(de
VRIENDSCHAP KAN WEER
LEVEND WORDEN
-HOLLANDSE
PERS 1945
Noors vrachtschip te Boston
in de lucht gevlogen
Ltngen's Eethuisje
Minder koffie
op de bon
KONINGIN JULIANA NAAR
INDONESIË
5F T A 4RCANG No. 1778
Zaterdag 24 DeeemKer 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder":
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand f3.65 per kwart bij vooruitbetaling
Advertenties M ct per Mm., familieberichten
18 cents. Bij contract aanzienlijke korting
Vcraatw. redacteur. J. v. Zoonen I Bureau. Ridderstraat, hoek Oudegracht I Tel. K 2200-3971
Nederland en-Indonesië
KONINGIN JUIIANA IN HAAR KERSTBOODSCHAP:
„TOONT UW DIEPE WRWILLENDHEID"
A AN de vooravond van het Kerst-
feest heeft H.M. de Koningin
de volgende boodschap tot het Ne
derlandse volk gericht:
„Landgenoten,
Ik zou graag met u samen even
een ogenblik van bezinning hebben
bij het Kerstfeest want verleden
jaar was er oorlog en dit jaar vre
de voor ons in Indonesië. Moge de
vrede voor Indonesië bestendig
xijn dat is ons aller wens voor
ons jong broederland. De dag na
Kerstmis zal een zeer bijzondere
voor ons zijn, want dan zal een
eeuwenoude band van een ander,
edeler maaksel worden dan tevo
ren.
in het verleden zijn bij ons, Ne-
derlanders, aspiraties van velerlei J vertrouwen, dat een mondig wor-
60ort werkzaam geweest in Indo-1 dende samenleving ons geeft
gekomen besluiten te aanvaarden
onverschillig of gy van oordec.
zij, dat Indonesië al lang, of not
lang niet, rijp is voor onafhanke-
lykheid en hoe bezorgd en zwaai
uw hart ook is: Ik zou willen zeg
gen in heilige ernst en een beroep
doende op uw diepe welwillend
heid jegens Indonesië: wanneer de
Nederlanders ecrlyk dit spel, vol
gens de nieuwe regels, spelen, zul
len zij in Indonesië welkome gas
ten zyn.
Wij weten: wie behouden wil.
zal steeds verliezen en wie bereid
is te verliezen, zal behouden, ook
al behoudt hij iets heel anders, dan
hij zich oorspronkelijk had voorge
steld zoals nu inderdaad ge
beurt bij voorbeeld het groeiend
nesië. igenbelang en naastenlief
de zonden wij erheen,
Zij, die hun beste krachten ga
ven en geven voor dat land en dat
volk, voelen zich soms onzeker, of
er thans dankbaar om voortzetting
van hun levenswerk zal worden
gevraagd, of dat het, met de ondank
van de pas mondiggewordene, zal
worden terzijde geschoven. Toch
bouwt een samenleving altijd voort
op het werk van hen, die de ander
en niet zichzelf, zochten, en die
recht door zee en moedig waren,
want zij zijn steeds het zout der
aarde gebleken, zelfs al.scheen het
ook, dat hun werk vergeefs was.
Al het heden wordt verleden,
schoon 't ons toegerekend blijft,
zegt de dichter.
Maar we willen nu op dit mo
ment niet het oog op het verleden
Tichten, maar liever op de waarden
in de toekomst.
Wtf hebben allen de langs d e-
mocratlscbe weg tot stand
Kerstmis
Morgen i* het Kerstmis. Een
/test ran bezinning. Kerstmis
wordt in alle landen der wereld
gevierd en ieder land viert het
op zijn eigen wijze. Hier in Ne
derland gebruiken vele mensen
de Kerstdagen om eens lekker te
eten, te drinken en uit te gaan,
want dat kan nu allemaal weer
Duizenden ganzen, kalkoenen en
konijnen zullen weer het haasje
z\jn en zullen een roemloze dood
in de braadpan stervenZo vle
ren zij Kerstmis.
Meneer Jansen van de hoek
heeft me zijn plannen verteld
voor de komende feestdagen.
Nou, die zijn raak. Hij heeft het
stellige voornemen zich van het
uitgebreide ontbijt via de koffie
met slagroom en gebak naar de
warme lunch en via de thee met
wat er bij naar het veelgangige
diner te slepen. Tot slot volgt
dan het soupertje, tenminste als
er nog wat bij kan en de hart-
vervetting niet al te storend
wordt. Tussen de bedrijven door
gaat de familie uit. Hoe dat kan
weet ik niet, maar het schijnt
te lukken als men zeer efficiënt
te werk gaat. Jansen vertrekt na
het diner met vrouw en kroost
naar Amsterdam. Het Concert
gebouw is het doel van hun
tocht. Nee, niet om naar een
armetierig klassiek nummer van
Mozart of een andere dode mu-
ziekmanlak te luisteren, nee daar
is Jansen te fijn voor gebouwd;
een man van zijn educatie heeft
hogere aspiraties, trouwens die
heeft het Concertgebouw met de
Kerstdagen ook. De directie
in Kerststemming heeft geën
gageerd vijf knapen van humo
risten tegelijkDe aanplakbiljet
ten in de hoofdstad vertellen het
V precies. Met vlammende letters
staat er te lezen: „Vijf kanonnen
van de lach''. Die vijf kanonnen
zullen U het „Vrede op Aarde"
toezingen. Als voorganger zal
optreden de onvolprezen Lou
Bandy, die misschien wel op de
hem eigen wijze het Kerstver
haal zal vertellen. „Lachen, gie
ren brullen!!!"
Hikkend van hel lachen zal de
familie Jansen thuiskomen. De
Kerstboom zal dan worden aan
gestoken en Jansen zal tussen
twee happen grinnikend zeggen:
„Wat een Kerst, wat een Kerst".
Criticaster
veelal daar, waar het de laatste
jaren zo jammerlijk ontbroken
heeft. De onderlinge vriendschap
der twee volken is immers, hoe
wel soms slapend, toch levend ge
bleven, en kan nu tot nieuw leven
gewekt worden.
Laten wij bij dag en nacht klaar
staan tot helpen, wanneer wij er
om gevraagd worden.
Bij deze souvereiniteitsoverdracht
laten wij iets los en zij ontvan
gen Iets, namelijk onze erkenning
van wat ieder volk immers met
zijn diepste wezen wenst, en'im
mers ook door geen Nederlahder
een ander in wezen wordt mis
gund.
En omdat het nu Kerstmis is en
ik dus, met u sprekende, de dingen
graag wil bezien in hoger licht,
moge ik hier de wens ja, de
zekerheid ^hardop uitspréken,
dat het, voor de meesten van ons,
in ons hart een gul en. vrijwillig
afstaan zal zijn. Wij, voor ons,
moeten de dingen op lange ter
mijn kunnen zien, en, met de sou-
vereiniteit, oök ons vertrouwen
schenken en onze vriendschap,
zoals een meer ervaren en hulp
vaardige broer.
Als wij Nederlanders- ons op
Kerstmis, met de Joodse herders,
de Wijzen uit het Oosten eri on
telbare anderen, scharen om- hel
kribje in Bethlehem, dan klinkt
nog de weerklank van „Ére zij
God in den hoge vrede op aarde
in de mensen een welbehagen''
Dit kan weer aanzwellen tot een
machtig geluid, gedragen door de
gehele mensheid nog niet nu,
maar geleidelijk steeds meer, in
groeiende broederschap. Wij mo
gen dit inzetten, voor zover wij
elk voor onszelf, wijs zijn en van
goeden wille, wetende, dat $an de
overzijde, in Indonesië, gelijkge
stemden opstaan.
Zig-zag over de wereld
UET Noorse vrachtschip „Fern-
bay" is in de haven van Bos
ton in brand gevlogen en geëx
plodeerd. Met een verschrik kei yke
slag vloog by de ontploffing de
hele bovenbouw van het schip in
de lucht. Daarop .volgden nog meer
explosies. De bemanning, die in
kajuiten bovendeks lag te slapen,
kon by het uitbreken van de brand
van boord komen. De schade wordt
op 100.000 dollar geschat. Brand
weerlieden verklaarden, dat het
vuur door de metalen scheepsromp
als in een oven werd binnengehou
den, waardoor waarschynlyk de
explosies zyn veroorzaakt. Het
schip was met rubber en thee van
India op weg naar New York.
Frankrijk: Een 45-jarige
Afrikaanse arbeider, Aissa Itsjoe,
die aan het werk was op de spoor
lijn bij het station Melun bij Pa
rijs, wist op het laatste moment
een grote dommekracht voor een
naderende expressetrein te verwij
deren, doch werd zelf door de
trein gegrepen. Zonder twijfel
heeft hij tientallen reizigers het
leven gered.
V a t i c a a nPaus Pius de
twaalfde heeft via radio-Vaticana
zijn Kerstboodschap tot de wereld
gericht. Hij verklaarde, dat het
komende jaar, het „Heilig Jaar",
een jaar van geestelijke hernieu
wing zou zijn. Ten aanzien van het
missiewerk zei de Paus, dat het
aantal tót het christendom over
gegane personen in de periode van
1925 tot 1950 verdubbeld is en dat
afgelegen delen van Afrika „bol
werken van christendom" waren
geworden. Daartegenover waren
gedeelten van Azië en China „ho
ven des doods" geworden. Het
„Heilig Jaar", aldus de Paus, is
de gelegenheid voor „een krachtige
oproep tot de broederschap tussen
de volkeren" en tot propagering
van de vrede. De „individualisti
sche orde", die sociale nood en ge
brek aan verantwoordelijkheid ten
opzichte van de naasten had ver
oorzaakt, bevond zich „vrijwel
,^ral in een crisis".
Zuid-Amerika: Na de aard
beving van een week geleden, die
ook In Vuurland gevoeld werd, is
Tijdens de Kerstdagen
EXPOSEREN
de bekende Westzaanse
Kunstschilders Jansen in
onze Zaankamer hun wer
ken.
U geniet, ze dubbel wan
neer U ons voor de koffie
met wafelen laat zorgen.
Zaandijk Lagedijk 172 Tel. 82385
(Adv.)
het eiland Santa Cruz teri^ Zuiden
van Chili, onder de oppervlakte
van de zee verdwenen. Slechts de
toppen der hoogste bomen steken,
er nog boven uit.
Ver. Staten: Op 22 Decejnber
wees de thermometer te New York
midden op de dag 15 graden bo
ven nul aan. Dit is de hoogste
temperatuur, die in het bestaan
van het weerstation aldaar op de
ze dag genoteerd werd.
Duitsland: De burgemeesters
van 133 gemeenten in de streek
van Bamberg (Beieren) hebben met
algemene stemmen besloten alle
bijeenkomsten waar de samba
wordt gedanst, te verbieden, om
dat deze niet „behoorlijk" is.
Hongarije: Engeland heeft de
handelsbesprekingen met Honga
rije afgebroken als represaille
voor de arrestatie van Edgar San
ders, een Brits zakenman in Hon
garije, zo wordt uit gewoonlijk
welingelichte bron vernomen.
Praag: De Tsjechische minister
van Voedselvoorziening heeft ver
klaard, dat de oogsten dit jaar ui
terst onbevredigend zijn.
De Franse regering heeft met
een benauwd stemmenverschil
(303—297) het vertrouwensvolume
gekregen.
De Franse regering heeft met een
benauwd stemmenverschil (303-297)
het vertrouwensvotum gekregen.
ER KOMT WEER
SURROGAAT
In verband met de sterk gestegen
wereldmarktprijs van koffie heeft
de regering de import van dit pro
duct enige tyd geleden stopgezet.
Naar het ANP uit doorgaans goed
ingelichte kringen verneemt, zal
op grond van de thans bestaande
koffievoorraden in ons land het
rantsoen aanzienlijk verminderd
moeten worden. Reeds ging het ge
rucht, dat na afloop van de huidi
ge distributieperiode geen koffie
meer zal worden verstrekt. De re
gering echter schynt de distributie
van koffie, zy het op geringere
schaal, te willen handhaven. Naar
alle waarschijnlykheld zal op dc
koffiebon, die over enige weken
zal worden aangewezen, slechts de
helft van de thans geldende toe-
wy/ing worden gegeven. Sommige
levensmiddelenbedrijven hebben
reeds voorbereidingen getroffen
opnieuw tot fabricage van koffie-
surrogaat over te gaan.
DE OLIEPRODUCTIE
Volgens het C B.S. werd in No
vember te Schoonebeek 56.406 ton
ruwe aardolie geproduceerd tegen
53.875 ton in October.
W» branden de kaarsen en Turen naan t licht,
Dat glanzend in takken omhoog is gericht»
Door glinster-guirlandes omweven
De arbeid ligt stil, en de aarde draait voort.
En weer wordt het lied door de wereld gehoord
Maar bróndt nog het licht in ons leven?
Wij kopen een boom en de kaarsen voor geld,
Wij hebben, ols vroeger, de vlammen geteld
Maar ként ge de zin dezer dogen?
Waarom brandt het Kerstlicht maar ééns in het jaar,
Waarom dit symbool niet ols mens met elkaar
A 11 ij d door de wereld gedragen?
JAN HOTTENTOT
doorreis naar Nederland,
beeft dr. Mohammed Hatta, mi
nister-president van Indonesië, te
Ka rats ji verklaard, dat het moge-
lyk is, dat Koningin Juliana wordt
uitgenodigd „te eniger tyd" een be
zoek aan Indonesië te brengen. Hy
voegde er echter aan toe, niet een
bepaalde uitnodiging by zich te
hebben.
Het Nederlandse Rode Kruis in
Indonesië zal worden- geliquideerd,
omdat de internationale Conventie
niet toestaat werkzaam te zijn op
het terrein van een vreemde mo
gendheid.
,KOTA INTEV TOCH
OP TIJD
De „Kota Inten die met ver
traging te Rotterdam werd ver
wacht, is toch gisteravond de
Nieuwe Waterweg binnengevaren
De debarkering van de troepen is
hedenmorgen 9 uur begonnen. Ter
hoogte van Maassluis voer het
schip gisteravond de visserslogger
VL 85 aan, welk vaartuig zonk.
Kerstprogramma voor
militairen
Ter gelegenheid van het Kerst
feest zijn in elf Nederlandse steden
speciale programma's opgenomen
ten behoeve van de Nederlandse
militairen in Indonesië. Uit deze elf
si reekprogramma's is een Kerst
programma van zestig minuten sa
mengesteld. dat op Kerstmis door
alle radiostations in Indonesië zal
worden uitgezonden. Om ook de
familieleden in staat te stellen deze
opname te beluisteren zal dit pro
gramma op Tweede Kerstdag van
1.15 tot 2.15 uur via Hilversum 2
worden uitgezonden.
Een Mitchell-bommenwerper B-25
van de militaire luchtvaartdienst
heeft 10 km. buiten de kust van
Makassar een noodlanding in zee
gemaakt. De vijf inzittenden wer
den gered. Het toestel ging verlo
ren.
Wie lieten familiefilms achter op
Java Ten stadhuize in Den Haag
Groenmarkt 1, kamer 0 en bij de
afdeling Bevolking, Goudenregen
straat 36, aldaar, liggen lysten ter
inzage met een korte beschrijving
van de inhoud van een groot aan
tal.16 mm.-films.
DE HEER WELT EU
VERGISTE ZICH
De Tweede Kamer heeft Vry-
dagmidaag gestema over drie mo
ties:
ae motie-Haken (CPN), waarin
de regering wordt uitgenodigd
een loonsverhoging van iu% bin
dend voor te senryven, werd ver
worpen met 72 stemmen, v o o r 5
stemmen (van de communisten)
de motie-Wagenaar (CPN),
waarin gevraagu wordt de loons
verhoging van o% bindend "voor
te sennjven, werd verworpen met
72 stemmen, voor 6 siemmen
(van ae communisten en de heer
Weiter)
de motie-Wagenaar (CPN),
waarin gevraagd wordt het mini
mum van f 2 te doen gelden zowel
voor vrouwelijke als voor manne
lijke werknemers, werd verworpen
met 72 stemmen, v o o r 6 stem -
men (van de communisten en de
heer Weiter).
Later deelde de heer Weiter
mede, dat hij per vergissing voor
deze motie had gestemd
Voorts werd de begroting van
Sociale Zaken zelf z.h.s. aangeno
men met aantekening, dat de com
munisten geacht wensen te worden
te hebban t®eengestemd.
Een jong Berlijns echtpaar, dat
zich wegens de woningnood in een
meer wilde verdrinken gaf die po
ging op, omdat het water te koud
was In Amsterdam werd opge
richt de „Vereniging voor Boaem-
gezondheid" Met ingang van 1
Januari krijgt de rykspiuimvee-
teel tconsulent B. van Asperen eer
vol ontslag 4c De Nederlandse ka
toenindustrie werkt op volle capa
citeit In de Ver. Staten wordt
een bioscoopzaal gebouwd in de
vorm van een halve bol. Het film
beeld wordt tegen de zoldering ge
projecteerd, zoaat de toeschouwers,
zeer comfortabel op een rustbed
gelegen, het verhaal met een mi
nimum van inspanning zullen kun-
volgen. Aanbevolen voor allen, dio
thuis over geen al te zachte ma
tras beschikken 4c In Nijmegen
moeten behalve de binnenstad ook
nog 130 straten worden hersteld,
die in de oorlog werden bescha
digd Voor goede vangsten naar
de pieren van IJmuiüen! Daar
zwemt de sardyn en daar matten
gul en kabeljauw jacht op. Di®
worden op hun beurt door de pier-
hengelaars verschalkt De 50-
jarige Louis Boy, die eens wegens
moord tot de electrische stoel werd
veroordeeld en tenslotte voor le
venslang naar de smg-sing ging,
kreeg gisteren kwijtseneldmg van
strai. Hij had ten behoeve van een
8-.iarig meisje bloedtransfusie la
ten verrichten. En dat vond gou
verneur Dewey, van New York,
een zo mooi gebaar, dat hy Louis
liet gaan. Het meisje was echter
niet te redden en overleed Na
een onderzoek in Vugnt bleek, dat
318 gezinnen nog gevaarlijk oor
logstuig in huis naaaen Tijdens
het opnijsen van een 700 kg. zwa
re klok in de toren van de RJK.-
kerk, in Deventer stortte deze neer
m de tuin van de pastorie. Nie
mand werd gewond, de klok moest
worden uitgegraven 4c Met 400
passagierf aan boord vertrok de
„Johan van Oldenbarnevelt" van
Amsterdam uit naar Batavia 4<
IJ muider reders waren gisteren by
minister Mansholt, om te vertellen
waarom zij hun schepen hebben
opgelegd 4c Dat worut een maand
lang feest in Hoogerneide. In Ja
nuari zijn daar drie gouden eent-
paren En in Bergen op Zoom
werd een drieling geboren. Twee
meisje en een jongen 4c De 27-
jarige New Yorker M*X Steeie
won met zijn eerste boek een
literaire prys van 10.000 dollar 41
Met ingang van 1 Januari wordt
het Amsterdamse Bijzondere Ge
rechtshof opgeheven. Bijzondere
Strafkamers te- Amsterdam, Alk
maar, Haarlem en Utrecht nemen
het werk over 4c Post voor net
met militaire aan boord thuisva
rende schip „Astunas" moet 29
December op de bus. Geen ver
moedelijke tussen haven op de en
velop piaatsen 4c Dhr. Sney te Gou
da, lid van ae Provinciale Staten
van Zuidholland voor de CPN, be
dankte enige tyd geleden voor aie
party, doen bleef zitten, om, zoals
hy zei, een opvolger de kans te
ontnemen aan ae begrotingsde
batten van ae Staten aeel te ne
men. Op de laatste zittingsaag
nam hij afscheid van het couege.
Dit gebeurde gisteren 4: De Beigen
willen openluenttheaters bouwen
naar Nederlands voorbeeld 4c Met
een zwierig gebaar bood de Cana
dese ambassadeur Pierre Dupuy
gisteravond in Amsterdam d"e
bloemen aan, die hij had ontvan
gen, nadat hy met groot succes
de hoofdrol had gespeeld in Mo
lières toneelspel „Les precieuses
lidicules". In elke wagon van
de expresse-trein tussen Hamburg
en Stuttgart zal vanavond een
verlichte Kerstboom staan. Een
radio-installatie zal zorgen voor
het ontvangen van een Kerst-pro
gramma, Dat is iets om vandaag
mee te besluiten.
Jij de patiënten in Davos
De gezamenlijke omroepvereni
gingen organiseren op Tweed®
Kerstdag een „draadloos Kerstfeest"
voor de Nederlandse t.b.c.-patiëntcn
in het sanatorium te Davos en hun
familieleden in Nederland. Dit
contact vindt plaats 's middags tus
sen kwart over vijf en kwart voor
zes, en zal tezelfder tijd worden
uitgezonden. Patiënten en familie
leden zullen gezamenlijk zingen.
Voorts zullen wederzijdse groeten
uitgewisseld worden.
K appie:
„Na vier jaar
koffiepraat weer
surrogaat
(pao- 1)