n.-hollandse
pers 1945
5DE JAARGANG N" 1588
VRIJDAG 15 JULI 1949
Amerikaans hulpprogram redde West-Europa
uit de handen van het communisme
Truman voelt n:et
veel voor een lening
aan Franco
Nazi's in Israël?
Dr. van Royen gaai
bij Sukarno op visite
Mirakel in Lublin?
Koningskwestie blijft
het middelpunt
U.N.C.I. voldaan over huidige
ontwikkeling in Indonesië
Smokkelende
schepelingen
baba
Verzamelen
Uitgave Stichting „De Vrije AI km aar der";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur-, J. t. Zoonen Bureau, Riddentraat hoek Oudegracht Te! K 2700 3971
Truman zegt het bij de haard:
Kosten: Dit jaar 7 milliard dollar
President Truman heeft in een radiorede Bij de haard tot het
Amerikaanse volk verklaard, dat het Amerikaans internatio
naal huiprogramma West-Europa uit de handen van de
communisten heeft gehouden Truman gaf een verdediging
van zijn economische binnen- en buitenlandse politiek De
Internationale Amerikaanse hulpprogramma's zullen, aldus
Truman, dit jaar ongeveer zeven milliard dollar kosten en zij
zijn het tot op de laatste cent toe waard
Bij de genoemde som zijn inbe
grepen de kosten van het Europees
herstelprogram en van de Ameri
kaanse bezettingsverantwoordelijk
heden Wanneer op deze programs
bezuinigd zou worden, zou dit de
pogingen om vrede te vestigen ver
zwakken Dat ls een risico dat we
niet mogen nemen, aldus Truman
Truman zei verder echter, niet te
verwachten, dat de Amerikaanse
uitgaven aan verdediging en op
Internationaal gebied steeds maar
cp het huidige hoge peil zouden
moeten blijven Ik hoop, dat zij
verminderd kunnen worden wan
neer ons program ovor de vrede
effect begint te sor.teren
Truman wee? od het toenemen
van de werkloosheid in de Verenig
de S;aten, van iets meer dan twee
millicen personen een jaar geleden
President Truman heeft op zijn
wekelijkse persconferentie zijn af
keuring uitgesproken over het voor
s.el uit het Congres om Spanje
50,000,000 dollar vao de Marshall-
gelden te lenen Het voorstel was
van de toewijzingscommissie van
de Senaat President Truman ver
klaarde met de meeste nadruk,
dat hij hierin niet zou toestemmen
Op de vraag waarom hij het voor
Stel afkeurde, antwoordde Truman
dat de V S op het ogenblik niet op
vriendschappelijke voet met Span
je stonden Toen hem de vraag ge
steld werd of hij zijn veto zou uit
spreken over het gehele wetsont
werp voor toewijzing van Marshall
gelden indien het Congres een ge
deelte er van voor Spanje bestemd
had, antwoordde Truman, dat hij
die kwestie zou behandelen wan
neer het wetsontwerp voor hém
lag Hij voegde er aan toe, dat het
misschien niet nodig zou zijn, de
kwestie te overwegen daar de Se
naat de voorgc i elde lening zou
kunnen verwerpen wanneer de
toewijzing voor het laatst werd be
handeld
De president weigerde zich over
de meeste kwesties van buiten
landse politiek, die ter sprake wer
den gebracht, uit te laten Hij her
haalde zijn beroep op de Senaat
om het Noordatlantisch verdrag
zmder voorbehoud te ratificeren
Over de voorgestelde lening aan
Soanje zei Truman nog dat de
deelnemende landen moesten uit
maken of Spanje uitgenodigd dien
de te worden om deel te nemen
aan het plan Marshall Hij herin
nerde er in dit verband aan, dat
Portugal het voorstel reeds geop
perd had maar dat het verworpen
werd
KOOS VORRINK TERUG NAAR
HOLLAND
Koos Vorrink, voorzitter van de Par
tü van de Arbeid en lid van de Tweede
Kamer, die op 17 Januari j.1. met een
speciale missie naar Scandinavië vloog
en daarbij in het kleine Aero Holland
vliegtuig in de buurt van Nykobing
neerstortte, zal Zaterdagmiddag a.s. per
vliegtuig naar ons land terugkeren.
V.rririlc wot om ongeveer 16.30 uur
4>p ^ebiphol verwacht.
Republikeins kabinet
aanvaardt accoord
Het Republikeinse kabinet heeft
te Djogja het van Royen—Rum ac
coord aanvaard Het heeft nog
geen beslissing genomen over de
uitvaardiging van het bevel staakt
weerbericht
PLAATSELIJK BUIEN
Half tot zwaaf bewolkt met plaat
selijk enkele regenbuien, hier en
daar met onweer Meest zwakke
wind hoofdzakelijk uit richtingen
tussen oost en zuid In het binnen
Itnad overdag iejs lagere tempera
turen
tot bijna vier millioen op heden
Hij zei ook, dat de productie van
goederen en diens'en ln de loop
van de eerste helft van dit Jaar
enigszins was afgenomen Hij vcr
klaarde echter met nadruk: Wij
bevinden ons niet ln een depressie
Waar we thans voor staan ls geen
depressie en wanneer wij de juiste
koers volgen zal het geen depressie
worden Het zakenleven, de arbei
ders, de landbouw en de regering
moesten allen «^sitleve bijdragen
leveren om de opgaande lijn ln het
Amerikaanse zakenleven te her
stellen
Truman waerschuwde tegen po
gingen om de regeringsuitgaven
drastisch te verlagen daar dit
volgens hem nog meer werkloos
heid zou veroorzaken en daar het
gekkenwerk zou zijn de productie
ve regeringsinvesteringen ln na/tio
nale hulpbronnen en onenbare
werken-te verminderen op 'n ogen
blik waarop juist meer investerin
gen nodig zijn
ONONPLOFTE BOM GEVONDEN BIJ LONDENS ZIEKENHUIS
In de naaste omgeving vrji het u niversity College Hospital te Lon
den werd een bom van 2250 gevon den. die waarschijnlijk in 1941 door
een Duits vliegtuig is uitgeworpen Onmiddellijk maake men een
begin met de evacuatie van de 345 patiënten Twee zusters kijken
belangstellend naar het uitgraven van de ononplofte bom
De Israëlische politie, die jacht
maakt op een illegale organisatie
tot het bnlnensmokkelen van niet-
Joden in Israël, zal misschien bin
nenkort belangrijke nazi's kunnen
identificeren, die naar Israël zijn
gevlucht om aan veroordeling in
Europa te ontkomen
Volgens een gewoonlijk welinge
lichte bron te Haifa ls een voor
malige consulaire ambtenaar in
Bratislava, die verantwoordelijk
zou zijn voor het naar de doden
kampen zenden van vierhonderd
duizend Joden, ln Israël zijn aan
gekomen, waar hij door de politie
geschaduwd wordt Het onderzoek
naar deze zaak zal misschien lei
den tot nog meer identificaties
Naar het ANP verneemt hebben
de besprekingen, die de Zieken
fondsraad in het American hotel
te Amsterdam heeft gehouden, tot
gevolg gehad, dat de onderhande
lingen tussen de ziekenfondsen en
de huisartsen over de ziekenfonds
honoraria der huisartsen zullen
worden vervat Intussen zijn maat
regelen genomen, waardoor in af
wachting van het resultaat dier
onderhandelingen de medewerking
van de huisartsen aan de zieken-
fodsen wordt voorgezet
Lagerhuis keurt
noodmaatregelen goed
Het Lagerhuis heeft met 435 tegen 4
stemmen de proclamatie van de nood
toestand in Engeland, bedoeld om de
Londense havenstaking te breken, on
derschreven. Anthony Eden steunde de
regeringsmaatregel namens de conscrva
tieven, hoewel bij verklaarde, dat *ün
partij zeker voorbehoud maakte t.a.v.
de wijze waarop de regering de situatie
had aangepakt.
De Nederlandse delegatie heeft be
kendgemaakt, dat dr. van Royen een
uitnodiging ontving voor een bezoek aan
Djogja op Zondag a.s. Dr. van Royen
heeft de nitnodigingg aanvaard, die
hem gelegenheid zal bieden kennis te
maken met Sukarno en de andere Re
publikeinse leiders, waarmede hij tot
dusver nog niet in contact kwam. Het
is de bedoeilng, dat enkele leden van de
Nederlandse delegatie dr. van Royen op
zijn reis naar Djogja vergezellen, zodat
van de aanwezigheid van dr. van Royen
te Djogja gebruik kan worden gemaakt
voor een gedachtenwisseling inzake enke
le hangende vraagstukken. Aneta ver
neemt, dat o.m. dr. Koets en mr. Blom
hem zullen vergezellen.
Dit is het eerste bezoek van een ho
ge Nederlandse autoriteit aan de Repu
blikeinse regering te Djogja sedert de
bezoeken van minister Stikker vorig
jaar.
Clay over de toestand
in Duitsland
Generaal Lucius Clay, de gewezen
Amerikaanse militaire gouverneur in
Duitsland, heeft in een interview met de
„New York Herald Tribune" verklaard,
geen Oost Westduitse crisis te verwach
ten gelijkend op die, welke ontstond na
het instellen van de blokkade van Ber
lijn. Er zouden zich in de komende
maanden nog vele incidenten voordoen,
doch daar de Westelijke mogendheden
hadden getoond, dat zij zich niet tenge
volge van de Sowjetdruk uit Berlijn te
rug zouden trekken of af zouden wijken
van hun voorgenomen politiek, zouden
deze zich niet tot een crisis ontwikke
len. Generaal Clay heeft een boek ge
schreven „Beslissing in Duitsland", dat
ln vervolgdelen zal nitkomen. Het is 'n
persoonlijk verslag van zijn bevel in
Duitsland en zijn omgang met de Rns
sen.
Kerk ontraadt bezoek
Duizenden katholieken hebben
de kathedraal van Lublin ln Polen
bestormd om getuige te zijn van
een mirakel, waarover geruchten
gingen en dat hierin zou bestaan
dat er tranen opwelden uit de
ogen van een Maria schildering in
de kathedraal In de drukte kwam
een twintigjarig meisje om het, le
ven en een negentiental andere
personen liep verwondingen op
De Poolse autoriteiten nemen
maaregelen om hen, die beschul
digd worden van aanmoediging
hysterie en exploiteren van de na
ivltelt en onwetendheid van een
voudige mensen te straffen
De Poolse katholieke overheden
hebben hun gelovigen verzocht
niet deel te nemen aan pelgrims
tochten naar de kathedraal van
Lublin
Dorothy Brandon
logenstraft geruchten
Mrs. Brandon van de „New York He
raid Tribune" heeft zelf een eind ge
maakt aan de geruchten, dat zij ge
weigerd zou hebben met de Franeker
verder dan Singapore te vliegen, omdat
zij bet voorgevoel had, dat er iets zou
gebeuren, door te Hongkong te verkla
ren, dat 'zij geen sabotage vermoed had
en niet het plan had de gehele terugreis
met het gezelschap te maken, daar zij
gebonden was door een te voren vast
gelegd verblijf van drie maanden in 't
Verre Oosten.
Kabinetsformatie in Belgie
vlot nog niet erg
De volksraadpleging als middel
tot oplossing van de koningskwes
tie, die naar men thans wel met
zekerheid mag aanemen deel uit
maakt van het programma, dat
van Cauwelaart aan. socialisten en
liberalen heeft voorgelegd, is vol
gens welingelicht» kringen, het
programmapunt dat voor de socia
listische partij het moeilijkst te
verbeteren is De socialisische in
stanties, die van Cauwelaert's voor
stellen bestuderen, maken een ge
reserveerde indruk Men verwacht
dat de socialisten indien zij zich
bij een beroep op de kiezers zou
den neerleggen, in elk geval zul
len verlangen, dat een bepaald
percentage zou worden vastgesteld
hetgeen zou betekenen, dat de ko
ning slechts in zijn rechten her
steld zou worden, indien het aan
tal stemmen voor zijn terugkeer
uitgebracht, dat vastgestelde per
centage bereikt
BOMAANSLAG IN BUURT VA*'
PANDIT NEHROE
Tiiders een rede van Pandit Nehroe.
ministerpresident van India, te Calcutta
is een bom geworpen naar een politie
■os* op bet terrein van de bijeenkomst.
Twee politiebeambten werden gewond.
oHet Amerikaanse Huls van
afgevaardigden heeft een wet aan
genomen waarbij toestemming
wordt gegeven voor oprichting
binnen vijf jaren van een gedenk
teken te Washington „dat getuigd
van de wijsheid en het leider
schap van Mahatma Gandhi als
wijsgeer en staatsman."
Na een dag groente-export
naar Duitsland
Duizenden kisten kropsla
naar de mesthoop
De eerste dag van de hervatting van
de groentenexport naar- Duitsland ging
reeds gepaard met enorme aanvoeren
op de Venlose veiling. Er deden zich
in het oog lopende prijsverschillen voor.
Bloemkool eerste soort voor Duitsland
behaalde de maximumprijs van 42 cent,
terwijl hetzelfde product voor het bon
nenland niet hoger dan 15 cent kwam.
Voor tomaten waren deze cijfers resp.
50 en 30 cent per kilogram. Duitsland
vroeg vooral bloemkool, tomaten, kom
kommers en peen. 2500 kisten tuinbo
nen moesten worden doorgedraaid, om
dat de minimumprijs uitbleef. Verschil
lende duizenden kisten kropsla onder
gingen eveneens dit lot en werden door
de tuinders weer mede naar het veld
genomen om daar als bemesting te die
nen. Slechts bij aanhoudende droogte
zal er nog een kans bestaan voor sla
export
Op het ogenblik zijn de Duitsers voor
dit product „selfsupporting". Het devie
zenpotje van ruim 450.000 dollar is
reeds na een dag mede in verband met
de aanvoeren elders duchtig aangespro
ken. Iedere dag moeten de exporteurs
aan bet bedrijfschap groenten en fruit
opgave doen van het m dollars uitge
drukte factuurbedrag van het op die dag
geëxporteerde. Naar wij vernemen zal
De leden van de commissie van
de Unci geven met voldoening
uitdrukking aan de ontwikkelin
gen sedert het begin op 14 April
van de huidige besprekingen tus
sen de betrokken partijen en zien
met vertrouwen uit naar het bijeen
komen van de Ronde Tafel Confe-
rtie te Den Haag begin Augustus
De commissie ls van mening, dat
alle aan de huidige besprekingen
deelnemende partijen de Neder
landers, de Republikeinen en de
BFO elkaar kunnen gelukwen
sen met de vorderingen die het ge
volg zijn van hun voortdurende po
gingen om een rechtvaardige oplos
slng van de bestaande egschilpun
ten te bereiken De commissie be
groet met de meeste vreugde de
kort geleden afgelegde verklarin
gen van dr van Royen en mr Rum
die de constructieve toenadering
en samenwerking weergtfven ten
aanzien van de taken, die nog over
blijven voor de partiien als zij in
Den Haag bijeen zijn
Het communiqué geeft vervolgens
een overzicht van de besprekingen
en de gang van zaken sedert 7 Mei
De Amsterdamse autoradiodienst
88888 werd Woensdagmoreen
vroeg gewaarschuwd door perso
neel van de Fordfabriek met de me
de deling dat schepelingen van een
schip dat Fordonderdelen van de
fabriek te Parijs naar Amsterdam
bracht met pakken sleepten en ge
heimzinnige telefoongesprekken
voerden De agenten van de radio
dienst waren spoedig ter plaatse
en ontdekten op de wal de twee
schepelingen en later cok nog aan
boord twee man die heel onschul
dig naar de sterren stonden te
kijken, doch in het bezit waren
van pakken, die een grote hoeveel
heid volle, shawls en andere dames
mode artikelen bevatten De kapi
tein van het schip wérd gewaar
schuwd en al spoedig bleek, dat
hier een poging tot het aan land
brengen van smokkelwaar was ge
daan Ook de stuurman van het
schip het ss Sarnbre van de re
derij W Muller en Co, bleek bij
nader onderzoek bij de zaak be
trokken De tlDlitie wachtte rustig
af wat het resultaat van de ge
heimzinnige telefoongesprekken
zou zijn en had daarmede inder
daad succes Plotseling kwam -at
vrij grote snelheid een auto de
Hemweg af en stopte bij da fabriek
Er bleken twee Rotterdamse en een
Amsterdamse koopman ln te zitten
die de smokkelwaar kwamen hrlen
Deze hadden de goederen in Parijs
gekocht en de schepelingen, die
zij daar in een café hadden ont
moet, verzocht de goederen naar
Nederland te smokkelen De vijf
schepelingen en de drie v—
zijn gearresteerd Vast staat wel.
dat dit niet de eerste maal is. dat
op deze wijze goederen van Parijs
naar Nederland werden gebracht
De goederen w+a"»-"gen
een aanzienlijke waarde
Tenslo,te wenst de commissie
uitdrukking te geven aan haar
droefheid bij het vernemen van
het tragisch verlies van 13 Ame
rikaanse Journalisten die nTrfme-
sië bezochten
via de radio 'g morgens om zeven nar
voortaan bekend gemaakt worden of er
in verband met de beschikbare devieztfci
die dag export van groenten zal plaats
hebben.
Het heeft er de schijn van.
dat de krachten der reactie ver
zamelen hebben geblazen, nu er
in het Indonesisch conflict een
kans ls, om tot een oplossing te
geraken. Een oplossing, die er al
veel eerder had kunnen zijn, in-
op onverantwoordelijke wijze was
afgeremd door opposanten, die
het ogenschijnlijk zo goed met
de eer en het welzijn van het va
derland menen, maar die Inmid
dels hun twee-derde meerderheids
politiek in geslaagd zijn. een oplos
sing zodanig te vertragen, dat er
tweemaal een gewelddadige bot
sing ontstond. Een botsing, die
ons weinig voldoening zal heb
ben geschonken, noch in het bin
nen-.noch In het buitenla d. Een
botsing, waarbij we reeds een mo
rele nederlaag te pakken hebben
en waarbij we een volkomen ne
derlaag tegemoetgaan. indien we
niet tot een compromis komen.
Da ls Iets. wat de reactie maar
niet vermag in te zien. Vorige
week hebben we het optreden
van Rijkseenheid gesignaleerd.
De heer Gerbrandy heeft inmid
dels reeds vragen gesteld of het
waar is. dat Nederland de terug
keer van de Republikeinse rege
ring betaalt. In het zelfde ver
band halen we een circulaire aan
van de heer Feuilleteau de Bruin
die dezelfde vraag stelt en nog
een paar punten overhoop haalt,
op een zo demogogische wijze,
dat men zich vol verbazing af
vraagt of men soms de metho
den van de Nazi's heeft overge
nomen. We laten enkele zinnen
volgen:
„Is het waar dat duizenden loy
ale I donesiërs aan de wraak
der Republiek zullen worden o-
vergeleverd? Is het waar.dat wij
als gewillige dienaren van de
commissie van de Verenigde Na
ties getracht hebben de vriend
schap van kwaadwillige en on
betrouwbare Indonesiërs, die tal
van Nederlanders hebben ver
moord, te kopen? Hebben daar
voor duizenden Hollandse jongens
hun leven gegeven? Nederlan
ders, kunt ge die schhande aan
vaarden? Wordt weer U zelve.
Neemt uw lot ln eigen handen.
Weg met buitenlandse inmen
ging, weg met de tegenwoordige
regering."
Dat zijn dan enkele zinsneden
uit een manifest van de afde
ling Nederland van de Groter
Nederland actie Verontrustend
zouden deze stemmen niet zijn.
als ze op zich zelf stonden. In
elk volk heeft men nu eenma*il
buitenbeentjes en aangezien we
Ir. een democratische wereld wo
nen, moeten ook die buitenbeen
tjes hun stem kunnen laten ho
ren, zelfs al raaktmen er in de
gemeenteraad door aan het vech
ten. Maar verontrustend worden
deze dingen wel. als men ze com
bineert met de optreding van de
voorzitter der K.V.P., die een on
rust verwekt, zonder precies aan
te geven wat hij wil. Misschien
zijn er voor dit optreden argu
menten Wellicht ls de stemming
in de K.V.P. zo reactionair, dat
de heer Romme deze rol moet
spelen om de talrijke aanhan
gers van de Weltergroep in toom
te houden. Wij hebben echter
nimmer veel gemerkt van een
neiging bij de Katholieke bevol
king om het Indonesische pro
bleem met de wapens te beslis
sen. Ook zij willen hun jonden*
terug. Des te eerder, des te liever.
Indien het echter weer mis loopt
dank zij het optreden van reac
tionaire elementen, ls het goed
dat men weet. wara de oovzc?ken
liggen. Wie de aanstokers zijn,
en wie de mensen, die met die
aanstokers gemene zaak miken.
v.Z.
„KLEINE BLOKKADE'
OPGEHEVEN
Een Britse leidende functionaris aan
de controlepost te Helmstedt heeft Reu
ter telefonisch meegedeeld, dat de Rus
sen de beperkingen „plotseling zonder
nadere uitleg" hebben opgeheven. Gi»
termorgen kwamen ongeveer 40 vracht
auto's per uur door de Sowjetrussische
controlepost, zo deelde hij mee. ..De
Russen voeren de controle zo snel mo
gelijk uit".
NIEUW BESTUUR NVV
In de algemene vergadering van heft
NYY werd met algemene stemmen tot
nieuwe voorzitter benoemd de heer H.
Oosterhuis. de huidige vlce voorzitter
van het NVV, terwijl het dagelijks bë
stuur verder als volgt werd samenge
steld: J. G. Suurhoff, 2e voorzitter
redacteur, K. Korte jr., algemeen se
cretaris, J. Landman, penningmeester,
A. Vermeulen, P. de Vries en J. Bof
ger. secretarissen.