Jkmaaidei'
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
öê)e C
Rapport over ramp met de „Nijmegen"
veroorzaakt storm in Lagerhuis
NIEUWS
Twee geluiden
China's vijfde hoofdstad aan drie
zijden ingesloten
Onrust duurt voort
Vrijstelling
winkelsluiting
5e JAARGANG Nr 1751
Donderdag 24 November 1V49
Uitfav# Stichting „Da Vrjja Alkmsarder";
Exploitatie NV Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen f 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart bi) vooruitbetaling
Advertenties 14 et per mm., famiüeberieh_
ten 18 et. Öft contract aanzienlijke korting.
Varantw. redacteuii J. v. Zoonas - Buraau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tal K 2200 9971
Minister Pakenham beschuldigd
van partijdigheid
L/c 12-jarige izaak Allal, die als enige
der inzittenden van de Nederlandse Da
kota, die bij Storsand in Noorwegen
verongelukte, op wonderbaarlijke wijze
aan de dood ontsnapte. Deze foto werd
gemaakt kort na zijn redding uit de
wrakstukken van het vliegtuig.
We hebben deze week twee zeer
verschillende geluiden kunnen beluiste
ren. Het ene geluid was op het congres
van Nederlandse economen. Er waren
daar verschillende heren uit het be
drijfsleven, die fel van leer trokken te
gen de geleide economie. Een van de
sprekers ging zelfs zo ver, dat hij be
weerde. dat de ondernemers door de
geleide economie verpauperden. Het zal
hem wel aan onze opmerkingsgave lig
gen, maar wij hebben daar tot dusverre
nog niet zo heel veel van bemerkt. Het
heeft onze aandacht juist getrokken,
dat er nog een aanzienlijk verschil is
tussen de mensen, die met een glan
zende limousine naar hun werk gaan
en degenen die het per fiets moeten
doen. Dit echter ter zijde. Waar het
ons om gaat is, aan te tonen, dat de
Nederlandse „captains of industry"
fc'le tegenstanders zijn van geleide eco
«unie-
Het andere geluid was te beluisteren
tn bet rapport, dat aan de F-A.O. zal
W-'den uitgebracht en waarover wij u
ln onze krant van Dinsdag hebben in-
«,e!i< ht. In die kringen, en dat willen we
oP de voorgrond stellen, dat zijn wer
kelijk niet alleen voorstanders van het
act *ali:nie, Is men een heel andere me.
nirg toegedaan. Het standpunt, dat in
het rapport wordt ingenomen wijst wel
orgell;k in de richting van een stevige
ovcri» idsbemoeling. Men wil niet al-
leen nationaal, maar ook internationaal
komen tot een bepaalde ordening, waar
men de productie, de distributie
«Lr producten en de consumptie in de
ha-Hl heeft-
ilet spreekt wel van zelf, dat er tus
sen cczc twee opvattingen een hemels
b.-eed verschil is. Het is echter niet vol
doende, om dat verschil te constateren.
Hot is noodzakelijk, dat we ons verdie
pc.j in de vraag, hoe het mogelijk is.
dat er zulk een verschil van opvatting
kan rijn. tussen twee groepen, die alle
bei niet tot de meest vooruitstrevende
kunnen worden gerekend. Want het is
toch immers algemeen bekend, dat de
agrariërs over het algemeen behoudend
van pard zijn. Zou het wellicht moge
lijk 2iin. dat deze tweeërlei opvatting
gijn oorsprong vindt in het feit, dat
zelfs de grote landbouwbedrijven, in
v-;rijt lijking met de Industriële bedrij
ven toch nog klein zijn? Dat de winsten
altijd binnen de redelijke perken blijven?
Zou hei standpunt der ondernemers in
de industrie wellicht enghariiger zijn en
2cuden ze alleen kijken naar het ogen
blik, nu er nog wel wat te verdienen
valt?
Het zou te betreuren zijn. Want nie
mand is gebaat bij een kortzichtige poli
tiek. Het volk in zijn geheel niet, maar
evenmin de ondernemers zelf. Wat baat
het hen, als ze het ene ogenblik grote
wl. ten maken, terwijl die winsten door
het niet beheersen van de conjunctuur
na. een paar jaar weer verloren gaan?
Als er tengevolge van een te grote en
onverantwoorde productie een econo
mische chaos ontstaat, zoals we die
reeds meermalen hebben gezien.
Een chaos, waarbij de zwakkeren on
verbiddelijk ten gronde gaan en ten
laste van de staat komen. De staat, dat
zijn wij allen. Het gehele volk. De
grote ondernamingen kunnen niet meer
"iet eigendom zijn van bepaalde perso
nen. Het wel en wee van de gehele
maatschappij hangt af van een geor
dende productie. Het is alleen maar te
betreuren, dat deze mening geen ingang
vindt bij hen. die hun eigen belang
_*1* het hoogste oed zien. v- Z.
LORD PAKENHAM, Brits minister van luchtvaart, heeft zich de veront
waardiging op de hals gehaald van de meerderheid van het Lagerhuis, yan
de Engelse pers en van de commfcsie van onderzoek naar de ramp met de
Constellatie® „Nijmegen", nu ruim een jaar geleden nabij het Schotse vlieg
veld Prestwick. Zonder tot een definitieve uitspraak te komen concludeerde
de commissie van onderzoek in een uitvoerig rapport, dat de ramp te wijten
is aan een zeer ongelukkige samenloop van omstandigheden. Lord Pakenham
echter zegt (zonder bewijsmateriaal aan te voeren) dat het vliegveldpersoneel
geen enkele blaam treft Waardoor in feite alle verantwoordelijkheid op de
schouders van de omgekomen gezagvoerder Parmentier wordt gelegd.
De uitbarsting in het Lagerhuis werd
veroorzaakt door Thomas Pringle Mac
Donald, raad.heer des Konings. presi
dent van het hof, dat het onderzoek
naar de oorzaak van de ramp leidde-
Mr. Mac Donald was zéér verontwaar
digd. „Het laat mij koud", zo verklaar-
hij. „wie de schuld krijgt!" De Per
soneelsleden van het vliegveld hebben
gelegenheid gehad te getuigen en Mr.
Mac Donald moest daarom tot de con
clusie komen, dat de minister bepaalde
feiten niet ter kennis van het hof had
gebracht of zijn conclusie op loise
gronden had opgebouwd. „Als U geen
feiten hebt", zo zei Mr. Mac Donald,
„hebt U geen reden voor Llw houding,
die een door Uzelf bevolen onderzoek
onzinnig en tot een klucht maakt".
En Mr- Mac Donald werd zeer
scherp toen hij de minister van
partijdigheid beschhuldigde- „Het
is mij duidelijk, dat het doel van
uw verklaring is de schuld van
deze ramp te schuiven op 'n dood
man. een piloot met een smetteloze
staat van dienst en een ongeëven
aarde ervaring".
Een stortvloed van vragen werd ver
volgens uitgestort over het hoofd van
staatssecretaris Lindgren, die op een
scherpe vraag v. Eden verklaarde, dat
minister Pakenham niet beschikte over
gegevens, die aan het hof onbekend
waren. De minister had z'n beweringen
gebaseerd op de getuigenverklaringen.
Waaruit Eden concludeerde, dat
men het hof een rapport liet opstellen,
conclusies Het trekken en vervolens
deze conclu'ies zonder meer verwierp.
Ja, zelfs tegenovergestelde conclusies als
juist aanvaardde En Eden vroeg
Op avontuur uit
v:\ 'in v i
1,
V
'1
1
'■a-Mi
Attlee of het ooit was voorgekomen,
dat een minister, die het niet eens was
met een onderzoek, zijn redenen niet fn
het Lagerhuis uiteenzette.
Attlee zv/eeg
Attlee zei niets en bleef ook verder
het antwoord schuldig. Daarmee is de
zaak niet uit de wereld. Het lijkt er
veel op, dat men de KLM evenals
destijds in Ayr, gaat beschuldigen. Pas
toen de advocaat van de KLM, mr-
Cameron, aan het woord was geweest
klaarde daar de hemel op. Vast staat
intussen, dat de kwestie spoedig weer
in het Lagerhuis behandeld zal worden.
De vijfde hoofdstad van het natio
nalistische China (Nanking, Peking,
Sjanghai, Kanton 'j sjoengking kan
spoedig vallen. De communistische le
gers hebben de stad aan drie kanten
ingesloten.
Intussen is in de stad de atmosfeer
niet alléén daarom verre van behaaglijk
De ruzie tussen Tsjang Kai Tsjek en
zijn opvolger Li Tsjoeng Jen schijnt
steeds scherper vormen aan te nemen
en de mogelijkheid voor de corrupte
ambtenaren om opnieuw de dans te
ontspringen wordt steeds geringer. Zij
zullen haast moeten maken, want door
de lucht zal het niet gemakkelijk meer
gaan twee der grootste luchtvaart-
uratschappijen bevinden zich reeds in
handen van de communisten. Een ge
er el te van de regeringsmensen is reeds
gevlucht naar Tsjeng Toe, een stad 200
Ion. Noordwestelijk van Tsjoengking.
De onrust in Italië, die in het Zui
den begonnen is, brridt zich thans ook
jjaar het Noorden uit. In de omgevinj
A-Jn Lnorno gingen de landarbeid »rs
over tot het in bezit nemen van enkele
grote landgoederen. Toen kwam de po
lltie in actie en er ontstond een heftig
gevecht, waarbij 40 arbeiders tenslotte
werden gearresteerd.
De Italiaanse landarbeidersband heeft
een 24 uur staking geproclameerd, waar
door zij haar sympathie met de arbei
ders, die door kommervolle omstandig
heden tot onbezonnen daden overgaan,
tot uitdrukking wil brengen.
Het wrak van de vermiste Dakoia van
de Aero Holland is na langdurige oP-
sporingswerkzaamheden, waaraan door
honderden personen werd deelgenomen
Dinsdag gevonden op de Westelijke o
ever van de Oslofjord tussen Fikvet
en Storsand. Op de foto ziet men de
wrakstukken der verongelukte machine
op de plaats van de ramp. In het mid
den der foto een gedeelte van de romp.
Morris sticht fabriek in
Zuid-Nederland
Er zal in ons land een nieuwe auto
fabriek worden gesticht. De Engelse
Morrisfabrieken zijn na lange onderhan
delingen eindelijk tot overeenstemming ge
komen én in het Zuiden des lands zal
een filiaal van deze fabriek worden ge
tichL Het blijft voorlopig een fabriek
van kleine omvang en voor bet eerste
jaar verwacht men een productie van
3000 auto's.
Het 700 ton metende Noorse schip
„Norsel" is in Londen aangekomen op
weg naar de Zuidpool. De „Norsel" zal
behalve Noorse, Zweedse en Engelse
natuurkundigen ook nog enige leden
van de R-A.F. (twee officieren en drie
manschappen en twee Auster VI vlieg
tuigen) vervoeren. Het doel van de
natuurkundigen (die twee jaar in het
Zuidpoolgebied zullen blijven) is het
aan Noorwegen toebehorende Queen
Maudland (een niet geëxploreerde
streek) te onderzoeken. De leden van
de R A F. zullen de streek van de lucht
uit bestuderen op zoek naar een door
gang tussen de ijsbarrières om vooruit
geschoven bases te vestigen.
Teneinde het publiek in de ge
legenheid te stellen, gedurende
de dagen, onmiddellijk vooraf
gaande aan Sint Nicolaas en
Kerstmis .ook in de avonduren
zijn inkopen te doen, heeft de mi
nister van economische zaken
evenals vorige jaren de colleges
van B en W van alle gemeenten
gemachtigd ontheffing te verle
nen van de wettelijke voorschrif
ten inzake de winkelsluiting.
Een dergelijke ontheffing kan
slechts worden verleend tot uiter
lijk 9 uur des avonds op 1, 2, 3,
22. en 23 December a s.
VAN DAG TOT DAG
DE KOLEN in West Duitsland
zullen op 1 Januari 1950 van de
bon gaan. Onze Oosterburen zijn
dus verder heen als wij!
DELFZIJL verwelkomde gister 't
1000e schip, dat de haven van het
Groningse stadje binnenkwam.
IN DE MINABASSA zijn verkie
zingen gehouden, die voor de na
tinallstische partij ec nederlaag
betekenden. Twee gekozenen zijn
zeer pro Nederlands.
DE AMERIKAANSE sector van
Berlijn werd gitter opgeschrikt
door een zware ontph.ffi^g ln een
oude schuilkelder. Er was dyna
mlet in onbeslagen. dat voor op
rulmingswerk moest worden ge
bruikt; slachtoffers waren er
niet. aangezien er weinig te ver
nielen was viel de schade ook mee.
INTUSSEN ls er een run op de
Oost Be»*li1nse kapperszaken ont
staan. Het zwakke geslacht van
West BerlHn laat zich daar graag
n°rmanenten d° 5 Oostmarken
betalen ze blij. Het is tenslotte
nog minder dan een Westmark!
WEST BERLIJN kreeg uit de Ver.
Staten voor een waarde van i 0.000
dollar aan kinder en babykleren
gezonden. De Amerika -»n hadden
de opbrengst van een tentoonstel
ling vorj Duitse kunstwerken
indertijd door de Yankeelegers ge
vonden In schn'iplaatsen voor
dit doel bestemd.
DE SAKSISCHE minister van ar
beid in de Oostelijke zone van
Duitsland, is met nog acht ande
ren gearresteerd, op beschuldiging
van te hebben samengespannen
met enkele plutocratische elemen
ten. waardoor de volkse belangen
in het gedrang kwamen. Het
klinkt weer echt Nazistisch. Het
is nu echter volksdemocratisch.
Naar verluidt zou de affaire iets
te maken hebben met gas
HET IS DUITSLAND wat de klok
slaat. De Duitsers mogen weer
schepen bouwen, niet aleen om in
de behoefte te voorzien van het
eigen land maar ook om de ex
port weer op gang te brengen. Er
worden echter veiligheidsvoor
schriften gegeven. De dekken mo
gen niet al te zwaar zijn, zodat er
geen vliegdekschepen van kunnen
worden gebouwd.
DE ENGELSE minister van bui
tenlandse zaken, Bevin. die lijden
de is aan een hartkwaal, zal enige
tijd rust moeten nemen. Hij ver
trekt Zaterdag naar een badplaats
hl het Zuiden van Engeland. We
zouden best met hem mee willen.
Al hebben wij dan ook geen hart
kwaal.
ENGELAND heeft bekend ge
maakt, dat er op het ogenblik
750.000 man onder de wapenen
zijn, waarvan de helft recruten.
Van dit aantal is 200.000 man bij
de luchtvaart ondergebracht. In
het zelfde bericht wordt er op ge
wezen, dat Rusland nog vijf mil
lioen man onder de wapenen heeft
Voor de juistheid er van staan
wij niet in. We zouden e. echter
wel eens willen kijken.
DE OPPERBEUL van Amersfoort,
Berg-, is D4nsdag ter dood ge
bracht, nadat zijn verzoek om gra
tie was verworpen.
LUC VAN DAM heeft deze nacht
heerlijk geslapen. Hij won -ijn
wedstrijd tegen Kidt Marcel ln
Den Haag op punten.
DE TWEEDE KAMER heeft giste
ren de Wet Auto Personenvervoer
aangenomen, a'smede enkele wets
ontwerpen regelende us heffing
van Schoolgelden voor uitgebreid
onderwijs. Over het schooljaar '44
'45 zal echter geen schoolgeld
meer betaald moeten worden. Nou
ons dunkt: het zal tijd worden.
ZE KUNNEN HET niet afleren.
Twee Duitsers zijn tot gevange
nissfcraffen van acht maanden ver
oordeeld, omdat ze op een Joodse
begraafDlaats grafstenen hadden
vernield.
OP EEN BANKET in Parijs, waar
ook de Franse minister van bui
tenlandse zaken, Schuman, aan
wezig was. werd te kennen gege
ven, dat men het lang nit eens
was met de zienswijze van dege
nen. die tegen Duitsland aap wat
heb je mooie jongen spelen. Er
zou geen sprake van kunnen zijn.
dat Duitsland ln het Atlantisch
pact zou worden opgenomen. Van
een Duitse herbewapening zou
geen sprake zijn. Wel was men
echter bereid om Duitsland op te
nemen In de Raad van Europa.
EEN JONGE INGENIEUR in De
nemarken. d'e met zrn vrouw se
dert jaren aan Vintferverlamming
leidt, heeft *n ~!euw soort ijzeren
lo««r noerpvonden. die doelmatiger
en goedkoper is dan andere toe
stellen.
MEER DAN HONDERD mensen
zaten er in een Amerikaanse bom
menwerper. dle een dezer dagen
de Oceaan is overgestoken. Nog
nimmer was een dergelijk groot
aantal personen ln een vliegtuig
over de Oceaan gevlogen.
DE DUITSE Vakverenigingsleiders
hebben aan dr. Adenauer medege
dee'd, dat de Duitse industrie niet
zonder buitenlands geld kan wor
den opgebouwd. Men is het er ech
ter niet over eens of dat geld moet
worden verleend door buitenland
se particulieren of door staten.
Ook hebben we er nog niets van
vernomen, wat men denkt te doen
met de oude schuld, cie de Duitse
industrie nog in het buitenland
heeft. Misschien vinden de edelge^
manen dat van ondergeschikt be
lang!
IN HET KOMENDE voorjaar zal in
h?t-hartje van New York een Hollands
landschap te bewonderen zijn. De AN
VV zal daar een Hollandse molen
doen verrijzen en er ea oppervlakte
tulpen en narcissen om heen aanleggen
Een waarlijk voortreffelijke propaganda
voor ons land, die zeker do»! zal tref
fen.
20 000 Duitsers staken
Meer dan 2000 arbeiders van de
grote Herman Göring Werke (hot
bestaat het, dat die naam nog steeds
gehandhaafd blijft) hebben het werk
ae?rgel?gd ais protest tegen de ontoaa
tel'ng van sommige fabrieken, die tot
het concern behoren. In de steden de
roonstreerden d» arbeiders, gesteund
door bijna de gehele bjvblking. Scbo
len en bedrijven waren gesloten en de
st' aten waren één deinende men.wn-
z e».
In een conferentie, die een deputatie
Jer stakers h^d ruet de Westduits? pre
mier, dr. Aldenauer, heeft deze hen)
toegezegd, dat, dat hij zijn uit?rste
krachten zal inspannen om de bezettings
autoriteiten t; bewegen van verdere
demontage af te zien.
De woordvoerder van de bezettings
autoriteiten heeft echter reeds bij voor
baat te kennen gegeven, dat men wel
geen stappen In die richting zou on
derneroen.
W» weten het nog zo net niet. Men
heeft in Parijs voor de Duitsers nor al
hoopvolle klanken laten noren op de
conferentie van drie en de Duitsers
zijn handig genoeg, om daar zo veel
mogelijk profijt van te trekken. Het is
nu eenmaal de vloek der boze daad,
dat ze steeds weer nieuwe boze da
den te voorschijn roept.
Conflict in pcoces
Von Manstein
In het proces Van Mcosteln *en
conflict ontstaan tussen de aanklager
en de verdediging. De verdediae: van
Van Manstein had beweerd, dr-t de
Russen tal van Duitse krijqso?vange
nen hadden gedooo en daarmee in
strijd hadden gehandeld met de Con
ventie van Geneve. 't Openh :.r Minis
terie deed nu veroorlezing van een drei
gement van de Russen, reeds tn 194!
ter kennis van de Duitsers gebracht,
waarbij ze zeiden de Duitse krijgsge
vangenen te zullen doden. Indien de
Duitsers voortgingen, Russische krijgs
gevangenen op een mensonterende ma
nier te behandelen en af te maken.
Het zal voor het Gerechtshof wel las
tig zfln uit te maken, wie er het eerst
mee begonnen K Doet het er ook veel
toe? Is deze hele vraag eigenlijk geen
duidelijk bewijs, dat de oorlogvoerenden
als het er op aankomt h»hhen
aan elke
Nee
plaatsen oewijziod
Het voorlopig Nederlands elftal, dat
tegen de Zweedse club Djurgaarden zal
oefenen voor de wedstrijd tegen De
nemarken op 11 December a.s-, is als
volgt samengesteld.
Doel: Kraak (Stormvogels); achter.
Everse (Neptunus) en Van der Sluis
(BW); midden: Van Schijndel (SW)
Terlouw (Sparta) en De Vroet (Feyen
oord); voor: Lenstra (Heerenveen).
Steenbergen (Feyenoord). Van Geen
(Scheveningen). Timmermans en Qa-
van (ADO).
In het elftal, dat óp 6 November van
de Belgen verloor zijn dus drie wijzi
gingen aangebracht. Schijvenaar is ver
vangen door Van der Sluis. Schaap
door Van Steenbergen en Roozenburg
door de J-L Zondag tegen het Oostelijk -
elftal zo opvallend goed spelende Van
Geen van de tweede ldasser Scheve
ningen.
