Eidand pampus wordt recreatieoord Waar zijn de f 600-- van de knecht? Jan en Miep de eersten Gaat U met vacantie? Noodwoningenplan voor gedemobiliseerden Onze schuld WAT ALLEN BEZIG HOUDT V/I) NAsDeCEN PAMPUS W/at doen een journalist en tekenaar wanneer het zeiljacht, waarop zij zich bevinden, averij oploopt en de stuurman achter Pampus rustiger water opzoekt om de schade te herstellen? Hun aangeboren nieuwsgierigheid zal hen binnen vijf minuten aan de schipper doen vragen met de volgboot naar het eiland te mogen roeien. Inderdaad, wij hebben voet aan wal gezet op Pampus, het mysterieu ze eilandje, dat daar midden in de golven als het ware de wacht houdt voor de aloude koopmansstad Amsterdam. Wij hebben het merkwaar dige gevoel gehad van alleen te zijn op een klein stukje grond, hetzelf de gevoel, dat schipbreukelingen moet bekruipen, wanneer zij over een onbewoond eiland ronddolen. Op Pampus waent men zich ver weg van de wereld, 'vooral als men diep onder de grond door de gangen dwaalt. Wij hebben dat twee uur lang gedaan. Toen wij later weer boven kwamen en naar de einder tuurden, waar de contouren van het vasteland vaag zichtbaar waren, dachten wij aan de dagen van weleer toen de scheepskamelen van Meeuwis Bakker de rijkbeladen koopvaarders over de zandplaat Pam pus naar het IJ loodsten. Dit Pampus gaat veranderen. Over enige jaren zal de troosteloze ruïne van nu een ontspanningsoord zijn, dat alleen al door haar merkwaardige verleden velen zal trekken. Pampus belooft namelijk een recreatieoord en zeilerscentrum te worden. De heer Henk Griffioen te Diemen heeft het eilandje van het Rijk gehuurd en gaat er een beter toegankelijk oord van maken. Er komen steigers, een restaurant en nog veel meer. De onderaardse ge welven blijven, want zij zijn stellig een grote attractie. Of de onderne mende Diemerbrugger als handig zakenman goed heeft gezien en de exploitatie een succes wordt, zal de tijd leren. De idee heeft in elk geval voor de vele Zaanse watersporters iets aantrekkelijks. Laten wij hen en anderen vertellen hoe Pampus, waar zeemeeuwen en aalscholvers over onze hoofden scheerden, er vandaag de dag uitziet. De Nederlandse Genie heeft aan Pampus sinds 1946 duizenden kilo's springstof gespendeerd om de be langrijkste punten te laten sprin gen. De vissers in de havens rond Neêrlands kleine binnenzee hoor den dagenlang niets anders dan zware explosies. Zo vonden wij nu het eilandje Nadat wij de flora hadden be wonderd, beklommen wij de dijk. Een heerlijke geur van bloemen om ons hèen. Wij wilden naar hel midden, doch werden na een klimpartij van vijf en twintig me ter tegen gehouden door een hin dernis. Aan onze voeten vertoon de zich een diepe betonnen geul, Wij keken in een afgrond van tien meter diepte en vijftien meter breedte. Voor ons lagen grote( door explosies losgerukte stukken beton en verwrongen ijzer. Een troosteloze ruïne. Wij daalden af in de gewelven, spelonken en gangen van het el- land. Terwijl ratten voor ons wegvluchtten, liepen wij met on ze hoofden in de dikke spinneweb- TAe geschiedenis van Pampus is eigenlijk zo oud nog niet. Het was in 1886, dat de regering be sloot, dit ondiepe punt van het Muiderzand op te hogen en tot fort in te richten. Grote hoeveel heden zand werden na die tijd aangevoerd, gevolgd door steen en beton. Zo ontstond het tegenwoor dige eiland. In 1940 bracht een klein motor bootje enige Duitse officie ren daarheen. Zij versterkten het fort. .Vijf jaar lang klokte het wa ter tégen Pampus, terwijl bespij kerde laarzen het eiland bewandel de... Vijf jaar lan^ zong de wind, die hier midden op de Zuiderzee ruim baan heeft, zijn lied, terwijl Duitse stemmen klonken ia de gangen en gewelven. Maar ook de ze periode ging voorbij. Wij lazen, ergens met een spij ker op een betonnen muur ge krast: „Wij waren de eerste Ne derlandse zeilers, die na vijf jaar Duitse bezetting Pampus weer voor het eerst betraden. Jan en Miep Poederkaas van onbeperkte houdbaarheid WESTZAAN. De heer H iVoud, Veldweg 47 was ja renlang kaasmaker bij de fa. D. en A. Schipper te Zaandam. Thans bezit hij een fabriek in Soest. Sedert Donderdag is hij naar dat dorp verhuisd. En dat alles omdat hij een uitvin ding deed, die de belangstelling heeft in binnen- en buitenland. De heer Woud vond poe derkaas uit. Een poeder- kaas, fijn als meel, die een on beperkte houdbaarheid bezit en die vooral van nut zal zijn bij de bereiding van kaasstokjes en -koekjes, het bekende hartige bakwerk. In de oorlogstijd experimen teerde Woud met kaas, die hij fijn maakte. Erg veel aandacht besteedde hü niet meer aan de poeder, doch toen hü na een jaar de open fles, waarin hü de kaaspoeder bewaarde, te voor- schyn haalde, ontdekte hij, dat de smaak nog uitstekend was. Dit bracht Woud op het idee deze poeder in massa te fabri ceren, temeer, daar hij wist, dat koekfabrieken geïnteresseerd waren in een dergelijk product. De poeder, die ook voor andere consumptiedoeleinden geschikt is, zou kant en klaar aan de afnemende fabrieken kunnen worde* geleverd. Na vele moeilijkheden vond Woud een financier. Deze stond hem terzijde bij het aanvragen van een octrooi, hetgeen dui zenden guldens vergde. Spoe dig kwamen aanvragen en financieel grootse aanbiedingen uit Zwitserland, België en Lu xemburg. Woud echter hield het fabricagegeheim in eigen handen. Hij werd in staat ge steld een op non-actief staande melkfabriek aan de Rijksstraat weg in Soest te kopen. Nog is de zaak niet in bedrijf, daar vertraging ontstond in de leve ring van machines, doch bin nenkort hoopt de 47-jarige Westzaner zijn product aan de markt te brengen. Als brood belegging zal de poederkaas te duur blijken, doch als verwer kingsproduct in koekfabrieken wordt de poeder als belangrijk beschouwd. De aanbiedingen uit het buitenland getuigen daar van. De poeder is aan te men gen met water of melk en is te verwerken als meel. De smaak blijft behouden; jonge kaas tot poeder verwerkt blyft jong, oude kaas blijft eveneens dezelfde smaak behouden. Of er ook andere mogelijkheden voor be- of verwerking zijn, dient te worden afgewacht. ben. Het duurde lange tijd voor wij ons enigszins konden oriënte ren. Wij waren toen door de bui tenste ondergrondse gang ge dwaald, die onder de gehele bui tenkant rond het eiland loopt. Wij waren ook in -het middengedeelte geweest het eigenlijke fort: grote ondergrondse kamers met schoorsteen en gedeeltelijk ver nielde installaties, kamers die hun licht ontvingen door ramen, die weer op de geul uitkwamen. Hier en daar sierden oud-Hollandse te geltjes de muur nog. Het was er vochtig. Zo'n poosje dwalen in de cata comben van Pampus, waarin stem men vreemd hol klinken, is wel eens goed voor een mens. Het ge schuifel van voeten in het sche merdonker, het zoeken naar steun punten, dat alles doet je de heer- Ujke zomerzon meer waarderen, als je eindelijk boven op het fort zit uit te blazen en de wind om je hoofd speelt. Wij waditen terug aan de ver halen, die de vissers in de kleine dorpjes langs de Zeedijk ons over dit merkwaardige Pampus hebben verteld. Over de geheime gang, die van het eiland naa r het Muider- slot zou hebben gelopen. Een ver haal, dat van elke waarheid is ontbloot, doch dat 's avonds onder het nettebreien in de vissersdor pen nog wel een opgeld doet. j Later op de middag zijn wij te-< ruggeroeid, het eiland latend aan, de vogels, de vlinders, de bloemen en de ratten. De lucht boven Pam pus trilde op deze warme zomer dag. Van de andere kant naderde' een motorbootje, dat ook wild»; aanleggen. De bestuurder was ech ter niet bekend ter plaatse en strandde met zijn vaartuig op de stenen muur, die onder water rond het eiland loopt. De schipper zal lang hebben moeten martelen om los te komen. Hij wist ook niet, dat er maar één plaats is waar men Pampus ongestraft kan naderen Wijsheid in dichtvorm Hij, die 'r steeds de moed in houdt. Wordt wel ouder, maar niet oud. Het offer doet alleen dan pijn. Als 't liefdeloos gebracht mocht zijn. Een ongeluk met goede moed gedragen. Is voor een groot deel daardoor al verslagen. Voor wee soort mensen is het Dat g'U te wachten dient: Het vriendje van Uw vijand. De vijand van Uw vriend. Waf denkt U van_ bovensiaande ioileiien D ie Bond van oud- stoottroepers, ge vestigd te 's-Herto- genbosch heeft een plan opgesteld, waar in naar een oplossing is gezocht voor de beschikbaarstelling van woonruimte aan gehuwde gedemobi liseerde militairen uit Indonesië. Hoewel de minister, van Wederopbouw bezwaren tegen het bouwen van nood woningen heeft meent de Bond, dat door de bouw van woningen, vervaar digd uit houtwolpla ten het woningpro bleem voor de ge huwde terugkerende jongens, die onder de moeilijkste omstan digheden hun plicht hebben gedaan kan worden opgelost op verantwoorde wijze. Het is zoals de heer J. B. Arts uit Raven- stein (N.B.), voorzit ter van de Bond van 1 oud-stoottroepers zei, een nationale en morele plicht deze jongens te helpen. Reeds in 1945 werden te Ovesloon woningen van houtwolplaten neergezet, en het zijn tot nu toe goede woongelegenheden gebleken De Bond ont einst zich niet, dat een teveel aan noodwoningen e.d. over het gehele land zgn aesthetische be zwaren zal hebben, doch men zou daar tijdelijk overheen kunnen stappen, waar het de gedemobili seerden betreft. Per manente bouw is vooral om financiële redenen thans niet te verwezenlijken, daar om is er gezocht naar een tydelijke oplos sing. Op het ogenblik gebeurt het dikwijls dat een gedemobili seerde wel werk kan krijgen, doch dit niet kan aannemen daar er geen woonruimte voor hem is. De bouwtijd voor be doelde noodwoningen bedraagt ongeveer een week. Technisch is het mogelijk deze woningen jn alle de len van het land neer te zetten. Bouw- en exploitatiekosten voor genoemde wo* ningen zyn zeer laag". Als men nagaat dat voor een permanente woning de kosten op het ogenblik f 12.000 tot f 14.000 bedragen en die voor noodwo ningen, vervaardigd uit houtwolplaten f 3.000 dan worden de lage bouwkosten wel duidelijk gede-; monstreerd. De dure bouwtyd voor per manente woningen kan door de in het plan genoemde nood- regeling voor gede^ mobiliseerden wor-; den overbrugd en; materialen voor be doelde noodwoningen zijn thans vrijwel on-j beperkt verkrijgbaar] In een schrijven,' dat deze week naar] alle burgemeesters] van ons land zal uit gaan, zal naar het] standpunt van burgervaders het plan worden ge-! informeerd en zij zul-j len daarin tevens verzocht worden hetj aantal gerepatrieerd» en nog terugkomend» militairen op te ges "ven. UI t l het] de ►ven Vele verontwaardigde stemmen «Ün opgegaan over de zaak van de veehouder, die zün knecht in plaats van 62.54 per week uit betaalde, deze slechts 29.73 gaf en zich daarvoor te verantwoor den had voor de economische po litierechter te Amsterdam. Ook kwamen er vele vragen naar voren, waarvan de voor naamste wel was: „Waar zün die 600 te weinig loon gebleven?" Kort gezegd: „Die zyn nog bü de boer". Ter toelichting diene nog het volgende: De knecht was ruim tien jaar in dienst bü de boer. Omdat hij zo weinig verdiende, wilde hü weg, maar zün baas liet hem niet gaan. Toen ging de knecht, strij dig met de ontslagverordening, ,tóch weg en na het proces-ver- ;baal daarvoor, heeft hij op aanraden van zyn moeder de zaak bij het Gewestelijk Arbeids bureau uit de doeken gedaan. „Maar hy mocht zijn werk bij de boer niet staken", zei men d*ar Een „luchtig boek". De firma Theodorus Niemeyer N.V. te Groningen heeft de be kende lucht vaart journalist C. van Steenderen opdracht gegeven een tweede deel te schrijven over „Vliegende Vleugels". Men kant ze wel, die albums met plaatjes, wel ke te verkrijgen zün bij aankoop van koffie of thee. De schrijver is er in geslaagd een levendig over zicht te geven' van de hedendaagse luchtvaart, waarin nagenoeg alle bekende merken werden behan- deld.Een aantrekkelijk boek. Nog meer voor de vliegliefheb- bers de Koninkhjke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart heeft voor haar leden het jaarboekje uitgegeven, waarin weer vele inte ressante .feiten worden vermeld. Alleen de opsomming op pag. 161 „rammelt", maar voor het overige zullen belangstellenden er met ge noegen in lezen. De V.V.V. Noordholland boven het Noordzeekanaal heeft ook weer eens van zich doen horen. En dat zal velen plezieren. Want in het Reisboek voor Noordholland wordt op overzichtelijke wijze veel ver teld over de gemeenten uit onze provincie. Bovendien vindt men achterin een serie tochten uitge stippeld, die men wel zou willen maken. De prijs van deze gids is f 1.75. In de langzamerhand bekend ge worden reeks „Weten en Kunnen" van de Uitg. Kosmos, Amsterdam, werden twee boekjes voor de huis- vrouw de wereld ingezonden: Het zelfbereiden van verschillende soorten gebak en een reeks Koffie tafelgerechten. Zij werden ge schreven door mej. Krabbe, lera res aan de huishoudschool te Am sterdam. Vooral het laatstgenoem de deeltje, dat een tweede druk be leefde, zal ook nu wel weer aftrek vinden. Zoals de schrijfster terecht zegt: „De hedendaagse broodbe legging i» te eentonig". Voetgangers zijn te nonchalant De K.N.A.C. vestigt de aandacht op de opmerkelüke cijfers van het C.B.S.. Volgens de ongevallensta tistiek 1947 is nl. het aandeel van de fouten van voetgangers bü da ongevallen met persoonlük letsel, opgelopen tot ongeveer een kwart dat is nagenoeg driemaal zoveel als voor de oorlog. Voetgangers worden voor het overgrote deel zelf slachtoffer van hun onjuiste gedragingen. Het aandeel van de fouten van be stuurders van vervoermiddelen, onder wie ook fietsers, is vergele ken met 1938 met een zesde ge daald. Gebreken enz. aan vervoer middelen zijn maar voor 3% debet, de toestand van de weg inclusiel slippen en doorglüden voor ruim 5%, hetgeen niet veel verschilt van het vooroorlogse percentage. By het langzaam rij verkeer «iet- Isers en karren) was een groot Ideel van de ongevallen te wüten laan het niet verlenen van voor rang bü de motorrijtuigen, vooral verkeerd uitwijken en verkeerd om een hoek of door een bocht rijden. I PRUS PER POEDER 4 CT. en dus ging de knecht weer te rug. Totdat het GAB. had uitge zocht hoe het met de loonbetaling zat en bleek, dat er ongeveer f 600 te weinig loon was uitgekeerd. Omdat de patroon, na de her indiensttreding, nog geen cent van de achterstallige loonvordering had afbetaald, mocht de knecht thans met toestemming zyn ont slag nemen. De knecht heeft nog steeds du» een vordering van 600 op zyn vroegere baas. J^Jisschien wist ge het niet, maaf U hebt evenals iedere ander» Nederlander van groot tot klein, een schuld van 813 dollar. Dat i» n.L de staatschuld. We zouden dat bedrag natuurlük ook in gulden» kunnen uitdrukken en dan komen tot de som van een dikke f 2000 per persoon, maar dan kunnen w» onze staatsschuld niet zo gemak kelijk vergelijken met die van andere landen. In België bedraagt de staatschuld byv. 707 dollar. Tn Frankrijk 297 dollar en in Italïï 70 dollar. Dat deze twee laatst» landen zoveel minder staatsschuld hebben komt door de devaluat:ë van het geld waardoor er voél meer francs en lires in een do"ac 1 gaan. Dat betekent echter i. et. dat een land op een goedk. ,>e manier van zijn staatsschulden kon komen door zün munt te de valueren. Dat is wel voordel rg voor de staat, maar een ramp voc.r hen, die geld aan de staat hebben geleend. Staatsschulden worden voor het grootste deel geplaatst in hel eigen land en de staat is dus de schuldenaar van zijn bur gers. Het gevolg van devaluatie is dan ook alleen, dat de staat zün schulden vermindert ten kost» van zijn burgers. De volkshuis houding in haar geheel wordt er geen steek beter van, maar ieder een, die de staat in moeilijke tij den geholpen heeft door hem zijn spaargeld te lenen, wordt de dupe. Daarom moet men in de hoge Ne derlandse staatsschuld geen ge vaar zien, maar alleen het bewijs, dat onze Staat zo fatsoenlyk is zijn financiële plichten na te ko men. Overigens is de stijging van het totale bedrag (in eigen munt uitgedrukt) in Nederland niet on rustbarend hoog. Onze staats schuld is nl. thans vyf maal zo hoog als voor de oorlog, terwijl de Franse schuld 7 maal zo hoog en de Italiaanse 13 maal. Onze 813 dollar schuld kunne wij dus mat gerustheid dragen. Weer terreur Hebt U ook gelezen van de pressie, die de hoedenf abrikan- Jen, -grossiers en -detaillisten op de mannen willen gaan uit-. oefenen om ons in de herfst een hoed te laten kopen? Dat zal wel weer een vervelende kwestie worden vrienden. Nau welijks hebben wij de periode achter de rug van het mijden van onderscheidene tabaks detaillisten' Th verband met een aanzienlijke bonnenschuld, of er hangt weer iets dergelijks boven onze (blote) hoofden. Want weet U wat straks ge beuren zal? Dat we iedereen, die iets aan een herenhoed kan verdienen, uit de weg zullen moeten blijven. Dit geldt na tuurlijk alleen voor de princi- pielen, die vierkant op hun bloothoofdse principe blijven staan en maling hebben aan de terreur, die de H(oeden) P(ro- paganda D (tenst) straks op hen zal uitoefenen. Voor dezulken zal het leven dan niet prettig zyn. Zy zullen allicht onder hun kennissen wel een of meer aanhangers v§n de H.P.D. tel len, die van onder hun bol- gleuf- of hoge hoeden de prin- cipiëlen met minachtende blik ken zullen nastaren. De ont bloten zullen dan sterk moeten staan en zich niets dienen aan te trekken van dreigend ge mompel over kale terroristen en zo. Oh, 't zal moeilijk zijn indien straks de bladeren val len, de kuif fier in de herfst wind te laten wapperen, als achter U een hoedlandwachter zijn hoge zije op U aanlegt. Maar een principiële zet door. Er zul{en natuurlyk teel teeer collaborateurs zijn, die onmid dellijk met de vijand aanpap pen en d la minute een doz\jn hoofddeksels aanschaffen en stellig zal men weer kunnen constateren hoeveel geraffi- neerden er zijn, die zich aan twee kanten willen dekken en alvast maar met een alpino be ginnen. „En wat doe jir" zal de nieuwsgierige lezer allicht vra gen. Dat is een vraag, die ik liever niet zou beantwoorden. Men kan nooit te voorzichtig zijn. Maar als U 't nou juist weten wilt: ,Jk heb geen hoed nodig en ik koop er ook geen. Ik duik onder." Criticaster. tadv.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 3