DE EERSTE „SNELLE" VERBINDING
AMSTERDAM - DEN HELDER
Emiqratie op grote schaal?
VAN NELLE'S KOFFIE
Uw naaimachine
defect
VICTORBA THEATER
TRAGISCHE JACHT
^IkmaarsjBioscoopfheater
ZIJN LAATSTE RIT
Adverteren, doet verkopen!
Theater
OMSTREDEN AARDE
DE HEILIGE VLAM
Onze voorvaderen spraken breéduif en wijs 23
jaar over hef plan der spoorverbinding
A ARA wanneer we dH jaar in een jaartallenboekje oo
IOJU zouden zoeken, zouden we o.m. lezen: „De vrede van
Parijs maakt een einde aan de Krimoorlog. De Kaapvaart
verboden de Verenigde Staten weigeren". In dat Jaar dus ein-
diqde een oorlog en werd voorts een einde gemaakt aan het
romantische tijdperk van de zeerovers - niet langer mocht een
schip met zwarte zeilen en met gemaskerde mannen aan boord,
over de oceanen jagen op zoek naar buit: niet langer mpch-
ten de enterhaken door de lucht vliegen en rijke koopvaarders
van hun buit beroofd worden - hoewel-de Noord Amerikaanse
kapers bleven hun beroep nog een tijdje uitoefenen
Maar wat gebeurde er in dit roemruchte jaar in ons kleine
landje? Niet iets wereldschokkends, er werd slechts een plan
gemaakt door een aantal nijvere technici, die ons land altijd
opnieuw weer in grote getale voortbrengt.
b het Jaar 1856 was voor het eerst
Sprake van plannen tot aanleg van een
spoorlijn Amsterdam—Den Helder. In
het op 30 Juni van dat jaar uitgebrachte
Jaarverslag van de Nederlandse Rhijn-
spoorweg Maatschappij wordt gezegd,
„dat de reeds verkregen resultaten (van
de spoorwegen in Nederland) de stellige
vooruitzichten op uitbreiding van het
vervoer, de geprojecteerde aansluitba-
nen en stoombootdiensten tot de overtui
ging leiden, dat de door de NRS te ver
krijgen uitkomsten ruimschoots voldoen
de zullen zijn, om aan alle gekoesterde
Verwachtingen te voldoen en bovendien
voldoening te geven aan de aandeelhou
Het ministerie van der Brugghen
waagde de eerste poging tot zuivering
der atmospheer. Bij Koninklijke Bood
schap van 10 Juli 1857 werden n.1.
aan de Staten Generaal drie wetsont
werpen aangeboden, die strekten tot
uibreiding van het bestaande spoor
wegnet, waarin een aantal spoorlijnen
werd genoemd, welker aanleg volgens
de Regering volstrekt noodzakelijk
waren. Een hiervan was de lijn Nieu
wediep. Alkmaar. Castricum, Zaan.
streek, Amsterdam De staat zou zich
ders voor de door hen verstrekte finan
dën en voor het door hen getoonde
geduld en volharding, zelfs onder de
meest rampzalige omstandigheden."
Een van dc „geprojecteerde aansluit-
banen". waarvan in dit verslag sprake
was, was n.1. een spoorweg van Nieuwe
diep langs Alkmaar. Castricum en de
Zaanstreek naar Amsterdam, waarvoor
bij K.B. van 21 September 1856 con
cessie werd verleend aan G. Morel te
Parijs.
Van dit plan is toen echter niets te
recht gekomen, evenals dit het geval
was met zovele andere spoorlijnen,
waarvoor concessie werd verleend, doch
die nimmer tot stand kwamen.
In 1857, toen Multatuli uit Indonesië
vertrok en zich voorbereidde de wereld
te vertellen over het lot van het volk
In die verre gewesten, zag men in Den
Haag tenslotte in, dat er iets moest
gebeuren:
De locomotief van lang geleden, op een
groots gebouwd, maar met wantrouwen
bejegend Centraal Station.
met al hetgeen dc aanleg betrof zolang
voor eigen rekening belasten, totdat
aanleg en exploitatie met vrucht aan
solide maatschappijen zouden kunnen
worden overgedragen. De ontvangst
van deze ontwerpen in de Kamer
was verre van hartelijk. Schier een
parig keurde men de Regeringsplan
nen af en de wetsontwerpen werden
maar weer opgeborgen.
Het was in 1860, toen Multatuli de
.,Max Havelaar" ergens in Brussel op
papier zette en in Amerika een dappere
vrouw de „Negerhut van Oom Tom"
schreef, dat een nieuw wetsontwerp
werd ingediend, dat voorzag h» de aan
leg van staatswege van een aantal lij
nen, waaronder ook een spoorweg van
Amsterdam door de Zaanstreek of vani
Haarlem langs Alkmaar tot Nieuwediep
Na vele debatten in de Kamers, waar
bi) de Regering echter niet van haar
eenmaal ingenomen standpunt afweek,
kreeg 't voorstel de vereiste merderheid
en door de wet van 18 Augustus 1860:
was de totstandkoming van een ,,aaa
eengesloten spoorwegnet verzekerd.,
In 1865 werd dooi de H.IJ.S.M. de
concessie tot aanleg van de Noordhol
landse Staatsspoorweg van Amsterdam
naar Den Helder verkregen en aan
vaard. Het tot stand komen van de lijn
werd opgedragen aan het corps ambtena
ren van de Dienst van Aanleg v^>
Staatsspoorwegen. De plannen vooy
deze Noordhollandse Staatsspoorweg
zijn opgemaakt door de eerst aanvoet
rend ingenieur A. J. van Prehn ondjfr
leiding van de ingenieur J. A. A. Wal
dorp, zetelende te Alkmaar. De lijp
werd van Den Helder uit gebouwd ep
toen in 1869, het jaar dat Ferdinand de
Lesseps klaar kwam met 't Suezkanaal,
via Alkmaar en Uitgeest, eindelijk Zaan
dam was bereikt, was over het eindpunt
in Amsterdam nog geen beslissing ge
nomen. De grote moeilijkheden waren
n.1. hoe van Zaandam uit het IJ of wel
het nog in project zijnde Noordzeo-
kanaal zou worden gekruist en hoe dan
verder die lijn in Amsterdam zou
moeten binnenkomen om daar tevens
een spoorwegnet te maken, zó dat aan
sluiting aan alle bestaande en later nog
te bouwen spoorlijnen zou kunnen wor
den verkregen.
15 October 1878 was de dag, dat het
laatste deel van deze spoorlijn in gebruik
kon worden genomen, nadat vele moei
lijkheden over de plaats van het eind
station waren verwonnen.
Tót deze snelle, gestroomlijnde tremen
hebben we het thans gebracht.
1878 dat was het jaar, da. Koning
Willem 111 zich met Koningin Emma
verloofde en zo kan men zien hoe
de simpele herdenking van het feit, dat
Nederlandse spoorwegpioniers 60 jaar
geleden de spoorlijn Amsterdam—Den
Helder aanlegden en daarmede een
nieuwe „ijzeren weg" door het groene
vlakke Noordhollandse land legden,
tevens aanleiding kan zijn enkele hoog
tepunten op te halen uit een tijdperk,
dat door historici vaak voor „saai"
wordt uitgekreten, maar waarin zoveel
grondslagen gelegd werden voor het
enerverende heden zelfs en zeker
ook door de spoorlijn AmsterdamDen
Helder.
Hij was vroeger een man van gewicht
Zo oogst men in
Amerika
„Ooqst-trel(" is voorbij
Voortdurend verder naar het Noor
den trekkend hebben duizenden mensen
en machines de geweldige tarweoogst in
de 10 staten van het Middenwesten van
de Verenigde Staten binnengehaald.
Deze ieder jaar zich herhalende oogst
trek begint in Juni in de meest Zuidelijk
gelegen staat Texas en eindigt in Sep
tember in de Staten in het Noorden
aan de Canadese grens, waar de tarwe
het laatst rijp is.
Het logboek van een van deze vele
groepen arbeiders, die de landbouwers
helpen de oogst binnen te halen, vormt
een aanwijzing voor de omvang van
deze geweldiqe taak. Deze groep arbei
ders heeft alleen in de 87 dagen dat
hun tocht naar het Noorden duurde
12.000 ha tarwe geoogst en daarbij in
totaal een afstand van 9600 km afge
legd.
De groep, die uit 31 man bestond,
had de beschikking over 16 reusachtige
combines waarmede de tarwe gemaaid
en meteen gedorst wordt. Hun record
prestatie was het oogsten van 300 ha
op één enkele dag. Tijdens deze tocht
zijn de mannen in grote, comfortabel in
gerichte woonauto's gehuisvest.
Een Amerikaans dagblad heeft er on
langs op gewezen, dat met behulp van
deze groepen arbeiders en de moderne
landbouwwerktuigen waarover zij be
schikken het mogelijk is de geweldig
grote oogsten waarvan men een jaar of
wat geleden in de Verenigde Staten
niet droomde, binnen te halen. .Zwermen
sprinkhanen, die in enkele uren tijds ge
wejdige oppervlakten volkomen kaalvre
ten, verrichten hun werk nog lang niet
zo snel en grondig als deze arbeiders,
die echter hiermede nuttige arbeid ver
richten door de qraanpakhuizen te vul
len en aan de volkeren van de wereld
brood te verschaffen."
Slecht bericht
Bij de Tweede Kamer is ingediend 'n
ontwerp van wet, waarbij wordt voor
gesteld, dat de bedrijven een hogere bij
drage zullen leveren in de sterk gestegen
kosten van de warenwet
Daartoe zulen de minimum en maxi
mumbedragen, die jaarlijks door de ge
meentebesturen. van de bedrijven wor
den geheven, moc-ten worden verhoogd
Als maatstaf wordt waarschijnlijk aan
genomen het indexcijfer ten aanzien van
de kosten van levensonderhoud in 1935
x—
De oogst van dit jaar
De graanoogs. is in 1949 buiten
gewoon goed geweest. Tarwe,
gerst en rogge, die vorig jaar een
opbrengst gaven van ruim 1100
millioen kg, brengen het nu waar
schijnlijk tot 1500 millioen kg, ter
wijl de bebouwde oppervlakte ge
lijk is gebleven.
Voor de deviezenpot is di* een
ze<"- belangrijke besparing.
Een tegenvaller vormde de te
geringe opbrengst van mangelwor
telen, landbouw wortelen en kool
rapen.
De opbrengst van de sulkerbie
ten daarentegen was bevredigend
wat me. het oog op onze suikeroo
si ie gelukkig is
De koolpositie is door de gro
te droogt zorgelijk, waar nog bij
kom'., dat het slechte weer van de
laatste dagen wel o rzaak zal
1 zijn van een t.e vroege s'altijd.
Nieuw voedingsmiddel
voor baby's
Wetenschappelijke onderzoekers
van he kinderziekenhuis te Phlla
dephia hebben bekend gemaakt,
d 't in de Vereniede Staten een
nieuw voedingsmiddel voor ba
bies ln de handel zal worden ge
bracht, da* vooral van be ekenis
zal zijn voor kinderen die aan
bloedarmoede lijden. Het ls een
speciale stroop, die bereid wordt
ui. verse appelen en h?* bevat be
halde Ijzer een drietal belangrij
ke vopdingssuikers, die ook in
vruchten voorkomenlevulose,
dextrose en sucrose.
De stroop kan me; warme of
•••jp »v,?nr p-^tnenwd eeeeven wör
c'en. He: product behoeft niet in
een koelkast bewaard te worden
"•aar het a's het op kamer:empe
uur b°."'->ord wordt tabepaelde
•ijd houdbaar ls. Deze appel
c roon Is de "ieuw«»~ o,>nwinst in
de reeks voedingsm'titelen die de
laats'e tjjd jn de verenigde Sta
ten ln de handel zijn gebracht.
Moeders van Jonge kinderen kun
nen uit zeer fijn gemalen groen
en. vlees en vrurh'en het bes'e
rantsoen samenstellen zonder zich
iets van het jaargetijde aan te
trekken.
De Volkskrant weet te melden dat
plannen bestaan tot een georganiseerde
emigratie van niet minder dan 200000
ongeschoodie Nederl. arbeiders, naar
Australië en Nieuw Zeeland. De re
gering zou een gedeelte van de koster»
van overtocht betalen. Dit wordt.fe-
meer overwogen omdat de bevolkings
dichtheid weinig speling op de arbeid*
markt schijnt te laten.
Ter walvisvangst
Gistermorgen is de „Willem Barends"
opnieuw voor een maandenlange reis
naar het Zuidpoolgebied vertrokken; op
jacht naar de levertraanrijke walvissen
Kapitein Visser is opnieuw met de lei
ding van de expeditie belast.
Schagerbrug
Hoe staat het met het
sportterrein?
Schagerbrug heeft een voetbalclub.
VESDO laat reeds van zich van l.oren.
Maar hoe staat het eigenlijk met bet
voetbalveld? Een club zonder veld is
iets onbestaanbaars. Men mag het een
poosje uitzingen, als men steeds naar
apdere plaatsen moet, gaat de aardig
heid er vlug af. En zo is de toestand
in Schagerbrug op het ogenblik. Naar
ons ter ore kwam, zit de zaak in hoofd
zaak vast op formaliteiten, die nog niet
vervuld zijn, maar die gemakkelijk ver
vuld kunnen worden.
Waarom is er nog steeds geen stich
ting in het leven geroepen? Waaróm
wordt er nog steeds gewacht met de
overdracht van het bijeengezamelde geld
aan de gemeente, zodat de werkzaamhe
den voortgang kunnen vinden?
Dat zijn ongetwijfeld vragen, die de
sportliefhebbers in Schagerbrug bezig
houden. Het is ons niet bekend of er
overwegingen kunnen zijn, die oorzaak
zouden kunnen zijn, dat er niet meer
haasi wordt gemaakt.
Maar in het belang van de voetbal
sport is het wel gewenst, dat er spoed
1 achter deze zaak wordt 'gezet.
Hel vrouwtje gaat de hopjes pakken-
De klok staat immers op half tij'
Ze hoort haar manlief houtjes hakken
En lacht tevreden in tichzelj
1.10
Maar Piggelmee heeft iels geroken
En komt Jluks naar zijn Keulse pot.
Het werk wordt éven onderbroken
VAN NELLE'S KOFFIE'. Een genot
Huishoudelijke werkzaamheden, waarvan
de mannen maar zo weinig afweten, zijn
niet minder vermoeiend dan het werken
op kantoor of fabriek. Maar LI kunt
er een kwartiertje afnemen om Uzelf te
(racteren op een pittig bakje Van Nelle's
Koffie. Maak een goede gewoonte van dit
koffie-kwartiertje onder het werk, want U
heeft er récht op en het is bovendien een
wèl bestede 'tijd.
VOOR GEUR EN SMAAK
Met toestemming van D.
en W. wordt op Zater
dag. 5 N -v- te Alkmaar
een huis aan huis collecte
gehouden voor hei re-
dasserings-, opvoedings
en verzorgingswerk van
de vereniging „Het Hoo-
geland".
Geeft mild voor dit werk
onder alle gezindten,
waarvoor veel geld no
dig is.
DE DAGERAAD
Alkmaar
Zondag 6 November, 10 uur
Valk's Lunchroom. Houttil.
Spr. mevr. Alma-Heijnen
Onderwerp VAN KETTER
JACHT TOT MACHT
Entrée 35 cent.
voor slechts f 2.50 wordt z
bij U aan huis gerepareerd.
Zend briefkaart of bel even
op;
H. J. PIT
Tel. 2242—3529. Ou<fesluTs.
Tel. 3103
Vanaf Vrijdag 4 Nov.
VIVl GIOI
ANDREA CHECCHl
CARLA DEL POGGÏO
18 JAAR
Een spannende en opwindende avonturenfilm
van hoog cultureel gehalte.
Voorstellingen dagelijks om 8 uur
Zaterdag 7 uur- en 9.30
Zondag 2 uur, 4.30, 7 uur en 9.30
Woensdag 2.30 Matinee
Tel. 2429
Vanaf Vrijdag 4 Nov.
JEAN PARKER RUSSELL HAYDEN
RAYMOND HATTON
(L. C. Barnsteyn-Film)
Een spannend en genoeglijk verhaal
rond de paardenrennen.
Dagelijks 8 uur Zondag 2, 5 en 8 uur
TOEGANG 14 JAAR
Tel. 3641
Vanaf Vrijdag 4 Nov.
Sinds „Gone With the Wind" bracht Hollywood
geen schouwspel zó opwindend zó grandioos!
(Tap Roots)
met
VAN HELLEN
SUSAN HAYWARD
BORIS KARLOFb
in Tcchnkolor 18 JAAR
Voorstellingen dagelijks om 8 uur
Zaterdag 7 uur en 9.30
Zondag 2 uur, 4.30, 7 uur en 9.30
Woensdag 2.30 Matinee
Dagelijks Telef. van 11 tot 1 uur.
Zondags uitsluitend vanaf 1.30.
TONEELGROEP 'T VOETLICHT
Dinsdag 8 Nov. a-s. in het
GULDEN VUES
Kaarten a f 1.50 bij: Maison M. v. Vliet, Ritsevoort 22
W. A. Piëters, Westcrweg 94
Aan dezaal. Plaatsbespreking
1112 uur. Dag der uitvoering..