking met een geringe
kans op onweer Lagere tempera
turen Zwakke tot matige wind
hoofdzakelijk tussen noordoost en
zuidoost Vcor het zuiden van het
land meer bewolking met hier en
daar een regen- of onweersbui
leis lagere temperatuur Verander
lijke wind
wrak. Anderen spoedden zich n.
de dichtstbijgelegen controlepost
van de waterleiding telefoneerde
voor Bombay. Een ingenieur
het nieuws naar het vliegveld van
SantaCruz, waar reeds een com
missie van ontvangst aanwezig
was, onder anderen bestaande uit
ambtenaren van het Amerikaanse
consulaat te Bombay
De ingenieur stelde met spoed
een reddingscolonne samen met
draagbaren uit het nabijgelegen
dorp Tsjatkopar. Tegelijkertijd
werd om dokters-asslstentie gete
lefoneerd.
Lesvliegluig neergestort
Geen doden
Nabij het vliegveld Gllze-
Rijen is een lesvliegtuig in bot
sing gekomen met éeri ander
lesvliegtuig en neërgestort De
vlieger van de verongelukte
machine wist zich met de pa
rachute te redden zedat er
geen slachtoffers zijn te be
treuren
Het ongeluk geschiedde met twee
toestellen van het type Harvard
namelijk de B 39 - bestuurd door
le luitenant vlieger A J W Wijting
en de B92 bemnnd mét lui
tenant vlieger J H J Kort
De B39 vloog ogenblikkelijk in
brand De luitenant vlieger Wijting
wist zich met zUn parachute te red
den Het brandende toestel stortte
langs de Rijksweg BredaTilburg
neer De B92 was genoodzaakt op
het vliegveld een buiklanding te
maken en werd licht beschadigd
De belde vliegers bleven ongedeerd
De bemanning van de veronge
lukte „Franeker" bestond uit de
volgende personen:
M. van der Vaart, gezagvoerder.
C. L. van Kooy, 2e bestuurder
P Zeeman, 3e bestuurder
J. W. Hoogland, le telegrafist
P. den Daas. 2e telegrafist
H H. R. J. Fronczek, le boord
werktuigkundige
J. W. Dalman, 2e boordwerktuig
kundige.
De steward Verhagen en de ste
wardessen Graf en Bruce.
De met de Franeker omgekomen
passagiers zijn de heer H. van
Merle, mevr. S. D. J. van Merle-
Selderbeek, de heer M Kinsber-
gen, Amsterdam; de heer G. A.
Rincker, Voorburg; mevr. A. van
Ophuysen-Muller, Rotterdam; de
heer C. S. Stelling, de heer F. L.
J. M Scheepens, dir. ind.handel
mij., de heer L. J. Lansman, de
heer H. H. van der Vegt. mevr.
W. F. van der Vegt-van Unen;
mevr N. J. S. Kooyman, Valkeil
burg; de heer H. C. Milius, Utr.,
de heer van Stuart, gen manager
Java motors; mevr. G. M. van
Leeuwen-ten Doesschate; de heer
A. Hartvelde. 's Gravenhage; dhr.
H van Ginkel, Haarlem; de heer
J. E. Bloemink, Aalsmeer, de heer
Roman Show en mevr. Roman
Show, belden uit Kaoton; de heer
A. E. Pilgrams, KLM-vertegen-
woordiger uit Singapore.
DE AMERIKAANSE PASSAGIERS
De Amerikaanse passagiers, die
in Batavia Instapten zijn:
William Newton Scripps, Howard
Publications;
Charles Gratke, Christian Science
Monitor
TOESTEL BUITELDE DE
HELLING AF.
De plaats, waar de KLM Con
stellatlon F/aneker op een helling
neerviel, ligt ngeveer 5 kilometer
ten Noord-osten van het vliegveld
te Santa Cruz en 32 kilometert
ten Noorden van Bombay, bijna
in het midden van een 16 kilo
meter lange heuvelrug, die zich
uitstrekt tussen de Noordelijkste
punt van de haven van. Bombay
en het vliegveld Santa Cruz. Het
punt is zeer moeilijk te bereiken,
alleen te voet over de heuvels.
De dichtstbijzijnde begaanbare
weg ligt op ongeveer 5 kilometer
afstand.
De verslaggever van Reuter, die
binnen twee uur uit Bombay de
plaats bereikte en de wrakstuk
ken ln ogenschouw nam, verklaar
de. dat het toestel ongeveer 15
m beneden een 120 m hoge heu
veltop op de helling terecht kwam
De helling Is hier steil en het toe
stel kwam bultelend tenslotte ln
het dal aan de voet terecht, waar
het blijkbaa. In brand vloog, al
dus deze verslaggever. Het ver
brandde geheel. Volgens ooggetul
gen stortte het toestel om 11.30 u
plaatselijke tijd neer.
op Schiphol
Droeve balans:
3 rampen, 118 doden
Op het vliegveld Schiphol ging
gistermorgen al het werk rustig
door, tenminste zo leek het voor
de talrijke bezoekers, die onkun
dig waren van de nieuwe ramp.
Ook een groot gedeelte van het
personeel was toen nog onkundig
van het droeve gebeuren met de
Franeker. De personeelsleden, die
er wel van wisten, waren des te
meer onder de Indruk. Vooral bij
de afdeling indeling, waar de pi
loten in de vliegtuigen Ingedeeld
worden, heerste grote verslagen
heid
Ook In het grote KLM-gebouw
aan de Raamweg te Den Haag
was de verslagenheid groot. „Dit
jubileumjaar van de KLM zal wel
bekend blijven als een rampjaar"
zelde het hoofd van de persdiens
somber. En inderdaad is de KLM
dit jaar dan ook wel bijzonder
zwaar getroffen. Bij de ramp met
de „Nijmegen kwamen 41 perso
nen om het leven, n.1. 10 leden
bemanning en 31 passagiers.
Met de „Roermond" kwamen 11
leden om en 20 passagiers.
Thans wordt de droeve lijst aan
gevuld met 44 slachtoffers, waar
onder 8 leden bemanning. In to
taal watren er dus bij de laatste
drie grote KLM-rampen 118 doden
te betreuren.
r
Haar trofs is onze
Haar leed
is ons
irots
leed
Gistermiddag bij de aanvang van
de vergadering van de Tweede
Kamer hèeft de voorzitter dr Kor
tenhorst namens de Kamer zijn
diep medeleven betuigd met het
ontstellende vliegtuigongeluk met
de Franeker Als een bijzonder
tragische omstandigheid noemde
hij de dood .an de Amerikaanse
journalisten, die op uitnodiging
van de Nederlandse regering eeü
oriëntatiereis door Indonesië
maakten.
Dr Kortenhorst noemde deze
ramp een nationale ramp. Het ge
hele Nederlandse volk zo zei hij,
beschouwt de KLM als een natio
nale Instelling. Haar trots Is onze
trots, haar leed is ons leed. Spr.
bracht een eerbiedige groet aan al
degenen, die door deze ramp tij
dens het vervullen van hun plicht
het leven lieten en sprak de hoop
uit, dat Ge:, de achtergebleven
betrekkingen zou sterken in hun
verdriet.
De minister-president dr W Drees
sloot zich namens de regering bij
deze woorder. aan. De Amerikaan
se Journalisten, het personeel van
de KLM. die wij uit eigen ervaring
kennen als voortreffelijke wer
kers. Nederlandse functionarissen
zij allen, zo ei dr Drees, zijn het
slachtoffer van hun plichtsbe
trachting geworden. Onze gedach
ten gaan uit naar hen, die zijn
achtergebleven en naar de KLM.
Heel ons volk leeft mee bij deze
ramp.
DROEVENIS EN DEERNIS
Voor de aanvang van de verga
dering der Eerste Kamer heeft de
voorzitter, prof mr R. Kranen
burg, met een kort woord de ramp
van het vliegtuig van de KLM
herdacht, dat door alle leden
staande werd aangehoord.
Hij merkte op, dat ons volk
wederom is opgeschrikt door een
vliegtuigramp zo spoedig na de
KLM-ramp te Barl. Hij zei diep
geschokt te zijn en uitte een ge
voel van diepe deernis met de
slachtoffers en hun familieleden
Vliegtuig In zee gestort
Kort na het opstijgen van Agadir In
Marokko Is een Junkers vliegtuig In
zee gestort, zo deelt A.F.P. mede.
Het was op weg naar Dakar, In het
Frans Westafrlka. Volgens de eerste
berichten bevinden zich twaalf passa
giers aan boord met een bemanning
van vijf koppen.
Reddingspogingen bleven tot nu toe
zonder succes.
en medegevoelen met de KLM, die
door deze ramp opnieuw zo ern
stig getroffen Is.
Namens de regering sloot min
Wyers zich bij dit woord aan. De
Mpxp heeft de Nederlandse rege-
rir^iinet droefenis vervuld en met
deelneming met hen, die daarvan
het slachtoffer werden.
in het hart van
Maandagnacht ls de kousenfa-
briek Salvo, welke in het centrum
van de gemeente Hilversum aan de
Noorderweg ligt, slechts een hon
derd meter van het Hilversumse
station aan de overzijde van de
spoorlijn, door ©en biiz^nder felle
brand totaal verwoest. De brand
werd omstreeks half twaalf door
omwonenden ontdekt, toen plotse
Ung een steekvlam door een der
bovenramen naar bulten schoot.
Even later stond het voorgedeel
te van het gehot!w waarin o a een
aantal nieuwe, kostbare machines
stond opgesteld reeds geheel ln
vlammen De brandweer stond voor
een hopeloze taak. daar vele zeer
braor"o fris wol. garens
en een grote partij kousen voor de
v'a^mpn een gemakk
vormden
Hoewel het. vuur met een vijftal
stralen werd bestreden, bleek spoe
dlg, dat het gehele fabrieksge
bouw als verloren moest worden
beschouwd Een hoge vuurzee, ge
paard gaande met-'n enorme von
kenregen, woedde loodrecht om
hoog
Aan het feit dat het windstil
was. was het te danken, dat de
verschillende om!iggp^d° en vrij
wel aangebouwde fabrieksgebou
wen. o a een tabaksfabriek, een
chemische wasserij en nog een
tweetal andere fabrieken, behou
den konden worden Wel werden
vele omliggende percelen in deze
dichtbebouwde buurt onder grote
ccnsrëhiètïe ontruimd De zware
brand met de hcr> oplaaiende
vlammen trok uiteraard veel be
langstelling
Vlieofuiq sfort neer op de
Een vliegtuig, dat de Ronde
van Frankrijk volgde, ls neer
gestort op de pas van de Tour
malet De bestuurder werd hier
bij levensgevaarlijk gewond De
enige inzittende passagier was
op slag dood
Amerikaans vliegtuig
Passagier werd
Overlevenden van 'n vliegtuig
ramp in het berggebied van
Santa Susanna, welke eergis
teren heeft plaats gevonden en
waarbij 34 personen om het le
ven kwamen, hebben verhalen
gedaan over opgewonden scè
nes en een vechtpartij ln het
verongelukte vliegtuig
Veertien der inzittenden hebben
de ramp overleefd Het vliegtuig,
een tweemotorige machine, be
hoorde aan de Transnatlonal Air
lines Van officiële zijde worde
thans een onderzoek ingesteld
naar de gebeurtenissen ln het
vliegtuig in de 25 minuten tussen
het tijdstip, waarop de piloot per
radio de politie waarschuwde daar
er aan boord van zijn vliegtuig ge
vochten werd. en het tijdstip van
het verongelukken
De achttienjarige mevrouw Judy
Frost van Long Beach, die hoofd
armen en benen In verband droeg,
verklaarde, dat twee mannen, die
voor haar gezeten waren, begon
nen te vechten terwijl ledereen
zich min of meer angstig voelde
vanwege de bokkesprongen die'
het vliegtuig maakte tengevolge
van de ruwe weersgesteldheid
Een der mannen zat onophoude
lijk te roken, aldus vertelde me
vrouw Frost. een andere man
wendde zich tot hem en vroeg:
Hoe voelt u zich vanmorgen? Plot
seling sloeg hij de man, die zat
te roken, op een oog Daarna be
gon een vechtpartij, waaraan ten
slotte door de stewardess een einde
werd gemaakt
Volgens een andere passagiere
was de man, die de eerste Hap had
gegeven, uit een droom ontwaakt
ITALIAANS MILITAIR VLIEGTUIG
NEERGESTORT
Een Spitfire van <1© Italiaan?© lucht
macht is brandend neergestort op een
militair vliegveld nnbü Bresoin. De pi
loot kwam om liet leven.
DE RAMP MET DE K L M CONST ELLATON „FRANEKER"
De bemanning van de „Franeker", die bij de ramp nabij Bombay om het leven is gekomen Bovenste
rij vlnr: Mvd Vaart, gezagvoer der; C L van Kooy, 2e bestuurder; P Zeeman, Se bestuurder; J W
Hoogland, le telegrafist; P den Daas, 2e telegrafist Onderste rij
vlnrHHRJ Fronczek, le boordwerktuigkundige; J van Dalman,
2e boordwerktuigkundige; Verhagen, steward; mej Gtef. stewardes en
mej Bruce stewardes
Bertram Hulen New York Times
Vincent Mahoney, San Francisco
Chronicle
James Branyane Houston Post
Nat A. Barrows, Chicago Daily N.
H. R. Knickerbocker, Free Lance
Journalist
John Werkley. Time Magazine
Elsie Dick, Mutual Broadc. System
S. Burton, Heath Newspaper En
terprises.
Thomas Falco, Business Week
George Moorad, Portland Orego-
nean;
Fred Colvig, Denver Post;
Lan Mahan, leader of the Journey
in Zaandam
f 40.000 schade
Onvoorzichtigheid met
In de voormalige rüstpellerij „Feniks"
te Zaandam, heeft Dinsdagavond een
felle rand gewoed.
De vrijwillige brandweer van Zaandam
rukte met groot materiaal uit. Met 9
stralen ging de brandweer het vuur te
lijf en slaagde erin na anderhalf uur
de brand te boperken.
Een opslagplaats In het gebouw die
eeltelyk van hout was, is echter to
taal uitgebrand. De totale schade aan
gebouw en inhoud wordt geschat op on
geveer f 40.000.Het vermoeden be
staat, da» onvoorzichtigheid met een
brandende sigaret de oorzaak van de
brand is.
REGERINGSVERKLARING
De voorzitter van de Eerste Kamer
heeft meegedeeld, dat de minister van
overzeese gebiedsdelen op Dinsdag 19
Juli a.e. in deze Kamer in comité gene
wial een verklaring over Indonesië aal
afleggen.
Proefverkiezingen voor
Met ingang van Donderdag 14 Juli
zal het legioen van wereldburgers in
Haarlem huis aan huis pamfletten bren
gen, waarin het streven voor de tot
standkoming van een wereldregering
wordt uiteengezet.
Aan het pamflet is een strook beves
tigd, waarop alle stemgerechtigde Haar
lemmers kunnen schrijven, of zij al dan
niet in 1950 bereid zijn hnn stem uit
te brengen voor een wereldregering.
Deze proefverkiezing is de «erste
van een serie, die in alle grote steden
van ons land zal worden gehouden. In
totaal zullen deze proefverkiezingen on
geveer 3 maanden duren.
45 doden
Volgens Reuter zijn 45 personen bij
de vliegramp met de Franeker omgeko
men. Het 45ste slachtoffer, de Engels
man Adam Riehardson, chef operaties
van de KLM te Karatsji, heeft zich te
New Delhi aan boord vaa het vliegtuig
begeven.
De regering maakt bekend, óat tot
■haar leedwezen in het tijdvak van 10
26 Juni 6 soldaten van de Koninklijke
Landmacht in Indonesië zijn gesneuveld.
