Sinterklaasavond in Westfriesland
Sint Nicolaas werd door Zwarte Piet
uit de sloot getrokken
I Van vrouw tot vrouw I
r
De betekenis van het Sinterklaasfeest
De barrebier speult voor Sunterklaas
SINTERKLAAS
*RT WAS EEN eenzame plaats,
eigenlijk een heel klein gehuchtje, mld
den in het land. Er stonden vijf huizen,
bewoond door vijf gezinnen. Dat waren
Dirk Bakker, Klaas Schoen. Tinus
Klomp, Piet Wit en Hendrik Groot.
Een lang zwart weggetje van steerkc-
lengruis en sintels leidde naar de weg.
Ze konden het maar reusachtig met
elkaar hebben, die vijf buren. Dat was
maar gelukkig ook, want als je zo een
zaain woont en je heot dan mz': de wei
nige buren die er zijn, nog regelmatig
ruzie, dan is het lev^n niet zo heel
aangenaam. Zo was het datr echter
niet. Als er een algemene fezc.'avocd
was. dan kwamen de vijf ge'.inner. met
de kinderen bij elkaar en dan werd cr
een feest van gemaakt, waar mr-n in
het dorp of in de stad niet van dro- m-
de-
Dat was zo met Sint Maarten n;.-t
Sint Nicolaas. op een van de Kerst
dagen en op Oudejaarsavond. Het
leek nog wel wat op de oudheid, als
of de donkere Decembermaand met di?
feesten meest worden verslagen. En zo
2oudcn ze deze keer het Sinterklaasfeest
Vieren bij Dirk Bakker, Dirk Woonde
aan het uiterste einde van het pad.
mam hij had het voordeel in her hezit
vrouwen. „As jullie je niet koest houdt
komt Zwarte Piet en den weet jullie
wel wat er beurt".
De kinderen werden er stil van. Zc
hadden nog het volste vertrouwen in
Sinterklaas *en Zwarte Piet. En al was
Sinterklaasfeest dan steeds geyerd ge
worden. zonder dat de heilige bisschop
in eigen persoon verscheen, de moge
lijkheid was toch niet uitgesloten, dat
hij deze keer Lombok eens niet vergat.
Vrouw Bakker ging rond met de cho
coladeketel. tractcerde op brokken spe
culaas, de mannen smookten hun sigaar
en de wijzers van de klok draaiden
naar zeven uur.
In de huiskamer van Dirk de Boor-
der heerste een minstens even grote
drukte. Al was het dan op een even
andere manier. Dirk en Trien hadden
de uitnodiging om voor Sinterklaas te
spelen wel grif aanvaard, maar ze had
den er niet helemaal bij nageedacht,
dat er nog heel wat aan vast zat. Er
moest een kapper bij komen en je moest
te -ijn van een huiskamer van meer dan
normale afmetingen en dat was voor
een Sinterklaasfeest wel nodig. Want
als de mannen, vrouwen en kinderen er
allemaal waren, telde het gezelschap
Vier entwintig mensen'
Het zou deze keer wat bijzonders
worden. Reeds enkele weken geleden
had Dirk zijn buren bij elkaar gehaald
en zijn plannen aan hen meegedeeld.
Er moest dit keer een echte Sinterklaas
komen. Dat was nog nimmer het geval
geweest, want Sinterklaas heeft een
tegenzin in dergelijke uithoeken
..Deer is reid op zei Klaas Schoen.
„Ik weet een prima mannetje As we
Di. k de Boorder eens vroegen Die ken
heel goed toneelsp ule en ik wed. dat
zijn vrouw wel voor Zwarte Piet wuf
speulen. Dat is nog al een kloin mo-
delle'.je en zie is zo brutaal as de beul'
Tinus Klomp nam op zich. om naar
Dirk de Boorder te gaan en warempel
ze wisten Dirk zo warm te krijgen Het
h id eer«! nog al wat voeten in de aarde
m :ar na tanq smeken liet Dirk zich
over halen
Niet alleen de Sin Nicolaasavond
w rd een succes. Toen het costume was
aan ekomen, nam Dirk dc Boorder de
f-"ts en haalde d buurtjes op Da»
werd al een avond van uitbundig p'?i
zier. Voora' Trien. Dirk s vrouw die
er in het Zwarte Piet co- me op ha r
v delip t ii'-a was het voorwerp
v i uiterm 'e boers spot
r en en dra zen en r r-
d en de huren lachten zich krom. Wat
en S-n*'-Tklaasfecs» worden
r lar ze spraken ai. dat re niet? tege
d vrovw i zouden eqgen. He' moe?'
ei r" si-o b'iiien.
OM Z -.N LI! S.r ivo:
7 i S:n V! ns nvt z:;n knecht in dr
1 p - var he» Lombok ver
men- htiH-.anvr van Dirk
p er 'en -<♦!*• v d- '-te T
V, - v. iiS •••.•sent en Hendnk
\V :ddc h?t grónr te
-d. 1 was de ri.-e! het vc. ai
r - ho
t -et r te nöar als
d *n p n. t ie dc
toch nog wat vertellen en alles moest
goed pas en en wat al niet meeri
„Ik leit de barbier om half voif
komme", had Dirk tegen zijn vrouw
gezegd. En dat was maar goed geweest
want de dorpssnijder had het karwei
nog nooit eerder bij de hand gehad.
De wilde haren van Trien waren bij
na niet onder de pruik te krijgen. En
dat gezicht zwart maken, dat was me
ook wat. Schmink had hij er niet voor.
Maar hij was een man, die niet voor
een kleintje vervaard was. Hij had een
petroleumlampje een half uurtje laten
loeven en zo genoeg zwartsel verzameld
om het hele dorp zwart te maken.
Trien werd zwart. Ongelofelijk zwart.
Niet alleen haar gezicht. Er waren meer
dingen, die er bepaald groezelig begon
nen uit te zien. Maar dat mocht de
pret niet drukken. Het drietal had voor
lopig schik voor drie.
„Nou je hande nag", zei de barre
bier. En hij begon vol ijver de handen
van Trien met loef te bewerken. Toen
hij er goed en wel mee klaar was. be
gon Trien te schelden.
„Maar kirrel, dat ken zo toch niet.
Ik ken verdubbelkme niks anrake. Alles
wordt zwart.. en in een overmoedi
ge bui gaf ze Dirk een lik. Het was
waar. Zo kon het niet.
„Trek je wante an moid", mopperde
Dirk, die als een razende zijn gezicht
stond te wrijven- Toen deden ze de
ontdekking, dat dan de handen ook
niet zwart hadden behoeven te zijn.
Om kwart voor zeven was het spul
toch eindelijk gereed. Dirk mopperde
op zijn baard, die hem onuitstaanbaar
kietelde en op de lange tabberd, waar
waarover hij telkens dreigde te strui
kelen.
HET WAS MISERABEL slecht
weer. De hele dag had de wind onheil
spellend geloeid, maar tegen de avond
was hij wat gaan liggen. Toen was de
regen gekomen. Een dreinige regen, af
en toe uitschietend tot fellere vlagen,
als er een bui wind kwam aanzetten-
Het was lang geen pretje om in die dik
ke duisternis naar het Lombok te wan
delen. Maar een auto was er niet dis
ponibel en zo begonnen Dirk en Trien
hun tocht. De mijter werd zwaar van
water. De tabberd kleefde Dirk om de
benen. Zijn lange baard droop van het
wa'ter. Met Trien was het niet beter.
Straaltjes water liepen over haar zwarte
gezicht. Hier en daar begon een wit
streepie door te schemeren.
,,Ik wou dat die lui deer in Lombok
in de lucht vloge", bromde Dirk, toen
ze zo ongeveer half weg waren. „Kom
kom jo. we benne n er meist al," troostte
Trieri- Ze had gelijk. Door de gordij
nen van de woonkamer van Dirk Bak
ker zagen ze het schijncel van de pe
troleumlamp. Eindelijk, eindelijk waren
zc er. Ze hadden beiden geen droge
draadmeer aan het li'f.
..De pakjes staan op de dars", fluis
terde Trien. „Leite we die efkes mee
neme".
Het werd een triomphale intocht. Be
laden onder de geschenken strompelden
S'nterklaas en zwarte Piet de koegang
op, rammelden op de deur. waarop in
de kamer plot-eling stilte ontstond.
Nogmaals rammelden ze en toen be
gonnen de kinderen het bekende Sin
lerklaasliedje te zingen: „Sinterklaas
H-
0 "P
v, f r
Misschien, dat u het zich nog herin
nert, ik heb enkele weken terug een
brief geschreven ">ver het Sint Nicolaas
feest. Het guig toen over een vraag van
een dame. of men over het Sinterklaas-
est de juiste toedracht aan de kinde
ren verte!!en moet of niet. Van ver
schillende kanten kreeg ik bericht, dat
uien met wat ik daarover schreef, vac
harte instemde. Dat de:d me plezier
Het is zo prettig eens iets te horen over
wat |e schrijft
En nu i het al weer in die heerlijke
lijd. 11 ui: u eens iets ver ellen over
e et twee van miin kirciere
heb meegemaakt.
Toen het ogenblik was aangebroken-
dat ik dacht, nu is het maar beter, dat
ik ze verte', u-at T eigen' k aan de
■and ts met Sint Nicolaas. stond Ik
over h-'t antwoord perplex-
Op een avond "'en we enkele we
ken voor het feest :o rustig bij elkaa:
co toen vertelde Ik dan aaa de oudste,
misschien had ik a! Iets te lang gewacht
dal Saitcrklaa- niet bestond, maar dat
•et een feest was. door de mensen tn-
testolc!. waarin cc clka.tr eens echt ple
zier v. 'dc doen. Ik was nieuwsgierig
naar de uitwerking vah mijn vertelling-
Het cttwoord deed me toch werke-
ietwat verbluft staan.
Zo dbivimiditer kwam er uit. „Ik
wist dat al een paar jaar. Maar ik
ut. ik doe net of ik er nog in geloof,
want dat vind Jullie toch zeker wel
plrizieriger."
We hebben ons er later menigmaal
mee vermaakt. Enkel (aren later stond
wee. oer het zelfde feit. En op
nieuw vertelde ik wat er aan de hand
was. Hoe geheel anders reageerde deze
spruit er op. En toch was ze niets jon
ger dan de andere. Zo omstreeks acht
a neggen jaar.
Eerst keek ze me dood verhaard aan
Toen begon ze een kleur te krijgen.
Haar ogen straalden en verrast riep ze
uit „Maken de mensen dan zelf al die
pakjes? En mag ik dan ook meedoen
olgend jaar? Wat fijn
Ik vertel u deze twee gevallen uit
mijn eigen ervaring en ik zou ze met
ral vah staaltjes kunnen aanvullen uit
wat ik van anderen gehoord heb, om
aan te tonen, dat het helemaal niet zo
erg is. als ge de kinderen eerst in de
waan laat, dat Sinterklaas wel degelijk
bestaat.
Waar ik echter buitengewoon nieuws
gierig naar was. naar de manier, waar
op de laatste de voorbereidingen van
het Sinterklaasfeest zou treffen, nu ze
eenmaal wi t, dat het een mensenfeest
was en ze er zelf aan mee mocht doen
Mijn stoutste verwachtingen werden
.-•vertroffen- Reeds weken van tc voren
ivgon ze 'e sparen en een veertien da
gen voor de tijd. waarop 't feest er zal
zijn. was ze oen e:. al geheimzinnig
heid. Wat was het een genot, om dat
heerlijke kinderlijk geheiminnig gedoe
aan te zien-
.Ik ben toen tot de overtuiging ge
komen. dat er in aet Sinterklaasfeest
een veel diepere betekenis zit, dan we
wel eens denken. Het is niet alleen 'n
feest waarbij de hedoeling voorop zit
om eens een vrolijke avond te hebben.
Misschien is het dat in de oudheid ge-
wee. t, toen de winteravonden langer
en troostelozcr waren- Maar dat is het
tegenwoordige niet meer.
Ik vind het een pracht gelegenheid
om de kinderen te leren, dat ze wat
voor elkaar over mceten hebben. Dat
is dikwijls ver te zoeken. Het leven is
zo koud en zo nuch er r orden dat
we maar gewoon voortgaan, zonder
ons om iets te bekommeren- En dan
komt daar dat Sinterklaasfeest en plot
reling veranderen we. We zien de kin
goed heilig man
Voor de derde maal rammelde Dirk
de deur. Toen deed hij haar open en
stapten ze in het licht van de kamer.
Dirk vergat helemaal, dat hij Sinter
klaas was.
„Mense kindere. wat een verlegen
slecht weer", zei hij in het zuiverste
Westfries. Meteen kreeg hij een stomp
van zijn vrouw. Drommels, dat was ook
zo. Hij was vanavond Dirk de Boorder
niet, hij was Sinterklaas-
Gelukkig. dat de kinderen het niet
hadden gemerkt. Die stonden een beetje
angstig tegen de wand gedrukt. Wat
zou hen nu overkomen? Sinterklaas op
Lombok? Dat was een gebeurtenis om
nimmer te vergeten. De mannen hadden
uitbundige lol. Met onverholen belang
stelling draaiden ze om Zwarte Piet
heen, betasten hem hier, bevoelden
hem daar, krijsten en schreeuwden, tot
het Trien te erg werd en ze met de
roe om zich heen begon te slaan
De vrouwen waren eerst sprakeloos
van verbazing. Wie mochten dat nu
toch wel zijn- Ze verdiepten zich in
alle mogelijke gissingen.
Maar eindelijk werd Dirk meester
van de situatie. Keurig draaide hij zijn
repertoir af, gaf de cadeaux, deelde
vermaningen uit, niet alleen aan de
kinderen, maar ook aan de mannen en
vrouwen, want op een dorp kent ieder
een allemah. De entree van Sinterklaas
slaagde volkomen. Al was het gezicht
van Trien dan ook niet meer zo effen
zwart als wel wenselijk was.
SINTERKLAAS en Zwarte Piet
moesten gaan zitten. Ze hadden immers
de tijd. En bulten was het ook zo lek
ker niet „Een borreltje Sinterklaas?"
Natuurlijk had Dirk het behoren af
te slaan. Vooral omdat hij wist, dat
hij er volstrekt niet tegen kon. Hij ne
geerde echter straal de waarschuwende
stoten van zijn Trien.
Dirk de Boorder kreeg zijn borrel,
worstelde met zijn baard, werkte de
borrel weg, kreeg er nog een en had
binnen enkele minuten vier straffe bor
rels te pakken
„Nou is ut genog". zei Zwarte Piet
plotseling uit haar rol vallend- „We
gaan er van deur." Protesten bij de
mannen, die steeds meer schik In Sin
terklaas begonnen te krijgen. Protesten
ook bij de vrouwen, die steeds nieuws
gieriger werden, wie er toch wel zo
gemaskerd waren.
Protesten ook bij Sinterklaas, die
met een lichte hik verklaarde, dat hij
er voor vanavond de brui aan gaf.
Maar Trien hield voet bij stuk en
gelukkig slaagde ze er in met haar Dirk
weg te komen, voor de kinderen arg
waan begonnen te krijgen.
„Moete we jullie nag wegbrenge?"
riep Dirk Bakker, toen ze de deur van
de koegang achter zich dicht trokken.
„We redde, hik, ut wel riep Dirk
de Boorder driftig terug.
DAAR STONDEN ZE in de aiepc
duisternis. „Geef me maar een hand",
zei Trien bezorgd. Ze kon Dirk. Nou.
dat was natuurlijk ver te halen.
„Je denke toch zeker niet, dat ik
um ora heb", vroeg hij poestig en drif
tig begon hij te lopen- Was hij nu al
bij de hoek van het huis? Verdraaid,
wat was het donker. Op een afstand
hoorde hij de stem van Trien. Was ze
nu voor of achter hem? Voor? Wacht,
hij zou haar wel even inhalen. Dirk
deed twee stappen. Toen voelde hij.
dat hij omlaag ging. Het was niet meer
te keren. Een schreeuw, een plons en
Dirk stond in de modderige sloot/ voor
het huis van Dirk Bakker.
Trien dacht, dat haar hart stil stond
:r:t„,As jij nou erus Sunterklaas wazze
en je hadde ut maar om ut zeggen en
ja -konne over de dake raije en Zwarte
(Piet was met je mee en die kon som-
imège mense in de zak stoppe, wat zou
jij den allegaar doen barrebier", vroég
Kees een paar dage voor Sunterklaas,
toe ut skeren ofloupen was en we nag
een beetje zate nei te kaarten.
„Je bedoele", begon de barrebier
voorzichtig, as ut sprookje nou erus 'n
keer werkelukhoid werd. As je de grote
mense ok bang roake konne, deur teu
gen ze te zeggen: Pas op, aars gaan je
in de zak, of as je zoet ben, den kroig
je wat lekkers",
„Precies zoi Kees. „Das nou krek
wat ik bedoel".
De barrebier zat een heel toidje te
prakkezeren.
„Das nag gieniens zo eenvoudig",
bromde ie op ut lest. „Want in ut da-
geluks leven den ben je heel gauw klaar
om te zeggen: Ik wou dat die dut en
een aar dat kreeg, maar dat benne in
de regel zokke rare wense, deer ken je
bai Sunterklaas gieniens mee ankomme.
- ik zou zo zegge, as ik nou Sun
terklaas was, den had ik an ien Zwarte
Piet niet genog. Den mocht ik wel een
heel leger hewwe. Want mense, wat
benne er een zood lui. die ik graag in
de zakzien wou. Niet omdat ik -nou
zo n hekel an ze heb, want ik ken ze
gieniens- Ik heb "ze nooit zien. Maar
nei wat je er van hore. den hei je al
genog ok.
Deer hei je nou eerst die generaals.
Ik wul niks gien kwaad van die mense
zegge. Ut kenne nag wel hele gezellige
lui weze ok. Maar ze kenne ut nooit
met mekaar hale. As je hore, dat er in
Berloin weer een Paar bai mekaar
weert benne. den ken je er donder op
zegge, dat er weer mot komt. En een
geld as ze koste.
As ik nou Sunterklaas was en ik lrnd
een heel leger Zwarte Piete, den zou
ik teugen die Zwarte Piete zegge: Pak
nou die houge Piete maar erus an- En
ik zou nag gieniens zo bloeddorstig
Weze, dat ik ze an pepemeute bakte.
Wel nei. Ik liet ze alleen er spulletjes
uittrekke en ik zou ze een aar pakkie
geve. Een blauwe kiel met een pilo
broek. En den konne ze van moin
help* om de Zuierzci droug te maken.
deren veranderen. We constateren met
vreugde, dat ze nog wat voor elkaar
over hebben. Dat ze er toch niet alleen
zijn om elkaar te plagen en te treitcrer
zoals ze maar al te vaak doen.
Misschien is dat de diepere beteke
nis van het Sinterklaasfeest. Iets voor
elkaar over hebben. Elkaar een kleine
vreugde bereiden. Het behoeft hele
maal niet zq duur te zijn en zo veel
te koeten. Een klein geschenk, waaraan
veel aandacht is besteed, maakt mins
tens evenveel indruk, als een duur ca
deau, dat zo maar in een slordig pak
overhandigd wordt. NEL.
As je nou rekene. dat er wel zo'n hon
derdduizend in de wereld benne, den
hadde we deer een mooi hussie bai
mekaar.
En al die mooie pakkies. niet gouwen
bieskes en bandjes en platte pette en
sabelkes, nou die kodfie van moin ge
rust nei de verwerkingsinrichtingi.
En as er den nag weer are wazze, -
er over prakkezeerde om genera^'
te worren, den maar keep houwe. Ut
zou heel kort dure of er was gien ge
neraal meer in de wereld te bekennen
en den zou ut een mooi zoadje rusti
ger weze en ut leven een mooi zoadje
goedkouper. En den begon ik an ut
Pakkies uitdelen.
En as ik nou bai Stalin beginne most
Ze hijgde naar adem. Zc had Dirk ko
ren schreeuwen en een plons gehoord
en daaruit had ze drommels goed be
grepen. dat er iets niet In orde was.
Eindelijk slaagde ze er in om geluid te
"xluceren.
„Weer zit je toch", schreeuwde ze,
terwijl ze met haar ogen de duisternis
probeerde te doorboren. Toen hoorde
ze Dirks stem. Gelukkig, hij leefde nog.
„Ik gelouf dat ik in sloot sta", rei
Dirk en hij zei het zo rustig, alsof het
de doodgewoonste zaak van de wereld
was- „Maar Ik reid je an om gien bek
open te doen. want ik heb er gien zin
in dat Dirk en Klaas en Hendrik en
Piet en Tinus en de woive me hier
^;ien medderen. Ik kom er al uit".
Moeizaam klauterde Dirk bfj de wal
oo De baard was om zijn hals gezakt.
De tabberd woog als lood. Twee maa!
gleed hij terug. Toen had Trien hem
bij de hand te pakken en even later
stonden ze op de wal.
„En nou nei huis", zei Trien. „Je
hewwe geloik. Dut moete ze nooit an
de weet kome".
Het is al jaren geleden gebeurd,
maar helemaal stil is het niet gebleven.
En als Dirk de Boorder en Trien het
nu lezen, of een van de buurtjes van
Lombok, dan rullen ze er w'el niet h.x» -
om worden. Misschien :r
af nog eens om lachen.
Want noch Dirk, noch Ant hebben
er nadelige gevolgen van ondervonden
Al hebben ze ook twee uur werk ge
had om zich grondig tc reinigen.
den zou ik teugen um zegge: Moin joon,
jij hewwe nou lang genog werkt. Je
benne anstonds zeuventig. Hier hew ik
voor jouw een pittig huiske en je kroï-
ge er een gnap pensioenke bai. Leef
jij deer nou maar rustig van. De we
reld droit even goed wel.
En Piet Lieftinck kreeg van moin 'n
ezel- Gien gewone. Deer heb ie gien.
gebrek an. Die benne er genog- - -
Maar zo ientje, die goud op een laken
doet as je um an zoin steert trekke.
Den had Piet net dagwerk trekke- En
wai hadde meskien een toidje rust
En Churchili kreeg van moin een
pakkie shag. Want die kirrel heb al
zoveul mense. de ouge uiLtoken met
die eeuwige sigaar, dat ik zou bai me
zelf zegge, vrind, nou moet jij maar 'n
toidje de segaar weze en rouk jij maar
een keer goedkoupe shag. Den weet je
meskten beter wat een arm mens toe
komt. Vooral as ut nag een beetje
slechte shag is, weer je zo lekker van
hoeste kenne.
Koning Leopold zou ik bai me komme
leite. Deer most ik eerst efkes mee
prate. Ik zou teugen urn zegge: moin
joon. wat slouf jij je uit. Wat kon jij
ut lekker rustig hewwe. Je hewwe nag
wel een slordig spaarduitje overhouwen
Ik begroip jouw niet. En den gaf ik um
aen kippeboerderaitje. Want hai is nag
efkes te jong om bai Stalin te zitten.
Leit um den maar oiere gare- Den is i«
inetien koning van de kfpPe.
Zo gong de barrebier een uurtje
deur. Ut ien al miserabelder as ut are.
maar deer houwe wal nag al van. We
hewwe ons teminste verlegen vermaakt
die eivend. En we hope nag te bele
ven, dat de barrebier voor Sunterklaas
speult. FGARO.
Sinterklaas 't is voor de g oten
Nog een simpel sprookie maar;
Voor de jeuqd een toverwoordje,
Onaantastbaar, heilig waar.
Vol verwachting klopt het hartje
Van de blijde kinderschaar.
Maandagavond zet een ieder
Weer vol hoop zijn schoentje klaar.
Welk cadeautje zal ik krijgen
Is deez week de grote vraag;
Zou denkt Jantje Sint het weten
Dat ik vaak mijn zusje plaag 7
Schitterende etalages,
Grote drukte in de stad.
Hè Moe zegt het arme iochie
'k Wou dat ik die auto had.
Veel te duur geeft Moe ten antwoord.
Op zo'n vraag goed voorbereid.
Sinterklaas moet zuinig wezen
Want het is een slechte tijdl
Hoeveal arme kleine stumpers
Worden zo niet afgescheept.
Hoeveel zalig blij verwachten
Wordt er zo niet weggestreept 7
0
Welgestelde medeburgers
Sta de Sint een beetje bij.
En hij maakt op zijn verjaardag
Ook de arme kind ren blij.
R.
