IWtiaadef
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
DE INDUSTRIE NEEMT STEEDS
MEER ARBEIDEïS OP
WORDT FORMOSA VF.RDEDH
MET AMERIKAANSE WAPENS?
f
i
h
f
1
1
1
1
1
j
v
1
i.
Met nieuwe
moed
5e JAARGANG No. 17B3
Zaterdag 31 December 1949
Uitgave Stichting JDe Vrije AIkmaarder"i
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen f 0.30 per week M.25 per
maand f 3-65 per kwart bij vooruitbetaling
Advertenties M «t per Mm., familieberichten
18 cents. Bij contract aanzienlijke korting
Werkloosheid stijgt langzaam,
^ANNEER men de werkloosheidscijfers van bet afgelopen jaar bekijUt<)it inkort aan belangstelling wordt
blijken deze een langzaam stijgende tendenz te vertonen. Stonden per.nerzijds veroorzaakt door over-
altimo September 1948 ruim 24.008 mannen als werkloos bij de arbelds- raardering, die in de huidige maat-
bureaux geregistreerd, per ultimo September 1949 was dit aantal opge happeUjké opvattingen voor de ad-
lopen tot rond 41.000. een stijging dus van rond 17 000 man. Nadien «teeg 'nistratieve beroepen aanwexig is.
het cijfer tot eind November van dit Jaar tot circa 62.500, vooral door bet a|erzijds zijn het vaak de aanvangs-
naderen van het winterseizoen. Opgemerkt zij, dat het hier niet steeds voor bepaalde groepen jonge-
dezelfde personen betreft, doch dat er, evenals In het bedrijfsleven hel
geval is, een voortdurende wisseling plaats vindt.
DE JEUGD LERE
EEN VAK
De toeneming van het aantal ge
registreerde werklozen wordt ten
dele veroorzaakt door het feit, dat
in de periode September 1948 t.m
September 1949 circa 2.000 man als
werkloos werden geregistreerd, die
voordien wel reeds werkloos waren,
doch zich nog niet by de arbeids
bureau* hadden laten inschrijven.
Het grootste deel van die 2.000 man
wordt gevormd door minder-vali-
den, die zich (gezien de bijzondere
aandacht welke de arbeidsbureaux
thans aan de tewerkstelling van
minder-validen schenken) niet als
werkzoekenden lieten inschrijven.
In feite is de werkloosheid dus met
15.000 man toegenomen.
Hoewel deze toeneming op het
eerste gezicht reden tot ongeruri-
heid zou geven, dient niet uit het
oog te worden verloren, dat ander
zijds de totale werkgelegenheid in
het bedrijfsleven niet onbelangrijk
is toegenomen, zodat de oorzaak
van de stijging der werkloosheid
niet zozeer gezocht moet worden bij
het bedrijfsleven, doch bij andere
factoren, te weten de steeds toene
mende beroepsbevolking in Neder
land. Dit wordt duidelijk, wanneer
men bedenkt, dat in- de periode
October 1948 t.m. September 1949
84.000 jeugdige mannen voor het
eerst hun intrede in het arbeids
proces deden, terwijl aan de andere
kant slechts 48-000 personen door
bet bereiken van de 65-jaria«
lijd, sterfte en andore redenen de
arbeidsmarkt verlieten, zodat 86.000
personen meer tot het arbeidspro
ces toetraden dan er uit verdwenen.
Daarnaast vertrokken 5.000 manne
lijke beroepsbeoefenaaren naar het
buitenland, teneinde daar een nieuw
bestaan op te bouwen.
Daar dc werkloosheid, zoals reeds
werd betoogd, in feite met 15.000 man
is toegenomen, moet gezien de emi
gratie van 5.000 mannelijke beroeps
beoefenaren, de werkgelegenheid In
rc zoals loopjongens, die remmend
w<ten op de'wil een vak te leren
Oclje ouders dienen bun verant-
wootclijkbcid i». deze te beseffen,
daarjc ongeschoolde arbeider veel
meerniet werkloosheid te kampen
beeft n zal hebben dan hij, die een
het bedrijfsleven in Nederland gedu- IberOC1 hec,t "eieerd. Laat dit onze
rende genoemde periode voor 16 000 **«»gevlng vo°' nleo"
man zijn toegenomen. Wr
Vercmtw. redacteur! J v Zoonen I Bureau: Ridderstraat, hoek Oudegracht Tel, K 2200-3971
Oudejaarsavond
De vraag ligt voor de hand in
welke sectoren van het bedrijfsle
ven deze vermeerdering van het
aantal arbeidsplaatsen heeft plaats
gehad. Het antwoord hierop is: de
industrie. Immers aa'n de hand van
de ieder kwartaal gepubliceerde
industriestatisuek kan worden aan
getoond, dat in de periode ultimo
September 1948 tot eind September
1949 in de Circa 9.800 industriële be
drijven (waarbij de bouwnijverheid
luiten beschouwing wordt gelaten)
het aantal daarin werkzame man-
nen steeg van 538 000 tot 564.000, of
wel met circa 26.000 dus met 10.000
meer dan de netto-aanwas van het f
aantal arbeidsplaatsen voor het ge- I
hele bedrijfsleven bedroeg, zodat de
industrie ook uit andere sectoren
van het bedrijfsleven mannelijke
arbeidskrachten heeft aangetrokken, i
De industrie blijkt dus nog steeds
meer arbeidskrachten op te nemen
dan zij uitstoot Da krachten, die
thans door haar worden ontslagen,
zijn vrijwel uitsluitend ongeschool
den of minder-vakbekwame krach
ten. daar zij er naar streeft ge
schoolde en bekwame krachten tot
zich te trekken. De vraag rijst uit
v/elke sectoren deze arbeidskrach
ten afkomstjg rijn. In de eerste
Alf «Ie eis tegen
in r. Visser
Tegen ir. W. A. J. Visser, oud-
burgemee|er van Den Haag is bij
de econortsche rechter opnieuw j.
5j/j maandyeeist wegens deviezen-
zwendel.
Commodore J. J. Moll
Met Ingang van 1 Januari is de
K.LM.-gezagvoerder J. J. Moll
fojn. bekend van de Melbourne-
race) benoemd tot commodore.
(Commodore is een persoonlijke
onderscheiding, waaraan verbon
den het recht een gouden ster te
dragen. De heer Moll is de eerste,
die dit voorrecht verwerft).
algemene productie vrn dc industrie.
132-
t+t
100
1
-
i"
s
UO
1H
112
DO
'ne
tte-
V
1
1
l
1
F
-1
r
IOC
-i<
14
48
■19"
9|
isi
CARTO-li
K0
DE STEENKOOtRROPUCriE
1 -1
Bi*» 1038
-100 I
BO
-
«s.
1.
u
Ik
t
1
si
N
1048
1*9|
1CART0-40157
0C NEDERLANDSE HANDELSBALANS »A9
--op—pc—
gewezen, dat belangrijke aantallen
administratieve krachten door reor
ganisatie of opheffing van overheids
diensten werkloos zijn geworden,
terwijl daarnaast lu de landbouw de
invloed van de mechanisatie een be
langrijke rol speelt, hetgeen ook
zijn weerslag heeft op andere groe
pen als veenarbeiders en losse ar
beiders die tijdens de oogst veelal
werk vonden in de landbouw,
burèaux ingeschreven arbeidskrach-
van de zijde van het bedrijfsleven
richt zich allereerst op geschoolde
krachten. De thans bij de arbeids-
buraux ingeschreven arbeidskrach
ten betreffen voor een belangrijk
deel ongeschoolde en minder-vak-
bckwame krachten, daarnaast neemt
het aantal ouderen onder hen toe.
Helaas moet worden geconstateerd,
dat momenteel niet die belangstelling
oor opleiding voor een vak bestaat
als met het oog op de Industrialisatie
van Nederland wenselijk zon zijn.
/e* kouder
Weersverwachting, geldig tot
hedenavond.
Droog weo met enkele over
drijvende wdkenvelden. l'oor-
namelijk in f et Zuiden van het
land aanvaikelijk nog mist.
Meest matige Oostelijke wind
en iets kouder dan Vrijdag.
De koude lucht uit Rusland
nadert thans on% land. Doch de
wind is niet zo sterk, dat er
reeds met Nieuwjaar vorst
overdag zal zijn.
De wereldreis van
Prins Bernhard
/~kP 2 Januari te ca. 16 uur zul-
len het vliegkampschip „Ka
rei Doorman", de zeegaande on
derzeeboot jager „Johan Maurits"
en de lichte kruiser „Jacob van
Heemskerck" de haven van Rot
terdam verlaten voor de reis
naar de Antillen en de manoeu
vres in de wateren aldaar. Prins
Bernhard zal de tocht meema
ken; deze kaart geeft een over
zicht van zijn reisschema.
Het eerste deel van de tocht
maakt Z.K.H. aan boord van
H. Ms. Karei Doorman. Na een
bezoek aan het eiland Porto Rico
vertrekt de Prins aan boord var.
de Jacob van Heemskerck naar
de Nederlandse Antillen, Vene
zuela en Paramaribo. Per eigen
vliegtuig brengt de Prins dan in
opdracht van pe Nederlandse re
gering een officieel bezoek aan
Brazilië en Mexico. De reis
wordt besloten met particuliere
bezoeken aan New York en
Montreal.
Men móet de betekenis van
dit officiële bezoek aan Latijns
Amerika niet onderschatten.
Vooral op handels- en emigratie-
gebied biedt dit werelddeel grote
mogelijkheden.
T"|aar gaat weer een jaar
Als zovele daarvoor.
Ook weggerangeerd
Op 't oneindige spoor.
Zo rollen wij voort door 't leven.
Een nieuwe kalender
Hangt dik aan de wand,
We geven een zoen
En we drukken een hand,
Dan worden de glazen geheven.
We nemen ons voor
Dat het beter moet gaan.'
Dat hebben we trouwens
Elk jaar al gedaan,
We kunnen opnieuw gaan
beginnen
We horen ontroerd
Hoe de torenklok luidt,
Hoe ginds in een haven
Een stoombootje fluit,
't Is tijd om ons stil te bezinnen.
We kijken verlegen
Qy 't afscheid van 't jaar,
Maar reeds staat de één
Op 't kalenderblok klaar,
De klok tikt met drift de seconden.
We moeten vooruit
Want de tijd heeft geen tijd,
Er wacht weer een taak
Met haar vreugde en strijd.
Die mensen en wereld verbonden.
Daar gaat weer een Jaar
2n was 't oude niet goed
Begin dan opnieuw
Met courage, met moed,
Sn stap dan het nieuwe jaar
binnen.
De tijd is zo kostbaar.
3eleef hem intens.
Sn grijp de minuten
Als levende mens,
Dan kun je opnieuw gaan
beginnen!
JAN HOTTENTOT.
T
Zifl-sag over de wereld
BRANDSTOFFEN
DUURDER
Nu de overheidssubsidie vervalt
worden de prijzen van kolen met
ingang van 1 Januari gewijzigd.
Voor zover het de courante huis
brandsoorten betref* za' voor dé
Zaanstreek de anthraciet voor
le kwaliteit waarschijnlijk f 6 u.i
per mud gaan bedrag. (nu f 5)
terwijl die voor eierkolen waar
schijnlijk op f 3.65 per mud word!
vastgesteld (nu f 2.50). Cokes zal
ongeveer 20 cent per mud in prijs
stijgen, voorts zullen de maximum
prijzen van gas met Vs cent per m5
mogen worden verhoogd, hetgeen
evenwel niet betekent, dat dit :n
feite steeds overal zal geschieden
De gemeenteraden moeten daar
over beslissen. Zoals bekend zal in
verband hiermede voor het lopen
de stookseizoen op een nader aan
te wijzen bon van de levensmidde
lenkaart bij wijze van compensatie
een bedrag worden uitgekeerd van
f 1 per persoon.
Ommezwaai in Politiek xier Ver. Staten precair
voor Engeland
Het blijkt plotseling, dat de Ver. Staten de peeitie van Tsjiang Kai
Sjek's nationalist:sche Chinezen toch niet zo hopeloos achten als
werd verondersteld. Goed-ingevoerde waarnemers te Washington
melden, dat Truman heeft besloten de Chinezen op Formosa alle
mogelijke hulp te verlenen, alleen actieve oorlogvoering uitgezonderd.
Te Londen heeft men algemeen de indruk, dat ondanks het verzet
van enkele functionarissen te Washington een wijziging in de Ameri
kaanse politiek gaande is, iets dat voor Engeland zeer ongelegen zou
komen, nu het op het punt staat Mao's bewind te erkennen. De Ame
rikaanse sympathie voor de nationalisten zon vooral voortkomen uit
generaal Mac Arthur's aandrang. Hij ziet in Formosa een strategisch
bolwerk, dat bij communistische bezetting Japan zou kunnen bedrei
gen. Naar verluidt zal generaal Bradley weldra een bezoek aan Japan
brengen.
FhE hittegolf,
Australische
die thans de
grond schroeit,
heeft talloze konijnen het leven
»ekost. In Nieuw-Zuid-Wales lig
^en duizenden cadavers op het
verdroogde gras. Men ziet dit niet
ingaarne, want de konijnen vor
men een plaag van de eerste groot
te, maar ook mensen en vee heb
ben van de hitte te lijden.- De
boogste temperatuur, die is gere
gistreerd, is 46,7 graden C (lid
-jraden F). Iri het uiterste Noor
den van Queensland, waar kort
voor dc hittegolf 35 cm regen
viel, hebben de mensen het ge
voel dat zy in een Turks bad le
ven.
Italië: De recente overstro
mingen bjj Florence hebben ook
nen (geringe) goede zijde gehad:
een bijna volledig skelet van
oen milliocn jaar oud zijnde oli
fant is blootgelegd.
P a r ij s Voor het gebouw der
Poolse ambassade is gisteren een
plastic bom ontploft. De schade is
niet noemenswaard. In Poolse di
plomatieke kringen gelooft men,
dat leden van een Poolse onder
grondse organisatie, die in de oor
log met de Duitsers samenwerkte,,
de aanslag hebben gepleegd, ge
bruik makend van de gespannen
verhouding tussen Polen en Frank-
r«k.
Bij de stemming over de twee
voorstellen inzake de begroting
voor 1950 heeft de Franse regering
het vertrouwen gekregen (306
288).
Washington: Truman heeft
de sjah van Perzië enkele uren
voor diens vertrek er van verwit-
igd, dat de Ver. Staten bereid
zyn'Perzië bepaalde militaire hulp
'e verlenen en de verzoeken van
d}t land om leningen van de we
reld Dank zullen ondersteunen-
Min. Van Maarseveen
naar Indonesië
De minister voor Uni^vakcn en
Overzeese Rijksdelen, mr. Van
Maarseveen, zal eind Januari een
kort bezoek van algemeen oriën
terende aard aan Indonesië bren
gen. Hij wordt vergezeld van
staatssecretaris Moorman.
De prijs van gesmolten
vet
Voor gesmolten dierlijk vet geldt
sedert enige weken niet langer een
maximumverkoopprijs. Bak- en
braadvet is evenwel nog steeds
aan een maximeïprijs voor de
verbruiker van 41 cent per ki
logram gebonden. Aangezien prijs
aanduiding op de kleinverpakking
zowel voor bak- en braadvet als
voor gesmolten dierlijk vet niet
verplicht is en er enig misverstand
blijkt te bestaan over de prijs
raadt het ministerie aan er op toe
te zien, dat voor bak- en braadvet
de juiste prijs wordt betaald.
DE TIEN GROOTSTE
TIJDGENOTEN
Prof. Robert Hutchins van de
universiteit van Chicago heeft
voor het Canadese maandblad
>rMacleans Magazine" de vol
gende lijst van de „tien groot
ste tijdgenoten" opgesteld:
1 Gandhi, 2 prof. Einstein, 3
prof. Sigmund Freud, 4 Alben
Schweitzer, 5 mevr. Roosevelt,
6 Wtnston Churchill7 Lenin,
8 president Roosevelt, 9 Sun
Jat-Sen en 10 Henry Ford, de
autofabrikant
Slechts aan Gandhi, Lenin
en Sun Jat-Sen wilde prof.
Hitchins het praedicaat on
sterfelijk" toekennen.
Prof. Hutchintf criterium bij
het samenstellen van zijn lyst,
was, dat „ware grootheid moet
zijn gebaseerd op de grootte
van iemands invloed en de uic-
werking van deze invloed op
de verandering van ons denken
en leven."
Op de valreep van 1949 kan wor
den verteld dat filmacteur Bob
Hope met zijn films het meeste
geld in de brandkaste i bracht
De Westduitse spoorwegen sluiten
het jaar af met een tekort van 410
millioen mark 4c De Britse minis
ter van Luchtvaart ontving van
e*n onbekende een gouden beker,
ter herinnering aan de Berlijnse
luchtbrug 4c In Haarlem wordt eeu
modelhuis gebouwd, dat zal wor
den ingericht volgens de wensen
van de Haarlemse dames, die door
middel van een enquête het hoe
en wat konden vertellen Het
Zwitserland zal wegens deviezen-
moeilijkheden moeten liquideren
Twee beruchte Limburgse inbre
kers werden in Geleen gegrepen,
zodat zij als cellisten Oud-en Nieuw
zullen vieren Ten gevolge van
het springen van een voorband
reed een chauffeur bij Lekkerkerk
in de Lek. Een naast hem zittende
man verdronk Herrie in Dokkum,
waar verbolgen Friezen wijzen op
een inspecteur van het onderwijs,
die geen Fries is Tijdens het
waterballet van circus Strassbur
ger in Carré barstte een buis. Het
water golfde maar door. Ook toen
het programma een ander nummer
aangaf. Het liep tenslotte in gan
gen en stallen. Drie kwartier sto
ring. Het publiek aat op stoelleu
ningen te brullen van het lachen
4c Als U elkaar vanavond de hand
Vil WcJl RÜI1UCI1 vei ClIVII 3f. «VI
Prinses Beatrix-lyceum in Gilen, I weel dan dat "Ml Helder
een motorschip ook dan nog op een
zandplaat zit Pet af voor de
Oud-B .ijcrlandse fruittelers, die
aan zieke militairen manden fruit
hebben uitgedeeld 4e Aannemers en
bouwvakarbeiders in -de gaan ge
zamenlijk strijden tegen de beun
hazen in het vak De Harmonie
van de Gelderse Tram te Doetin-
chem werd winnaar van een wis
selbeker, die voor marswedstrijden
beschikbaar was gesteld door de
Fed. van Harmonie- en Fanfare
corpsen 4e Vreugde in Hellevoei-
sluis waar de rijkswerf in bedrijf
wordt gesteld 4< Geleerden verza
melen in Afrika planten, die een
hulpmiddel moeten zijn in de strijd
tegen de rheumatiek Vier in
Indonesië verblijvende militairen
van het bataljon 4-10-R.I. gaan
niet per boot naar huis, nee, zij
komen met een jeep. Om een mooi
stuk van de wereld te zien Eni
ge kinderen in Naarden kregen
T.B.C. nadat zij besmette melk ui;
een modelbedrijf hadden gedron
ken 4e De nieuwste operette van
Robert St. heet „Frühling im
Wienerwald" 4c Jeanette Mac Do-
nald en Nelson Eddy en maar
jong. Dit duo zal optreden in de
operettefilm „Bitter Sweet" 4c Bo
liviaanse artsen menen een middel
tegen kinkhoest te hebben gevon
den* Eduard van Beinum viert
Oudejaarsavond in Londen. Daar
heen vertrok hij gisteren met zijn
gezin om een half jaar te dirige
ren 4c De lonen in het Rotterdam
se havenbedrijf worden met 5%
verhoogd 4c Voor vandaag zullen
wij het hier maar bij laten. Want
er moet nog een plaatsje over ztjn
om U een genoeglijke avond en
een goed 1950 toe te wensen.
TN de Scandinavische landen be-
staat een verhaaltje, dat op
treffende wijze de eindeloosheid
van de Eeuwigheid illustreert. Het
luidt als volgt: Ergens, ver weg in
het Noorden, verheft zich een
rotsblok, duizend meter hoog, dui
zend meter lang en duizend meter
breed. Eén keer in de duizend
jaar komt er een klein vogeltje en
slypt er zijn snaveltje op. Wan
neer het rotsblok door dat slijpen
helemaal zal zijn afgesleten, is er
één seconde van de Eeuwigheid
om. Dat over het begrip Tyd.
Oudejaar is vanouds de dag van
het opmaxen van de balans, net is
ook ae tyd van de bezinning, van
de inkeer tot zichzelf, van net zelf
onderzoek. Zou het niet goed zyh
by dit alles te bedenken, dat wy
mensen maar stofjes zyn in het
oneindige Heelal cn dat ons kun
nen met zo heel groot kan zyn,
noc h ons willen? En dat wy by de
grootte der problemen, die in de
wereld op een oplossing wachten,
onszelf terdege doordringen vag
het bewustzijn boe kiein onze
Krachten zijn en welk een korte
tyd één jaar is in de gang der ge-
seniedenis?
Het stemt ons misschien eeu
weinig tot optimisme, ais we zo
eens een vraagstuk bexyxen naai
we.' s oplossing ae gcneie wereld
vei <ngi: de verhouaing van de
aowjet-ianaen tot de rest van de
werexL Zijn we er mee opgescho
ten >n de tyd, die er i»gt tussen nu
en i- uag aat we de overig, oa-
lans opmaakten? Sommige umgen
lykcr* iets lichter, andere vertonen
nog hetzelfde grauwe aspect van
toen. Maar wat wil men/ Wat is
een jaar en hoe groot ae aisumd
tussen aeze twee werelden, geme
ten naar ae mens van net lormaat,
dat by nu eenmaal beert?
Daar is de atoomsplitsing. Zy
kan op ae ene manier on.xagiyk
veel uoen voor bet neil oer men
sen op de anaere manier Kan zy
ae mensaieid practisch Uitroeien
WeiKc manier zal nu woruen ge'
i.nnv 1 fnofl-mair leurt ILcicUCJl
een haarouizend jaar o-^u:veer-_r-»
heeft ae mensneid zien eens ae
ze llae vraag gesteld, aaar er ie
mand was tue net busxruit had
uitgevonden. Een feit, aat nu met
een regeuje in het Doexje aer Al
gemene Geschiedenis worat afge-
aaan. Het is natuurlyic goed aat
we op gezette tyden ae baians op
maken. Er moet nu eenmaal een
beetje ome zyn. Maar ae oetrek-
kelyxneid aller dingen moeten we.
niet uit het oog verliezen.
Rhynvis Feith dichtte de regels
„Uren, dagen; maanden, jaren.
Vliegen ais een schauuw heen".
Zy gelden voor jong en oud. lm-,
mers, naast de verwaenting staat
de herinnering. Hier hebben de"
ouderen op ae jeugd veel voor.
Aan de jeugd is ae toekomst in
derdaad. Maar zij zal helaas té
spoedig ervaren aat ae uren, de'
maanden en de jaren ais een scha
duw heenviiegen. Zy zal merxen,
dat de tyd, die achter haar ligt o
zo vlug is vérgaan dat zy de
middeioare leeityd heeft bereikt
voor zy in de jacht van het gewo-.
ne dagelijkse leven er goed en wel
acht op heeft geslagen. Daarom is
zo'n Oudejaarsavond-heraenking
zo goed. Zy brengt ons tot bezin
ning zy dwingt ons een ogen
blik stü te staan, ook om terug te
zien.
Laten wij ons deze Oudejaars
avond slechts de vraag stenen wat
is het hoogste, dat wy dit afgelo
pen jaar heoben ervaren? De mens
neeft z'n herinneringsvermogen, -
maar ook het vermogen om te
vergeten. Laten wij ons dan alles
herinneren wat wy aan goeds ont
vingen laten wy vergeten de
onaangename ervaringen, ons door
de medemens of de omstandighe-
den bezorgd. Kunnen wy daartoe
komen, dan zullen wy, verdriet en
teleurstelling ten sbijt, het nieuwe'
jaar 1950 met nieuwe hoop bezield
tegemoet treden.
BONKAARTEN
BEWAREN
Inlevering van stamkaarten be-
hoeft voortaan niet meer te ge
schieden. Echter blijven de gel
dende bonkaarten van kracht. De- 'f
te moeten dus worden bewaard. De
distributie van koffie en kolen ge
schiedt thans zonder gebruikma
king van de tweede distributie-
stamkaart.
K appie:
Van t zelfde,
mensen
tuin 't zelfde