doel!
EEK GOED BEGIN IS
HET HALVE WERK...
de LAAGSTE prijs en het BESTE merk.
Fa. A. M. KOSSEN
De heer Houter: Nederland eet
te weinig fruit
De heer Lutieharms doet vele
interessante vondsten
Adverteer! in dit blad
Reisorganisatie KRU'T
Fa. BEERS, Schoenhandel
Schagen
KWARTJES WEEK
Kon. Mij, v. Tuinbouw en Plantkunde
Wenken voor amateur-kwekers
Dinsdagavond hield de afdeling Schagen van de Kon. Mij.
▼oor Tuinbouw en Plantkunde een bijeenkomst in .De
Beurs", waarop zou spreken de Rijkstuinbouwconsulent, de
heer P. Blaauw. Deze was ech ter door ziekte verhinderd te
komen en zo sprak in zijn Dlaats zijn assistent de heer K.
Houter. die op vlotte wijze iets vertelde over de fruitteelt in
het bijzonder in onze omgeving en die daarna nuttige
raadgevingen gaf aan het adres van de amateur kwekers.
Allereerst dan gaf de heer Hou
ter een klein overzicht van de
stand van zaken in de fruitcentra
in onze omgeving. Hij merkte op,
dat er in de nabije omgeving van
Schagen weing fruit is te vinden,
maar des te meer bij Hoorn. Daar
is immers de Bangerd het fruit
.centrum van oudsher, maar zo
langzamerhand wordt dit gebied
overschaduwd door de fruitcen
tra Wognum, Zwaag, Benning
broek Wijdenes enz. De oorzaak
ligt hem hierin, dat er in d° Ban
gerd allemaal kleine perceeltjes
zijn van hooguit 2 ha. beplant
met. zeer oude bomen en oude
soorten, die doorgaans van min
dere kwaliteit zijn, of het w .röen.
Daaronder staan bessenstru.ken
die voorheen de belangrijkste bron
van bestaan vormden, maar die
nu bijzaak zijn. Veel pruimenbo
men vindt men er ook doch alle
maal mindere soorten, die of naar
de fabriek gaan. of vrijwel niets
opbrengen. De Bangerd kan heel
moeilijk nieuwe bomen aanbren
gen. dus de zaak gaan medernise
ren. De reserve is nl zo langza
merhand uit de grond verdwenen
en zo achtte de heer Houter de
toekomst voor de Bangerd niet
hoopvol
Een grote toekomst heeft ech
ter wel degelijk de streek om de
Bangerd heen. vooral bij Wog
num. Voorheen was daar weinig
fruit, nu wemelt het daar van de
bomen en er worden er ieder jaar
weer tientallen bijgeplant. Ook
legt men zich daar meer toe op
de bramenteelt, al verkeert dit
nog in een experimenteel sta
dium. Het voordeel dat dit een
trum heeft boven de Bangerd,
ligt hem hierin, dat hier allemaal
jonge bomen staan, goede soorten
en dat men ook kan experimente
ren. niet gebonden is aan kleine
perceeltjes, zoals In de Bangerd
Veel toekomst heeft ook de
Beemster Daar had men vroeger
vrijwel overal gemengde bedrij
ven, beslaande uit veeteelt
(koeien) pluimveeteelt, groenten
teelt, een wonderlijke combinatie
Maar langzamerhand en tegen
woordig in 'n vrll vlug tempo,
vooral na de inundatie in dp oor
log- gaat men geheel overschake
Jen op de fruiteelt. Dit zit hierin,
dat deze teelt tegenwoordig veel
moer tijd kost dan vroeger, zodat
men de drie andere bedrijfstak
ken niet goed meer in stand kan
houden. Eerst verdwijnen de
koeien daarna de kippen en daar
na dP groenten waarna men het
fruit overhoudt, Het is allemaal
jong fruit daar. van goede kwall
telt.
Een ander fruitcen trum in on
ze onmiddellijke nabiiheid is Win
kei. Winkel is een heel oud fruit,
centrum en men vindt daar prac
tiseh alleen oude fruFtu'nen met.
enkele jongere soorten Er moet
daar door do Tuinbouwvoorlich
tm»sd'enst intensief worden Inge
greoen. aldus do heer Houter.
aangezien men daar nie* zo vlug
de moderno opvattin een mpc
gaat
KOMT KR NIET TE VF*-»
FRUIT?
Dat is een belangrijke vraag,
die de heer Houter kort beant
woordde. Hij achtte het vrij zeker
dat er te veel fruit aan de markt
komt, maar daar zijn veel oplos
singen voor. De belangrijkste is
zeker wel de export. In de zomer
van 1949 werd wel wat geexpor
teerd, maar daar werden lage prij
zen voor betaald zodat jonge
tuinders, die na de oorlog waren
begonnen nooit anders, dan hoge
prijzen hadden gekend met wan
hoop werden geslagen. Gelukkig
keerde het getij en van October
af tot op heden is veel geëxpor
teerd voor uitstekende prijzen. De
laatstp week was het fruit zelfs
duur. Merkwaardig is het echter,
dat er in ons land zelf zo betrek
ko1ijk weinig fruit wordt eeeeten
Dit is dit Jaar al weer wat beter
geworden, alhoewel de consurrm
t'e noe hoger moet. Wat dat be
treft, slaan wij tegenover andere
landen een heel slecht, figuur. Mo
ge'iik kom* dat doordat de beste
soorten geëxporteerd worden
maar daar moet dan ook verb°*'-
r5"g in komen, aldus de heer Hou
ter.
En daarna ging hij over tot 7
Iv^'mgrliks'e punt over. wer'-
en raadgevingen voor de amateur
telers. Ook de amateurs kunnen
uitmuntende producten kweken
en er zijn er zelfs die voor een
„prof" niet onder behoeven te
doen. Men hoeft geen grote tuin
te hebben om fruitbomen te plan
ten, aldus de heer Houter, men
kan tenslotte aan één boom net
zoveel rassen kweken, als je maar
•wilt Een amateur kan eigenlijk
alles hebben, liefst zoveel moge
lijk bewaarfruit. Voor de ama'eur
zijn rassenkeuze, ziektebestrijdinf
en snoc* onontbeerlijk Dat moet
men aflpmoal beslist weten, an
ders komt er natuurlijk niets van
terecht. Drie keer spuiten is het
minimum. Hij waanehuwde te
gen de te grote bemesting, want
dan gaat de boom dood. Voor de
amateur is vruchtbaarheid van
d? boom punt één. he4 hoeft geen
grote boom te zijn, als ze maar
goed draagt. Voordat de heer Hou
ter overging tot het bespreken
van de aanbevolen appel en pe
renrassen paf M1 nop enkp'e teoh
nische details voor het planten,
waarop wij hier niet kunnen in,
gaan.
Daarna behandelde hij de aan
bevolen rassen voor dP amateur
kwekers. Van de vroege annels
zijn aanbevo'en de Yellow Trans
narant de vroegste, helaas nogal
gevoelig voor kanker en de Perz'k
"ode Zomerannel. een erg vrucht
bare soort, die échter gemakke
n*k melig wordt.
Van de Herfstappels zijn aan
bevolen de Pchellinkhouter, een
appel, aleen bekend in Noordhol
land, die het voordeel heeft, dat
zij nooit bruin wordt, alsmen
haar zonder schil laat liggen, de
James Grieve, een nieuw ras. erg
vruchtbaar en volgens insiders dè
opvolger van de nogal moeilijk te
telen Transparante de Cronsels
en de Cox Orange Pippin, de lek
kerste maar „een Juffertje". D?
beste bewaarappels voor de ama
teur zijn wel de Schone van Bos
koop. beter bekend als de roem
ruchfeGoudreinette en de Jona
than. een erg vruchtbare soort,
die men fantastisch lang kan be
waren, soms wel een jaar of twee
PEREN
Van de vroege peren kunnen
worden genoemd de précose de
Trévoux, een erg vruchtbare
soort, waarbij men op moet pas
sen voor schurft de ons aller be
kende Clapps Favorlte, de heer
lijk sappige Triomphe de Vienne;
de lekker van smaak zijnde Bon;
ne Louise 'd Avranches, de aller,
eoedkoopste soort, de Conférence.;
die het d?snoods zonder spuiten
even goed doet. de President Pou
treull, die niet te dik geteeld moet
worden en de Soldaat Laboureur
Van de win*erperen moet wor
den aanbevolen de Comtesse de'1
Paris en van de stoofperen de
G*esser Wildeman en de St Rèmv
Nadat enkple vragen tot alle- ge
noeeen waren beantwoord sloot
vno-zitte" Krult, de ondanks d-t
kleine onkomst. geslaaede avond
met dnriicxroordpn to* d° snreker
Oppravinoen in Oude Niedorp
Straks misschien met Rijkssteun
Wc waren op zoek naar de heer
Lutjeharms, die de leiding heeft bij de
opgravingen te Oude Niedorp en dus
stapten we het kerkgebouw binnen, in
de verwachting hem daar wel te zullen
aantreffen. Toen we ia. h l por.taal
stonden werd ons oor getroffen door
de docerende stern des héren Lutje
harnis, die vertelde dat de troepen van
Floris de /ijfde omstreeks 1280 Oude
Niedorp haddc verwoest .en dat ook
de erk da-wian ten prooi was geval
len. Enigszins schroomvallig deden we
een deur open en ontwaarden e n boei
end schouwspel- Een deel der school
jeugd en de lieren ds Appel en Wolt
huis stonden om de heer Lutjeharms
geschaard in de ruimte onder de toren
en kregen daar college in de geschiede
nis van Oud Niedorp
EEN FRAAIE COLLECTIE
Velen zullen ai eens een kijkje heb
ben genomen bij de opgravingen rond
het oude kerkgebouw. Veel wijzer wer
den ze er echter niet. Want als het
moet weet de heer, Lutjeharms te zwij
gen. Wij zijn echter d?se middag heel
wat aan de weet gekomen. We hebben
niet alleen veel gehoord, wc hebben
ook veel gezien. We hebben genoten
van Je fraaie collectie steencn. die de
hee. Lutjeharms en zijn helpers heb
ben opgegraven en die in de torenruim
te waren geëxposeerd. Misschien zult
u zeggen. Wat kunnen die stenen ons
nu te vertellen hebben. Inderdaad, ze
vertellen u niets. Evenmin als ze ons
iets vertelden, omdat we er geen ver
stand van hbben. Omdat we geen op
merkingsgave hebben op dit gebied-
Maar dan enkele woorden. Een kleine
toelichting en die stenen beginnen voor
u te leven. Ge ziet de fraaie vorrn.n
herleven. De ramen krijgen kleur- De
spitsbogen verrijzen voor uw oog. Ge
beleeft he:. dat plotseling de stenen
gaa:> spreken.
Dat ze spreken over de ouderdom
van Oude Niedorp. En als ge een w_:
nig fantasie hebt. kunt u zich «denken
he* tal van geslachten hier eeuw:n ge
leefd hebben en gezwoegd.
UITGEBREID ONDERZOEK.
Ja, er wordt hier een uitgebreid on
lerzoek ingesteld. Anders dan bij de
meeste kerken. Daar bepaalt het onder
zoek zich tot het bouwkundig onder
zoek. Men zoekt uit wat er aan het
gebouw mankeert, hoe men het kan ver
helpen, wat er moet gebeuren en wat
al riet meer.
Het onderzoek te Oude Niedorp is
heel anders opgezet. De heer Lutje
harms heeft daar een speciale bedoeling
mee gehad. Fr moest worden aan ge
toond. dat deze kerk oudheidkundige
••vaarde had Dat zij als het ware op
-•ewijde gro. d stond. Dat er een grote
historie aan verbonden was- En daar
r.m groeld» dit bouwkundig onderzoek
uit tot een historsch bodemonderzoek
En het is heel gelukkig, dat het zo
gegroc -Want >r komen intere san
te dingen aan hot licht. We willen
aiet vooruit lopen op de onderzoekingen
en de vondsten die men heeft gedaan.
De heer Lutjeharms zal daarvoor in
onze krant en in lezingen te Oude Nie
dorp en elders nog gelegenheid genoeg
voor krijgen. Maar het kan geen kwaad
als we reeds enkele dingen verteilea.
Het wokt uw nieuwsgierigheid op en
het is interessant.
Als men een kerk ziet, vooral een
oude kerk, dan denkt men, dat deze
er steeds heeft gestaan Dat is onjuist
Want aan de hand van verschillende
gegevens kon de heer Lutjeharms ons
aantonen, dat liet reeds de vierde, mis
schien zelfs de vijfde kerk was, die
door onze voorvaderen was gesticht-
EEN GEWIJDE PLAATS.
En het is niet geheel onmogelijk,
dat men zelfs nog veel verder terug
moet grijpen in de geschiedenis. Van
overheidswege begint men voor het
bier gaande zijnde onderzoek grote be
langstelling te krijgen- Doktor Glazema
achtte het niet onwaarschijnlijk dat
men hier te doen zou hebben met een
z.g. gewijde plaats. Een plaats, die spo
ren in zich kan herbergen van mensen
die hier hebbn gewoond eeuwen voor
de geboorte van Christus. Naar alle
waarschijnlijkheid zal in- de komende
maanden hiernaar een onderzoek wor-
den ingesteld, waarbij men rijjkssteua
zal ontvangen. Maar zeker is dit nog
niet. We hopen hierover te; zijner tijd
nadere mededelingen te doen.
FUNDAMENTEN BLOOT.
We hebb.'n gelopen over de bloot
gelegde oude funderingen- En aan de
hand hiervan hebben we ons een voor
stelling kunnen maken.hoe de kerk
vroeger is geweest. Een fraai gebouw,
aanzienlijk groter dan het tegenwoor
dige met prachtige pilaren van binnen
en eikenhouen betimmering kt het rond
We hebben zelf college gehad van de
heer Lutjeharms, toen we eigenlijk een
beetje ongelovig vroegen, hoe hij wist.
dat de nu blootgelegde fundamenten
niet de oudste waren, maar dat daar
voor nog weer een kerk moest hébben
gestaan.
Hij heeft ons meegenomen in de geu
len rond de funderingen en ons aange
toond. dat vcor de bouw van deze fun
damenten stenen waren gebruikt, die
eerder als hoekstenen waren bewerkt.
Die t-^ee maal bepleisterd waren. Het
klinkt als een detectiveroman, maar 't
is eigenlijk zo eenvoudig als de dag-
Een beetje uitkijken, een beetje redene
ren. een beetje combineren, en een
grondige studie van de oudheid. Dan
slaagt men er in de geschiedenis tev
plaatse weder op te bouwen, zelfs 'on
afhankelijk van geschriften en charters.
HET SKELET-
Wat heeft ons b.v. een skelet te zeg
gen. zoals dat gevonden is vlak naast
de buitenmuur? Als men er niet over
nadenkt niets. Maar als men er dieper
op ingaat, is het een bewijs, dat men
het vioeger niet zo nauw genomen
heeft met het verbouwen van een kerk
Men heeft het geheel toen niet degelijk
ond-'rnomei,. maar slechts een smalle
sleuf gemaakt, waar men maar begon
te bouwen Het skelet bleef onaange
roerd- Toch merkwaardig, dat skelet,
zo eenzaam daar op die hoogte. Wat
slaat men licht aan het mijmeren, als
men het beziet. Als men constateert,
da de schedel beschadigd, de ruggewer
vel vergroeid is-
Daar ligt nu een onzer voorvaderen.
Misschien de Uwe. misschien de onze
Wie weet het. Wat is die persoon
overkomen? We weten het niet. We
willen er ook niet naar gissen. Wat
doet het er toe of er eeuwen terug een
misdaad is gepleegd of een afgrijselijk
ongeluk heeft plaats gevond-rn.
WAT BELANGRIJK IS.
Belangrijker voor ons is, dat dit werk
wordt ondernomen. Dat we tets aan de
weet komen van de historie, middels
de restauratie van het oude historische
kerkje, dat naar we van dominee Ap
Pel vernamen op de lijst van Monumen
tenzorg is geplaatst
Belangrijk is ook, dat het tot restau
ratie van dit kerkgebouw komt, waar
zo veel is gel?tien en gestreden, welker
muren zoveel geluk en droefheid hebben
aanschouwd.
Het spreekt vanzelf, dat daar geld
voor nodig is. Geld, dat niet alleen kan
worden opgebracht door het kleine in
wonertal van de plaats Oude Niedorp
Er zijn echter zo velen, die in de loop
der jaren h^t dorp hebben verlaten,
maar die zich nog steeds nauw verwant
voelen aan dorp en kerk. Het beroep,
dat op hen gedaan wordt ondersteunen
wij dan ook van harte. Met geld alleen
komen we er niet. Het is wel belang
rijk en indien ge Iets missen kunt. is
het d« penningmeester, de heer W.
Slljboom van harte welkom.
Maar misschien nog nodiger is een
onverflauwde belangstelling van Oude
Niedorp en omgeving in alles wat hier
gebeuren gaat. Het is machtig interes
sant. En wij hebben u er nog bijna
niets van verteld, qm de heer Lutje
harms het gras niet vöor de voeten weg
te maaien, als hij^ straks voor de twee
de en derde maal komt om u veel te
vertellen, over de geschiedenis van Ou
de Niedorp en over de geschiedenis van
de kerk. En in laatste instantie mis
schien iets over wat er gebeuren moet
We hoPen, dat niemand zal ontbre
ken op deze bijeenkomsten. Wat is het
niet interessant om te horen, hoe de
Oude Niedorpers hebben moeten vech
ten tegen de waterwolf van het Hugo
waardse meerOver het ontstaan
van de Vogelenzang.
Neen. we beëindigen deze reportage.
Want het is niet onze bedoeling ge
weest om een dorre opsomming te ge
ven. Het was slechts onze bedoeling,
u nieuwsgierig te maken.
NIEUWE NIEDORP
Handbalslers verloren
De Niedorper dames konden het dit
keer in Zandvoort niet bolwerken. Ho«
wel de wedstrijd vrijwel gelijk opging,
wisten de dames van OSS met 4—3 te
winnen. OSS nam al heel gauw de lei
ding, maar N. Niedorp wist dit te b«
antwoorden door AH Klaver en zo
bleef het tot de rust 1—Na de rost
gaf eerst OSS de toon aan en twee
doelpunten kwamen daaruit voort. Ren
nie Mereboer brak door en bracht de
stand op 3—2, onmiddellijk gevolgd
door het vierde Zaadvoortse doelpunt.
Hoewel er nog 5 minuten te spelen
was, ging Nieuwe Neidorp gewelïg in
het offensief, verkleinde nog door Ali
Klaver de achterstand, maar kwam toch
nog tijd te kort. Het bleef bij 4—3.
Hiermede betuigen wij
onze hartelijke dank voor
de vele blijken van be
langstelling, bij de geboor
te van onze zoon onder
vonden.
M. van der Steen-
Sturtewagen
W van.der Steen.
Wieringerwaard.
Heden overleed onver
wachts onze lieve
vrouw, moeder en
grootmoeder
Elisabcth Keuris,
echtgenote van Albert
Kooiman, op de leeftijd
van 75 jaar.
Anna Paulowna
Lagedijk 34
10 Jan. 1950.
Uit aller naam,
A. Kooiman
De teraardebestelling
zal plaats vinden Vrij
dag 13 Jan. 1950. Ver
trek vanaf het sterf
huis 's nam. 2 uur.
NET MEISJE, 20 jaar
b.z.a. voor in een winkel.
Ook genegen in de huis
houding te helpen v.d.e.n.
Br. no. 1444 bur. v. d. bi.
Gevraagd met 1 Maart
een vaste arbeider
met zoon.
Goed kunnende melken
en ploegen.
J. Rens. Schagerwaard C 9
Biedt zich aan
Aardappelseledeur
met diploma N.AK.
liefst op stand-selectie-
bedrijf, omgeving Anna
Paulowna of Wieringer-
meer. Br. aan C. Rezel-
man. Molenvaart 105. An
na Paulowna, tel. 292.
Gevraagd tegen 1 Maart
a.s. een.flinke
aankomende
werkjongen,
kunnen melken of gene
gen het te leren, bij A. Zon
Lange Vliet 25, Juliana-
dorp.
Gevraagd een flink zelf
standig
DAGMEISJE
Mevr. Vethman, Waard-
polder, Kolhorn.
Tandarts
W. A. DE HERDER,
Hippolytushocf
houdt, te beginnen met lè
Jan. a.s. iedere Woensdag
spreekuur in café ..Het
Fortuin" te Winkel, van
2^—4 uur.
B.z.a. erv. Winkeljuffrouw
v.g.g.v. Br. no. 1433 bur
v. d. blad
ANNA PAULOWNA
D.O.K.E.V. parade 1950
op 28 en 29 Jan. in zaal DE BOER, Kleine Sluis.
aanvang 7.30 uur, Zaalopening 7 uur
gymnastiek, balletten, schetsen, muziek enz.
Entrée t 1.50 (plus belasting).
NA AFLOOP BAL
Kaartverkoop en plaatsbespreking op Zaterdag
14 Jan. van 24 uur in zaal De Boer. Na die
datum bij W. de Jong. Kerkweg 3. tel. 361.
Reisdubs,
IJet is ons voornemen op verschillende plaatsen
clubs van reislustigen te vormen, die het ko
mende seizoen aan een onzer reizen zullen deel
nemen. Om echter het maximumgenoegen aan
reizen te beleven is het aan te bevelen deze van
te voren grondig te bespreken, wat betreft te
volg?n route, bevolking, natuurschoon, en be
zienswaardigheden. U kunt op deze manier drie
maal genieten, de voorbereiding, de reis, en de
samenkomsten daarna, waarop alle herinneringen
nog eens opgehaald en besproken worden.
Wij geven U graag inlichtingen over goede
reizen tegen b i 11 ij k e prijzen.
In het komende seizoen naar
Zwitserland. Tirol en Parijs.
SCHAGEN
VEEHOUDERS
welke lid wensen te worden van de
VER. VOOR KUNSTMATIGE INSEMINATIE
BIJ RUNDEREN TE ST. MAARTENSBRUG
kunnen dit thans opgeven bij de Secrt. der ver.:
A. G. DE HAAN, St. Maartensbrug, D 85, die ook
verdere inlichtingen verstrekt.
Entreegeld f 10.per koe.
Nog enkele dagen
duurt onze
OPRUIMING IN DAMESSCHOENEN
Profiteert nu nog van onze sterk verlaagde prij
zen. Ook grote maten zijn voorradig bij
EEN ADVERTENTIE
IN DIT BLAD TREF!
11/2 ons vruchtenhartjes 25 cent
1 y2 ons kindersnoepjes 25 cent
1<£ ons balletjes .....25 cent
iy2 ons dropwafeis 25 cent
V/2 ons boterwafels 25 cent
2 ons vruchtenhagel 25 cent
3 rol closetpapier 25 cent
1 doos glansstjjfsel 25 cent
ll£ ons Bü de Thee 25 cent
V/2 ons speculaas r25 cent
2 gTote rol broodpapier 25 cent
geldig tot en met tl Jan
3 rol klein broodpapit r 25 cent
2 rol pepermunt25 eent
1 pot appelstroop25 eent
1 pak vermicelli25 cent
1 blik soepgroenten 25 cent
1 pak custard25 cent
1 pak staafwol 25 cent
2 pansponsen 25 cent
1 stuk toiletzeep25 cent
1 dubb. st HJLzeep 25 cent
3 pond soda 25 eent
Kinderen, denkt er aan om direct de N.K.B. kieurplaten in te leveren
SCHAGEN
Laagzijde
ALKMAAR
Langestraat B 67
