Ikmaaiiki
Zeer mild oordeel over dader van
overval postkantoor te Schagen
5DE JAARGANG N" 1592*
N.-HOLLANDSE
PERS 19^5
WOENSDAG 20 JULI 1949
Aanvangsdatum R.T.C. verschoven
Kriminalrat Willy Lages voor
zijn rechters
Vliegtuig in V.S. stortte neer op
huizencomplex in aanbouw
Tsjecho-Slowaakse
regering waarschuwt
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week /L25 per
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., fami]iebêricb_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur. J. Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2700 3971;
Eis iegen J S. één jaar en drie
maanden gevangenisstraf
NA EEN ZEER MILD requisitoir heeft de Officier van Justl
Ue, mr Meischke, in de gister gehouden zitting van de Meer
voudlge Strafkamer 15 maanden gevangenisstraf geëist tegen
de 28 Jarige Jacob Schoorl uit Wieringerwerf, de man die op
16 Februari jl Schagen en wijde omgeving in opschudding
bracht door een roofoverval te plegen op het postkantoor te
Schagen Mr Meischke zei in zijn requisitoir o a, dat hij Ue
ver op de plaats gestaan zou hebben van de verdediger mr
Leesberg, omdat dit eigenlijk 'n geval is, waartjjj de verdach
tt voor een voorwaardelijke straf in aanmerking zou komen
Mr Meischke vond het dan ook een onaangename taak 1 Jaar
en 3 maanden te moeten eisen
kelijk duister bleef en men ln Am
sterdam terecht was gekomen De
goede inval van de foto's
betekende uiteindelijk de oplossing
Op een vraag van mr Meischke
zei Opper van Dijk. dat het moei
lijk is te zeggen of Schoorl bij te
genstand geschoten zou hebben
Sch was ten einde raad, kon geen
kant meer heen Maar, aldus Opper
van Dijk, hij was zeker niet een
man die bang was
Bij dit getuigenverhoor bleek
ook hoe Schoorl ln de knoei was
geraakt Hij had geld opgenomen
van een Instelling in Rotterdam e:
dat bleek zwendel te zijn: voor hem
het begin van de ellende Daarna
heeft hij eerst pogingen gedaan
geld op te nemen bij anderen wat
hem niet gelukte
Nadat uit de weinige woorden van
de president over het reclasserlngs
rapport gebleken was. dat dit zeer
gunstig luidde was het woord aan
mr Meischke. Officier van Justitie
„Een noodsprong"
MEN KENT de geschiedenis: in
de vroege morgenuren van 16 Fe
bruari begaf Schoorl zich, min of
meer gemaskerd en gewapend met
een pistool, naar het postkantoor
aan de Laan. waar hij op dat mb
ment alleen de jeugdige ambtenaar
Bongenaar aantrof, nadat deze op
zijn bellen de achtereur had ge
opend De overvaller maande Bon
genaar argi kalm te zijn en beduid
de. dat het om geld te doen was
Bongenaar, die totaal verrast werd,
zette een irommel met f10,500,—
op de grond en de overvaller ver
dween daarmee
SPOORLOOS.
De direct gewaarschuwde Rijks
politie olv Opper van Dijk, stond
aanvankelijk voor een raadsel Er
leidde een zwak spoor naar Amster
dam, doch dit bleek mis te zijn
Zo sleepte het onderzoek zich
enkele dagen voort tot Opper van
Dijk tot de ontdekking kwam, dat
deze overval verbazend veel gelij
kenls vertoonde met de overvallen
van de illegaliteit ln de bezettings
Jaren
Dat deed de dader de das om
Bongenaar herkende op een foto
van de B S in het herdenkingsboek
„Schagen in oorlogstijd" met vrij
grote zekerheid de overvaller en
kundig recherchewerk deed de
rest: reeds spoedig werd Schoorl
gegrepen en ontkennen hielp niet
Een gedeelte van de 10 mille
ongeveer f 2000 had hij besteed
om zijn nieuwe woning te Wierin
gerwerf in te richten, de rest werd
snel ontdekt in enkele schuilplaat
sen
CE ONDERVRAGING
Naast de bekende Jeiten kwam
üit de ondervragingen nog vast te
staan, dat het pistool geladen was
met een patroon, welke zich nog
ln de houder bevond
Schoorl zei, dat hij meende in
het postkantoor op de gemakkelijk
s".e wijze aan geld te kunnen ko
men De gedachte om de overval te
plegen was plotseling bij hem op
gekomen en het doel was uit zijn
geldelijke moeilijkheden te gera
ken Bij het getuigenverhoor van
de ambtenaar Bongenaar vroeg de
president, mr van Regteren Altena
wat verdachte gedaan zou hebben
lndièn tegenstand geboden was
Sch antwoordde, dat hij drie .e
ter ruimte had gelaten tussen .iem
en de ambtenaar, met de bedoe
ling tijdig weg te kunnen komen
Opperwachtmeester van Dijk ver
telde, hoe het onderzoek aanvan
„Onaangename iaak"
Mr Meischke schetste ln enkele
woorden de geschiedenis van deze
overval, waarbij hij speciaal wees
op het prachtige werk van groeps
commandant Van Dijk en zijn
mannen Spr ging vervolgens na,
hoe Sch tot zijn daad was geko
men, zeggende, dat hij liever op de
plaats van mr Leesberg, verdach
te's verdediger zou staan Deze ver
dachte, aldus spr Is geen misdadig
type De liefde voor zijn vrouw, het
feit, dat hij eindelijk na lang wach
ten een huis had gekregen, heeft
hem er toe gebracht Opmerkend,
dat dit eigenlijk een geval ts waar
bij de verdachte een voorwaarde
lijke straf zou moeten krijgen zei
mr Meischke hiertoe echter niét /te
kunnen komen en het een onaan
gename taak te vinden de straf
maat te bepalen op 1 Jaar en 3
maanden
EEN STOMMITEIT
Mr Leesberg wees er in zijn piel
dool op, dat Sch alles heeft gedaan
de ambtenaar B te kalmeren en
zei, dat het er nu de feiten bewe
zen kunnen worden geacht al
lereerst om gaat wat de strafmaat
moet zijn
De persoon van verdachte was
mr Leesberg sympathiek geworden
en daarom vond hjj het prettig dat
de speurzin van Opper van Dijk tot
een oplossing heeft geleld en dat
reeds ln het procesverbaal een op
somming was gegeven van de mo
tieven, waardoor Sch tot de over
val was gekomen In de oorlog
heeft verdacht zéér veel goed werk
gedaan Mede door zijn moed be
ging hU deze stommiteit
Waarvoor heeft Sch gestreden ln
de Illegaliteit? zo riep de verdedi
ger uit Toch zeker ook voor een be
tere wereld? De man ls echter ln
enkele Jaren ontgoocheld, was ge
trouwd en had kinderen, terwijl hij
ln Schagen woonde en zijn vrouw
ln Friesland Van «en bedrag van
f45 loon moest hij practisch twee
gezinnen onderhouden en hij en
zijn vrouw zagen elkaar soms
slechts eens ln de twee maanden
Op een gegeven moment hqeft hij
zijn vrouw beloften gedaan, die hij
niet kon verwerkelijken Toen steeg
de nood tè hoog Voor hU de over
val pleegde moet hij gedacht heb
ben niemand behalve de Staat der
Nederlanden te benadelen
Mr Leesberg vond de els van 15
maanden wel erg hard, al was hij
er van overtuigd, dat er voorbeel
den gesteld moeten warden Niétte
min vroeg hij iedere zaak en ook
deze te beoordelen naar de omstan
dlgheden
In dit licht bezien wilde de ver
dediger niet vragen om algehele
onthouding van straf, maar wel om
een gecombineerde sttaf, opdat het
gezin van verdachte niet geheel
uit elkander gescheurd wordt
De president bepaalde de uit
spraak op 28 Juli a s
Dr. van Royen bezocht Djogia
Het enige dagen geleden aange
kondigde bezoek van dr van Royen
aan Djogja heeft thans plaats ge
had Dr van Royen werd vergezeld
door meerdere hoge Nederlandse
functionarissen Dit Nederlandse
gezelschap nam tijdens het bezoek
o a kennis van het feit, dat het
inter Indonesische overleg tussen
de Republiek en de B F O in eerste
aanleg zal plaats hebben te Djogja
van 20 tot 23 Juli en vervolgens na
29 Juli te Batavia zal worden her
vat
Men merkte op, dat dit definitief
betekent een verschuiven van de
aanvangsdatum van de Ronde Ta
fel Conferentie, welke immers zou
worden geopend één Augustus aan
staande Desondanks hopen zowel
de Republikeinse als de Nederland
se delegatie dat het bestaande tiid
schema, dat uitgaat van de duur
van twee maanden \oor de confe
J rentie en vervolgens een termijn
Stalin ontvangt Britse
ambassadeur
De Britse ambassadeur in Mos
kou is. naar radio Moskou meld*,
door generalissimus Stalin ont
vangen. De Sovjet-Russische mi
nister van Buitenlandse Zaken.
Vyshinsky, was bij het onderhoud
van Stalin met de ambassadeur,
sir David Kelly, aanwezig.
Zwavelzuur-moordenaar
ter dood veroordeeld
John George Haigh. de zwavelzuur,
moordenaar, wer* vanmiddag voor de
rechtbank van Lewlst door de jury
schuldig bevonden en door rechter
Humpreys tot de dood door de strop
vTroordeeld. Haigh. die tijdens het on-
derzoek verklaarde, dat hij negen moor
den op zijn geweten had, hoorde de
doodstraf tegen zich uitspreken wegens
de moord op de 69-jarige weduwe Du-
rand.Deacon. De jury kwam na 13 mi-
nuen overleg tot haar besluit. Haigh
luisterde glimlachend naar het vonnis.
Toen de rechter hem vroeg of hij Iets
te zeggen had antwoordde hij: „Hele.
maal niets".
van zes weken voor ratificatie van
hetgeen te Den Haag zal worden
overeengekomen, zal kunnen wor
den gehandhaafd, teneinde te ge
raken tot de voorgenomen souve
reiniteitsoverdracht voor het einde
van het jaar
Er was ook buiten deze officiële
ontmoetingen gelegenheid tot lnfor
meel contact, waarbij een aantal
hangende vraagstukken nader koh
worden besproken Aan beide zijden
bestaat de indruk, dat deze aanra
kingen nuttig rijn geweest
De eens zo gevreesde
S.D.er Willy Lages voor
zijn rechter
Generaal Franco beeft ter her
dekking ran de 13t ter jaardag van de
Spasise burgeroorlog de familie van de
in b»t Republikeinse Spanje terechtge
stelde Katholieke leicej Victor Pradera
en v>n de in de burgeroorlog gesneutel
de Facngeleider Redocdo in de adel
stand verie en.
70.000 Joden werden weggevoerd....
Maar toch....: „Ich bin unschuldig"
RUIM 4 JAAR na de bevrijding is gistermorgen het moment
aangebroken, waarop kriminalrat Willy Lages, de 48 jarige
voormalige chef van de Sicherheitspolizei te Amsterdam, als
verdachte voor zijn Nederlandse rechters is verschenen Het
Hof stond onder presidium van prof mr J A van Hamel Mr C
van Rij advocaat fiscaal, las de bijna twee meter lange dag
vaarding voor, waarin Lages in 7 punten beschuldigd wordt
van fussillades, Jodenvervolgingen, brandstichting, razzia's,
mishandelingen, silbertannemoorden, plunderingen en weder
rechtelijke inbeslagnemingen
Voor hij een begin maakte met
het verhoor der getuigen ging de
president met Lages de dagvaar
ding door Lages bevestigde leider
van de Aussendienstelle en com
mandant van het Einsatzkomman
do in Amsterdam te zijn geweest
en chef van de Sicherheitspolizei
Bij de Sicherheispolizei (S D) was
hij ln feite niet anders dan admi
nlstratief ingedeeld
I
EERSTE KAMER IN COMITÉ-
GENERAAL BIJEEN
Dinsdagavond vergaderde de Eerste
Kamer in comité-generaal om te be-
raadslagen over een regeringsverklaring
betreffende Indonesië. Om ongeveer 10
■ur werd de vergadering beëindigd zon.
der verdere publieke mededelingen.
Delegatie naar koning
Leopold
Koning Leopold van België zal bin
nenkort met leiders van de drie politie
k« partijen van België een onderhoud
hebben over de politieke crisis. De be
sprekingen, waarvoor nog geen datum
is vastgesteld zullen worden gevoerd
in het verblijf van de koning te Preguv
bö Genève. De delegatie zal worden ge
leid door Paul Henri Spaak en Frans
van Cauwelaert. Het vertrek van de
delegatie wordt „aanstaande" genoemd.
Trumann wil de
Marshal-hulp niet
verminderen
President Truman heeft In een rede
over de buitenlandse politiek der Ver
enigde Staten gehouden voor de Ie-
den van een sociale organisatie het
Amerikaanse Congres verzocht de voor
hat plan-Marshall uitgetrokken gelden
niet te verminderen. Indien wij dit
zouden doen, aldus Truman, zouden wij
opzettelijk de vorderingen op de weg
naar vrede en vrijheid, die wij met zo
veel moeite hebben gemaakt, te niet
eoen. Slechts de communisten zouden
van een dergelijke kortzichtige politiek
profiteren, verklaarde Truman. In het
verdere verloop van zqn rede verzeker
de hij de Westeuropese landen, dat zi]
zich niet ongerust behoeven te maken
over het feit. dat de Verenigde Sta
ten zoveel tijd nodig hebben om beslui
ten over de buitenlandse politiek te
nemen. Dit komt omdat de Amerikaanse
politiek gebaseerd is op de openbare
mening.
Zweeds schip op mijn
Het Zweedse motorschip „Ingeborg"
is Maandagnacht in het Kattegat op 's
mijn gelopen: twee opvarenden kwamen
hierbij om het leven. Twee anderen, on
der wie «en vrouw, werden gered. Het
schip is gezonken.
Bij Seattle in de V.S, ls een
twee-motorlg vliegtuig kort
na het opstijgen neergestort,
doordat een der motoren wei
gerde. Het toes'el kwam in
aanraking met draden van 't
electriciteitsnet en vloog ln
brand.
Van de 28 inzittenden kwa
men 8 personen om het leven.
Het toestel was opgestegen
met bestemming Chicago.
De machine kwam terecht op
een huizencomplex, dat nog
gedeeltelijk in aanbouw was.
Vijf hulzen raakten in brand.
De plaats van het ongeluk
werd in het duister gehuld,
doordat de stroom werd af
gesneden. Drie huizen werden
totaal verwoest. Eén inwoner
van een reeds afgebouwd huis
werd gedood.
Een overlevende verklaarde in
het ziekenhuis, dat het toestel 25
meter van de grond was, toen het
de draden raakte.
Een andere overlevende, direc
teur van de maatschappij waar
aan het vliegtuig toebehoorde,
had passagiers door de branden
de deuren naar buiten geduwd.
Zijn vrouw was stewardess In het
vliegtuig. Doordat het vliegtuig
dadelijk in tweeën brak, kon een
aantal passagiers nog aan de
vuurdood ontsnappen.
De machine dook midden tussen
twee huizen, nadat van een der
de het dak was vernield. De vlam
men waren op grote afstand
zichtbaar.
He; blussingswerk werd bemoei
lijkt door de onder stroom staan
de kabels, die overal op de grond
lagen.
Invoer van Ned tomaten
In Ierland
De Ierse minister van Land
bouw, James Dillon, heeft, in ant
woord op een vraag in het par
lement medegedeeld, dat belang
rijke hoeveelheden Nederlandse
tomaten in Ierland worden inge
voerd, daar zijn politiek er op ge
richt ls, dat tomaten tegen rede
lijke prijzen verkrijgbaar zijn.
Onder deze omstandigheden ligt
het niet in de bedoeling enige an
dere beperking op de invoer van
Nederlandse tomaten te leggen
dan een invoerrecht van twee pen
ce per pound, totdat de minister
ervan overtuigd is, dat de Ierse
producenten hun voorraden niet
meer op economische wijze van
de hand kunnen doen. Gezien de
prijzen, die op het ogenblik voor
Ierse tomaten gemaakt worden,
is het nog lang niet zo ver geko
men.
VERLIEZEN IN INDONESIË
De regering maakt tot haar leedwe
zen bekend, dat in de periode van 12
Juni12 Juli 17 leden van de Kon.
Landmacht en 8 leden van het KNIL
in Indonesië zijn gesneuveld.
13 MELKKOEIEN DOOR BLIKSEM
GEDOOD
Tijdens onweer werden in een wei
land behorende tot bet buitengoed „Sin
graven" te Denekamp, 13 melkkoeien
door de bliksem getroffen en gedood.
In het weiland graasden in totaal 16
koeien en kalveren. De koeien waren
het eigendom van de landbouwer B. L.
Lorna, die toen hg zich 'a avonds naar
de weide begaf om de koeien te melken,
13 koeien dood aantrof,
—x—
Noodtoestand afgekondigd
in Guatemala
President Arevalo van Guatemala
heeft de noodtoestand afgekondigd.
Maandagavond is in de hoofdstad he
vig geschoten. Door machinegeweervuur
zijn de opperbevelhebber van de strijd
krachten, kolonel Francisco Arana, en
een hoge politiefunctionaris gedood, zo
is door ooggetuigen meegedeeld. Hierna
braken onder de manschappen van het
leger gevechten nit. De PTT diensten
zijn gestaakt ln de hoofdstad. Het pa
leis van de president, dat streng ^-ordt
bewaakt, is door vliegtuigen met maihi
negeweren beschoten.
President Arevalo heeft bg decreet de
grondwet voor een periode van 30 da
gen buiten werking gesteld.
Drijfjacht op wilde
zwijnen
Dezer dagen zijn in de Loonse en
Drunense duinen, welke liggen tussen
Loon op Zand en Drunen, enifje grote
wilde zwijnen en een aantal jonge zwijn
tjes waargenomen. Zg brengen aan de
te velde staande gewassen door om
woelen van de grond veel schade aan.
vooral aan de aardappelvelden.
Een aantal jagers en hoeren heeft be
sloten op het einde dezer week een
grote drijfjacht t« houden waaraan een
45 tal jagers en een 60 tal drijvers zul
len deelnemen.
De Tsjechoslo waakse regering heeft
Dinsdag alle Rooms-Katholieke pries
ters gewaarschuwd, dat vergeldings
maatregelen op grote schaal tegen hen
en hun volgelingen zouden worden ge
nomen, indien enigerlei poging werd ge
daan om de bedreiging van het Vati-
caan mot excommunicatie t.a.v. Katho
lieke leden van de communistische par
tij ten uitvoer te leggen.
Volgens een zegsman hebben ongeveer
80 priesters, die per post een oproep
ontvingen om vergaderingen met rege
ringsautoriteiten bij te wonen, een be
spreking gehad met vertegenwoordigers
van het ministerie van onderwijs te
Praag. De priesters zou gezegd zijn,
dat dit „een laatste waarschuwing" was,
aldus de zegsman. De oproepen ter
bijwoning van de conferentie waren
uitgegaan van het Centrale Nationale
Comité.
LAAGVLIEGENDE MACHINES
WAREN ENGELSE JAGERS
Op vragen van het lid der Tweede
Kamer, de heer Vermeer (Arb.) be
treffende het vliegen op zeer geringe
hoogte boven het strand tussen Egmond
aan Zee en Noordwgk op Z-ondag 3
Juli heeft de minister van oorlog en
van marine geantwoord, dat het niet
juist is, dat op Zondag S Juli jj. in de
middaguren twee Nederlandse jacht
vliegtuigen op zeer geringe hoogte over
het strand tussen Egmond aan Zee en
Noordwjjk hebben gevlogen. Bedoelde
vliegtuigen waren Engelse tweemotorige
schroefjagere, type Seahornet. Met
Engelse militaire luchtvaart-attaché is
overleg gepleegd, ten einde herhaling
te vermijden.
o— De Romeinse politie heeft de
hsnd gelegd op een clandestiene druk
kerjj en op 200 millioen valse bankbil
jetten van een valse muntersorganisatie.
Reeds 6 personen zijn aangehouden. De
politie zet baar onderzoek voort.
President: Wat is in het alge
meen, nu u daar op terugziet, uvr
opvatting over wat u ten laste
wordt gelegd? Voelt u zich schul
dig of niet? U behoeft daarop nog
geen antwoord te geven Overlegt u
goed wat u zegt
Lages: Jawel ,daar kan Ik wel op
antwoorden Ik huldig de opvatting
dat ik als Duits soldaat mijn plicht
moest vervullen Ik moest alleen po
liiiediensten verrichten Mijn plicht
was gebaseerd op bevelen Ik zou
willen zeggen, dat mijn opgave
zeer zwaar was omdat zij Ingreep
ln het leven van een bezet land
Voor ons was het uitvoeren van
onze plicht niet licht
Ik voel me mede schuldig aan
het grote leed, dat Duitsland ten
slotte over de wereld heeft ge
bracht Collectief zijn wij schuldig
Ik wil ook de lasten dragen, die
millioenen Duitsers na de capitula
tie hebben moeten dragen
Maar indien u mij vraagt: voelt
u zich schuldig, als mens, als par
tlculier. als soldaat, -ls officier,
aan misdaden tegen de menselijk
lieid, tegen het volkenrecht tegen
internationale bepalingen, dan zeg
ik: Neen, ik ben daaraan onschul
dig
Lages gaf de-meeste onderdelen
van de tenlastelegging toe
Heb ik van het begin af toege
geven Niet geheel juist Das
sümmt, waren zijn korte antwoor
den Hij achtte zich niet persoon
lijk verantwoordelijk voor de Jo
dendeportaties
Er zijn, God betere het, 70,000
Joden weggevoerd merkte de presi
dent op
Het aantal ls mij niet bekend,
antwoordde Lages, maar het ge
schledde in opdracht van Den
Haag
Kriminalsekre;aer Vierman in
burger gaf als getuige inlichtin
gen over de executie van 15 perso
nen op 16 Juli 1944 in Overveen,
repressaille voor de illegale
werkers gepleegde overval op het
Huls van Bewaring aan de Wete
ringschans te Amsterdam
Lages verweerde zich zwakje te
gen de onmenseijke wrede wijze
zoals een der raadsheren het noem
de. waarop de 15 gevangenen in
Overveen waren vermoord Hij had
er bij gestaan en had toegestaan,
dat de ongelukkigen 'met 5 tegelijk
werden gedwongen in een kuil te
gaan liggen en daarop met een nek
schot werden afgemaakt
Het proces zal vier dagen duren
Geen vermaak in de
Hollandse Schouwburg
Bg akte is het gebouw Hollandse
Schouwburg te Amsterdam overgedra
gen aan de Stichting Hollandse Schouw
burg. In de akte staat uitdrukkelijk ver
meld, dat het gebouw niet meer voor
vermaaksdoeleinden mag worden ge
gruikt.
Zoals men zich zal herinneren was
deze schouwburg tijdens de bezetting
ingericht als verzamelplaats voor Jood
se landgenoten, die vandaar uit door de
Duitsers naar Westerbork of andere
knmpen werden getransporteerd. In ver
band met de vele doeve herinneringen
aan het gebouw verbonden is kort na
bevrijding a^n actie begonnen om het
gebouw niet meer als vermaakscentrum
te gebruiken.
Over de toekomstige bestemming van
bet gebouw boopt liet Stichtingsbestuur'
zo spoedig mogelijk nadere mededelin
gen te doen.
Te Hamburg zijn vier personen
gearresteerd in verband met het illegale
bezit 700 gram nranium. Een niet
bij name genoemde technicus bij wie
zich het nranium bevond, zal voor een
Britse rechtbank moeten verschijnen.
weerbericht
LATER WARMER
Tamelijk heldere en koele nacht met
plaatselijk mist en weinig wind. Morgen
overdag: toenemende bewolking met op
enkele plaatsen voornamelijk in bet N.
Westen van het land enige licht® re
gen. Zwakke tot matige wind tussen
West Zuid tn hogere temperaturen
dan vandaag.