KAPPIE
dl
DE 10.000.000e NEDERLANDER
NOG DIT JAAR?
12.000.000 zielen
in 1980...
Van school af, wat nu?
ijnheer de Burgemeester....
OVERBEVOLKING DREIGT?]
Het bevolkingsvraagstuk is een netelig vraagstuk. Het is onjuist te
menen, dat de bevolkingscijfers alleen de statistici aangaan In de
afgelopen maanden zijn de verschillende aspecten van het bevol
kingsprobleem door mensen van de meest uiteenlopende vakgebieden
Onder de louM*momen. Tegelijkertijd treden de grote onderlinge
verschillen ÏMPiratting en wereldbeschouwing bij de behandeling
dezer materie aan het lïdht. Het is daarom nuttig de cijfers, waar
het om gaat, zonder al te uitvoerige beschouwingen te vermelden,
opdat een ieder eens rustig de gelegenheid heeft de getallen, die al
deze beroering hebben verwekt, te bestuderen. Natuurlijk is noch het
bevolkingsvraagstuk van de wereld, noch dat van Nederland een pro
bleem van vandaag of gisteren. Het ligt er al veel en veel langer. De
aanleiding, dat dit vraagstuk in ons land thans „herontdekt" is, komt
door het feit dat Nederland vrijwaarschijnlijk nog dit jaar 10 raillioeo
inwoners zal herbergen.
|"[it de aard der zaak wordt het
groter of kleiner worden van
•en bevolking beheerst door de
■terfte. en geboortecijfers. Het
iterftecijfer is in Nederland, in
yergelijking tot andere landen,
pltiid zeer laag geweest. In het
jaar 1948 stierven er in ons land
72 379 personen, dat komt neer op
een sterftecijfer van 7.4 per 1000
Inwoners. Precies honderd jaar
den. dus in 1848 was dit getal
•er 1000 inwoners. Het sterfte-
c van 7.4 is het laagste dat
too in ons land werd bereikt eri
het is tevens het laagste ter we
reld.
ens de geboo: ieLt,iu.3 :i
pc nadere beschouwing te onder
werpen is het van belang een
Ogenblik stil te staan bij het aan-
fel gesloten huwelijken In de
vooroorlogse jaren 1936-1939 wer-
len per jaar gemiddeld 69.179
p.uwpl ijken ingeschreven; het hu-
preliikscijfer voor die jaren is 8.0
Oer 1000 inwoners. Kort na de oor
log is er een sterke stijging. In
J946 werden 107.221 huwelijken
r'ol;rokken, hetgeen een huwe-
ijkscijfer van 114 per 1000 inwo-
hers oplevert. Hierna is een gelei-
Hel iike dalmg waar te nemen: de
ïantallen voor 1947 en 1948 zijn
respectievelijk 98 689 en 78.680
nu •■•elijken, zodat het huwelijks
cijfer voor deze jaren 10.2 res
pectievelijk 9.0 per 1000 inwoners
bedroeg.
De lijn der geboortecijfers ver
toont een gelijkvormig beeld. In
fle periode van 1936-1939 werden
per jaar gemiddeld 174.910 kinde
ren geboren; het geboortecijfer
voor die iaren is 20.3 per 1000 in
woners Het sterftecijfer, dat op
ïiezelfde periode betrekking heeft
Is 8.7 per 1000 inwoners, zodat er
Dok voor de oorlog in ons land een
lanzienlijk geboorte-overschot
Was. In 1946 stijgt het geboorte
cijfer tot 30.2 per 1000 inwoners,
doordat in dat jaar 284.456 kinde
ken het levenslicht aanschouwden.
De berekende geboortecijfers voor
3e jaren 1947 en 1948 zijn respec
tievelijk 27.8 en 25.3 per 1000 in
woners.
De sterfte van kinderen bene
den het jaar is te allen tijde in
èlle landen betrekkelijk hoog ge
weest. Ook wat de zuigelingen
sterfte betreft heeft Nederland
schter niet in de laatste plaats
3oor% zy'n voortreffelijke zuigelin
genzorg en zijn goede hygiënische
omstandigheden een bijzondere
plaats in de wereld ingenomen.
Voor 1948 bedroeg dit cijfer voor
pns land 28.5 per 1000 levend ge
borenen, slechts Zweden komt in
fit opzicht met een lager cijfer,
taar stierven slechts 25 per 1000
inderen in het eerste levensjaar.
Problemen door
i aanwas
Wanneer er zich geen bijzon
dere omstandigheden voordoen,
cal Neerlands fantastisch snelle
bevolkingstoeneming ook verder
voortgang vinden. In zijn prae-
advies voor het congres over
bevolkingsvermeerdering, dat
onlangs te Amsterdam is gehou
den, berekende ir. Angenot, dat
binnen dertig jaren gerekend
moei worden op een inwoner
aantal van 12 millioen. Het
spreekt vanzelf, dat zulk een
bevoiklnïsaafiwas-moenjkherten
De bevolking van ons land is
snel gegroeid. In 1829 was het
inwonertal 2.613.000, in het
jaar 1899 bedroeg het aantal
zielen 5.104.000. Nu bekend ge
worden is, dat de bevolking van
1 Januari 1948 tot 1 Januari
1949 is toegenomen van
9.716.000 tot 9.870.000, waaruit
men mag concluderen, dat vóór
1 Januari 1950 een inwonertal
van 10.000.000 zal zijn bereikt
willen wij de consequenties van
deze snelle bevolkingstoene
ming eens onder het oog zien.
Red.
van ve.." u.cmie a. ..i zich
meebrengt, vooral op de gebie
den van de voedselvoorziening
werkgelegenheid en de huisves
ting, om slech's drie dadelrik in
het oogspringende vraagstukken
te noemen.
Ook ruimtelijk zullen zich pro
blemen voordoen. Nederland be
hoort immers thans reeds tot de
dichtstbevolkte landen ter wereld.
Het totale grondgebied van 33.000
km2 is practisoh niet voor uit
breiding vatbaar. Omstreeks 1800
woonden daarop 64 mensen per
vierkante kilometer. In 1900 was
dit getal geslegen tot 158 en in
1947 had ons land een bevolkings
dichtheid van 292 inwoners per
km2. Straks, bij een inwonertal
van 12 millioen, zullen er gemid
deld 365 mensen per km2 in Ne
derland wonen.
Hierbij doet zich het merkwaar
dige feit voor dat de bevolking
niel gelijkelijk over alle delen
van het land verspreid. In 1947
woonde in de provincie's Noord
holland, Zu:dholland en Utrecht,
dat is op 2/9 van de oppervlakte
van het totale Nederlandse grond
gebied, 47,8% van de bevolking.
Deze provincies hebben steeds een
grotere bevolkingsdichtheid gehad
dan de andere delen van het land,
maar waar het geboortecijfer hier
hoger is dan in het landsgeniid-
delde en waar de trek van het land
naar de grote bevolkingscentra
ongetwijfeld voortgang zal vinden,
ls het te verwachten, dat het
zwaartepunt steeds meer naar
dit gebied zal worden verplaatst.
In een provincie als Zeeland
bijvoorbeeld steeg de bevolking
In de laatste honderd jaar van 90
op 147 inwoners per km2, in
Zuidholland vond In diezelfde tijd
bijna een v i e rvoudiging van de
bevolkingsdichtheid plaats: hon
derd jaar geleden woonden er 193
mensen per vierkante kilometer,
thans 788!
Zo kan men voorzien, dat er
omstreeks het jaar 2000, dus
over 50 jaar, wanneer Nederland
13 millioen Inwoners zal tellen,
in de provincies Noordholland,
Zuidholland en Utrecht de helft
of meer dan de helft der bevol
king zal wonen; voor Zuidhol
land zou dit een bevolkings
dichtheid van 1100 mensen per
km2 betekenen!
i Zo is het niet ten onrechte,
j dat men spreekt over het be
volkingsvraagstuk, want er zijn
I moeilijkheden te over, die opge
lost dienen te worden.
OPRICHTER COMENIUS-
VERENIGING WORDT 90 JAAR
De heer Joseph Baoilek, die te
zamen met Anton Slmek en Jo-
han Hemellk in 1896 de Comenlus
vereniging opnich'te, word; 16
Augustus 90 jaar.
„JUkiitja.i'
Tipa voor Tiny
Tiny Jonker en Maarten de
Ruijter welen het misschien
niet, maar ik was vroeger ook
heel wat mans met zwemmen.
Hoeveel keer ik in m'n goede
dagen over het Kanaal heb ge
zwommen weet ik niet, het zijn
er in ieder geval heel wat ge
weest. Het is voor Tiny en haar
trainer misschien toch wel
leerzaam als ik hun nu iets ver
tel van m'n zwemtocht over de
Atlantische Oceaan in 1932. Er
heeft nl. nooit iets van deze
prestatie in de kranten gestaan;
ik stelde daar helemaal geen
prijs op. Mijn bescheidenheid
heb ik blijkbaar bij m'n ge
boorte meegekregen.
Ik startte dan 's morgens
7 uur van de Ierse Westkust.
Een verzorger had ik niet, wel
werd ik vergezeld door twee
lui in een flinke motorboot,
maar daar had ik bij nader in
zien meer last van dan gemak.
Misschien is het voor Tiny wel
aardig te weten, dat ik, voor
dat de tocht begon, mezelf had
ingesmeerd met honderd pond
beste boerenboter. Toen die
smurrie er eenmaal op zat,
sprong ik maar niet direct te
water, nee warempel niet, ik
kroop eerst even een paar mi
nuten bij een Ierse bakker in
een goed. verhitte oven, waar
door de boter in een prachtige
goudgele korst veranderde. Dat
moet je ook doen Tiny, dan heb
je helemaal geen last van de
kou en als je aan de overkant
komt krab je de korst er af en
heb je enige kilo's heerlijke
zoute krakelingen.
Enfin, daar ging ik dan met
m'n beroemde gehaaide ste
keltjesslag (237 slagen per mi
nuut). M'n begeleiders moesten
direct al de motor op volle toe
ren laten draaien om mij bij te
houden. Toen ik een paar hon
derd kilometer uit de kust
was, liet ik mij zakken en
zwom drie uur onder water
door. Voor de grap natuurlijk.
Tiny, je had het gezicht van
die lui in de boot moeten zien
toen ik weer in 't zicht kwam.
Het was gewoon om te brullen.
Het duurde wel even voor ik ze
weer gevonden had. De stak
kers hadden de vlag al half stok
gehesen. M'n voedsel zocht ik
zelf. Dat moet jij ook doen,
al die zoetigheid is niks ge
daan). Ik wachtte gewoon tot
ik een school haringen tegen
kwam en dan nam ik een paar
fikse happen, waardoor er al
licht 25 Hollandse Nieuwe naar
binnen glipten.
Na drie dagen kwam ik in
Amerika aan. M'n begeleiders
hadden een paar honderd kilo
meter uit de kust willen op
geven. Het kostte mij nog veel
moeite hen daarvan te weer
houden. Maar enfin, het lukte.
Ze waren volkomen uitgeput
toen ik hen uit de boot tilde en
naar de kant droeg.
Zie je, Tiny, dat is de ma
nier. Veel succes kind.
Criticaster.
"IJET studieseizoen is ten einde.
Alom genieten zij, die zich
met de opleiding van onze jeugd
bezig hielden van een welverdien
de rust, terwijl hun pupillen, die
maandenlang werden gekweld
met proefwerken en repetities,
zich eveneens op non-actief be
vinden om in een wekenlange
ontspanningsperiode het geleerde
te doen bezinken en hun geest te
verslappen, die straks in een
nieuw studiejaar opnieuw aan
wellicht heviger spanningen zal
worden blootgesteld.
Menigeen heeft een deel van
zijn vorming afgesloten. Zij, die
de lagere school. Mulo, H.B.S.,
het gymnasium of enige andere in
stelling van onderwijs verlieten,
bevinden zich in een soort va-
cuum, een toestand waarin zij een
keuze moeten maken.
Hier is sprake van een probleem,
dat in de loop der jaren aan een
voud heeft ingeboet. Met de ont
wikkeling der maatschappij zien
wij een voortschrijding der spe
cialisatie, een proces, dat ouders
en kinderen steeds vroeger voor
de keuze stelt, in welke richting
de wordende mens zich moet ont
wikkelen, om in de thans zo in
gewikkelde maatschappij te zij
ner tijd de juiste plaats in te ne
men.
Juist deze vacantietijd is bij
uitstek geschikt dit vraagstuk on
der de ogen te zien en wel in al
le ernst. Want velen kiezen te ge
makkelijk, beseffen niet voldoen
de dat hun gehele verdere leven
wellicht wordt gericht door de
stappen, in deze maanden gezet
op de levensweg, waarboven in de
moderne wereld een dichte mist
hangt, die weinig uitzicht biedt,
zelfs op de naaste toekomst en
bezaaid is met voetangels en
klemmen.
Twee factoren spelen bij de
toekomstkeuze een dominerende
rol. Enerzijds de aanleg en capa
citeiten van de kinderen, ander
zijds de financiële draagkracht
van de ouders. De keuze wordt
bepaald door de ouders, soms ge
ïnspireerd door de kinderen, veel
al geadviseerd door het onderwij
zend personeel. Dit laatste oor
deel moet belangrijk worden ge
acht. In de eerste plaats omdat
zij, die met het onderwijs zijn be
last. door hun ervaring de kinde
ren kunnen classificeren en dik
wijls beter dan de ouders de con
sequenties aan bepaalde opleidin
gen verbonden, kunnen beoorde
len. Maar vooral omdat hun oor
deel objectiever is dan dat der
ouders.
Alle ouders zien in hun kroost
„iets bijzonders". Bij de keuze
van de opleiding en toekomst
van hun kinderen mikken zij zo
hoog mogelijk, daartoe gedreven
door eerzucht. Zij geven zich er
niet voldoende rekenschap van,
dat, wanneer zij een te hoge worp
doen, op den duur de beoogd*
voorsprong van hun kind op an
deren in een jarenlange achter
stand zal worden omgezet. Met
grote nadruk dient men zich dus
af te vragen of een kind voor een
bepaalde opleiding voldoende ca
paciteiten heeft. De financiële
draagkracht geeft maar al te dik
wijls de doorslag. Niet uw porte-
monnaie maar uw pupil is de
doorslaggevende factor. En niet
elk kind is een wonderkind
Bij veel jongemen9en is een be
paalde aanleg reeds vroeg te con
stateren, doch bij anderen over
heerst de twijfel. Ook het onder
wijzend personeel staat hier soms
voor raadselen. In dit geval me
nen wij u te moeten wijzen op de
mogelijkheid van een psycho
technisch onderzoek. Dit hulp
middel bij de beroepskeuze ver
dient aller aandacht en geniet
momenteel nog te weinig belang
stelling. Niet te ontkennen valt,
dat de resultaten van deze psy
chische laboratoria op verschil
lend gebied nog gebrekkig zijn,
maar naarmate de ervaring van
deze bureaux en hun leiders toe
nemen, verminderen de feilen.
Men kieze dus een bureau, dat
een goede naam heeft en dat er
ernstig naar streeft, u behulp
zaam te zijn om de weg naar de
toekomst voor uw kind te ver
gemakkelijken. Zeer geschikt zijn
deze richtingwijzers bij beroeps
keuze om eigen oordeel en dat
van de onderwijzer of leraar te
toetsen. Velen worden nog door
de betrekkelijk hoge kosten weer
houden. Maar veel groter is -het
nadeel, ook financieel, wanneer
men eerst de misstap begaat, die
later slechts met grote offers of
in het geheel niet is te herstel
len. (Slot volgt)
„Jeugd van Nederland"
Het aanbevelingscomité voor
de tentoonstelling Jeugd van Ne
derland", die van 19 Augustus
tot 18 September in het R.A.I.-ge-
bouw te Amsterdam zal worden
gehouden, is door de loco-burge
meester van Den Haag. ir. I. J.
M. Feber, geïnstalleerd. In de
openingsrede werd er de nadruk
op gelegd, dat niet de kennis,
maar de karaktervorming van het
grootste belang in de samenle
ving is.
PRINSES BEATRIX PEETTANTE
Prinses Beatrix hield de Engelse
baby Robin Edward Furber ten
doop. De baby is het kind van de
heer en mevrouw Furber, die tij
dens de oorlog mer het Koninklijk
paar bevriend werden.
DINSDAG, 9 Augustus; na 12 uur:
Hilversum I, 301 m 12,00 Orkest
zonder naam; 13,00 Nieuws; 13,20
Pianorecital 14,10 Cantate
-15.00 Amusementsorkest 16,00
Ziekenbezoek 17,00 Jeugduitz
18,00 Metropole orkest 19,00
en 20,00 Nieuws 20,20 Symph
conoert 22.10 Ned Kamerkoor
23,00 nieuws
Hilversum II, 415 m 12,00 Piano
spel 13,00 Nieuws 13,15 The
Skymasters 13.50 Sólistencon-
en hef
Apeneiland
28 Het was echter geen kleinig
heid voor Kappie, om de vluchten
de gestaPen bij te houden want
de apen waren niet op de begane
grond gebleven, doch hadden zich
aan de takken opgetrokken en sltn
gerden zich nu als Tarzans van de
ene tak naar de andere door het
bos Dat kon Kappie hen onmoge
lijk nadoen En bovendien zat zijn
berenhuid hem nu lelijk in de weg
Daardoor kon hij lang niet zo vlug
vooruit komen als anders En toch
durfde hij het ding nog niet uit te
doen, vooral niet, nu het pas zijn
nut had bewezen De twee mon
sters verwijderden zich hoe langer
hoe verder en eindelijk waagde
Kappie het er op om even zijn
hoofd uit de huid te steken en de
twee apen na te kijken Nu kon hij
tenminste onthouden, welke rich
ting ze waren uitgegaan Toen het
tweetal uit het gezicht verdwenen
was zette Kappie ook zijn moei
lijke tocht weer voort en na een
poosje merkte hij, dat het struik
gewas minder dich werd Nog even
en hij stond weer aan de rand van
de open plek In het bos en zag ln
de verte de ruine liggen, waar hij
de Maat en Jacobus op zo'n nood
lottige manier was kwijtgeraakt
eert 14,30 Oratorium 16,40
Jeugduitzending 17,30 Ork Ma
ria Zamorra 18,00 Nieuws
18,45 Dansorkest; 20,00 Nieuws
20.15 Opera 22.20 Hoorspel
23.00 Nieuw:
PROOh,.i-^,ili lil i-.ou Zang;
13,00 Nieuws13,15 gr pl 15,00
Cameao orkest 16,00 Kamermu
ziek 17,00 Batavia 18,00 v d
soldaten 19,00 Nieuws 20,00
Opera 22,00 Nieuws 22,15
Dansorkest 23.56 Nieuws
PROGRAMMA IV 12,00 Orkest
Ingley 12,30 BBC orkest 14.00
Symphonie orkest 15,00 Vespers
16,00 gr pl 16,15 Spa orkest
17,15 Squadronnaires orkest
18,00 Orgel 18,30 gr pl 19,30
gev programma 20,30 gr pl
21,00 Pianospel 22,00 Nieuws
22.50 Nieuws
WOENSDAG. 10 Aug. eóór 12 uur:
Hilversum I 301 m 7,00 en
8,00 Nieuws en gr pl 9,00 zieken
bezoek 9,30 gr pl 10,30 Mor
gèndienst 11,00 zang 11.25
Kamermuziek
Hilversum n. 415 m 7.00 en 8,00
Nieuws en gr pl 9.00Syph conc
10,00 Morgenwijding 10.20 v
d vrouw 11.00 gr pl
PROGRAMMA III 7,00 en 8.00
Nieuws en gr pl 9,00 Nieuws en
gr pl 10.00 Orgel 11.00 Licht
orkest
PROGRAMMA IV 7.00 en 8.00
Nieuws en gr pl 9,00 Nieuws en
gr pl 10,00 Le Méage en musi-
que 11,15 Pianorecital
door
N. J. P SMITH
Snuffelend in papieren van de
verdronken burgemeester Poort-
vians, voor wie hij doorgaat, vindt
Harry een hele stapel liefdesbrieven.
Geen wonder dat de knappe mevr.
Poortmans hem in het ziekenhuis
met verwijlen overlaadde
66
Harry nam het pakje op om de brie
ven weer in het vakje terug te leg
gen doch merkte toen eerst, dat er nog
een portefeuille onder het brievenpak
lag, Die portefeuille moest hg eerst
wegnemen, om de brieven in het vak
te kunnen schuiven. Die is nog beter
weggestopt, mompelde hij. Dat zal
misschien de geheime safe zijn. Met
een eenvoudig knipje was deze brie
ventas gesloten en ofschoon Harry
eerst even weifelde, knipte hij haar
toch open.
De geheime safe?Hij had haar
gevonden! Nu de knip van de porte
feuille was opengedaan, puilden de
bankbiljetten er uit: geld! geldl
Zenuwachtig, gejaagd begon Harry
te tellen. Bankbiljetten van tien, van
twintig, maar ook van honderd en zelfs
van duizend gulden waren slordig in
de brieventas geduwd. In minder dan
geen tijd had ny de biljetten gesor
teerd op het bureau, de hogere bedra
gen bij elkaar geteld. Hij behoefde als
gewezen bankbediende de biljetten
niet tegen het lleht te houden om met
zekerheid te kunnen vaststellen, dat
ze echt waren meer dan twaalf
duizend gulden had de heer Poortmans
ln zijn bureau geborgen op een plaats
die hij waarschijnlijk zelf alleen wist.
Twaalf duizend gulden genoeg om
in een vreemd land een geheel nieuw
leven te beginnen.... twaalf duizend
gulden!
Haastig vouwde Harry de biljetten
op propte ze weer in de portefeuille
en duwde deze in zijn binnenzak.
Nu kalm blijven, dacht hij. Nu pro
beren weg te komen, zonder dat ze mij
zien. Weg te komen?.... Weggaan?
Vluchten?
Harry was al bij de deur, toen hij
weer naar het bureau terugging. Maar
datdat zou diefstal zfjn Hij,
Harry Tuliarers, die zich tot dusver
eerlijk door het leven had geslagen
die geWtiift bedragen door de vin
gers had lataK gaan, zonder dat ooit
een enksLe gedacht* aan diefstal of
fraude by hem was opgekomen, sou
nu als een oneerlijke bankloper er
vandoor gaan? Nee, dat niet hy zou
eerlijk bhjven.
Toen was het hem of hy plotseling
iemand spottend hoorde lachen. Eer
lijk blijven.... hy wou eerlijk blijven.
Iemand, die zich uitgeeft voer e«n an
der...Talles wat hy doet is diefstal
wel Ja! Waarom neem je dat geld niet?
Het is toch van jou?Neem het
maar vlucht er mee Waarom heb
je die brieven weer weggelegd?
Lees ze maar gerust ze zijn wel
nieuw voor je, maar ze zijn tóch van
jou
„Die brieven zal ik verbranden" zei
Harry half-luld. „Daar wil ik niets mee
te maken hebben dat gaat te ver
dat zyn particuliere eigendommen
zaken, waar ik niets mee te maken
heb".
Je hebt hier helemaal niets mee te
maken ga weg.... vlucht zonder geld
als eeriyk man....
Toen werd er geklopt.
Harry had juist nog de tyd, het
pakje en de portefeuille in een la te
doen verdwynen.
Albert kwam binnen met het kaar
tje van Leibrand: Redacteur Harre-
laarse Nieuwsbode.
„Laat maar binnen. Albert", ver
zocht Harry vriendelijk.
Het bezoek zou afleiding geven,
maar Harry had het gevoel, of hy nu
een nieuwe vuurpoef zou hebben te
doorstaan.
(Wordt vervolgd).
