Eidand pampus
wordt recreatieoord
Waar zijn de f 600--
van de knecht?
Jan en Miep de
eersten
Gaat U met vacantie?
Noodwoningenplan voor
gedemobiliseerden
Onze schuld
WAT ALLEN BEZIG HOUDT
V/I) NAsDeCEN PAMPUS
W/at doen een journalist en tekenaar wanneer het zeiljacht, waarop
zij zich bevinden, averij oploopt en de stuurman achter Pampus
rustiger water opzoekt om de schade te herstellen? Hun aangeboren
nieuwsgierigheid zal hen binnen vijf minuten aan de schipper doen
vragen met de volgboot naar het eiland te mogen roeien.
Inderdaad, wij hebben voet aan wal gezet op Pampus, het mysterieu
ze eilandje, dat daar midden in de golven als het ware de wacht houdt
voor de aloude koopmansstad Amsterdam. Wij hebben het merkwaar
dige gevoel gehad van alleen te zijn op een klein stukje grond, hetzelf
de gevoel, dat schipbreukelingen moet bekruipen, wanneer zij over een
onbewoond eiland ronddolen.
Op Pampus waent men zich ver weg van de wereld, 'vooral als men
diep onder de grond door de gangen dwaalt. Wij hebben dat twee uur
lang gedaan. Toen wij later weer boven kwamen en naar de einder
tuurden, waar de contouren van het vasteland vaag zichtbaar waren,
dachten wij aan de dagen van weleer toen de scheepskamelen van
Meeuwis Bakker de rijkbeladen koopvaarders over de zandplaat Pam
pus naar het IJ loodsten. Dit Pampus gaat veranderen. Over enige
jaren zal de troosteloze ruïne van nu een ontspanningsoord zijn, dat
alleen al door haar merkwaardige verleden velen zal trekken. Pampus
belooft namelijk een recreatieoord en zeilerscentrum te worden. De
heer Henk Griffioen te Diemen heeft het eilandje van het
Rijk gehuurd en gaat er een beter toegankelijk oord van maken. Er
komen steigers, een restaurant en nog veel meer. De onderaardse ge
welven blijven, want zij zijn stellig een grote attractie. Of de onderne
mende Diemerbrugger als handig zakenman goed heeft gezien en de
exploitatie een succes wordt, zal de tijd leren. De idee heeft in elk geval
voor de vele Zaanse watersporters iets aantrekkelijks. Laten wij hen
en anderen vertellen hoe Pampus, waar zeemeeuwen en aalscholvers
over onze hoofden scheerden, er vandaag de dag uitziet.
De Nederlandse Genie heeft aan
Pampus sinds 1946 duizenden kilo's
springstof gespendeerd om de be
langrijkste punten te laten sprin
gen. De vissers in de havens rond
Neêrlands kleine binnenzee hoor
den dagenlang niets anders dan
zware explosies.
Zo vonden wij nu het eilandje
Nadat wij de flora hadden be
wonderd, beklommen wij de dijk.
Een heerlijke geur van bloemen
om ons hèen. Wij wilden naar hel
midden, doch werden na een
klimpartij van vijf en twintig me
ter tegen gehouden door een hin
dernis. Aan onze voeten vertoon
de zich een diepe betonnen geul,
Wij keken in een afgrond van tien
meter diepte en vijftien meter
breedte. Voor ons lagen grote(
door explosies losgerukte stukken
beton en verwrongen ijzer. Een
troosteloze ruïne.
Wij daalden af in de gewelven,
spelonken en gangen van het el-
land. Terwijl ratten voor ons
wegvluchtten, liepen wij met on
ze hoofden in de dikke spinneweb-
TAe geschiedenis van Pampus is
eigenlijk zo oud nog niet. Het
was in 1886, dat de regering be
sloot, dit ondiepe punt van het
Muiderzand op te hogen en tot
fort in te richten. Grote hoeveel
heden zand werden na die tijd
aangevoerd, gevolgd door steen en
beton. Zo ontstond het tegenwoor
dige eiland.
In 1940 bracht een klein motor
bootje enige Duitse officie
ren daarheen. Zij versterkten het
fort. .Vijf jaar lang klokte het wa
ter tégen Pampus, terwijl bespij
kerde laarzen het eiland bewandel
de... Vijf jaar lan^ zong de wind,
die hier midden op de Zuiderzee
ruim baan heeft, zijn lied, terwijl
Duitse stemmen klonken ia de
gangen en gewelven. Maar ook de
ze periode ging voorbij.
Wij lazen, ergens met een spij
ker op een betonnen muur ge
krast: „Wij waren de eerste Ne
derlandse zeilers, die na vijf jaar
Duitse bezetting Pampus weer
voor het eerst betraden. Jan en
Miep
Poederkaas van onbeperkte houdbaarheid
WESTZAAN. De heer H
iVoud, Veldweg 47 was ja
renlang kaasmaker bij de fa.
D. en A. Schipper te Zaandam.
Thans bezit hij een fabriek in
Soest. Sedert Donderdag is hij
naar dat dorp verhuisd. En
dat alles omdat hij een uitvin
ding deed, die de belangstelling
heeft in binnen- en buitenland.
De heer Woud vond poe
derkaas uit. Een poeder-
kaas, fijn als meel, die een on
beperkte houdbaarheid bezit en
die vooral van nut zal zijn bij
de bereiding van kaasstokjes en
-koekjes, het bekende hartige
bakwerk.
In de oorlogstijd experimen
teerde Woud met kaas, die hij
fijn maakte. Erg veel aandacht
besteedde hü niet meer aan de
poeder, doch toen hü na een
jaar de open fles, waarin hü de
kaaspoeder bewaarde, te voor-
schyn haalde, ontdekte hij, dat
de smaak nog uitstekend was.
Dit bracht Woud op het idee
deze poeder in massa te fabri
ceren, temeer, daar hij wist, dat
koekfabrieken geïnteresseerd
waren in een dergelijk product.
De poeder, die ook voor andere
consumptiedoeleinden geschikt
is, zou kant en klaar aan de
afnemende fabrieken kunnen
worde* geleverd.
Na vele moeilijkheden vond
Woud een financier. Deze stond
hem terzijde bij het aanvragen
van een octrooi, hetgeen dui
zenden guldens vergde. Spoe
dig kwamen aanvragen en
financieel grootse aanbiedingen
uit Zwitserland, België en Lu
xemburg. Woud echter hield
het fabricagegeheim in eigen
handen. Hij werd in staat ge
steld een op non-actief staande
melkfabriek aan de Rijksstraat
weg in Soest te kopen. Nog is
de zaak niet in bedrijf, daar
vertraging ontstond in de leve
ring van machines, doch bin
nenkort hoopt de 47-jarige
Westzaner zijn product aan de
markt te brengen. Als brood
belegging zal de poederkaas te
duur blijken, doch als verwer
kingsproduct in koekfabrieken
wordt de poeder als belangrijk
beschouwd. De aanbiedingen uit
het buitenland getuigen daar
van. De poeder is aan te men
gen met water of melk en is
te verwerken als meel. De
smaak blijft behouden; jonge
kaas tot poeder verwerkt blyft
jong, oude kaas blijft eveneens
dezelfde smaak behouden. Of
er ook andere mogelijkheden
voor be- of verwerking zijn,
dient te worden afgewacht.
ben. Het duurde lange tijd voor
wij ons enigszins konden oriënte
ren. Wij waren toen door de bui
tenste ondergrondse gang ge
dwaald, die onder de gehele bui
tenkant rond het eiland loopt. Wij
waren ook in -het middengedeelte
geweest het eigenlijke fort:
grote ondergrondse kamers met
schoorsteen en gedeeltelijk ver
nielde installaties, kamers die hun
licht ontvingen door ramen, die
weer op de geul uitkwamen. Hier
en daar sierden oud-Hollandse te
geltjes de muur nog. Het was er
vochtig.
Zo'n poosje dwalen in de cata
comben van Pampus, waarin stem
men vreemd hol klinken, is wel
eens goed voor een mens. Het ge
schuifel van voeten in het sche
merdonker, het zoeken naar steun
punten, dat alles doet je de heer-
Ujke zomerzon meer waarderen,
als je eindelijk boven op het fort
zit uit te blazen en de wind om je
hoofd speelt.
Wij waditen terug aan de ver
halen, die de vissers in de kleine
dorpjes langs de Zeedijk ons over
dit merkwaardige Pampus hebben
verteld. Over de geheime gang, die
van het eiland naa r het Muider-
slot zou hebben gelopen. Een ver
haal, dat van elke waarheid is
ontbloot, doch dat 's avonds onder
het nettebreien in de vissersdor
pen nog wel een opgeld doet. j
Later op de middag zijn wij te-<
ruggeroeid, het eiland latend aan,
de vogels, de vlinders, de bloemen
en de ratten. De lucht boven Pam
pus trilde op deze warme zomer
dag. Van de andere kant naderde'
een motorbootje, dat ook wild»;
aanleggen. De bestuurder was ech
ter niet bekend ter plaatse en
strandde met zijn vaartuig op de
stenen muur, die onder water rond
het eiland loopt. De schipper zal
lang hebben moeten martelen om
los te komen. Hij wist ook niet, dat
er maar één plaats is waar men
Pampus ongestraft kan naderen
Wijsheid in dichtvorm
Hij, die 'r steeds de moed in
houdt.
Wordt wel ouder, maar niet oud.
Het offer doet alleen dan pijn.
Als 't liefdeloos gebracht mocht
zijn.
Een ongeluk met goede moed
gedragen.
Is voor een groot deel daardoor
al verslagen.
Voor wee soort mensen is het
Dat g'U te wachten dient:
Het vriendje van Uw vijand.
De vijand van Uw vriend.
Waf denkt U van_ bovensiaande ioileiien
D
ie Bond van oud-
stoottroepers, ge
vestigd te 's-Herto-
genbosch heeft een
plan opgesteld, waar
in naar een oplossing
is gezocht voor de
beschikbaarstelling
van woonruimte aan
gehuwde gedemobi
liseerde militairen
uit Indonesië.
Hoewel de minister,
van Wederopbouw
bezwaren tegen het
bouwen van nood
woningen heeft
meent de Bond, dat
door de bouw van
woningen, vervaar
digd uit houtwolpla
ten het woningpro
bleem voor de ge
huwde terugkerende
jongens, die onder de
moeilijkste omstan
digheden hun plicht
hebben gedaan kan
worden opgelost op
verantwoorde wijze.
Het is zoals de heer
J. B. Arts uit Raven-
stein (N.B.), voorzit
ter van de Bond van
1 oud-stoottroepers
zei, een nationale en
morele plicht deze
jongens te helpen.
Reeds in 1945 werden
te Ovesloon woningen
van houtwolplaten
neergezet, en het zijn
tot nu toe goede
woongelegenheden
gebleken De Bond
ont einst zich niet,
dat een teveel aan
noodwoningen e.d.
over het gehele land
zgn aesthetische be
zwaren zal hebben,
doch men zou daar
tijdelijk overheen
kunnen stappen, waar
het de gedemobili
seerden betreft. Per
manente bouw is
vooral om financiële
redenen thans niet te
verwezenlijken, daar
om is er gezocht naar
een tydelijke oplos
sing.
Op het ogenblik
gebeurt het dikwijls
dat een gedemobili
seerde wel werk kan
krijgen, doch dit niet
kan aannemen daar
er geen woonruimte
voor hem is. De
bouwtijd voor be
doelde noodwoningen
bedraagt ongeveer
een week. Technisch
is het mogelijk deze
woningen jn alle de
len van het land neer
te zetten. Bouw- en
exploitatiekosten
voor genoemde wo*
ningen zyn zeer laag".
Als men nagaat dat
voor een permanente
woning de kosten op
het ogenblik f 12.000
tot f 14.000 bedragen
en die voor noodwo
ningen, vervaardigd
uit houtwolplaten
f 3.000 dan worden
de lage bouwkosten
wel duidelijk gede-;
monstreerd. De dure
bouwtyd voor per
manente woningen
kan door de in het
plan genoemde nood-
regeling voor gede^
mobiliseerden wor-;
den overbrugd en;
materialen voor be
doelde noodwoningen
zijn thans vrijwel on-j
beperkt verkrijgbaar]
In een schrijven,'
dat deze week naar]
alle burgemeesters]
van ons land zal uit
gaan, zal naar het]
standpunt van
burgervaders
het plan worden ge-!
informeerd en zij zul-j
len daarin tevens
verzocht worden hetj
aantal gerepatrieerd»
en nog terugkomend»
militairen op te ges
"ven.
UI t l
het]
de
►ven
Vele verontwaardigde stemmen
«Ün opgegaan over de zaak van
de veehouder, die zün knecht in
plaats van 62.54 per week uit
betaalde, deze slechts 29.73 gaf
en zich daarvoor te verantwoor
den had voor de economische po
litierechter te Amsterdam.
Ook kwamen er vele vragen
naar voren, waarvan de voor
naamste wel was: „Waar zün die
600 te weinig loon gebleven?"
Kort gezegd: „Die zyn nog bü
de boer".
Ter toelichting diene nog het
volgende:
De knecht was ruim tien jaar
in dienst bü de boer. Omdat hij
zo weinig verdiende, wilde hü
weg, maar zün baas liet hem niet
gaan. Toen ging de knecht, strij
dig met de ontslagverordening,
,tóch weg en na het proces-ver-
;baal daarvoor, heeft hij op
aanraden van zyn moeder de
zaak bij het Gewestelijk Arbeids
bureau uit de doeken gedaan.
„Maar hy mocht zijn werk bij
de boer niet staken", zei men d*ar
Een „luchtig boek".
De firma Theodorus Niemeyer
N.V. te Groningen heeft de be
kende lucht vaart journalist C. van
Steenderen opdracht gegeven een
tweede deel te schrijven over
„Vliegende Vleugels". Men kant ze
wel, die albums met plaatjes, wel
ke te verkrijgen zün bij aankoop
van koffie of thee. De schrijver is
er in geslaagd een levendig over
zicht te geven' van de hedendaagse
luchtvaart, waarin nagenoeg alle
bekende merken werden behan-
deld.Een aantrekkelijk boek.
Nog meer voor de vliegliefheb-
bers de Koninkhjke Nederlandse
Vereniging voor Luchtvaart heeft
voor haar leden het jaarboekje
uitgegeven, waarin weer vele inte
ressante .feiten worden vermeld.
Alleen de opsomming op pag. 161
„rammelt", maar voor het overige
zullen belangstellenden er met ge
noegen in lezen.
De V.V.V. Noordholland boven
het Noordzeekanaal heeft ook weer
eens van zich doen horen. En dat
zal velen plezieren. Want in het
Reisboek voor Noordholland wordt
op overzichtelijke wijze veel ver
teld over de gemeenten uit onze
provincie. Bovendien vindt men
achterin een serie tochten uitge
stippeld, die men wel zou willen
maken. De prijs van deze gids
is f 1.75.
In de langzamerhand bekend ge
worden reeks „Weten en Kunnen"
van de Uitg. Kosmos, Amsterdam,
werden twee boekjes voor de huis-
vrouw de wereld ingezonden: Het
zelfbereiden van verschillende
soorten gebak en een reeks Koffie
tafelgerechten. Zij werden ge
schreven door mej. Krabbe, lera
res aan de huishoudschool te Am
sterdam. Vooral het laatstgenoem
de deeltje, dat een tweede druk be
leefde, zal ook nu wel weer aftrek
vinden. Zoals de schrijfster terecht
zegt: „De hedendaagse broodbe
legging i» te eentonig".
Voetgangers zijn te
nonchalant
De K.N.A.C. vestigt de aandacht
op de opmerkelüke cijfers van het
C.B.S.. Volgens de ongevallensta
tistiek 1947 is nl. het aandeel van
de fouten van voetgangers bü da
ongevallen met persoonlük letsel,
opgelopen tot ongeveer een kwart
dat is nagenoeg driemaal zoveel
als voor de oorlog.
Voetgangers worden voor het
overgrote deel zelf slachtoffer
van hun onjuiste gedragingen. Het
aandeel van de fouten van be
stuurders van vervoermiddelen,
onder wie ook fietsers, is vergele
ken met 1938 met een zesde ge
daald. Gebreken enz. aan vervoer
middelen zijn maar voor 3% debet,
de toestand van de weg inclusiel
slippen en doorglüden voor ruim
5%, hetgeen niet veel verschilt
van het vooroorlogse percentage.
By het langzaam rij verkeer «iet-
Isers en karren) was een groot
Ideel van de ongevallen te wüten
laan het niet verlenen van voor
rang bü de motorrijtuigen, vooral
verkeerd uitwijken en verkeerd
om een hoek of door een bocht
rijden.
I PRUS PER POEDER 4 CT.
en dus ging de knecht weer te
rug. Totdat het GAB. had uitge
zocht hoe het met de loonbetaling
zat en bleek, dat er ongeveer f 600
te weinig loon was uitgekeerd.
Omdat de patroon, na de her
indiensttreding, nog geen cent van
de achterstallige loonvordering
had afbetaald, mocht de knecht
thans met toestemming zyn ont
slag nemen.
De knecht heeft nog steeds du»
een vordering van 600 op zyn
vroegere baas.
J^Jisschien wist ge het niet, maaf
U hebt evenals iedere ander»
Nederlander van groot tot klein,
een schuld van 813 dollar. Dat i»
n.L de staatschuld. We zouden dat
bedrag natuurlük ook in gulden»
kunnen uitdrukken en dan komen
tot de som van een dikke f 2000
per persoon, maar dan kunnen w»
onze staatsschuld niet zo gemak
kelijk vergelijken met die van
andere landen. In België bedraagt
de staatschuld byv. 707 dollar. Tn
Frankrijk 297 dollar en in Italïï
70 dollar. Dat deze twee laatst»
landen zoveel minder staatsschuld
hebben komt door de devaluat:ë
van het geld waardoor er voél
meer francs en lires in een do"ac
1 gaan. Dat betekent echter i. et.
dat een land op een goedk. ,>e
manier van zijn staatsschulden
kon komen door zün munt te de
valueren. Dat is wel voordel rg
voor de staat, maar een ramp voc.r
hen, die geld aan de staat hebben
geleend. Staatsschulden worden
voor het grootste deel geplaatst
in hel eigen land en de staat is
dus de schuldenaar van zijn bur
gers. Het gevolg van devaluatie is
dan ook alleen, dat de staat zün
schulden vermindert ten kost»
van zijn burgers. De volkshuis
houding in haar geheel wordt er
geen steek beter van, maar ieder
een, die de staat in moeilijke tij
den geholpen heeft door hem zijn
spaargeld te lenen, wordt de dupe.
Daarom moet men in de hoge Ne
derlandse staatsschuld geen ge
vaar zien, maar alleen het bewijs,
dat onze Staat zo fatsoenlyk is
zijn financiële plichten na te ko
men. Overigens is de stijging van
het totale bedrag (in eigen munt
uitgedrukt) in Nederland niet on
rustbarend hoog. Onze staats
schuld is nl. thans vyf maal zo
hoog als voor de oorlog, terwijl
de Franse schuld 7 maal zo hoog
en de Italiaanse 13 maal. Onze 813
dollar schuld kunne wij dus mat
gerustheid dragen.
Weer terreur
Hebt U ook gelezen van de
pressie, die de hoedenf abrikan-
Jen, -grossiers en -detaillisten
op de mannen willen gaan uit-.
oefenen om ons in de herfst
een hoed te laten kopen? Dat
zal wel weer een vervelende
kwestie worden vrienden. Nau
welijks hebben wij de periode
achter de rug van het mijden
van onderscheidene tabaks
detaillisten' Th verband met een
aanzienlijke bonnenschuld, of
er hangt weer iets dergelijks
boven onze (blote) hoofden.
Want weet U wat straks ge
beuren zal? Dat we iedereen,
die iets aan een herenhoed kan
verdienen, uit de weg zullen
moeten blijven. Dit geldt na
tuurlijk alleen voor de princi-
pielen, die vierkant op hun
bloothoofdse principe blijven
staan en maling hebben aan de
terreur, die de H(oeden) P(ro-
paganda D (tenst) straks op hen
zal uitoefenen. Voor dezulken
zal het leven dan niet prettig
zyn. Zy zullen allicht onder
hun kennissen wel een of meer
aanhangers v§n de H.P.D. tel
len, die van onder hun bol-
gleuf- of hoge hoeden de prin-
cipiëlen met minachtende blik
ken zullen nastaren. De ont
bloten zullen dan sterk moeten
staan en zich niets dienen aan
te trekken van dreigend ge
mompel over kale terroristen
en zo. Oh, 't zal moeilijk zijn
indien straks de bladeren val
len, de kuif fier in de herfst
wind te laten wapperen, als
achter U een hoedlandwachter
zijn hoge zije op U aanlegt.
Maar een principiële zet door.
Er zul{en natuurlyk teel teeer
collaborateurs zijn, die onmid
dellijk met de vijand aanpap
pen en d la minute een doz\jn
hoofddeksels aanschaffen en
stellig zal men weer kunnen
constateren hoeveel geraffi-
neerden er zijn, die zich aan
twee kanten willen dekken en
alvast maar met een alpino be
ginnen.
„En wat doe jir" zal de
nieuwsgierige lezer allicht vra
gen. Dat is een vraag, die ik
liever niet zou beantwoorden.
Men kan nooit te voorzichtig
zijn. Maar als U 't nou juist
weten wilt: ,Jk heb geen hoed
nodig en ik koop er ook geen.
Ik duik onder."
Criticaster.
tadv.)