Musiceren voor de microfoon;
moeilijk maar mooi
KAPPiE
Over de grens
Franco in moeilijkheden?
(4£ijnheer Burgemeester....
DE ENIGE RIJN-SLUIZEN WEER HERSTELD.
De enige sluizen, die in de Rijn zijn aangebracht, bevinden zich op
Frans gebied bij Kembs, niet ver van Bazel. Doordat in de oorlog
watermijnen uit vliegtuigen in de Rijn werden geworpen, liepen
de sluizen grote beschadigingen op. Tengevolge hiervan zakte het
waterniveau in Bazel zodanig, datde scheepvaart op deze stad on
mogelijk werd
Thans zijn deze sluizen weer geheel hersteld. Een kijkje op de
enorme sluizen, waar dagelijks vele Nederlandse schepen passeren
Als het Radio Philharmonisch Orkest repeteert
HET TECHNISCHE
MIRAKEL
JTen stokje roffelt op een lesse
naar: tik, tik, tik. Het gegons
van honderdvijftig stemmen ver
stomd. De koorzangeres, die juist
een opwindend verhaal aan haar
collega vertelde, breekt midden In
de zin af; de toon van een trompet
cwerft weg In de plotselinge stilte.
De ali es-bezwerende staf gaat
even omhoog. Plotseling is die
pratende, toerende, bedoenerige
cacaphonie veranderd in een groep
perieus-werkende musici. Het Ra
dio Philharmonisch Orkest speelt,
jhet radiokoor zingt en Willem van
Otterloo zwaait de scepter. De di
ligent negt een paar woorden,
jgeeft nog enige aanwijzingen en
!heft na zijn „goed begrepen" weer
(het stokje op. De repetitie kan be
ginnen.
Ja, de repetitie! Want er komt
jheel wat voor kijken eer een werk
gereed is voor uitvoering. Denk
niet, dat de musici, al zijn het nog
zulke prima vaklui, na even de
partituur te hebben doorgebladerd,
klaar zijn. Zij zijn in feite nooit
klaar. Zij nemen hun partij per
soonlijk door, oefenen onder lei-
,ding van een repetitor, groepsge
wijs en met het orkest, en zijn nu,
Zondagmorgen half elf, bijeenge
komen om met de dirigent een
laatste oefening te doen. Solist en
koor zijn hier nu ook, de micro
foons zijn ingesteld, alles is gereed.
„Zo geniet U meer van de mu-
ixlek", heet de uitzending, waarin
het thans gespeelde concert is op-
Igenomen. Een programma van an
derhalf uur met daarin nog een
verklarende causerie over de 'te
[Spelen werken. Vijf kwartier ten
oogste wordt er gemusiceerd.
hoeveel meer is er niet
iêoefend en gestudeerd! Als
iet nog niet nog veel meer is.
tydn's „Der Sommer", een deel
zijn beroemde oratorium „Die
eszgiten", zal gespeeld wor-
[djh. Een muzikale gebeurtenis
dus, waaraan de solisten Corry
I Bij ster, Annie Hennes, Jan van
iMantgem en Laurens Bogtman hun
[beste krachten moeten wijden,
[evenals koor, orkest en dirigent
[dat doen.
I Welk een verantwoordelijke taak
hebben toch die aanvoerders van
dergelijke imposante orkesten. Op
de regisseur van een toneelstuk
IWördt veelal niet gelet, in de film
is een naam als Hitchcock of Capra
pmpr sommigen terecht waarborg
100' [voor kwaliteit, bij een concert let
Iedereen op de leider. Als de
[toneelregisseur een afwijkende in-
!t§rpretatie van een passage geeft,
[behoeft hij er ten hoogste voor te
zorgen na verloop van tijd tot het
.uitgangspunt terug te keren. Zijn
[taak is schoon, maar hij houdt al
tijd enige speling voor improvi
satie.
De dirigent is de directe bezie
ler, de absolute inspirator, die zijn
kunstenaarshart doet kloppen bij
al de solisten, zangers en musici.
Hij is het onbetwiste middelpunt
van de uitvoering. Een slechte
dirigent kan een orkest van ster
ren terugbrengen tot een middel
matig ensemble; een geboren lei
der haalt er uit al wat er in zit
De repetitie gaat verder.
Van Otterloo tikt af. „Mijnheer
daar, U speelt een g en het moet
een gis zijn. Over".
Het werk begint weer. Het gaat!
goed. Totdat.... Weer een tik.
„U bent er even naast. Het is pam-
pam-pom", niet „pom-pam-pom'V
We beginnen nog eens, acht ma
ten voor het allegro".
Het spel gaat voort.
Een strijker doet zijn colbertje
uit. In zijn helgele pull-over lijkt
hij meer op een voetballer dan op
een kunstenaar. En toch, met welk
een toewijding bespeelt deze man
zijn instrument
Willem van Otterloo kijkt schijf
baar weinig naar de partituur. Al
leen bij kritieke passages en dan
nog met die mysterieuze verstolen
blik van de geboren dirigent: een
oog schuins op de muziek, het an
dere gericht op de uitvoerenden.
Musici, koor en solisten worden
beheerst door die ene man. Een
gave, zo te kunnen dirigeren. Van
Otterloo is ook een van onze be
gaafdsten. Hij was het, die het
Utrechts Stedelijk Orkest tot grote
hoogten voerde en straks, in Sep
tember, zal dezelfde man, die nu
in zijn overhemd met opgestroopte
mouwen een radioconcert voorbe
reidt het Residentieorkest de
kracht geven, die het door Frits
Schuurman's vertrek naar Johan-
nesburg moest ontberen.
Langzaam, tergend langzaam
vordert de repetitie. Gelukkig, dat
andante is zonder kleerscheuren
gepasseerd. Nu die passage nog
even. Jawel! Daar dissoneert het
koor. Aftikken. Verklaren. Over.
„Maar mijnheer Van Otterloo",
roept een koorzangeres, „wij kun
nen niets van het orkest horen".
Weer een probleem, dat de luiste
raar achterin de studiozaal niet be
grijpt. Alles is bijeen en toch is
het koor niet bij machte iets te
verstaan van het negentig man
sterke orkest. Een onzichtbare ge-
luidswand in deze studio is daar
van de oorzaak; de dubbele muren
zonder naden en ramen aajn
zo gemaakt, dat geen geluid kan
doordringen, de accoustiek van
zoldering en panelen absorbeert
elke toon.
Meen, daarom niet, dat U alles
op dezelfde wijze hoort als in de
concertzaal. Wanneer Corry Bijster
haar heldere sopraan de microfoon
Inzendt, merkt de luisteraar in de
zaal er maar weinig van. Want
het orkest speelt mee uit volle
macht en het koor maakt de klan-
Joseph Haydn dit eens boord
zou de brave man wellicht menei^
dat al zijn oratoria en sympho»
nieën tegelijk werden uitgevoerd.
Doch indien men via twee gt«
luiddichte deuren in de con*
trólekamer komt, klinkt alles plot#
vloeiend en harmonieus. Een tech*
nisch mirakel! De vakman zit ach
ter zijn schakelbord met knoppen
en knopjes en draait en wisselt
om. Deze iéts versterken, gene iets
dempen. Iedere vermeerdering van
WILLEM VAN OTTERLOO
.spoedig naar Den Haag.
het geluidsvolume geregistreerd
op een schaal eist werk. Alles
moet vloeiend zijn, compleet, ge
lijkmatig. De klankencontroleurs
raadplegen voortdurend de parti
tuur en zij gaan voort, met dezelf
de overgave, waarmee musici en
zangers in de studio, aan de an
dere kant van het centimeters dik
ke glas, zich aan hun taak wijden.
De mannen achter het schakelbord
zijn rusteloos. Zij geven de strij
kers wat „lucht" en knijpen het
koper iets af. Zij mixen solisten,
koor en orkest tot een aanvaard
bare, soms zelfs verrukkelijke een
heid, die daarna de aether wordt
ingezonden.
kenmengeling nog heviger. Als J voor de radio.
En dan, ja dan hangt het werk
van negentig musici, het enorme
koor, solisten, dirigent en technici
af van de gunst van „koning luis
teraar". Als Vader thuis zegt: „Zet
dat ding af, want ik kan mijn
krant niet lezen", dan is een en
kele draai aan de knop voldoende
om honderdvijftig artisten „dood"
te maken. Maar als Moeder vrahgt:
„Toe wat harder, het is een genot*»
dan krijgen al die artisten, Mie#
het te weten, loon naar werken.
Dan vinden zy erkenning en waar
dering, dan zijn die urenlange re
petities niet vergeefs geweest.
Moeilijk maar mooi, dat spelen
Er heeft enkele weken geleden 'n
gedichtje ln de courant gestaan
van onze medewerker de V. op de
Spaanse ambtenaar. Naar aan!e;-
dlng van dit gedichtje kregen we
een brief van een zeer verbolgen
lezer, die meende, dat dit grof
was. Een schennis van de ambte
naren en een lastering van Gods
naam. Het was waarschijnlijk
niet tot deze lezer doorgedrongen
dat de toestand ln Spanje nog
veel erger Is, dan ln het gedichtje
werd geschetst. En ook. dat niet
het signaleren van dergelijke mis
standen een lastering van Gods
heilige naam is. maar het door de
ambtenaren in deze totalitaire
staat bedreven onrecht ln strijd
ls met alle Goddelijke waarheid
en gerechtigheid.
Tegen het totalitaire systeem,
waarbij het volk door een mili
taire en ambtenarenkaste wordt
geknecht en uitgezogen, op een
wijze als waarvan wij ons geen
voorstelling kunnen maken,
schijnt ln het Spaanse volk meer
en meer verzet te komen. Het kan
niet anders Elke dictatuur gaat
uiteindelijk ten gronde en de
Spaanse dictatuur zal dit lot niet
ontgaan. Temeer niet, daar zij er
niet in geslaagd ls. het volk „brood
en spelen" te verschaffen. Was dit
het geval, dan zou het er voor
haar voortbestaan ongetwijfeld be
ter hebben uitgezien. Een gevul
de maag en een spelletje zijn im
mers m staat om grote gedeelten
van het mensdom de drang naar
vrijheid te doen vergeten.
De bomaanslagen ln Barcelona,
enkele weken geleden, toen Franco
daar een bezoek bracht, waren 't
eerste teken. Men slaagde er voor
lopig nog in, de ware toedracht
van zaken te verhullen.
Er is ln Europa niet alleen een
IJzeren Gordijn Integendeel. Ook
Spanje ls afgesloten door een gor
dijn Van welk soort metaal doet
weinig ter zake. Is er dus naar
bulten weinig doorgedrongen van
deze onlusten: in Spanje zelf heb
ben ze de nodige weerklank ge
vonden. En wonderlijk genoeg niet
zo zeer bij de tegenstanders, dan
wel bij de „aanhangers" van
Franco.
We zetten dat woord aanhangers
tussen aanhalingstekens. Want die
aanhangers vormen geen gesloten
geheel. Er zijn verschillende scha
keringen onder. Men heeft vol
bloed aanhangers van Franco,
maar men treft er ook monarenis
ten onder.
Een tamelijk machtige groep is
de fascistische falanxpartij. Wak
ker geschud door het ontploffen
der bommen zijn ze beginnen in
te zien, dat de toestand in Spanje
voor hen nog wel houdbaar is.
omdat ze behoren tot de kliek
machthebbers, die het steeds dra
gelijk hebben, maar dat het tot 'n
uitbarsting moet komen. Ze heb
ben daarom eisen gesteld aan
Franco
Er moet een totale verandering
ko nen In de voedseldistributie. Er
moeten maatregelen genomen wor
den tegen werkloosheid en de hon
ger, er moet een einde komen aan
de perscensuur, (welke een ironie
fascisten die voor vrijheid van
pers ijveren), de prijscontrole
moet worden opgeheven, ambtena
ren mogen niet meer dan een
functie vervuilen en sommige ho
ge ambtenaren moeten vervangen
worden.
Zoals men ziet ls dit nog niet
een directe aanval op het systeem
dal mede door de phalangisten ln
het zadel is geholpen en dat zz
ook in volle consequentie aan
vaarden. Het is echter wel een
poging om zich van Franco te
dlstanciëren. Barst de bom dan
eenmaal werkelijk, dan kunnen ia
er op wijzen, dat ze gepoogd heb
ben de toestand te verbeteren en
aan de hand van die poging op
nieuw proberen de macht in han
den te krijgen of te houden, met
opzijschulving van Franco
In dit verband is het ook merk
waardig, dat de kerk in Spanje
langzaam maar zeker bezig is
zich los te maken van Franco. Hij
moge nog zo veel voor de Kerk
hebben gedaan, wel te verstaan
voor het materiële der Kerk, de
Kerk ls maar al te zeer geneigd
om in het politieke spel de werke
lijkheid niet uit het oog te ver
liezen. En indien die werkelijkheid
betekent, dat de rol van Franco
uitgespeeld ls, zal de kerk Fran
co verloochenen, eer de haan drie
maal gekraaid heeft.
Is er dus in kort een verdwij
nen van Franco te wachten? Het
is nog uiterst moeilijk te zeggen,
omdat deze vraag mede afhangt
van de aanhang, die nog in mili
taire kringen leeft. Toch achten
we het niet waarschijnlijk, dat de
val van Franco, Indien deze aan
staande ls, door de militairen zou
worden verhinderd Mogelijk zul
len er enkele kleine strubbelingen
plaats vinden, maar het zou te
riskant zijn, om tegen Kerk. Pha
lanx en een opstandig volk te
vechten.
Moeten we uit het gezamenlijk-
gescheiden optreden van Phalanx
en Kerk de conclusie trekken, dat
Franco's tijd gekomen is? We we
ten het niet. Maar o.l. is het een
zekerheid, dat deze twee elkaar
trachten te vinden, teneinde een
nieuw bewind ln Spanje te kun
nen vormen als het zo ver is. Of
het revolutionnalre Spanje dan
nog een vans heeft, is weer een
andere vraag. Wij wagen het niet
daarover een voorspelling te doen
En misschien hebben we ons
reeds te zeer op glad ijs gewaagd
door te zinspelen op de mogelijke
val van Franco. De lezer vergeve
hst ons en bedenke, dat de wens
dikwijls de vader der gedachte ls.
Daf wisi U nog niei
„De Sowjetrussische vliegers
vliegen v^-der, hoger en sneller
dan welke andere vllegtulgbestuur
ders ter wereld. De Russen zijn de
pioniers geweest bij de meeste ont
wikkelingen, welke de luchtvaart
heeft doorgemaakt. Zij waren ook
de eersten, die het principe van
de straalmotor wisten toe te pas
sen". aldus Stalin's zoon, luite
nant-generaal Vassill Stalin, be
velhebber van de militaire lucht
strijdkrachten in het district Mos
kou, ln een artikel, dat ln alle
Sowjetrussische dagbladen ls ge
publiceerd.
Stalin verklaarde verder nog
dat de Sowjetrussische luchtmacht
„machtig en onoverwinnelijk" is.
waaraan hij toevoegde: „Een van
de vele taken, waarvoor de Sow
jetrussische vliegers zich gesteld
zien. is het verhogen van hun mili
taire staat van paraatheid".
WOENSDAG 13 JULI NA 12 UUR.
Hilversum I, 301 m - Harmonie
muziek; 12.33 Trio Fantasia; 13.00
Nieuws; 13.15 Vrij en Blij. 13.45
Achtste symphonle van Bruckner.
15.10 Sextet Johnny Kroon; 15 50
Kamermuziek; 16.15 Jeugduitzen
ding; 17.30 Ensemble Lachmann;
18.00 Gemengd koorzang; 18.30
Ned. Strijdkrachten: 19.00 Nieuws
19.15 Orgelspel. 20.00 Nieuws:
20 15 Oratorium „Samson" van G.
F. Handel; 22.45 Avondoverden
king; 23.00 Nieuws; 23.15 Populair
avondconcert.
Hilversum II, 415 m - 12.00 Ac-
cordeola; 12.38 Hammond-klanken
13.00 Nieuws; 13.20 Gevarieerd
programma14 15 Kamermuziek
concert. 15.00 Ziekenbezoek; 15.30
Jeugduitzending; 17.15 Miller-sex
tet; 18.00 Nieuws; 18.20 Pianoduo
18.40 Italiaanse liederen; 19.00 Le
zing; 19.30 Voor de jeugd; 20.00
Nieuws. 2015 Promenade-orkest;
21.00 Demonstratieve bijeenkomst
NW; 22.00 King Cole-trio; 22.15
Cor Steyn's orgelensemble; 23.00
Nieuws; 23.15 Gramofoonmuziek.
DONDERDAG 14 JULI voor 12 u.
Hilversum I, 301 m - 7.00 en
8 uur Nieuws; 7.30 en 815 Gram.
muziek; 9.05 Muziek houdt fit.
9.35 Promenadeorkest; 10.15 Mor
gendienst; 11.00 Radio-ziekenbe
zoek: 11.45 Collegium Muslcum
Amstelodamense
Hilversum II, 415 m - 7.00 en
8.00 Nieuws: 715 en 8.15 Gram.-
muziek; 9.35 Soft and Sweet. 10
uur Morgenwijding; 10.15 Arbeids
vitaminen; 10.50 Voor de kleuters
11.00 Orgelconcert.
en hel
Apeneiland
5. Behoedzaam betraden Kap-
pie en de Maat de hut. Op het
eerste gezicht was er niemand te
zien. Alleen hoorden ze duidelijk
het gesnurk. Er moest dus Iemand
liggen te slapen Met twee passen
was de Maat bij de kooien.
„Ja Kapple", hier ligt iemand,"
riep. Inderdaad konden ze aan de
vorm van de dekens zien, dat er
Iemand onder lag. helemaal eron
der, want het gezicht van de sla
per was niet te zien.
„Wat zullen we doen?" vroeg de
Maat. „Hem wakker maken? Of
zullen we hem maar rustig laten
slapen? Ik heb idee. dat er niets
dan narigheid van komt."
„Ben je mal," meende Kapple.
„jij met je narigheid. We moeten
toch zeker weten, wat hier aan de
hand ls. En daar komen we nooit
achter als we die snurker niet
wakker porren. Ga eens opzij. Ik
zal dat wel eens even opknappen.
En met een fors gebaar drong
Kapple de Maat opzij en greep in
de dekens, waar hij de arm van
den slaper vermoedde Meteen
kwam er beweging ln de kooL Er
klonk een gesmoorde kreet, de
dekens golfden op en neer en
werden toen opzij gegooid en voor
de verbaasde ogen van Kapple en
de Maat versc' een het hoofd van
een negerjongen, die hen met
grote, verschrikte ogen aanstaar
de.
door
N J. P. SMITH
Het probleem van de schoolmuur,
die verzakt, houdt Harry bezig. Ze
willen hem er allemaal over spre
ken en wat moet hij zeggen? Hij
zal het „zijn" vrouw vragen....
44)
VEERTIENDE HOOFDSTUK
Harry stak de hand uit: „Dag.ik
ben blij, dat je komt", zei hij eerlek.
Hij was ook blij.
Hij had met schrik de onverwachte
tijding van de verpleegster vernomen
hy voelde zich vreemd gelukkig, zo
dra zij de ziekenkamer ingekomen was.
„Ga zitten ga zitten", praatte hij
druk. Met de uitgestoken hand, die zij
genegeerd had, gebaarde hij naar ean
stoel De fout van de eerste keer dat
zij hem bezocht, zou hy niet maken!
„Het verband is er af, zie je wel?"
deed hy vrolijk om, als het nodig was,
de ontmaskering te verhaasten. Jte het
een groot litteken? Dokter zegt, dat
het op de duur zal wegtrekken"
Waarom zei ze nu niets? Waarom
keek zij zo naar hem?
„Met m'n geheugen zal het ook
wel in orde komendaar moet ik
wat mee geholpen worden. Eén geluk:
wat er na 't ongeluk gebeurd is, kan
ik vasthouden".
„Er gaan vreemde geruchten door
het dorp," sprak mevr. Poortmans
langzaam.
Harry kreeg een kleur als vuur. Daar
was het nu!
Harry kreeg een kleur als vuur.
Daar was het nu!
„Hoe dat zo?" bracht hy met moei
te uit.
Ze zweeg weer. In grote spanning
wachtte hij ef, wat er verder komen
zou. Hij begreep niet, waarom zij met
grote angstogen naar zijn lectuurtafel
toeliep en er de Harrelaarse „Nieuws
bode" afnam.
„Er moet wat instaan over de school-
bouw"
Hij slaakte een diepe zucht van ver
lichting. Nog nietnog niet! Ze zag
nóg niet (en zou dus ook niet meer
zien) dat hij maar een dubbelganger
was.
„Heb Je het benauwd?" vroeg ze wei
nig hartelijk.
„Nee, hoe dat?"
„Je ligt zo te steunenIk kwam
eigenlijk alleen maar om je te waar
schuwen."
„Die schoolbouwgeschiedenis?"
„Ja schijnt dan toch wel te begrijpen,
waar de schoen wringt. Je geheugen
is dan toch niet helemaal weg", ant
woordde zy schamper.
Nu begon Harry zich een beetje
boos te maken. „Je kunt me geloven
of niet ik weet er niet meer van,
dan wat er in dit blad staat èn wat
een zekere meneer Zilver er rnjj over
geschreven heeft Meneer Zilver is
zeker de gemeente-seGretaris?"
Voor het eerst keek zij hem nu aan
en Harry was brutaal genoeg, haar
blik te weerstaan. „Je kunt me gelo
ven of niet"
„Zo weet je niet, dat Zilver de
gemeente-secretaris is? Gewoonweg
niet te gelovenen dan weet je ze
ker ook niet, dat de aannemer van de
schoolbouw Derksen heet? Zeker nooit
yan Dtrjpsn Cp. gefrgprd, hè,,,. Ik
moet zeggen, dat het liegen je niet al
te best af gaatdat is al te door
zichtig".
Zinspeelde ra nu ergens op?
Tergde zij hem alleen maar om hem
straks met te meer zekerheid aan de
justitie te kunnen overleveren?
De volgende woorden stelden hem
weer gerust: „Ik heb bezoek gehad
van Van Dyk."
„Van de opzichter, ja, dat weet ik
„Zodus de opzichter kent hij
wel, maar de aannemersdie her
innert hij zich niet".
„Ik weet nu, dat de aannemers van
de schoolbouw Derksen Co. heten
dat heb ik in de „Nieuwsbode" gele
zen. Anders wist ik het ook niet. Dat
zyn zeker de zelfde mensen, waar je
het de vorige keer over had", zei Har
ry rustig. Hij voelde, dat hy zich kalm
moest houden en geen ondoordachte
dingen zeggen. „Meneer Zilver schreef
my, dat de schoolbouw in de gemeen
teraad ter sprake is gekomen. Zekere
Kaveling begon er over. Ook een naam,
die ik voor het eerst van m'n leven
hoorVolgens die Leibrand, dat
is zeker de redacteur, niet?is er
van het verzakken van muren geen
sprake"
„Dan moet je Dijk eens horen
die zal je wel wat anders vertellen",
viel zy hem in de rede. „Je moet niet
denken, dat ik my nog langer door jou
voor de gek laat houden* Het ls wel
toevallig, dat je alles, waar je last mee
zou kunnen krijgen, vergeten bent"..,.
„Last mee zou kunnen krijgen?
„Wat anders?Maar ik bedank
er voor, nog langer de schijn op te
houden ze kletsen toch al in het
dorp, dat ik je zo weinig bezoek. Ze
weten daar alles van je doen en laten
en over die mooie verhouding tussen
ons beginnen ze te fluisteren".
„Dan moet je wat vaker komen",
zei Harry eenvoudig.
„Dank je wel zeker met een uit
gestreken gezicht op ziekenbezoek zit
ten elke dag Informeren, hoe het
met meneer gaat je goed houden
voor de dokters en de verpleegsters
hier net als de vorige keer
terwijl je aan hen kan merken, dat ze
drommels goed weten, wat er aan de
hand is."
„Wat heeft Dyk je verteld?" vroeg
Harry om het gesprek e?n andere wen
ding te geven.
„Allemaal dingen, die jij wel verge
ten zult zijn. Hij heeft mij het nieu
we systeem van heien verklaard."
„Dat zal een interessant gesprek zijn
geweest Nogal technisch lijkt ma
voor een dame."
„Je weet het weer niet, hè?"
„Op mijn woord"
„Hou je woord maar daar geel
lk niets om." (Wordt vervolgd)