kmaaitki
N.HOLLANDSE
PERS 1945
Besprekingen tussen de dollar- en
sterling Staten geopend
Met maar 5 gulden door
tien landen gereisd
Economische conferentie ie Washington
Engeland zal sober moeten blijven leven
Smalle basis
Neerstortend vliegtuig zet huis
in lichterlaaie
NIEUWS
baba
5e JAARGANG Nr, 1676
Vrijdag 9 September 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ126 per
maand 3.05 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et per mm., familieberich
ten 18 ct BJj contract aanzienlijke korting.
Vercmtw. rtdacteuri J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 3971,1
In Washington zijn zeer be langrijke besprekingen geopend tossen
Engelse-, Amerikaanse, en C anadese politici.
Het vraagstuk dat ter tafel is gebracht heet kortweg „Engelands
dollartekort" en „Engelands in dustriële achterstand".
De oplossing van het vraagstuk beet dc „doIlar".
Tengevolge van dc oorlogsinspannin
gen enerzijds en het verouderde indus
triepark anderzijds is Engeland niet lan
ger het leidende land in de wereld op
economisch gebied en moet zich reeds
enige jaren ernstige versoberingen ge-
tr losten.
Ondanks het zuinige financiële beleid
»an de Britten blijft er echter nog een
We willen het niet hebben over
fle wethoudersverkiezingen, die
pas achter de rug zijn en waarbij
in de ene plaats een brede, in
a-idere een smallere en in nog
weer andere 'n bepaald rmalle ba
sis aan de verkiezing ten grond
slag neeit geiega. we neoben net
©og op het compiex van maatrege
len, aat door de Minister van Eco
nomische zaken is aangekondigd,
weike de export naar de Verenig
de skaten moeien bevorderen.
We zullen de laatste zijn, om te
beweren, dat we het zonder de
dollars van Uncle Sam kunnen
redden. Er Z'jn teveel producten,
die we nodig hebben als brood, en
die alleen door het neertellen van
de nodige dollars kunnen worden
verkregen. Men kan dat betreuren
maar dat zijn eenmaal de naakte
ieicen.
oepaald beangstigend vinden we
he. echter, als een minister en
nog wel 'n minister van economi
sche zaken in een bijeenkomst van
't bedrijfsleven, een betoog houdt
da: de indruk wek.- alsof deze ex
pórt uitsluitend gericht moet zijn
op de Verenigde Staten. Het lied,
dat de minister hier zong is niet
nieuw. We hebben het al eerder
gehoord, liet werd ook gezongen
in de dagen van grote crisis. Ook
toen werd de mogelijkheid van ex
port naar het Oosten op ergerlijke
Wijze verwaarloosd. Misschien moe
ten we zelfs zeggen gesaboteerd.
Handelsbetrekkingen met Rusland
schenen staatsgevaarlijk in de
ogen van de toenmalige regeer
ders.
ui dat verband deed de reis van
dr de Vlugt, de burgemeester van
Amsterdam, naar Rusland bepaald
weldadig aan. Zeer terecht stelde
deze magistraat zich op het stand
punt, dat met een zo grote werk
loosheid in de Amsterdamse
scheepsbouwbedrijven, het niet ver
antwoord was orders te laten schie
ten uitsluitend op de motivering,
dat de Hollandse regering toen
maals geen ambassadeur in Rus
land had. En als we de rede van
de minister lezen en moeten con
sta'eren, dat wederom met geen
enkel woord wordt gerept over ex
porimogelijkheden naar het Oos
ten, dan bekruipt ons een onpret
tig gevoel. Want sedert 1934 is het
Oosten nog iets uitgebreider ge
worden.
Het- is heel aardig als we handels
attaché's in de Ver. Staten krijgen
Het is noodzakelijk, als we probe
ren reclame te maken voor onze
producten in het Westen. Maar
voldoende is het niet. We zullen
uit alle macht moeten proberen
het geringe afzetgebied, dat we in
het Oosten hebben te behouden.
We zullen zelfs moeten trachten
het te vergroten. We geloven, dat
het onze voortbrengers van land
en tuinbouwproducten weinig kan
schelen, of hun kool gege;en
wordt door Engelsen of Duitsers,
door Russen of door Amerikanen
Het gaat er maar om, dat onze
p:oduc:en gegeten worden en niet
als veevoeder dienen.
Daarom betreuren we het, dat
hcu Oosten in de overigens belang
rijke rede van de minister niet
genoemd is. Evenzeer als we het
be.reuren, dat, naar het alle schP_i
van heeft, aan de industrie een
gro ere plaats wordt ingeruimd
ais aan de landbouw. Want als we
he aandeel van de Nederlandse
agrariërs in de export zien, dan
geloven we te mogen zeggen, dat
ze recht hebben op een stevige ver
itegenwoordiging in de nieuwe or
ganen. Ook wat dat betreft is de
oasis ons te smal. v. Z.
weerbericht
WEINIG VERANDERING IN
TEMPERATUUR.
Half tot zwaar bewolkt met later in
het Noord-Westen van het land plaat
selijk enige lichte regen. In de nacht
zwakke en overdag meest matige wind
lussen West en ZuidWest. Ongeveer
dezelfde temperatuur als vandaag.
jaarlijks tekort van i minder dan 400
tiillioen pond sterling, dat is ruim vier
en een half milliard gulden per jaar.
In zekere zin is deze gang naar Wash
ington een onaangename erkenning voor
Engeland dat de economische Politiek
van de vette ja^en heeft gefaald- Men
heeft verzuimd het industriepark te ver
nieuwen en zit nu met dusdanige oude
productiemethoden dat een behoorlijke
concurrentie op de wereldmarkt onmo
gelijk is geworden. Daar komt bij dat
het Europese herstelplan in 1952 af
loopt, nog ongeacht de diverse besnoei
ingen d.e er van Amerikaanse zijde op
zijn aangebracht. Engeland zit dus voor
een enorm tekort, dat steeds groter
wordt en het pond sterling dat op een
zame hoogte staat, ernstig in gevaar
brengt-
Vriendschapsirein in
Nederland
Ter gelegenheid van de vijfde herden
king van het begin der spoorwegstaking
in Nederland, zal de intergeallieerde
vriendschapstrein van de „Association
Interallié des Résistants du Rail" een
bezoek brengen aan Nederland. De trein
bevat een verzetstcntoonstelliiig en een
bioscooprijtuig, en zal een tour'te ma
ken, waarbij een vijftiental stations zal
worden bezocht. Op (7, 19. 2ü en 21
September zal de trein op het station
Utrecht-Maliebaan zijn, op 22.23 en 24
September in Amsterdam, op 26, 27 en
28 September in Alkmaar, op 29 en.3ü~
September in Haarlem, op 3. 4 en 5
October in Den Haag, op 6, 7 en 8 Oc-
tober in Rotterdam Maas, op 10, 11 en
12 October in Amersfoort, op 13, 14 en
15 October in Zwolle, op 17 en 18 Oc
tober in Leeuwarden, op 19 en 20 Oc
tober in Groningen, op 21 en 22 Octo
ber, 21 en 22 October in Assen, op 24
en 25 October in Nijmegen, op 26 cn
27 October in 's Hertogenbosch, op 28
en 29 October in Middelburg, op 31
October en 1 en 2 November in Eind
hoven, op 3, 4 en 5 Nov. in Maastricht.
Zijne Excellentie mr. D. G. W. Spitzen
zal bij de officiële ontvangst in Utrecht
aanwezig zijn. Tegen geringe entree
prijs zal het Publiek de trein kunnen
bezichtigen. De daaruit voortvloeiende
baten komen ten goede aan de Stichting
1940—1945. Hieronder interieurfoto.
Een devaluatie van dc pond zou enige
verlichting kunnen betekenen, doch in
het bijzonder voor het werkende deel
der West-Europese bevolking zeer on
aangename gevolgen hebben.
Sir Stafford CriPps, Engelands mi
nister, heeft dan ook bij de inleidende
besprekingen met geen woord gerept
over waardevermindering van het pond,
alhoewel hierop vermoedelijk van Ame
rikaanse zijde nog zal worden aange
drongen Mocht het hiertoe komen dan
zou Amerika's wereldoverheersende po
sitie in de kapitalistische staten vrijwel
onaantastbaar geworden zijn terwijl an
derzijds Engelands eerste rol definitief
van de baan zou zijn.
De Engelsen hebben er in eerste
instantie op aangedrongen ruimere
invoerinogelijkheden in Noord-Ame-
rika te krijgen, in ruil voor de toe
zegging aan vernieuwing van het
industriële apparaat te zullen be
ginnen, teneinde goedkoper fe kun
nen werken.
Ten tweede hebben de Engelse
ministers erkend dat het sobere le
ven onverminderd zal doorgaan-
Ten derde wezen zij op de nood
zakelijkheid van een sterk West-
Europa, ook in economisch opzicht,
teneinde de politieke blokvorming
tegen de Oost-Europese volksde
mocratieën te kunnen volhouden.
De Canadese vertegenwoordiger heeft
nadrukkelijk gezegd niet meer te zullen
verlangen als x anderen offers kunnen
brengen, doch uit één en ander viel toch
op te merken dat Canada's betere dol
larpositie haar tot sympathiserende met
de Amerikanen maakt in deze confe
rentie.
Minister Snijder, Uncle Sam's Lief-
tinck, toonde zich zeer bereid Engeland
zo ver mogelijk tegemoet te treden, zon
der echter de toezegging te doen dat
Amerika offers zou gaan brengen, ten
einde West-Europa boven de gevolgen
van de oorlog uit te helpen.
Tot zover de ouverture van deze
conferentie, die een werkconferentie zal
worden, d.w.z. dat de ministers in afde
lingen zullen gaan, teneinde-.lpt.in de
tails de diverse problemen te kunne»
bespreken.
Over de Belgische munt is niet ge
sproken, althans niet in beslissende zin,
alhoewel de franc wel ter tafel komt.
België voelt zich n.1. zeer sterk, zoals
juist nog een Brusselse uitspraak beves
tigde en zou niet wensen in te gaan
op 'n waardeverlaging, 2elfs indien het
pond sterling zou vallen.
Van Amerikaanse zijde meent men
echter dat de frank te hoog is ge
waardeerd. In hoeverre onze naburen
de gelukkige of het slachtoffer van deze
conferentie zullen worden moet worden
afgewacht. Wel is te verwachten dat,
indien de Engelse munt zou moeten
worden losgelaten, hetgeen geens
zins vaststaat, ook de gulden aan
schommelingen onderhevig zal zijn.
Krijgt Franco geld
De laatste week van deze maand zul
len Amerikaanse deskundigen met gene
raal Franco besprekingen voeren over
een Amerikaanse lening aan Spanje.
Franco schijnt dit verzoek gedaan te
hebben, althans zo deelde de Ameri
kaanse afgevaardigde Murphy mede.
Het zou er op neer komen dat Franco
in „geval van oorlog" steunpunt van
de Ver. Staten zou moeten worden.
Alhoewel wij de Amerikaanse steun-
puntenpolitiek als grote mogendheid niet
als „bijzonder" of „vreemd" kunnen zien
is een bondgenootschap met het fascis
tische Franco toch enigermate huivering
wekkend, temeer daar onze Marshall
verbindingen een indirect bondgenoot
schap met Hitlers voormalige vazal zou
den betekenen.
Ironie van het noodlot
Hakkie Holdert, in de oorlog de
vlijtige uitgever van „Telegraaf" en
„Elsevier's Drukkerij", thans de gees
telijke vader van de Maandag op
nieuw te verschijnen „Telegraaf"
moet 29 September voor het Bijzon
der Gerechtshof verschijnen, voor 3
beschuldigingen. Dienstneming bij de
SS, verraad van een personeelslid
aan de Duitsers en het bevorderen
van Nationaal-Socialistische artikelen
in zijn krantje en het ontslaan van
anti-Duitse redacteuren. Q, ironie van
het noodlot, de baas achter de trahes
en de krant opnieuw de wereld in-.
Noodweer in Andalusie
Een onweder, gevolgd door een water
hoos, die 40 minuten duurde, heeft
Woensdagavond een groot gedeelte van
Andalus.ë in Spanje verwoest. Te Mon-
te Sacro zijn 4 vrouwen, van wie drie
Zigeunerinnen, verdronken. Talrijke per
sonen liepen verwondingen op. De hoofd
weg van Granacla naar Madrid is on
bruikbaar, De sneltrein naar Madrid
kon het station van Granada niet ver
laten, daar de spoorwcg op 14 punten
onderbroken was. Te Jean staan tal
rijke straten onder water en een 50-tal
buizen is ondergelopen. De schade aan
Rijnbergen is zeer aanzienlijk.
Bond van forensen tegen de
verhoging spoorabonnement
De Algemene Bond van Forensen
heeft aan de minister van Verkeer en
Waterstaat een schrijven gericht, waar
in hij uitvoerig het (telegrafisch) pro
test tegen de prijsverhoging van spoor
wegabonnement- en trajectkaarten her
haalt en „in het belang van vele tien
duizenden dringend verzoekt op het be
sluit tot deze verhoging terug te komen"
hichard Strauss
overleden
Richard Strauss, de bekende Duitse
componist, is op 85-jarige leeftijd te
Ga'misch-Partenkirchen overleden,
Strauss was reeds 14 dagen ernstig
ziek aan een hart- en nierkwaal. Zijn
toestand was van uur tot uur slechter
geworden.
Een Dussense drieling
Dezer dagen werd het gezin P. Don
kerslootvan der Schans te Dussen
vergroot door de geboorte van een drie
ling. De babies, alle drie jongens, ma
ken het wel.
Meer diesels tussen
Holland en Zeeland
Met ingang van de nieuwe diensirege
ling der Nederlandse spoorwegen zul
len van en naar Zeeland 5 dieselverbin
dingen worden onderhouden in plaats
van 3 zoals op het ogenblik.
Deze dieseltreinen zullen echter alleen
van Maandag t-m. Vrijdag rijden daar
op Zaterdag en Zondag de treinstellen
te Utrecht worden gereviseerd.
De laatste dieselverbinding naar Hol
land zal te 20-46 uit Vlissingen ver
trekken, de laatste naar Zeeland om
21.48 uit Rotterdam. Opgemerkt zij,
dat de eerste trein des morgens uit
Utrecht, de laatste trein des avonds
naar Utrecht rijdt en niet zoals de an
dere dieseltreinen, van en naar Rotter
dam.
IN WIJHE IS er kermis. Niets bijzon
ders zult u denken. Wel bijzonder is
het, dat de familie Gigenack al 75 jaar
achtereen de Wijhensc kermis met haar
draaimolen heeft bezocht. Draaien al
tijd maar draaien was, en zal hun devies
zijn.
OOK DRAAIDE een smokkelaar, maar
op een andere manier, hij draaide er in
toen in zijn huis te Reuver-Overbeek
een grote partij koffie-sraokkelwaar, die
naar Duitsland moest in beslag geno
men werd.
EN HOE dr. v. d. Vaart Smit, de Nazi
journalist en radio-spreker zich er uit
wil draaien is helemaal niet duidelijk-
Wel heeft hij het voor elkaar gekregen
Maandag a.s. in cassatie te gaan tegen
een vonnis van 9 jaar.
DE AMERIKANEN hebben gezegd dat
de door Tsjecho-Slowakije ingediende
protestnota sterk overdreven is en het
incident, waarbij Tsjechen door Ameri
kanen waren ontvoerd, iterk gekleurd
is voorqesteld.
van Dag tot Dag
WIJ WILLEN NIET links en ook niet
rechts heeft de Israëlische regering blijk
baar gedacht, althans de min- v. buiten
lanase Z,aken, Mosje bjarett verklaarde
dat Israël bij geen enkel blok aanslui
ting zal zoeken.
EEN HELE TIJD hebben de oudjes
Pieters-Spierdijk uit Zaandam achter de
rug. Beide 86 jaar oud, hopen zij 21
September hun 65-jarige echtvereniging
te vieren. Beide nog goed gezond.
WIE GROTE REIZEN doet kan veel
verhalen, als hij er tenminste voor zorgt
een behoorlijk transito-visum te hebben
om naar Berlijn te gaan via de West
zone. Anders wordt hij ingepikt. Een
simpele pernkt voor de Britse zone - in
Berlijn is onvoldoende.
„We stonden nog geen twee uur geleden te liften om
per auto naar Nederland terug te gaan en nu staan
wij nota bene al op Schiphol", dat was de uitroep van
de twee Nederlandse studenten Jan Weersma en
Bert de Ruiter, nadat ze uit de K.L.M.-Convair uit
Parijs gestapt waren.
wonde handen maar met een portemon-
naie vol nieuwe mogelijkheden zetten
zij de reis voort. Eerst echter vier da
gen na oponthoud in Nederland vanwe
ge visa die nodig waren. De overserhij-
dmg van de Nederlands-Duitse grens
heeft 13 uur geduurd. Dertien uur wach
ten op een lift, maar de derde prijs
winnaar van de tulpenralley bracht hun
redding en suiste met hen door Duits
land. Via Denemarken en Zweden, waar
zij als bordenwasser voor iedere 10 uur
werken 3 maal mochten eten, arriveer
den zij in Finland, (passage per boot
kosteloos). De reis van Finland naar
Londen per boot was eveneens fortuin
lijk. In Londen werden zij onder grote
koppen in de bladen vermeld en de
BBC legde beslag op hen voor een in
terview. Trouwens dit was ook al door
de Finse radio gebeurd-
Hun avonturen in Parijs waren van
die aard, dat zij een Parijs blad van
een primeur konden voorzien. Voor deze
dienst volgde thans de beloning. Gister
morgen stonden zij te liften nabij het
vliegveld „Le Bourgct te Parijs. Na n
kwartier stopte op hun gebaar een zwar
te wagen. De bestuurder was een redac
teur van het dagblad- Op zijn vraag
„waarheen?" luidde het antwoord: „naar
huis, naar Holland". Hij had niet de
moed de beide jongelieden naar Holland
terug te brengen, maar wel wist hij zijn
directie over te halen hun een passage
per KLM naar Amsterdam te schenken.
Dit was „voor de bakker" en binnen
twee uur stonden de 21-jarige Jan
Weersma en de 23-jarige Bert de Rui
ter op Schiphol.
Tenslotte werden zij in de gelegenheid
gesteld om ook het traject Schiphol—
Den Haag kosteloos af te leggen, n.1.
per KLM-bus.
Zc hadden al liftend een tocht
van tien weken door tien Europese
landen me tallerlej voertuigen ge
maakt Zij waren in België, Luxem
burg en in Zwitserland De vijf
gulden waarmee zij ieder vertrok
ken waren, waren toen op
Ergens in de Alpen hebben zij daarna
als buitenlandse wegarbeiders hard ge
werkt met pneumatische boren. Zij
maakten 150 uren voor een goed loon
en trokken opnieuw verder. Met ge-
EEN DODELIJKE val maakte de 23-
jarige opperman E. uit Waalwijk van
het dak van een kerk. Hij overleed
spoedig.
T IS NOG VROEG genoeg om het nu
al te verklappen, ma<v voor zanglusti-
gen is het wel leuk te weten dat vol
gend jaar 23 April de eerste Limburgse
Zangersdag wordt gehouden. Landeujk
zijn er reeds 11-000 zangers.
FEEST IS HET Zaterdag voor de
electro-techn. ambtenaren van de PTT-
De organisatie bestaat dan 50 jaar, en
de receptie is in „CentralDen Haag.
EX-BURGEMEESTER dr. Bruyms.
die in de oorlog als NSB-magistraat
Eist onveilig maakte, hoorde wegens
onvaderlands-wangedrag 8 jaar tegen
zich eisen.
KAAS zal er van heden af in grotere
hoeveelheden in de hotels te krijgen zijn.
De Horeca-bedrijven kunnen toewijzin
gen betrekken van 2 maal 50 rantsoenen
Tijden„onale luclnvaartwedstrijden
in Cieveiaud fOhio) stortte de machine
van Bil! Odom, bekend door zija
vlucht rond de wereld met de „Rey-
nold's Bombshell" en wereldrccordhou
der voor 'n lange atstandvlucht, op een
huis in Borca en vloog daarna in Orand
Ucom en de bewoonster van het huis,
mevrouw Laird, kwamen om het levea,
Een van haar kinderen stierf later. '1 wee
andere inwonenden konden worden ge
red, doch hepen brandwonden op.
Deze foto, welke vijf minuten na het
ongeluk werd genomen, toont het huis,
geheel in vlammen gehuld, terwijl om
wonenden de inwoners van het huis
trachten te redden. De hoog oplaaiende
vlammen beltetten dit echter.
Ierse voetballers kloppen
F.'» and met 3-0
Zonder eel moeite heeft Eire een
voorwedstrijd van het tournooi om de
voetbalbeker met 3-0 van Finland ge
wonnen. Zij waren voortdurend sterker
en slechts de Finse doelman Sarnola
kon een debacle voorkomen. De rust
ging in met 2-0. Op 9 October wordt
in Helsinski de returnmatch gespeeld.
-J
Nazi-minister gepakt
Herman Esser, tijdens het regiem van
Hitier, minister van economie in Beieren
en lid numero twee van de partij der
nazi's is te Neubiberg in Beieren ge
arresteerd. Volgens Duitse politieauto
riteiten heeft Esser zich in deze kleine
gemeente „enige tijd" verborgen gehou
den. Hij had zich niet in laten schrijven
en leefde in een gezin zonder in het be
zit te zijn van een levensmiddelenkaart
Esser is onmiddellijk naar Munchen
overgebracht.
8 Augustus plaatste een Duitse zui-
ringsrechtbank hem op de lijst van
„Grote Nazi-misdadigers" en veroor
deelde hem tot vijf jaar dwang?.;, d.
Politieautoriteiten te Neubiberg geloven
dat de arrestatie verband houdt met de
berichten, dat zijn memoires, getiteld
„Hitier, de grote minnaar", in een ge
ïllustreerd tijdschrift te Munchen zou
den verschijnen.
Het handvest der Ver. Naties
Het fascistisch-gezinde Argentinië
heelt vandaag de secretaris der Ver.
Naties verzocht, de kwestie van de her
ziening van het handvest van S?n-
Francisco op de agenda van de aan
staande algemene vergadering te plaat
sen-
J