14
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Slaat Jules Moch de brug tussen
lonen en prijzen?
r
v
u~d r°h s,0Sdh' V
5e JAARGANG Nr. 1716
Opheldering
gewenst
De f20.000 er uit
J
60.000 VALSE RIJKSDAALDERS
IN OMLOOP
bij
baba
Vrijdag 14 October 1949
Uitgave Stichting ltDe Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct Bij contract aanzienlijke korting.
Vercmtw. redacteuri J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat "hoek Oudegracht - Tel. K 2200 3971
Franse kabinetscrisis opgelost
Het schijnt nu wel vast te staan, dat
het Ministerie van Wederopbouw van
plan is, de woningbouw, waarvoor geen
subsidie wordt geevraagd; in '50 vrij te
paiten. Wie dus over voldoende geld
beschikt en het er voor over heeft, kan
volgend jaar in het bezit van een huis
komen. DaJ is misschien een beetje plat
gezegd en er zijn nog geen nadere be
palingen bekend, evenmin als voorwaar
den. We tasten dus nog in het duister
over de vraag, of de woningbouw als
boven geschetst onafhankelijk is van
het bouwvolume, dat aan verschillende
gemeenten wordt toegewezen.
Indien dit niet zo was, indien de op
deze wijze te bouwen huizen in een ge
jneente van het bouwvolume van die
gemeente zou worden afgetrokken, zou
den we daar een zeer ernstig protest
tegen moeten laten horen. Want dan
zou het er op neerkomen, dat in kleine
gemeenten, die slechts een paar wonin
gen krijgen toegewezen, deze woningen
worden gebouwd door mensen, die over
genoeg geld beschikken, terwijl andere
er voor goed naast stonden. We kunnen
ons niet voorstellen, dat dit de bedoe
ling van de minister is geweest. Maar
ook als dit niet het geval is, hebben
we nog wel enige bedenkingen tegen de
te nemen maafregel.
Want wat voor een gemeente geldt,
geldt ook voor het gehele land. Indien
er tienduizend woningen worden ge
bouwd zonder rijkssubsidie, betekent dit
onherroepelijk, dat het aan de gemeente
toe te wijzen volume tienduizend wo
ningen minder bedraagt, dan het had
kunnen zijn. Dat betekent ook, dat tien
duizend woningen door bewoners kun
nen worden betrokken, zonder dat de
woningcommissie of de gemeentebesturen
er Iets over te zeggen hebben.
Het zal een ieder duidelijk zijn, dat
het rijk niet tot in lengte van jaren
op elke woning, die er gebouwd wordt
meer dan de halve kostprijs kan bijleg
gen. Want zo was de situatie. De finan
cieringsregeling heeft het de mensen mo
gelijk gemaakt tegen tenminste enigszins
redelijke prijzen een huis te betrekken.
De last voor het Rijk begon echter on
dragelijk ;aar te worden. Het was dus
noodzakelijk, dat naar wegen werd om
gezien, ©m de woningvoorraad te ver
groten, zonder dat het aan de schatkist
een cent kost
Dat het echter op deze wijze moest
gebeuren, zal menigeen, die steeds ge
zegd heeft dat het zo niet langer kon,
tenminste voor 's rijks schatkist, een
onaangenaam gevoel hebben gegeven.
Want het heeft er alle schijn van, dat
de woningnood, die tot dusverre een na
tionale nood was, al waren er wel
enkele scribenten, die zich er niets van
aantrokken, een nood wordt, waar een
deel van ons volk buiten valt. En met
name het deel, dat doordat het over
een ruime hoeveelheid geld beschikt,
toch al boven anderen bevoordeeld is.
Dat geeft ons een enigszins bitter ge
voel. Hoewel we moeten erkennen, geen
uitweg te weten uit de financiële moei
Iljkheden, waarin het rijk mede door
de financieringsregeling is gekomen.
Naar onze overtuiging was het echter
toch beter geweest, indien men met
het nemen van deze maatregel gewacht
had, tot de woningnood beter gelenigd
was. Er had op andere diensten wel wat
kunnen worden bezuinigd.
In de 508e staatsloterij tweede klasse
tweede lijst is de f 20.000 gevallen op
12338.
weerbericht
Weersverwachting geldig tot
Zaterdagavond:
GELEIDELIJK
ANDER WEER
Vannacht op slechts enkele
plaatsen mist. Overdag gelei
delijk toenemende bewolking
voornamelijk in de hogere ni-
veau's, maar nog droog weer.
Aanvankelijk zwakke, later
matige en langs de kust nu en
dan vrij krachtige Zuid-Oos
telijke wind. Iets minder hoge
middagtemperaturen.
Een basis-program zonder uitgespro
ken karakter-Beeindiging van de strijd
in Vietnam?-Zeer geringe meerder
heid in het parlement.
Jules Moch is er in geslaagd, na urenlange debatten en vele redevoeringen
van links en rechts, het vertrouwen van de Kamer te verkrijgen en met 311
stemmen (d w.z, 1 stem boven de grond wettelijk vereiste 310) het minister-
presidentschap op zijn naam te zetten De geringe meerderheid, die ook nog
door volmachtstemmen werd verkregen maakt de aanvangspositie van deze
socialistische premier niet bijster sterk-
Jules Moch hield een lange redevoe
ring, waarin hij hartstochtelijk zijn pro
gram bepleitte, daar bij nïet-aanvaar-
ding de Socialisten met de Communis
ten in de oppositie zouden moeten gaan,
hetgeen Moch een voor Frankrijk on
houdbare situatie achtte.
Het program van Jules Moch betekent
wat de lconkwestie betreft, een tijdelijk
compromis, zonder echter definitief op
lossing te kunnen zijn. Het feit dat hij
de nationaliseringen wil herzien en de
ambtenarij zal gaan reorganiseren be
zorgde hem geestdriftig applaus; behal
ve de sterke communistische fractie was
iedereen het hiermede blijkbaar eens.
Tevens kondigde hij serieuse pogingen
Werkelijk zeldzaam
Door de tuinder Koedoder
uit Winkel werden vandaag
op de veiling te Winkel prui
men van de tweede pluk aan
gevoerd.
De natuur zorgt dit najaar
wel voor zeer speciale ver
rassingen, maar dat er voor
de tweede maal pruimen ge
plukt konden worden is wel
zeer zeldzaam sinds men
senheugenis schijnt het niet
voorgekomen te zijn. Het gaat
hier om z.g. nabloeiers, die
ook in normale jaren wel
vrucht zetten. Dan echter ko
men de vruchten nooit tot
rijpheid. Nu is dit wel gebeurd
met medewerking van het bui
tengewoon zachte najaar.
aan om de strijd in Vietnam te beëin
digen, althans een wapenstilstand op
korte termijn.
Een der hoofdpunten van Moch's pro
gram vormt het loslaten van loon-vast-
stellingen door de reg«ring, doch terug
keer tot het stelsel van arbeidsovereen
komsten tusen werkgevers en vakbonden
Ex-premier Paul Reynaud noemde
Moch's program een nieuwe stap op de
weg naar verdere inflaties. Ramadier
achtte het program „onvoldoende", de
communisten zijn Moch nog niet verge
ten, omdat hij het vorige jaar de kracht
van het leger gebruikte om een staking
te breken: zij verweten hem dit nogmaals
nadrukkelijk, onder scherp protest van
Herrïot, die bij het verlaten der zaal
zijn communistische kamer-genoten
„schoften" noemde.
Frankrijk heeft weer een regering,
maar het is een gouvernement van een
wankel-compromis, dat op de geringste
meerderheid sedert de bevrijding steunt.
Of het een lang leven beschoren is?
Wij betwijfelen het.
Chinese nationalisten
verlaten Kanton
Kanton, de voormalige hoofdstad van
de regering van Tsjiang Kai Tsjek, is
vrijwel geheel door de nationalisten ont
ruimd. De laatste bevelvoerende offi
cier, generaal Li Tsji San, heeft op een
gevorderd schip de stad verlaten. Het
binnenrukken van de volkslegers wordt
heden verwacht.
s thans ons dagblad verschenen
sinds een zekere men'' onze
teraardebestelling met vreugde liet
aanzeggen
En 31 December zal hel voor de
BOsie maat de men logenstraf
fen die goede sier meende te
kunnen maken met colportage van
va'se geruchten uit vruchteloze
concurrentienijd
Onze krant is er
Onze krant blijft!
De Noorse verkiezingen
Merkwaardige zetelverdeling
Eerst thans zijn de eindcijfers van de
Noorse verkiezingen bekend geworden,
die vreemd genoeg, in de Nederlandse
pers opzienbarende aandacht genoten.
De zetelverdeling is als volgt:
Socialisten 84, Conservatieven 23, Li
beralen 21, Boerenpartij 12, Chr. Volks
partij 9. Communisten 1, andere kleine
groeperingen niets. Maar het is niet de
zetelverdeling die de aandacht trekt,
doch de vreemde verhoudingen tussen
stemmenaantal en zetelverdeling. Zo
heeft b.v. de boerenpartij met 85.000
stemmen 12 zetels; de Chr. Volkspartij
echter met 146.000 stemmen slechts 9
zetels; nog ongunstiger was het voor
de Communisten met 100.000 stemmen
en 1 zetel. De Socialisten wonnen zowel
stemmen als zetels en kregen een logi
sche zeteltoewijzing, die de wil van
haar stemmers weerspiegelde.
Maar de daders zijn gepakt
In het begin van September kwamen
er bij de hoofdstedelijke politie berichten
binnen, dat in Amsterdam en omgeving
flaSllsé rijksdaalders werden aangeboden.
Deze berichten waren van dien aard,
dat het er geen kwestie van duizenden
biljetten zou zijn en dat bovendien de
vervalsingen vrij slecht zouden zijn.
Enkele dagen geleden kreeg de politie
vat op de zaak, dank zij het kordate
optreden van een tramconducteur. Deze
fzreeg namelijk een valse rijksdaalder
aangeboden en zag dat onmiddellijk. De
uitgever werd zenuwachtig, sprong de
tram af. De conducteur ging hem achter
na. Toevallig passeerden juist twee agen
ten en weldra was de vluchteling, die
Koninklijk bezoek
aan Overijsel
Tijdens het bezoek aan Overijssel
werd aan H. M. de Koningin Juliana
door het Zwolse gemeentebestuur een
reusachtige taar^ aangeboden, waarop in
suiker en marsepein de belangrijkste
Zwolse torens en gebouwen waren aan
gebracht. Een deputatie bracht gisteren
de taart naar het Paleis Soestaijk, waar
zij door de secretaresse van H.M. ont
vangen werd.
De prinsesjes waren verrukt over
het prachtige werkstuk en het ging Prin
ses Beatrix wel een beetje aan het hart
om het mes er in te zeten. Maar toen
dit dan gebeurd was, smulden Beatrix
en Irene, Margriet en zelfs de kleine
Marijke van het kostelijk gebak. Dat
ook de aanwezige Zwollenaren niet
vergeten werden behoeft* geen betoog.
Llin li li- u,ï x 7, ,tr dood veroordwld Het te Geneve. Voorzitter Is Nail
C__K||F| W r° t Al°sterdf" d« Japanse congés van vakver. Karoboeda, Turks onderminis
IIIlUM j F (.f 'pne'e jebracht enigingen zal de voorzitter van ter van volksgezondheid en
r> i i r, V Taar vn^'r <zmI?if7 I* hel centrale uitvocm>de °r- sociale zaken Heinrich Ten
van Dag tot DagS draai ca 1 S. Ellot gaan naa, de Inaugurele con. holt. Gestapo-opzichter van 't
Shirley Teniple, de 21_ja'ige ferentle van het vrile wereld-
filmster, is heden gescheiden vakverbond te Londen die *-once.ntratiehamP R«ckhnghau
Eyskens heeft een van haar man john axverDond ie Londen die ;en- rinnr ppn n,llu- ranUt
vdKverooDa ie i-onaen aie
Agar. (|e volgende maand gehouden l tot n €<i
'Ofl na- 2a1 worden - zenden fcank t0t 12 >aar 9evan0«ds-
uiteindelijke formule voor een Agar verklaarde, dat nog na- 2al worden - zenden
na ion aal referendum over te- der besloten zal worden op Claude Barilctt en Robert straf vero°rdeeld wegens mis-
rugkeer van koning Leopold welke grond de scheiding zal Willies Britse afqevaardiq handehng van politieke gevan
ny begeven ora de goedkeu- *1 SL ta t'7,1 wontn van hct con8«s van'n \an hat »«d «httr
ring van koning Lt%M U 2" aaUSZtL ÏÏI W«'dal,a vak™- d"e'Me '"h""""1
verkrijgen De vooraan- overtroffen door een houtdui. {"""f htb,1?"! h,un D."itse ,co1: gf,!?.'"'" "7 VOOr"
slaande Finse paarchutist Vik venpaar In de buurtschap'"", 0",c"e' u.tgenod.gd «aa™". oppos,t,cpartijen in
tor Andto Is om het leven ge- Castentay, dat ontdekt werd J|Jf a^mcn aan °e *tlch" Turkije de democraten en
komen, toen hij trachtte met bij een nest met twee kloeke ön9»bjje«koinat van n nieuw de nationale partij - die te-
behulp van leren vleugels te jongen De opperste krijg»- ^«re,dvak verbond, welke 28 zamen 40 van de 465 zetels in
vliegen, nadat hij op een raad te Cairo heeft vier jeug- November in Londen zal wor de nationale vergadering be-
hoogte van 1700 meter uit 'n dige Egyptenaren wegens me den geopend Koning Mo- zetten, zullen niet deelnemen
vliegtuig was gesprongen. Hij deplichtigheld aan de moord hamed Zahir Sjah van Afgha aan de tussentijdse verkiezin-
viel als een steen zonder zijn op de voormalige premier No nJst^n 's te Parijs aangeko- gen voor 14 vacante zetels,
vleugels uit te slaan. Men ge krasjy Pasja die verleden men- waar hij zich onder be- die Zondag gehouden worden
looft, dat hij onmiddellijk na -jaar December werd vermoord handeling van een oogarts zal Zij beweren, dat de huidige
de sprong een hartaanval heeft tot dwangarbeid veroor- ste,,*n 13 De "«tonale com- kieswet, hoewel gewijzigd om
gekregen Ter gelegenheid deeld. Negen andere beklaag- m,ssle van de ^«"Idgezond- 8an een deel van de eisen der
van het 40-jarig toneeljubi- den werden vrijgesproken, heldsorganisatie voor het Oos oppositie tegemoet te komen,
leum van de Nederlandse ac- Zondag werd de student Ab- telijke Middellandse zeegebied "n eerlijke stemming niet
teur Al bert van Dalsum wordt doel Megid Hassan, de dader, houdt zijn tweede bijeenkomst waarborgt.
een café in de Oude Brugsteeg was
ingeschoten, gepakt Onder de barkruk
waarop hij was gaan zitten, werdén
niet minder dan zeventien valse rijks
daalders gevonden.
Aanvankelijk trachtte de man met aller
lei leugenachtige verhalen de politie ora
de tuin te leiden, maar tenslotte kwam
het ware verhaal: De man had samen
met een vriend, beiden verkeerden in
financiële moeilijkheden, het plan opge
vat vals geld te maken. De een werkte
'n cartonnagefabriekje, zodat zij min of
cartonnagefabriekje, zodat zij min of
meer in „het vak" zaten en de moeilijk
heden wel konden oplossen. Een foto
graaf werd in de arm genomen om een
goede {oto van een rijksdaalder te
maken. Aanvankelijk weigerde de man
maar toen hem werd verteld, dat het
ten bate van de tbc bestrijding noodza
kelijk was een goed cliché van een
rijksdaalder te maken en dit waar ge
maakt werd met valse documen
ten van het ministerie van financiën,
hielp de fotograaf te goeder trouw mee.
In een offsetdrukkerij werd met hetzelf
de verhaal bereikt dat een zinkcliché
werd gemaakt en weldra gedrukt kon
worden. Er werden een offsetpers en
een handpers gehuurd en in begin Sep
tcmber werden de eerste rijksdaalders
..op de markt" gebracht. Het vlotte met
de uitgifte niet zo best. Een drietal man
nen werden in het complot gehaald, die
bereid waren voor prijzen van f 1.25
tot f 1,35 de valse biljetten af te nemen
en in omloop te brengen.
Persen, cliché en een 50 a 60.000
valse rijksdaalders, nog in vellen van
tien zijn in beslag genomen. De beide
vervaardigers en hun handlangers zijn
gearresteerd.
West-Berlijn alsnog bij
Wesl-Duitse staat?
Door een hoge Amerikaanse functio
naris is verklaard dat door de vorming
van de Oost-Duitse staat vermoedelijk
de weigering om West-Berlijn als 12de
West-Duitse bondsstaat te erkennen.
is vervallen. De Amerikaanse en Engel
se autoriteiten zouden in staat zijn de
Franse Hoge Commissaris van de juist
heid van dit standpunt te overtuigen.
Hoofdprijzen tweede
NIWIN-loterij
Ten overstaan van notaris K. Abma
werd in Bellevue te Amsterdam de trek
hing gehouden van de tweede Niwin
loterij.
De eerste prijs een Citroenauto
met een Jaar gratis rijden, viel op nr.
672972. Een jaar gratis leven tot een
bedrag van f 3600 was de tweede prijs
Deze viel op nr 215471.
Derde prijs viel op nr. 923003 en
geeft recht op een hoenderpark, in te
richten in overleg met de winnaar, tot
een waarde van f 2000.
Een beeld van de nogal verwarde uft
tocht van de nationalisten uit het thans
vermoedelijk reeds door de volkslegers
bezette Kanton.
Nogmaals de salariëring
de spoorwegen
Thans heeft ook de algemene bond
van Spoor en Tramwegpersoneel een
congres gehouden en zich evenals de
katholieke en christelijke collega's, zeer
afkeurend uitgelaten over de gevolgde
loonpolitiek. De bestaande toestand werd
voorlopig nog aanvaard, doch met de
eis tot spoedige hervatting of voortzet*
ting der besprekingen. De leden werden
tot activiteit en waakzaamheid opgeroe
pen om de gevaren van het ogenblik,
(.v. eventuele extra-kosten van levens
onderhoud door devaluatie Red die
niet te veronachtzamen zijn, het hoofd
te kunnen bieden.
LUCIFERS:
geen speelgoed
De laatste tijd ontstaan in de provin
cies Groningen. Friesland en Drenthe
geregeld branden door dat kinderen met
vuur spelen. Door dit gevaarlijke spel
leïje werden in 1948 in de drie Noor
delijke provincies 57 boerderijen een
prooi der vlammen, waardoor een scha
de van f 233.479 werd veroorzaakt. In
de periode van Januari tot September
van dit jaar werd .in de genoemde pro
vincies reeds voor f 400.576 schade aan
gericht doordat kinderen met lucifers
speelden.
