Sk C
Ikunaaidei
Radio Oranje getuigde tegen Lages
5e JAARGANG Nr. 1599
DONDERDAG 28 JULI 1949
Drs de Jong: Lages moet van
vergassing geweten hebben
Eyskens zwoegt nog steeds om
België regering te geven
Negerhaat in
Chicago
Welke
weg r
Uitgave Stichting „De Vrye Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur. J. y. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudearaeht Tel K 2200 3971
IN DE WARME ZITTINGSZAAL van het Amsterdams Bij
zonder Gerechtshof kon men zich Woensdag, tijdens de vijf
de dag van het. proces tegen Lages indien men de ogen
sloot weer in de sinistere dagen van de bezetting wanen
Want door die zaal klonk „De stem van strijdend Neder
land", de stem van Radio Oranje Drs L de Jong, thans chef
van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, eertijds
één der bekendste omroepers van Radio Oranje in Londen,
las daar met dezelfde bekend e stem het nieuwsbulletin
voor, dat hij op de avond van 19 December 1943 in de „Kro
niek van de dag" de aether ha d ingezonden
genomen, omdat ze door de uitzen
ding van Radio Oranje in Neder
land waren gaan circuleren
Dat het de Duitsers ook reeds be
kend moest zijn door de uitzending
zelf daarvan was dts de Jong over
tulgd, maar hij begreep, dat de be
zetters bezwaarlijk Radio Oranje
rechtstreeks in deze Meldungen
aus de Niederlerden Handen gaan
citeren
Die uitzending was geheel ge
wijd aan het proces, dat de Rus
sen van 15 tot 18 December 1943
ln Charkof gevoerd hadden tegen
twee Duitsers, die beiden ter dood
werden veroordeeld, omdal ze in
hun „dodenwagens" 30,000 Russi
sche vrouwen uit de gebieden, die
de Duitsers hadden veroverd, had
den vergast Die dodenwagens wa
ren vrachtauto's, die zo waren in
gericht, dat door een raèter tijdens
de rit alle uitlaatgassen ln dat
gedeelte werden geblazen, waarin
zich de gevangenen bevonden Op
die wijze waren tijdens het trans
port 30,000 vrouwen vermoord
LAGES WIST HET
Drs de Jong werd in het proces
Lages als getuige deskundige ge
hoord Hij arriveerde met stapels
mappen en documenten van het
Instituut voor Oologsdocumentatie
waarvan hij zelf thans de leiding
heeft en hU trachtte aan te tonen
dat Lages. die hardnekkig blijft
onkennen. geweten moet hebben
dat de Duitsers de vergasslngsme
thode toepasten Niet alleen was
drs de Jong van mening, dat de
Sicherheitspolizei uiteraard naar
de uitzendingen van Radio Oranje
en van de BBC luisterde, maar bo
vendien had hij stukken bij zich.
die door Duitse instanties zelf wa
ren opgemaakt en waarin het pro
ces te Charkof werd gememoreerd
Dat waren met „geheim" gemerkte
documenten, die door een vermete
le inbraak in Den Haag vlak voor
de bevrijding door illegalen voor
verbranding gespaard zijn geble
ven
Het betrof de zgn ..Meldungen
ttus den Nlederlanden". waarvan
Lages eerst zei ze eens een keer in
Den Haag te hebben gezien bij de
Befehlshaber
Als getuige gehoord vertelde La
ges' onmiddellijke ondergeschikte
Blumenfha! (die niet gehoord had,
wat zijn chef had verklaard) open
lijk, dat deze Meldungen iedere 14
dagen in het gebouw van de Si
cherheitspolizei circuleerden en
door allen gelezen moesten
wovden Lages trok daarna zijn
verklaring in en zei zich aanvan
kelijk even vergist te hebben Hij
voegde daaraan toe in geen enkel
opzicht reden te hebben dit te ver
zwücen.
Dit 14 daags rapport bevatte
Steeds talloze van belang zünde
onderwerpen, die in Nederland in
die Mid actueel waren, zo ook ge
rr*hten
Drs de Jong liet één van deze
McldtmgenWaden zien aan presi
dent Van Hamel, waarin gespro
ken werd over het vergassen van
de Russische vrouwen Hij achtte
het. aannemelijk, dat deze mede
delingen ln het rapport waren op
„ALLES PROPAGANDA"
Lages verweerde zich door te
zeggen, dat het in de eerste plaats
ook bij de Sicherheitspolizei geen
gewoonte was naar de Engelse zen
ders te luisteren Daarvoor was een
speciale Dienststelle in Den Haag
aangewezen
Die verzond van tijd tot tijd be
langrijke mededelingen naar La
ges om hem op de hoogte te hou
den
Maar in de tweede plaats be
schouwde lk alles wat Radio Oran
Je uitzond als propaganda, aldus
Lages Dat nam lk ze niet kwalijk,
want Goebbels wist ook hoe propa
ganda te maken Ik sta hier thans
als verdachte en ik bezweer u, pre
sident ,dat het bericht over die
vergassing van 33.000 vrouwen niet
onder mijn ogen is gekomen, maar
zelfs als dat wel gebeurd zou zijn,
dan zou ik het nimmer hebben ge
loofd
EN „IK WIST HET NIET"
Lages haalde daarna diep adem
en vervolgde niet zonder pathetiek
Be herhaal hierbij nog eens na
drukkelijk. dat het lot, dat de ge
deporteerde Joden in het oosten
ondergingen, mij eerst na de capi
tulatie duidelijk is geworden Tij
dens de oorlog heb ik wel hier en
daar enkele geruchten gehoord,
maar wat er werkelijk is gebeurd,
heb ik nimmer geweten en lk ga
randeer u, dat als ik het wel
meUzekerheid zou hebben geweten
ik, zo al niet zou zijn ondergedo
ken, dan toch zeker mijn degen op
de tafel" van de generaal zou heb
ben gelegd en dan gezegd zou heb
ben: Hier ben ik"
Terwijl hij na deze woorden weer
ging zitten, besloot hij dit betoog
met de woorden: Meer heb ik niet
te zeggen
De president antwoordde daarop:
Dit alles zal een punt van nauw
gezet onderzoek van het Hof vor
men
Alle getuigen a charge (bijna
100 totaal) zijn thans verhoord
Maandag a s wordt de zesde dag
van dit monsterproces gewijd aan
het verhoren van 'n 17-tal getuigen
a decharge
Op zijn persconferentie van gis
termiddag heeft de Belgische ka
binetsformateur Eyskens medege
deeld. dat hij Dinsdagmiddag met
de socialistische delegatie (waar
van ook Spaak deel uitmaakte)
een diepgaande programmabe
spreking heeft gehad. Alle aspec
ten van de grote financiële, fis
cale en begrotingsvraagstukken
zijn besproken, zonder dat de on
derhandelingen daarmede uitge
put zijn. Eyskens zei concrete-
voorstellen te hebben gedaan voor
een volledige opheffing der werk
loosheid. Ook is gesproken over
de schoolkwestie en over de ko
ningskwestie die. aldus Eyskens.
kennelijk de grote moeilijkheden
ln deze crisis Is.
De voorzitter der socialistische
partij. Buset. had na zijn onder
houd met Eyskens verklaard: „Ik
begrijp niet. hoe de formateur
aan ziin gunstige indruk komt,
die hij had na ons gesprek van
Maandagochtend" Toen een der
journalisten daarop een toespe
ling maakte, antwoordde Eyskens
„Ik beves'ig de algemene indruk,
waaraan ik Dinsdag uiting heb
gegeven: op het stuk van belang
riike programmapunten is er vol
doende toenadering om tot een re
ger'n" der drie partijen te kun
nen komen, doch do moeilijkhe
den huiven aanzienlijk".
Tn de koningcVwestie verande
ren de standnun'en zeer weinig,
aldus de formateur On de vraag
of er soms nieuw* voorstellen wa
ren gedaan betreffende de proce
dure ter oplossing van de konlngs
kwestie, antwoordde hij: „De ko
nlngskwestie is een principieel
vraagstuk en geen procedurekwes
Shaw en Statin
Volgens Bernard Shaw is Josef
Stalln de steunpilaar van de vre
de ln Europa. Shaw die gisteren
93 Jaar werd, schreef in een brief
aan het uit de Labourpartij geslo
ten palementslid Zilliacus. dat
Ernest Bevin met al die alarme
rende nonsens was begonnen.
„Beste Zilly" schreef Shaw, ,de
Labourmlnisters die Jou er uit
hebben gezet doen nooit iets an
ders bij hun spreken ln het open
baar, dan verklaren dat alles
dienstbaar gemaakt moet worden
aan de verheven noodzaak van
een chauvinistische oorlog tegen
Rusland".
VEENRRAND IN
AMSTERDAM
Dat. veenbranden niet alleen in
Drente voorkomen, maar zelfs in
de hoofdstad des lands, is bewe
zen. Enkele vacantlegangers wa
ren zo onverstandig bij dit droge
weer een brandende sigaret weg
te gooien op een veenterrein in
de grote IJpolder. VUf'ienhonderd
vierkante metér veenerond raakte
in band en veranderde in een
hardekkig smeulende massa. De
brandweer was met twee feabsrpui
ten gedurende de gehele avond en
de nacht doende dit vuur te smo
ren.
disti
eüws
voor het tijdvak van 31 Juli t.e.m.
13 Augustus 1949.
Elk der volgende bonnen geeft
recht op het kopen van
Voedingsmiddelenkaarten 909
241 Vlees (A, B. D) 100 gr. vlees:
242 Vlees (A. B) 300 gram vlees.
243 Vlees (D) 100 gram vlees: 244
Algemeen (A. B, D) 250 gr. rijst:
246 Algemeen (A, B) 200 gr. kaas
of 250 gram korstloze kaas: 254
Algemeen (D) 100 gram kaas of
125 gram korstloze kaas.
(De letters achter de bonnum
mers geven de kaarten aan.
waarop de betreffende bonnen
voorkomen).
Bonkaarten ZA. ZB, ZC, ZD, ZE
MD, MH 909 (bijz. arbeid, a.s.
moeders en zieken).
Geldig zijn de bonnen gemerkt
met de letter T.
Bovenstaande bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 29 JuU worden
gebruikt.
De niet-aangewezen bonnen
224. 225. 228. 229. 230 231 233 235
236 237 238 L39 van de bonkaar en
905 kunnen worden vernietigd.
HONDERDDUIZEND ER UIT
Bij de 507 ste staatsloterij, 5e
klasse. 7e lijst, is de f 100.000 ge
vallen op nummer 12345.
Delen van het lot 12345 zijn ver
kocht door twee collecteurs van
de staatsloterij, wonende in Delft
en Poeldijk en door een collectri
ce wonende e Groningen.
Nog een poging van
Mevr. Croes?
Willy Croes—van Ryssel verklaar
de Woensdagmorgen aan het ont
bijt, dat zij hoopte dit jaar nog
een poging te doen het Kanaal
over te zwemmen. Zij voelde zich
thans vrij goed, maar de laatste
uren van haar tocht was zij onwel
geweest door het zoute water, dat
zij bij woelige zee naar binnen
kreeg.
Volgens haar trainer de heer Tem
me. had zij. beter wat kunnen
eten en drinken, waardoor de
misselijkheid zou zijn verdwenen
1 ENORME WERKLOOSHEID
IN TWEE AMERIKAANSE
STATEN
De gouverneurs van Connecti-
cut en Massachusetts hebben de
Amerikaanse minister van handel
Charles Sawyer, medegedeeld, dat
de werkloosheid in hun staten zul
ke onrustbarende afmetingen aan
genomen heeft ,da op het ogen
blik één arbeider op acht geen
werk heeft.
Trygve Lie. de secretarisgene
raai van de VN. heeft geweigerd
in te gaan op een verzoek van de
Tsjechische regering, om een 25-
tal Tsjechische ambtenaren van
de VN te ontslaan.
VERLIESLOST
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen ln Indonesië zijn gerap
porteerd:
Koninklijke Landmacht:
Sold. F. L. Ci1s uit Amsterdai. W
Sold. J. v d PeDpel. We gedingen
Korp. J. F WoPman. Heino.
Sold J. J. Blox. Eersel (N. Br.)
Sold. le kl. J. Hoeve. Nijeveen (D
Sold P H. van Venrooy, Heesch
(Nrd. Brabant).
Sold. L. E. Jacobs. Blelswijk
Sold. le kl. D. Deen Bovenkarspel
Vierhonderd man politie is be
last met de bewaking van het
huis van een negergezin in een
„blanke wijk" van Chicago.
Maandagavond had een menig
'e van 1.000 blanken zich voor het
huis van de 52-jarige Roscoe
Johnson vrzameld, toen deze zijn
pas gekochte huis binnentrad. De
menigte gooide alle ruiten bij hem
tn en wierp daarna brandende
fakkels naar binnen. De politie
bluste enkele brandjes.
Verkiezingsbelasting in
V.S. spoedig verdwenen
van de V S heeft na warme de
batten met 273 tegen 116 stemmen
een anti- verkiezingsbelastingswet
aanvaard Het wetsontwerp, het
eerste punt van Trumans pro
gram van burgerrechten, gaat nu
naar de senaat De tegenstanders
verwachten, dat het daar op de
lange baan zal worden geschoven
door een fllibusteractie
De betrokken wet zou, wanneer
aanvaard, de verklezingsbeiasting
afschaffen welke ln zeven der Zul
delijke staten vereist wordt voor
deelname aan verkiezingen voor
candidaatstelllngen en van fede
rale functionarissen De Zuidelij
ken voerden bij de debatten aan,
dat deze wet de Ku Klux Klan
zou aanmoedigen, de Noordelijken
dat de verkiezingsbelasting „kort
zlchtige Heden in staat stelt con
trole uit te oefenen over sommige
Zuidelijke staten"
HITI.RE Xtt®- SC VERVANGEN
Vijf sollicitanten hebben zich
aangemeld om de rol van Hitier
te vertolken in de film: „Het laat
se bedrijf", die in Venen geprodu
ceerd zal worden
De regisseurs zijn echter niet te
vreden met deze sollicitanten om
dat zij niet kunnen acteren en
spreken gelijk de „Fuehrer" deed
Nu een beroep op Charlie
Chaplin?
AMERIKAANSE LEGERCHEFS
NAAR EUROPA
Het Amerikaanse militaire opper
bevel zal per vliegtuig naar Euro
pa gaan om het programma tot
mültalre hulp aan het buitenland
te bespreken met de opperbevel
hebers van de landen van het At
lantische pact De legerchefs zijn:
Bradley van de landstrijdkrach
ten Denfeld (Marine) en Hoyt
van den Berg (Luchtkracht)
Noodlottige ruzie in
Naarden
Een noodlottige ruzie heeft
Woensdag de dood van de 29-Ja
rige tuindersknecht Jan Put uit
Naarden tot gevolg gehad Tijdens
de schafttijd' ontstond er een
woordenwisseling tussen Put en
de 24-jarige koopman over de
werkzaamheden De ruzie was al
weer bijgelegd, toen het slachtof
fer nog een opmerking maakte in
de geest van „jullie lelijke Hui-
zers" Koopman woont te Hui
zen De laatste heeft zich hierover
blijkbaar zo opgewonden, dat hij
Put enkele klappen gaf, die zo on
gelukkig aankwamen, dat het
slachtoffer In elkaar zakte en on
middellijk overleed
Belde mannen stonden in Naar
den zeer gunstig bekend en van
een slechte verhouding was geen
sprake Het ongeluk moet dan ook
wel aan een noedlottlg gebaar
worden geweten Het slachtoffer
laat een vrouw en twee kinderen
achter, terwijl een derde dezer da
gen wordt verwacht
GAAN NATIONALISTEN KANTON
VERLATEN?
Volgens te Hongkong ontvangen
berichten uit Chinese bron treft
de nationalistische regering voor
bereidingen om Kanton te veria
ten
EEN JAAR VOORWAARDELIJK
VOOR J SCHOORL
De Meervoudige Kamer heeft Jb
Schoorl uit Schagen, die in Febru
ari de roofoverval op het Schaar
postkantoor pleegde, veroardeeld
tot 1 jaar voorwaardelijk met een
proeftijd van 3 jaar Hij werd on
middellijk in vrijheid gesteld
Het jaarlijkse wandelsportfestijn,
de Vierdaagse, Is ie Nijmegen
weer aangevangen. Duizenden
deelnemers, Jonge en oude uit tal
van landen, zullen de omgeving
van Nijmegen in alle richtingen
doorkruisen, zowel individueel als
in ploegverband. Op de foto; de
militaire Benelux- grijep op een
der kruispunten trekt veel belang
stelling.
We hebben reeds e ele weken
geleden de aandacht er op geves
tigd, dat de invoering van enkele
sociale verbeteringen voor de ar
beiders, o.a. de wettelijke werk
loosheidsverzekering, het leven
duurder zal maken. We hebben
toen ook betoogd, dat het niet
gaat om grote groepen kleine
zelfstandigen maar aan hun lot
over te laten. En ten slotte be
toogden we, dat de spanning tus
sen lonen en prijzen door deze
maatregelen zal toenemen. We we
zen op de op handen zijnde huur
verhoging en de verdere afschaf
fing van subsidies op levensmidde
len. Binnenkort zullen al deze za
ken hun beslag krijgen en reeds
ls de vakbeweging paraat en stelt
een program op, waardoor voor de
arbeiders door een loonsverhoging
de spanning kan worden wegge-
nomen
Het is gelukkig, dat de vakbe
weging op de bres staat voor de
belangen der arbeiders. En toch
rijst bij ons de vraag, of de weg
van loonsverhoging de enig juiste
weg is en of daarnaast geen an
dere weg kan worden gevonden,
die het levenspeil van het hele
volk verhoogd, uitgezonderd dan n.
zeer kleine categorie. We denken'
daarbij aan de woorden, die presl
dent Truman sprak in zijn bood
schap tot het Congres en waarbij
hU zei, dat het in het belang van
het hele volk zou zijn. indien de
ondernemers een deel van hun
winst zouden prijs geven. Dat is
een onderwerp waaraan ons In
ziens veel te weinig aandacht
wordt besteed.
Loonsverhoging toch. kan een
deel van het volk bevrediging
schenken. Maar dan ook slechts
een deel. En indien die loonsver
hoging In de rijzen der goederen
wordt verdisconteerd, helpt het
de arbeiders slechts voor een ge
deelte. Het zeer grote deel van 't
volk, dat echter niet in loondienst
werkt, de kleine boeren en bou
wers, de tuinders, de middenstan
ders. de renteniertjes, de gepen-
slonneerden. de mensen, die van
ouderdomssteun moeten leven, al
die honderdduizenden zijn niet
gebaat bij een loonsverhoging
voor de arbeiders. Voor hen moet
een andere weg gevonden worden.
De weg, die de president van Ame
rika heeft aangewezen:
Verlaging van de winsten van
het bedrijfsleven, waardoor de
prijzen der consumptiegoederen
zullen kunnen dalen. Indien toch
de indexkos'en van het levenson
derhoud aanzienlijk dalen, wordt
het leven voor het gehele volk
gemakkelijker. Stijg' de koop
kracht van het gehele volk en
stijgende koopkrach1 betekent
weer ruimer werkgelegenheid en
groter vraag op de arbeidsmarkt.
Ons Inziens kan het bedrijfsle
ven en vooral de grote bedrijven
hebben we daarbij op het oog. *n
gedeelte van de winstmarge laten
vallen. We krijgen herhaaldelijk
statistieken onder ogen. waaruit
blijkt hoe veel het arbeidsloon ge
stegen is. We missen echter s'a-
tistieken van heh Inkomen der on
dernemers. Hoe veel of dat om
hoog Is gegaan sedert 1940 Is aan
onze waarneming on'trokkert.
Maar wel weten we. dat de stij
ging die der minde" bevoorrech
ten verre overtreft
Zal men echter deze wee in
slaan. dan zal de overheid een
zeer progressieve koers moeten
varen. Een koers, die we, gezien
de samenstelling der regering
vooralsnog niet verwachten. Het
Is dus niet alleen noodzakelijk,
dat de vakbeweging op de bres
staat voor de belangen van de ar
beiders, het volk zal zich moeten
laten horen ln een krachtiger
roep om sociale gerechtigheid.
v. Z.
HITTEGOLF BLAKERT EUROPA
Over geheel Europa brengt de
hittegolf steeds hogere temperatu
ren Uit Lissabon werd een maxi
mumtemperatuur van 27,2 graden
Celslus gemeld, Parijs werd gebla
kerd door een hitte van 31 graden
en in Londen vond men het met
26 graden ook welletjes
In de Londense dierentuin stier
ven 10 pinguïns van de hitte en
het personeel moest overuren ma
ken om de ijsberen met koud wa
ter te besproeien
EGYPTISCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT
Een passagiersvliegtuig van de
Egyptische luchtvaartmaatschap
pij „Mlsr" is tussen Alexandrië en
Cairo verongelukt Er zijn zevefi
doden
weerbericht
TAMELIJK KOEL
Wisselend bewolkt met enkele
regenbuien Matige en overdag af
en toe vrij krachtige wind uit
Westelijke richtingen Nog Iets 1»
gere temperaturen