Musiceren voor de microfoon; moeilijk maar mooi KAPPiE Over de grens Franco in moeilijkheden? (4£ijnheer Burgemeester.... DE ENIGE RIJN-SLUIZEN WEER HERSTELD. De enige sluizen, die in de Rijn zijn aangebracht, bevinden zich op Frans gebied bij Kembs, niet ver van Bazel. Doordat in de oorlog watermijnen uit vliegtuigen in de Rijn werden geworpen, liepen de sluizen grote beschadigingen op. Tengevolge hiervan zakte het waterniveau in Bazel zodanig, datde scheepvaart op deze stad on mogelijk werd Thans zijn deze sluizen weer geheel hersteld. Een kijkje op de enorme sluizen, waar dagelijks vele Nederlandse schepen passeren Als het Radio Philharmonisch Orkest repeteert HET TECHNISCHE MIRAKEL JTen stokje roffelt op een lesse naar: tik, tik, tik. Het gegons van honderdvijftig stemmen ver stomd. De koorzangeres, die juist een opwindend verhaal aan haar collega vertelde, breekt midden In de zin af; de toon van een trompet cwerft weg In de plotselinge stilte. De ali es-bezwerende staf gaat even omhoog. Plotseling is die pratende, toerende, bedoenerige cacaphonie veranderd in een groep perieus-werkende musici. Het Ra dio Philharmonisch Orkest speelt, jhet radiokoor zingt en Willem van Otterloo zwaait de scepter. De di ligent negt een paar woorden, jgeeft nog enige aanwijzingen en !heft na zijn „goed begrepen" weer (het stokje op. De repetitie kan be ginnen. Ja, de repetitie! Want er komt jheel wat voor kijken eer een werk gereed is voor uitvoering. Denk niet, dat de musici, al zijn het nog zulke prima vaklui, na even de partituur te hebben doorgebladerd, klaar zijn. Zij zijn in feite nooit klaar. Zij nemen hun partij per soonlijk door, oefenen onder lei- ,ding van een repetitor, groepsge wijs en met het orkest, en zijn nu, Zondagmorgen half elf, bijeenge komen om met de dirigent een laatste oefening te doen. Solist en koor zijn hier nu ook, de micro foons zijn ingesteld, alles is gereed. „Zo geniet U meer van de mu- ixlek", heet de uitzending, waarin het thans gespeelde concert is op- Igenomen. Een programma van an derhalf uur met daarin nog een verklarende causerie over de 'te [Spelen werken. Vijf kwartier ten oogste wordt er gemusiceerd. hoeveel meer is er niet iêoefend en gestudeerd! Als iet nog niet nog veel meer is. tydn's „Der Sommer", een deel zijn beroemde oratorium „Die eszgiten", zal gespeeld wor- [djh. Een muzikale gebeurtenis dus, waaraan de solisten Corry I Bij ster, Annie Hennes, Jan van iMantgem en Laurens Bogtman hun [beste krachten moeten wijden, [evenals koor, orkest en dirigent [dat doen. I Welk een verantwoordelijke taak hebben toch die aanvoerders van dergelijke imposante orkesten. Op de regisseur van een toneelstuk IWördt veelal niet gelet, in de film is een naam als Hitchcock of Capra pmpr sommigen terecht waarborg 100' [voor kwaliteit, bij een concert let Iedereen op de leider. Als de [toneelregisseur een afwijkende in- !t§rpretatie van een passage geeft, [behoeft hij er ten hoogste voor te zorgen na verloop van tijd tot het .uitgangspunt terug te keren. Zijn [taak is schoon, maar hij houdt al tijd enige speling voor improvi satie. De dirigent is de directe bezie ler, de absolute inspirator, die zijn kunstenaarshart doet kloppen bij al de solisten, zangers en musici. Hij is het onbetwiste middelpunt van de uitvoering. Een slechte dirigent kan een orkest van ster ren terugbrengen tot een middel matig ensemble; een geboren lei der haalt er uit al wat er in zit De repetitie gaat verder. Van Otterloo tikt af. „Mijnheer daar, U speelt een g en het moet een gis zijn. Over". Het werk begint weer. Het gaat! goed. Totdat.... Weer een tik. „U bent er even naast. Het is pam- pam-pom", niet „pom-pam-pom'V We beginnen nog eens, acht ma ten voor het allegro". Het spel gaat voort. Een strijker doet zijn colbertje uit. In zijn helgele pull-over lijkt hij meer op een voetballer dan op een kunstenaar. En toch, met welk een toewijding bespeelt deze man zijn instrument Willem van Otterloo kijkt schijf baar weinig naar de partituur. Al leen bij kritieke passages en dan nog met die mysterieuze verstolen blik van de geboren dirigent: een oog schuins op de muziek, het an dere gericht op de uitvoerenden. Musici, koor en solisten worden beheerst door die ene man. Een gave, zo te kunnen dirigeren. Van Otterloo is ook een van onze be gaafdsten. Hij was het, die het Utrechts Stedelijk Orkest tot grote hoogten voerde en straks, in Sep tember, zal dezelfde man, die nu in zijn overhemd met opgestroopte mouwen een radioconcert voorbe reidt het Residentieorkest de kracht geven, die het door Frits Schuurman's vertrek naar Johan- nesburg moest ontberen. Langzaam, tergend langzaam vordert de repetitie. Gelukkig, dat andante is zonder kleerscheuren gepasseerd. Nu die passage nog even. Jawel! Daar dissoneert het koor. Aftikken. Verklaren. Over. „Maar mijnheer Van Otterloo", roept een koorzangeres, „wij kun nen niets van het orkest horen". Weer een probleem, dat de luiste raar achterin de studiozaal niet be grijpt. Alles is bijeen en toch is het koor niet bij machte iets te verstaan van het negentig man sterke orkest. Een onzichtbare ge- luidswand in deze studio is daar van de oorzaak; de dubbele muren zonder naden en ramen aajn zo gemaakt, dat geen geluid kan doordringen, de accoustiek van zoldering en panelen absorbeert elke toon. Meen, daarom niet, dat U alles op dezelfde wijze hoort als in de concertzaal. Wanneer Corry Bijster haar heldere sopraan de microfoon Inzendt, merkt de luisteraar in de zaal er maar weinig van. Want het orkest speelt mee uit volle macht en het koor maakt de klan- Joseph Haydn dit eens boord zou de brave man wellicht menei^ dat al zijn oratoria en sympho» nieën tegelijk werden uitgevoerd. Doch indien men via twee gt« luiddichte deuren in de con* trólekamer komt, klinkt alles plot# vloeiend en harmonieus. Een tech* nisch mirakel! De vakman zit ach ter zijn schakelbord met knoppen en knopjes en draait en wisselt om. Deze iéts versterken, gene iets dempen. Iedere vermeerdering van WILLEM VAN OTTERLOO .spoedig naar Den Haag. het geluidsvolume geregistreerd op een schaal eist werk. Alles moet vloeiend zijn, compleet, ge lijkmatig. De klankencontroleurs raadplegen voortdurend de parti tuur en zij gaan voort, met dezelf de overgave, waarmee musici en zangers in de studio, aan de an dere kant van het centimeters dik ke glas, zich aan hun taak wijden. De mannen achter het schakelbord zijn rusteloos. Zij geven de strij kers wat „lucht" en knijpen het koper iets af. Zij mixen solisten, koor en orkest tot een aanvaard bare, soms zelfs verrukkelijke een heid, die daarna de aether wordt ingezonden. kenmengeling nog heviger. Als J voor de radio. En dan, ja dan hangt het werk van negentig musici, het enorme koor, solisten, dirigent en technici af van de gunst van „koning luis teraar". Als Vader thuis zegt: „Zet dat ding af, want ik kan mijn krant niet lezen", dan is een en kele draai aan de knop voldoende om honderdvijftig artisten „dood" te maken. Maar als Moeder vrahgt: „Toe wat harder, het is een genot*» dan krijgen al die artisten, Mie# het te weten, loon naar werken. Dan vinden zy erkenning en waar dering, dan zijn die urenlange re petities niet vergeefs geweest. Moeilijk maar mooi, dat spelen Er heeft enkele weken geleden 'n gedichtje ln de courant gestaan van onze medewerker de V. op de Spaanse ambtenaar. Naar aan!e;- dlng van dit gedichtje kregen we een brief van een zeer verbolgen lezer, die meende, dat dit grof was. Een schennis van de ambte naren en een lastering van Gods naam. Het was waarschijnlijk niet tot deze lezer doorgedrongen dat de toestand ln Spanje nog veel erger Is, dan ln het gedichtje werd geschetst. En ook. dat niet het signaleren van dergelijke mis standen een lastering van Gods heilige naam is. maar het door de ambtenaren in deze totalitaire staat bedreven onrecht ln strijd ls met alle Goddelijke waarheid en gerechtigheid. Tegen het totalitaire systeem, waarbij het volk door een mili taire en ambtenarenkaste wordt geknecht en uitgezogen, op een wijze als waarvan wij ons geen voorstelling kunnen maken, schijnt ln het Spaanse volk meer en meer verzet te komen. Het kan niet anders Elke dictatuur gaat uiteindelijk ten gronde en de Spaanse dictatuur zal dit lot niet ontgaan. Temeer niet, daar zij er niet in geslaagd ls. het volk „brood en spelen" te verschaffen. Was dit het geval, dan zou het er voor haar voortbestaan ongetwijfeld be ter hebben uitgezien. Een gevul de maag en een spelletje zijn im mers m staat om grote gedeelten van het mensdom de drang naar vrijheid te doen vergeten. De bomaanslagen ln Barcelona, enkele weken geleden, toen Franco daar een bezoek bracht, waren 't eerste teken. Men slaagde er voor lopig nog in, de ware toedracht van zaken te verhullen. Er is ln Europa niet alleen een IJzeren Gordijn Integendeel. Ook Spanje ls afgesloten door een gor dijn Van welk soort metaal doet weinig ter zake. Is er dus naar bulten weinig doorgedrongen van deze onlusten: in Spanje zelf heb ben ze de nodige weerklank ge vonden. En wonderlijk genoeg niet zo zeer bij de tegenstanders, dan wel bij de „aanhangers" van Franco. We zetten dat woord aanhangers tussen aanhalingstekens. Want die aanhangers vormen geen gesloten geheel. Er zijn verschillende scha keringen onder. Men heeft vol bloed aanhangers van Franco, maar men treft er ook monarenis ten onder. Een tamelijk machtige groep is de fascistische falanxpartij. Wak ker geschud door het ontploffen der bommen zijn ze beginnen in te zien, dat de toestand in Spanje voor hen nog wel houdbaar is. omdat ze behoren tot de kliek machthebbers, die het steeds dra gelijk hebben, maar dat het tot 'n uitbarsting moet komen. Ze heb ben daarom eisen gesteld aan Franco Er moet een totale verandering ko nen In de voedseldistributie. Er moeten maatregelen genomen wor den tegen werkloosheid en de hon ger, er moet een einde komen aan de perscensuur, (welke een ironie fascisten die voor vrijheid van pers ijveren), de prijscontrole moet worden opgeheven, ambtena ren mogen niet meer dan een functie vervuilen en sommige ho ge ambtenaren moeten vervangen worden. Zoals men ziet ls dit nog niet een directe aanval op het systeem dal mede door de phalangisten ln het zadel is geholpen en dat zz ook in volle consequentie aan vaarden. Het is echter wel een poging om zich van Franco te dlstanciëren. Barst de bom dan eenmaal werkelijk, dan kunnen ia er op wijzen, dat ze gepoogd heb ben de toestand te verbeteren en aan de hand van die poging op nieuw proberen de macht in han den te krijgen of te houden, met opzijschulving van Franco In dit verband is het ook merk waardig, dat de kerk in Spanje langzaam maar zeker bezig is zich los te maken van Franco. Hij moge nog zo veel voor de Kerk hebben gedaan, wel te verstaan voor het materiële der Kerk, de Kerk ls maar al te zeer geneigd om in het politieke spel de werke lijkheid niet uit het oog te ver liezen. En indien die werkelijkheid betekent, dat de rol van Franco uitgespeeld ls, zal de kerk Fran co verloochenen, eer de haan drie maal gekraaid heeft. Is er dus in kort een verdwij nen van Franco te wachten? Het is nog uiterst moeilijk te zeggen, omdat deze vraag mede afhangt van de aanhang, die nog in mili taire kringen leeft. Toch achten we het niet waarschijnlijk, dat de val van Franco, Indien deze aan staande ls, door de militairen zou worden verhinderd Mogelijk zul len er enkele kleine strubbelingen plaats vinden, maar het zou te riskant zijn, om tegen Kerk. Pha lanx en een opstandig volk te vechten. Moeten we uit het gezamenlijk- gescheiden optreden van Phalanx en Kerk de conclusie trekken, dat Franco's tijd gekomen is? We we ten het niet. Maar o.l. is het een zekerheid, dat deze twee elkaar trachten te vinden, teneinde een nieuw bewind ln Spanje te kun nen vormen als het zo ver is. Of het revolutionnalre Spanje dan nog een vans heeft, is weer een andere vraag. Wij wagen het niet daarover een voorspelling te doen En misschien hebben we ons reeds te zeer op glad ijs gewaagd door te zinspelen op de mogelijke val van Franco. De lezer vergeve hst ons en bedenke, dat de wens dikwijls de vader der gedachte ls. Daf wisi U nog niei „De Sowjetrussische vliegers vliegen v^-der, hoger en sneller dan welke andere vllegtulgbestuur ders ter wereld. De Russen zijn de pioniers geweest bij de meeste ont wikkelingen, welke de luchtvaart heeft doorgemaakt. Zij waren ook de eersten, die het principe van de straalmotor wisten toe te pas sen". aldus Stalin's zoon, luite nant-generaal Vassill Stalin, be velhebber van de militaire lucht strijdkrachten in het district Mos kou, ln een artikel, dat ln alle Sowjetrussische dagbladen ls ge publiceerd. Stalin verklaarde verder nog dat de Sowjetrussische luchtmacht „machtig en onoverwinnelijk" is. waaraan hij toevoegde: „Een van de vele taken, waarvoor de Sow jetrussische vliegers zich gesteld zien. is het verhogen van hun mili taire staat van paraatheid". WOENSDAG 13 JULI NA 12 UUR. Hilversum I, 301 m - Harmonie muziek; 12.33 Trio Fantasia; 13.00 Nieuws; 13.15 Vrij en Blij. 13.45 Achtste symphonle van Bruckner. 15.10 Sextet Johnny Kroon; 15 50 Kamermuziek; 16.15 Jeugduitzen ding; 17.30 Ensemble Lachmann; 18.00 Gemengd koorzang; 18.30 Ned. Strijdkrachten: 19.00 Nieuws 19.15 Orgelspel. 20.00 Nieuws: 20 15 Oratorium „Samson" van G. F. Handel; 22.45 Avondoverden king; 23.00 Nieuws; 23.15 Populair avondconcert. Hilversum II, 415 m - 12.00 Ac- cordeola; 12.38 Hammond-klanken 13.00 Nieuws; 13.20 Gevarieerd programma14 15 Kamermuziek concert. 15.00 Ziekenbezoek; 15.30 Jeugduitzending; 17.15 Miller-sex tet; 18.00 Nieuws; 18.20 Pianoduo 18.40 Italiaanse liederen; 19.00 Le zing; 19.30 Voor de jeugd; 20.00 Nieuws. 2015 Promenade-orkest; 21.00 Demonstratieve bijeenkomst NW; 22.00 King Cole-trio; 22.15 Cor Steyn's orgelensemble; 23.00 Nieuws; 23.15 Gramofoonmuziek. DONDERDAG 14 JULI voor 12 u. Hilversum I, 301 m - 7.00 en 8 uur Nieuws; 7.30 en 815 Gram. muziek; 9.05 Muziek houdt fit. 9.35 Promenadeorkest; 10.15 Mor gendienst; 11.00 Radio-ziekenbe zoek: 11.45 Collegium Muslcum Amstelodamense Hilversum II, 415 m - 7.00 en 8.00 Nieuws: 715 en 8.15 Gram.- muziek; 9.35 Soft and Sweet. 10 uur Morgenwijding; 10.15 Arbeids vitaminen; 10.50 Voor de kleuters 11.00 Orgelconcert. en hel Apeneiland 5. Behoedzaam betraden Kap- pie en de Maat de hut. Op het eerste gezicht was er niemand te zien. Alleen hoorden ze duidelijk het gesnurk. Er moest dus Iemand liggen te slapen Met twee passen was de Maat bij de kooien. „Ja Kapple", hier ligt iemand," riep. Inderdaad konden ze aan de vorm van de dekens zien, dat er Iemand onder lag. helemaal eron der, want het gezicht van de sla per was niet te zien. „Wat zullen we doen?" vroeg de Maat. „Hem wakker maken? Of zullen we hem maar rustig laten slapen? Ik heb idee. dat er niets dan narigheid van komt." „Ben je mal," meende Kapple. „jij met je narigheid. We moeten toch zeker weten, wat hier aan de hand ls. En daar komen we nooit achter als we die snurker niet wakker porren. Ga eens opzij. Ik zal dat wel eens even opknappen. En met een fors gebaar drong Kapple de Maat opzij en greep in de dekens, waar hij de arm van den slaper vermoedde Meteen kwam er beweging ln de kooL Er klonk een gesmoorde kreet, de dekens golfden op en neer en werden toen opzij gegooid en voor de verbaasde ogen van Kapple en de Maat versc' een het hoofd van een negerjongen, die hen met grote, verschrikte ogen aanstaar de. door N J. P. SMITH Het probleem van de schoolmuur, die verzakt, houdt Harry bezig. Ze willen hem er allemaal over spre ken en wat moet hij zeggen? Hij zal het „zijn" vrouw vragen.... 44) VEERTIENDE HOOFDSTUK Harry stak de hand uit: „Dag.ik ben blij, dat je komt", zei hij eerlek. Hij was ook blij. Hij had met schrik de onverwachte tijding van de verpleegster vernomen hy voelde zich vreemd gelukkig, zo dra zij de ziekenkamer ingekomen was. „Ga zitten ga zitten", praatte hij druk. Met de uitgestoken hand, die zij genegeerd had, gebaarde hij naar ean stoel De fout van de eerste keer dat zij hem bezocht, zou hy niet maken! „Het verband is er af, zie je wel?" deed hy vrolijk om, als het nodig was, de ontmaskering te verhaasten. Jte het een groot litteken? Dokter zegt, dat het op de duur zal wegtrekken" Waarom zei ze nu niets? Waarom keek zij zo naar hem? „Met m'n geheugen zal het ook wel in orde komendaar moet ik wat mee geholpen worden. Eén geluk: wat er na 't ongeluk gebeurd is, kan ik vasthouden". „Er gaan vreemde geruchten door het dorp," sprak mevr. Poortmans langzaam. Harry kreeg een kleur als vuur. Daar was het nu! Harry kreeg een kleur als vuur. Daar was het nu! „Hoe dat zo?" bracht hy met moei te uit. Ze zweeg weer. In grote spanning wachtte hij ef, wat er verder komen zou. Hij begreep niet, waarom zij met grote angstogen naar zijn lectuurtafel toeliep en er de Harrelaarse „Nieuws bode" afnam. „Er moet wat instaan over de school- bouw" Hij slaakte een diepe zucht van ver lichting. Nog nietnog niet! Ze zag nóg niet (en zou dus ook niet meer zien) dat hij maar een dubbelganger was. „Heb Je het benauwd?" vroeg ze wei nig hartelijk. „Nee, hoe dat?" „Je ligt zo te steunenIk kwam eigenlijk alleen maar om je te waar schuwen." „Die schoolbouwgeschiedenis?" „Ja schijnt dan toch wel te begrijpen, waar de schoen wringt. Je geheugen is dan toch niet helemaal weg", ant woordde zy schamper. Nu begon Harry zich een beetje boos te maken. „Je kunt me geloven of niet ik weet er niet meer van, dan wat er in dit blad staat èn wat een zekere meneer Zilver er rnjj over geschreven heeft Meneer Zilver is zeker de gemeente-seGretaris?" Voor het eerst keek zij hem nu aan en Harry was brutaal genoeg, haar blik te weerstaan. „Je kunt me gelo ven of niet" „Zo weet je niet, dat Zilver de gemeente-secretaris is? Gewoonweg niet te gelovenen dan weet je ze ker ook niet, dat de aannemer van de schoolbouw Derksen heet? Zeker nooit yan Dtrjpsn Cp. gefrgprd, hè,,,. Ik moet zeggen, dat het liegen je niet al te best af gaatdat is al te door zichtig". Zinspeelde ra nu ergens op? Tergde zij hem alleen maar om hem straks met te meer zekerheid aan de justitie te kunnen overleveren? De volgende woorden stelden hem weer gerust: „Ik heb bezoek gehad van Van Dyk." „Van de opzichter, ja, dat weet ik „Zodus de opzichter kent hij wel, maar de aannemersdie her innert hij zich niet". „Ik weet nu, dat de aannemers van de schoolbouw Derksen Co. heten dat heb ik in de „Nieuwsbode" gele zen. Anders wist ik het ook niet. Dat zyn zeker de zelfde mensen, waar je het de vorige keer over had", zei Har ry rustig. Hij voelde, dat hy zich kalm moest houden en geen ondoordachte dingen zeggen. „Meneer Zilver schreef my, dat de schoolbouw in de gemeen teraad ter sprake is gekomen. Zekere Kaveling begon er over. Ook een naam, die ik voor het eerst van m'n leven hoorVolgens die Leibrand, dat is zeker de redacteur, niet?is er van het verzakken van muren geen sprake" „Dan moet je Dijk eens horen die zal je wel wat anders vertellen", viel zy hem in de rede. „Je moet niet denken, dat ik my nog langer door jou voor de gek laat houden* Het ls wel toevallig, dat je alles, waar je last mee zou kunnen krijgen, vergeten bent"..,. „Last mee zou kunnen krijgen? „Wat anders?Maar ik bedank er voor, nog langer de schijn op te houden ze kletsen toch al in het dorp, dat ik je zo weinig bezoek. Ze weten daar alles van je doen en laten en over die mooie verhouding tussen ons beginnen ze te fluisteren". „Dan moet je wat vaker komen", zei Harry eenvoudig. „Dank je wel zeker met een uit gestreken gezicht op ziekenbezoek zit ten elke dag Informeren, hoe het met meneer gaat je goed houden voor de dokters en de verpleegsters hier net als de vorige keer terwijl je aan hen kan merken, dat ze drommels goed weten, wat er aan de hand is." „Wat heeft Dyk je verteld?" vroeg Harry om het gesprek e?n andere wen ding te geven. „Allemaal dingen, die jij wel verge ten zult zijn. Hij heeft mij het nieu we systeem van heien verklaard." „Dat zal een interessant gesprek zijn geweest Nogal technisch lijkt ma voor een dame." „Je weet het weer niet, hè?" „Op mijn woord" „Hou je woord maar daar geel lk niets om." (Wordt vervolgd)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 3