KAPPIE Landaanwinning in Friesland Beschermheer van de agrarische export Onmensen voor het gerecht Abonneert U op dit blad Het Huis aan de Baai Hst mofct nu eindelijk maar eens af gelopen zijn. Al die jubilea van boeren leenbanken, «tamboeken, instituten en organisaties, die sinds verleden jaar zijn gevierd, bedreigen ons op de duur met een landbouwjubileumcomplex. Een journalist slaakt zulk een verzuch Iting omdat hij vreest, dat een zeer groot deel van zijn lezers eindelijk beu zal worden van al die jubileumkost, terwijl het voor hemzelf geen genoegen Is ongeveer om de twee maanden een huldigingsartikel te moeten schrijven ovac een jarige instelling. Maar deze overdaad moet worden aanvaard, want het zijn jubilea met ee<n grote maat schappelijke betekenis. Stel u voor op welk niveau onze landbouw, tuinbouw en veeteelt zich thans zouden bevinden, indien de jaren tussen 1875 en 1900 niet zo rijk aan Initiatieven ware geweest. Inplaats van een der beste agrarisch: landen tec werld en een der best ge voede volken te zijn, zou Nederland uw aandacht gevraagd voor een vijftig jarige: de Plantenziektekundige Dienst een der achterlijkste landbouwstaten zijn geweest en voor zijn voeding voor een groter deel dan nu van het bui tenland afhankelijk. Voor de laatste maal dit jaar zijn te Wageningon, de „medische centrale van land en tuinbouw, de bescherm heer van onze agrarische export en tevens de vertrouwensman van het bui tenland. Hij is 29 November in het goud gezet. WAT EEN SCHILDLUIS VERMAt. Wie thans de veelomvatende werk Zaamheden van deze uitstekend georga niseerde tn perfect functionnerende dienst overziet, heeft rijkelijk veel fan tasie nodig om te veronderstellen, dat het eigenlijk een schildluis is geweest, die er de le steen voor heeft gelegd Dat zit zo: In 1898 stuurde de Neder landse regering prof dr J. Ritzema Bos toen directeur van het Phytpatholo glsch Laboratorium „Willy Commelin Scholten" te Amsterdam naar Am< rika. om een studie te maken van de San José schildluis Deze parasiet is In staat in de fruitteelt war» ravages aan te richten, en men was er in de Verenigde Staten dan ook doodsbe nauwd voor. Enige staten van Noord Amerika, die Zich tegen dit Insect zo goed mogelijk wensten te beschermen, eisten, dat alle agrarische producten die zij invoerden, vrij van dit gevaarlijke diertje zouden Zijn. Nederland kon zich niet veroorlo Ven deze eis te negeren, want het ex porteerde in die dagen flinke hoeveel heden boomkwekeriigewassen en bloem bollen naar de Verenigde Staten. In de grond van de zaak werd onr land dus voor het alternatief gesteld: of de staten de zekerheid geven, dat onze gewassen niet besmet waren met de schildluis, of onze export verloren zien gaan. Willen wij dit laatste vookomen. zo luidde het advies van prof Ritzema Bos bij zijn terugkeer, dan zullen wij (en toen sprak hij een hariewens uit) een instituut moeten oprirhten, dat be voegd is onze buitenlandse afnemers de zekerheid te geven, dat de gewassen die wij hun v»rkopen. gezond zijn. En hij vo^de er aan toe: dat instituut moet tevens onze kwekers tot steun ziin bij het bestrijden van ziekten en p'agen. In deze twee simpele zinnen is d» fundamentel zaak van de Plantenziek tenkundiqe Dienst geformuleerd: contro leren en voorlichten. Controleren of de agrarische producten die worden ge -xportee.d, wel gezond zijn: de boeren ea tuinders voorlichten over de wijze waarop zij ziekten en insecten in hun gewassen het bes' kunnen bestrijd-n Sinds zijn oprichting in 1899 heeft d? P.D. aan deze opdracht op uiinemendi wijze voldaan in bet bc-rin natn" lijk op veel besch.idener schaal dan thans. HET WERK GROEIDE Het verging de PD. gelijk zoveei belangrijke instellingen: het werk narr voortdurend in omvang toe. In latec jaren werd hij ook belast met de oj; sporing van plantenziekten, schadelijke dieren en insecten. De propaganda voor een doelmatige bestrijding er van werd eveneens zijn taak. Hij kreeg het toezicht op de uitvoering van wetten en regelingen (die overigens zeer vaak op zijn initiatief tót stand zijn gekc men), die de bestrijding van dergelijke ziekten en plagen verplicht stellen. In dit opzicht zijn het grote publiek dc wetten op de besrijding van de colo rtdok-ever, de aardappelmoeheid, de as pergevlieg en de bloembolknziekfeu wel het best bek-end. Resultaten? De aardappelwratziekte is in Nederland geen probleem mee.-, de coloradokever hebben r.ïj onder de knie; de aardappelmoeheid krijgt geen kans om een ramp te worden: de ge vaarlijke muskusrat zal zeer waarschijn lijk ten Zuiden van de grote rivieren een halt kunnen worden toegeroepen, de San José schildluis is reeds 50 jaren buiten onze grenzen gehouden. Maar bovei al: de Plantenziektenkundige Dienst heeft zich in het buitenland n naam verworven als vertrouwensman van de Nedsrkndse agrarische expo-t Talrijk zijn de buitenlanders, die erken nen, dat hij op zijn gebied een van de beste diensten t(et wereld is. Deze naam heeft hij niet gekregen door een handige propaganda of fraaie publicaties, maar doordat het buiten land uit ervaring heeft geleerd, dat hij voldoet aan de keiharde eisen, die dat zelfde buitenland aan hem stelt. Het is al. een zeer verbreid misverstand on der onze boeren, tuinders en exporteurs dat de inderdaad vaak lastige controle die de PD op de teelten in het veld en op de exporten in de ha vens uitoefent, een vinding vaa hem zelf is. Het buitenland eist deze controle, het schrijft zelfs de teksten van de ex portcertificaen voor. En de P.D. heeft zich aan deze eiseci te houden, op straf fe van het vfclies van onze uitvoer, zou het buitenland ontdekken, dat onze agrarische producten besmettingsgevaar voor de eigen gewassen opleverden,; dan werd de Import onmiddellijk ge. sf akt. Vandaar dat de PD in de grond van de zaak de beschermheer; van onze export is. K. J. Vdjling. Uit Vrij Nederland van 3 Dec. Rijke oom heeft een benauwde bui Een van de voorwaarden, waarop aan Europa Marshallsteun zou worden ver leend was, dat de goederen voor d< helft met Amerikaanse schepen zouden worden vervoerd, ten einde te voorkc men. dat de Amerikaanse scheepvaart werkloos zou geraken. Het blijkt nu echter, dat verschillend? landen niet aan deze bepalingen hebber, voldaan en dat ze zoveel mogelijk hun eigen schepen hebben gebruikt. Et schijnt nu sprake van te zijn, dat de betrokken landen aan de Amerikaanse rederijen schadevergoedingen moeten betalen, of de verscheepte goederen zelf zullen moeten betalen. Het zou hiei gaan om een bedrag vaa 30 millioen dollars. EN HET MYSTERIE VAN DE IJSZEE 4. Kappie en de maat verlieten liet kasteel van Baron Bracsandt, en ze liepen langs de kade naar de Kraak toe. „Ik zie het zorgelijk ln!" zei de maat. „Dat zal weer een reis wor den vol narigheden, let op mijn woorden! IJs, koude en ontbering! Ik voor mij zou liever naar de oost kust van Afrika gaan of zo prettjg varen en geen zorgen!" „Man. houd op met 1° °">-*tV<cer!" zei Kappie. „Heb je die bankbiljet ten dan niet gezien, die we voor de ze onnozele reis krijgen! We hoe ven alleen maar te varen en de Baron vangt de walvissen. Dat be tekent een reis zonder rorgen we konden het niet beter treffen!" Diezelfde middag reeds werden er allerlei dingen, zoals harp en ka p 'ïinen, aan boord gebracht, en op de wal kwamen de mensen kijken want het ls altijd interessant wan neer er een schip op de walvisvaart gaat. Onder hen bevond zich ook een lange, magere Schot Dit was te zien aan het rokje, dat hij droeg „Wanneer vertrekt u?" vroeg de Schot aan kappie, die aan de ver schansing stond „Morgen, denk ik!" „Ik wou u even spreken," zei de Schot. „Ik wil zaken met u doen!" Noa steeds: Voor her Eijzonder Gerechtshof te Amst rdara stonden terecht een viertal Nederlandc-is, die zich niei hoLLen ont ziea om tijdens de b zettimj^aren hand en spandiensten voor 'c Dui'strs en daarbij hun diensten aanboden aan het voora! :n de hoofdstad zo he.uchte commando Pieters. Het wa-en Dulstnhof, Ko^lemii, b aa der ite! en Van de. Gouw Dulsterhof ontkende mishandelingen te hebben gepleegd, maar verschillende getuigen hebben verklaa-a d? mishan De mens is rusteloos bezig nieuw terrein op zijn aartsvijand het water te veroveren Het is de bedoeling van Rijkswaterstaat om door samenwerking m-t de waterschappen en particulieren een aansluitend geheel van landaanwinningawerken langs de Noordkust van Friesland te lcrij gen en om het werk zo intensief mogelijk aan te pakken. Daar de op pervlakte cultuurgrond door een steeds grotere behoefte aan bouw terreinen en vooral ook in Friesland door aanleg van nieuwe wegen en kanalen steeds kleiner wordt, is er behoefte aan landaan winningswerken. Het iigt nu in de bedoeling, dat in de toekomst de Zuidelijke h?lft van de Lauwerzee <over een oppervlakte van onge. veer 2300 Ha.) en een deel van de Waddenzee b'j Ferwerd (1500 a 2000 Ha.) het eerst voor bedijking in aanmerking zullen komen. genaamde èle?swijkHolsteinse sy steem tussen de dammen ontstaan bezinkvelden van ongeveer 400 bij 400 meter. Binnen c^ze vakken wordt 'n stelsel van sloten en gr;p pels gegraven. De dammen orgen voor rustig water en dé sloten én de greppels voor toe en afstroming. Bij laag water val len de akkers, di° tussen de grep pels liggen droog en het slib kan zich zo met de bodem verbinden. De greppels slibben echter ook dVh*. da^on woeden ze ~o>-eereld uitgegraven. De aarde ordt dan op de akkers gedeponeerd, die daar door geregeld ho°^r worden. Binnen de icomt do «Topd r>r»fovpor R n 1 p»v« r»r«hno<r soms is b°t voT rr<op»\ som" ook: no<r wo1 t\ - waar wo^df, pri r>/>V v*r>tr dere omstandigheden soelen een rol. Op de opgehoogde grond ont Het aanwinningsobject bij de ge meentg het Bildt. dat loopt van Zwartehaan tot het Noorderleeg, is het kleintste, dat thans in bewa king Is. Het heeft een p-Tvlakte van ongeveer 100 Ha. Op deze wijze worde iu de loop van de jaren aan de Noordkust van Friesland heel wat vruchtbaar land gewonnen. Het gaat wel heel lang zaam. maar de 300 arbeiders, die er geregeld aan het werk ziin vorde ren toch iedere dag een eindje. Van een paar uur na hoog water tot een paar uur voor hoog water zijn ze dagelijks in hun hoge laar zen aan het werk op de wadden, d'e dan droog liggen. Ze slaan'dubbele r»en palen in de grond, doen er rijshout tussen '"«v ken hun materiaal op pebogen hou i"en stenen over het slib en graven dioMgeslibte grennels uit. Fr wordt gewerkt volgens het zo staat dan spoedig een planten groei, welke het aanslibben terde ge bevordert, en hééft daarim ge tracht, het proces t- versnellen door Spartina gras dat uit Zuid Engeland werd aangevoerd, te oian ten. maar daarmee heeft men 'n het Noorden niet veel succes gehad Toch komt de grond in de bezink -velden langzaam maar zekei ho ger te liggen en wanneer en be paalde hoogte is bereikt, is 'n nieu jgrt* kwelder ontstaan. Als er dan m g een kade omheen gelild kan er weldra worden geweid De grond is zer vrucht baar. zod-at de grasgroei er zich uit 'stekend op kan ontwikkelen Het loopt met deze landaanwin ning ook og wel eens tegen Bijvoor beeld bij harde Noordwestelijke wind. wanneer er in het geheel niet kan worden gewerkt of wan neer een ruwe storm veel. waaraan weken was gewerkt, tn enkele uren .weer vernietigt. Maar de mensen van Rijkswaterstaat herstellen de schade zo snel mogelijk en begin nen opnieuw. Zo moest men na de oorlog hier en daar opnieuw met werk beginnen, dat tijdens de oor log al flink was gevorderd. >aar door de bezetting niet kon worden voltooid. r>p rtowWft<^ 1q wel vrij duur en k»n natuurlijk niet direct rendabel ziin, maar vooral in Fries land voorziet bil in een zo erote be boette, dat deze landaanwinning* werken in d? naaste toekomst met kracht zullen worden voortgezet. delingen te hebben gezien. Oader an dere had hij de gewoonte om met een brandende sigaar Joodse slachtcdfers te verbranden. De onmiddelijke chef van Duïsterhof Van der Loo» die Inmiddels tot de doodstraf is veroordeeld werd als ge tuig? gehoord. Hij verklaarde dat Du is terhof niet verantwoordelijk kon wor den gesteld voor verschillende mishan delingen en moorden, daar hij onder zijn rechtstreeks commando had ge staan. Koelemij en Van der Stel hebben in 1945 bij Brummen acht Nederlanders la koelen bloede doodgeschoten. De laatste was reeds in 1940 op 17 ja rige leeftijd bij de Waffen SS in dienst gegaan en had gedurende de oorlog een zeer avontuurlijk en bewogen leven geleid. Omtrent dr laatste verdachte. Van der Gouw, was een rapport uitge bracht, waarin tot uitdrukking kwam dat hij een neurasthenisch psychopaath was. Een dergelijk stelletje had het toen om het zeggen. En o wee, indien als een normaal Nederlander in hun handen viel. Aanstaande Zaterdag zal he! requisi toir gehouden worden. Speciale vlucht Zuid- Af rika Bijzonder poststempel Op 14 December vertrekt een K. L.M.-vliegtuig voor een speciale „Dingaansvlucht" naar Zuid-Afrika. Verzamelaars kunnen post voor dit toestel aanbieden, gefrankeerd met totaal 55 cent port per 5 gram. De KJL.M, stelt enveloppen met opdruk beschikbaar. EEN DURE KRANT. Het enige nog resterende complete afschrift van de „Berliner Abendbllaet ter", die de Duitse dichter Heinrich von Kleist ia 1810 en 1811 liet ver schijnen is t? Hamburg voor 2800 mark verkocht. DONDERDAG, S DECEMBER na twaalf uur: Hilversum I, 301 m 12.00 Franse chansons 13.00 Nieuws 13.20 Metropole orkest 14,00 Voor de vrouw 14,30 Zangrecital 15,00 Voor zieken en gezonden 16,00 Kleinkunstprogramma 16,30 Slui ting 17,30 Jeugduitzending 18.00 Nieuws 18.30 Strijdkrach ten 19,05 Volksmuziekschool 19.55 Nieuws 20.00 Lichte mu ziek 20.50 Kamermuziek 21.35 Orgelconcert 22.00 Cabaretpro gramma 22,30 Orkest Hugo de Groot 23.00 Nieuws. Hilversum II. 415 m 12,00 Lunch concert 13.00 Nieuw. 13.20 Wagnerprogramma 14.00 Prome nade orkest 14.45 Voor de vrouw 15.45 Bijbellezing 16.30 Slul ting 17.30 NCRV koor 18.00 Leger des Heils 1830 Jeugduttzen ding 19.00 en 20.00 Nieuws 19.15 Jeugduitzending 20,05 P*er avond met rijm waterval 21.00 Fa miliecompetitle 21.30 Vervolg Steravond 22.15 Buitenlands overzicht 22.35 Gramofoonpla ten 23.00 Nieuws VRIJDAG. 9 DECEMBER vóór twaalf uur: Hilversum I. 301 m 7,00 en 8.30 Nieuws en gramofoonplaten 9.00 Kamerorkest 10.00 Morgenwij ding 10.30 Voor de zieken 11.15 Planoduo. Hilversum II. 415 m 7,00 en 8,30 Nieuws en eramofoonolaten 9.00 Voor <te vrouw 9.35 Schoolradio 10.00 Symph. concert 11,00 Zie ken program ma. t'ellou>ea blijkt Edith Simpkins van het leven te hebben beroofd,. Op zijn beurt wordt hij doodgescho ten als hij doordringt in de geheime centrale onder het Huis aan de Baai, van waaruit alle chantages zijn ge leld. Nog steeds ls niet bekend wie de Grote Onbekende is, die alles dirigeert. Bob Arlen en Judith Tay- lor, gevangen in de gewelven, zien geen uitweg. 85) Ik nam de lantaarn op en hand In hand volgden we het spoor van bloed, dat Feliowes achter had gelaten. In een gewelf, ongeveer een meter of vijftig van het eind van de lange gang ver wijderd, vonden we het lichaam van de man, achter wie we aan liepen, badend in zijn bloed, liggen. Maar van een weg, die ons uit dit labyrinth van gewelven zou leiden, was geen spoor te beken- n en. HOOFDSTUK XXII Judith kreeg een inzinking en begon te huilen. De spanning was te groot V' het arme kind. De hoop op uit- k had haar opgehouden, maar nu w t anders dan de eindeloze duis- tc. ,i s van de keldergewelven voor ons zagen, terwijl de mysterieuze fi- W 'IPf* ta. Andrew Mackenzie guur nog ergens in het vertrek, dat we zo juist hadden verlaten, aanwezig moest zijn, was het hopeloze van onze situatie te veel voor haar en kon ze zich niet langer goed houden. Terwijl ze met haar hoofdje op mjjn schouder uitsnikte streelde ik haar haar en fluis terde wat troostende woorden. Als het niet om hiér was geweest, had ik me zelf misschien ook niet zo gróót kunnen houden. Maar de gedachte, dat ik nu verantwoordelijk voor haar was, maak te me vastbesloten niets ongedaan te laten, zolang er nog een kans bestoncl We hadden beiden een razende honger. Als we niet binnenkort wat te eten zouden krijgen, zou onze energie zó verminderen, dat we niet langer po gingen in het werk zouden kunnen stel len om een uitweg te vinden. Lieveling, er redt ons nog één mogelijkheid, zei ik. Judith hield op met snikken en hief haar betraande gezicht naar me op. Ik ben bereid èlk risico te nemen, als we maar hier vandaan komen, zei ze. De afperser zat op een verborgen plaats in de betimmerde kamer, omdat hij verwachtte, dat Feliowes terug zou keren, legde ik uit. Op dit moment zal hij waarschijnlijk weggegaan zijn. Als we in dat vertrek enige tijd zullen hebben om een onderzoek in te stellen, ontdekken we misschien de geheime doorgang, die naar het Huis aan de Baai moet leiden. Het is erg riskant, zei Judith aar zelend. Maar het betekent een kans. Als we hier blijven, zijn we ten dode opge schreven. Judfth stak haar hand in de mijne. Als je werkelijk denkt dat er een kans is, dan ga ik met je mee, ver klaarde ze. We vonden de weg terug door de doodstille gewelven. Ik was voorbereid op de mogelijkheid, dat de afperser zou komen kijken naar wat er verder van Feliowes geworden was, en daarom bleef Ik telkens stilstaan om scherp te luisteren.. Maar ik hoorde geen enkel kei geluid, behalve het voortdurende gedruppel van water langs de wanden. We lieten de geheime deur in de muur open staan, opdat we ons tn ge val van nood daardoor snel zouden kunnen terugtrekken. Enige ogenblik ken later keken we weer door het ge traliede venster in het vertrek, waar Feliowes onder handen was genomen. Hier was niets veranderd, de papieren lagen nog precies zo verspreid over de vloer, terwijl de stoel, die Felio wes omver geworpen had in zijn vlucht, in precies dezelfde positie was blijven liggen. Ik staarde aandachtig naar de ene hoek van het vertrek, waar ik een klein rookpluimpje had gezien, nadat noodlottige schot was gelost, maar het was op deze afstand niet mogelijk, een opening in de muur te ontdekken. Houd Je taal, liefste, erger dan dit kan niets meer zijn, fluisterle ik. Judith drukte mijn hand vol vertrou wen. Ik draaide de grote ouderwetse sleutel om, welke in het slot van de zware, massieve deur gtak, en trad het vertrek binnen. Instinctief bleef ik even staan wach ten, of de metalen stem zou beginnen te spreken, maar er gebeurde niets van dien aard. Hoewel ik me bewust was, dat we geen minuut te verliezen had den, kon ik toch de verleiding om de schrijfmachine even te proberen, niet weerstaan. Ik behoefde slechts enkele woorden te tikken om er zeker van te zijn, dat dit de machine was, waaroj de dreigbrieven aan de gechanteerde mensen werden geschreven. Een van de middelste laden van het schrijfbureau bevatte enige boeken met stijve kaften. Ik keek haastig de blad zijden door. Hier stonden alle details van de chantage-procedure in een zorg vuldig handschrift zjvart op wit neer geschreven. Aan ieder slachtoffer wa3 een afzonderlijke pagina gewijd. Ver rassend groot was het aantal vrouwen. De bedragen, die betaald werden, wa ren soms ontstellend hoog. Judith was bezig de brieven door te kijken, die met touw In bundeltjes ge bonden waren en nu op de grond ver spreid lagen. Opeens slaakte ze een uitroep: Maar deze brieven moeten door Arthur's moeder geschreven zijn! Ik keek ,snel de brieven, die ze mij overhandigde, door. Het adres aan het hoofd van het briefpapier was Mount Street, het woonhuis van de gravin in de rtad, maaT het papier begon, geel te worden. De datum was zesentwintig Jaar geleden! Het waren hartstochtelij ke, openhartige brieven, vol met uit latingen van een vrouw, die een man waanzinnig lief had en haar liefde woorden tot uitdrukking wilde bren gen, wanneer de man in kwestie door omstandigheden van haar weg was. Toen ze deze brieven schreef, was z« echter al getrouwd. Ik had de man, aan wie deze brie ven gericht waren, gekend. Hy was een vooraanstaand politicus, die tijdens een jachtpartij door een ongeluk de dood vond, even voor het begin van de wereldoorlog. Ik,was niet.yan plan de brieven met veel aandacht te lezen, maar één zinsnede trok mijn aandacht, terwijl ik de stapel doorkeek: „Ik zal onder het een of ander voorwendsel naar mijn zustet moe ten gaan. Ik zou het niet kunnen verdragen óns kind te krijgen, ter wijl hy om me heen is en mij hulde betuigt voor het ter wereld bren gen van een zoon als het ten minste een zoon zal zyn." Ik onderdrukte de uitroep, die me onwillekeurig ontsnapte, maar Judith merkte de veranderde uitdrukking van mijn gezicht op en zei verschrikt: Is er iets niet in orde? —Nee, niets, verzekerde ik haar. Maar ik besefte heel goed. wat deze brief kon betekenen. Arthur Carfrew was de zoon, over wie het in deze brief ging. Zou hy thans de chanteur kunnen zijn, die het geheim van zijn geboorte gebruikte om zijn moeder geld af te persen? Hij had de brief op de oorspronkelijke bergplaats natuurlijk gemakkelijk kunnen bemachtigen. Er bleef dus over te bewijzen, dat hij ook de leider van deze gecompliceerde ben de was. (Wordt vervolgd) j

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 3