Men maakteeen film
En wierp schillen naar de grootste
en wezenlijkste dichter der oorlogs
generatie
Van vrouw tot vrouw
over oorlog en eer
Worden onze wegen
licht van kleur?
„Draussen vor der Tür' op celluloid
ïhuuiPi uil de i^eeAiuitiJfceZ
Vreemde eende in de boit
Er kwam een soldaat t rug u..
Rusiuiia. Gcoutst en gesiagen
Ouor ae 00nog, gehavend vair zie*
Ooor ae gruwzame enende atu
£,<vcnlveiatn en gewond dooi
v^iutaen)* vuur w-ia xuj in een
lazaret opgenomen, waar hoge
kwu. -aen en em&uge zueaien suju
hen»um lob UicCiöbe zv.as.wj Oiaen
ton. .«iaar de soldaat bezat een
óuvoumoar. .evensora-gxiet ie
ven aat wilde mji Mev zijn ongt
bie.üeiae wnaaracht viel nij aan
op ae biinde muur, die stand tus
sen hem en wat gezond was. inj
genas. Doen het leven bracnt dit
genezen hem niet nader. Neen,
door een volgende slag met de
s.ok van het noodlot verwijderde
het zien verder dan ooit, was
nauw meer zientbaar in de dun»
ternis die zien rond hem £|ion.
Men had zijn brieven onder
sc.iept en men nad uitladingen ge
vo-*aen die niet tolerabel waren
binnen h.t aigeperkte kader van
<ie trawanten van het Nationaal
Socialisme, r usiüering werd hem
zeiis aangezegd. Enige maanden
doolde hij m-t deze wetenschap
voor ogen rond, eer hem gezego
werd, aat hierin dispensatie werd
vereend. Doch negen maanden,
tot de bevrijding in Mei 1945,
bleef hij opgesloten in een cel, in
het voortdurende aangezicht met
zijn- gepijnigde, gehavende zélf,
vragend naar het hop en waarom
van dit 1 ven, trachtend de etter
builen van de huidige wereld
.bloot te leggen, en Koesterend
zich een zeldene maal aan de
kl:ine vlam van het levensverlan
gen dat heel diep in zijn inner
lijk onvermurwbaar bleef tegen
over de heftigste stormen van d-
tijd.
Wie was deze soldaat, wiens
overgevoelige ziel door de ellende
d r oorlog zo tot in de vezels was
geslagen en geschonden? Het
was de dichter Wolfgang Bor
chert. De prachtmens Borchert,
die uit de diepste vertrapping bij
de bevrijding toen weer de kracht
putte, te léven I Schrijven moest
hij! Hij had dP mens iets te zèg
gen! In de desolate ontredd ring
van zijn land waar zijn vrienden
als verdoolden in een vacuum lie
pen. waar de Amerikanen het
volk op dr puinhopen van hun
steden be bop lieten dansen, waar
de jonge vrouwen uit bitterste
nooddruft hun lichaam te koop
boden, zag hij slechts de stimu
lais Schrijven moest h" als een
razende, want veel had hij te zeg
en zijn lichaam was ziek en
htRi nog slechts enkele Jaren te
leven Dp prachtmens Borchert.
In nog geen twee Jaar "hreef ht1
zijn ..Gesamtwerk". 400 pagina's
gedich'en poëtisch proza, nov 1
len en een toneelstuk! 400 pagl
na's één confessie, één belijde
nis. één stem. die dp ziel was van
een generatie en diP eeuwig de
mens tp zèeo-en zou hebben! Bor
chert. dp onvergelijkelijke durfal
de meest wezenlijke incarnatie
van wat dapp r is de man die In
r? uiterste decadentie en meest
ontredderde richtingloosheid te
léven waagde! Tot op zijn sterf
bed 26 jaar oud -- heeft hij ge
tuigd, van het Lven te houden:
win kerne Zeuie mehr schrei
ben können, wenn ich nur ein
mal w.edr über die Sirasze
genen durlte, aml wieder Stras
zenbahn fahren und an die
Lipe gewen, immer wieder an die
Eibe gehen".
d rend van het lachen, ln verbijs
terend onbegrip reageert: „Këst
lich, Mann, neen dieser abgriin
dige Humor! Wissen Sie mit der
Nummer können Sie so auf dl?
Bühne!" De eerste botsing met
het leven, een tweede volgt wel
draBeckmann wil weer wer
ken. Hij doet een poging bij een
toneelgezelschap. Treffend decla
meert hij bij een proef auditie
eigen werk. „Wlrklich nicht so
übel, für einen Anf&nger sehr
brav spatsr vielleicht
dat is alles wat men zegt. Ook
een derdp botsing treft hem. Hij
wil zijn kommernis laten wegne
men door d? liefde en stille vreug
de die zijn ouderhuls hem zullen
bieden. Maar hij vindt niets, z'n
ouders hebben zich in de ellende
die hen tp zwaar gewerd, vergast.
Drip pogingen om de communi
catle weer tot stand tp brengen,
drie totale mislukkingen. H?t is
te veel. Zijn gehavend innerlijk
begipt weer te bloeden uit de
Juist gestelptp wonden. Het duel
om zijn leven k?ert weer De dood
gepersonifieerd als straatveger,
en God. als arme grijsaard fluls
teen hem weer toe ga uit het le
ven. blijf gablijf
Aangrijpender in toenemender
mate. voert Borchert ons naar
het slot van het stuk. Beckmann
wederstreeft de dood hij weder
streeft ook God! Hij staat daar.
in redeloze zelf verstrikking als
de representant van een ganse
mensheid. Een ogenblik schijnt
het. of het meisje hem oen twee
door
Marinus Schroevers
de maal redt van een misstap
Komm rvol staan zij twee tegen
over elkaar twee vertrampnneer
de mensjes in de grotp wereld van
V-edracht. en e'lende Zij betuigen
elkaar hun liefde. Doch het fa
turn blijft, genadeloos en onbarm
hartig: DP eerste man van de
vrouw keert terug uit Rusland. In
een zjldzaam bewogen gedeelte
stelt Borchert ze tegenpver el
kaar. hl1 die hetzelfde moet -rva
ren als eens Beckmann en Beek
mann zelve. En dan is Beckmann
weergekeerd ln zijn diepste ver
twijfeling Iedere nacht zal er *n
schim achter hem zijn. de uit
Rusland weergekeerde nog zal er
Iets bes'aan tussen hem en de
kleine dingen di° liefderijk zijn.
die de droefenis een enkel ogen
blik vermogen tP bannen, die het
leven een zekere aanvaardbaar
held vprsehnffen. De kwellende
nood do°t hem de armen hulpe
loos ln de hoogte heffen en rade
loos schreeuwt hij in het slot
van het. stuk zijn vertwijfeling
uit:
- En jij j:j z:gt dat ik le
ven moet! Waarvoor? Voor wie?
Voor wat? Heb Ik geen recht op
mijn dood? Heb lk geen recht op
mijn zelfmoord? Moét lk verder
moorden en moet ik milzelf ver
der vermoorden laten? Waar
moet ik dan h-en? Waar moet lk
van leven? Met wie? Waarvoor?
Waar moéten we heen op deze
wereld l Verraden zijn we. schrik
kelijk verraden! En waar ben JIJ
hu. man die alles weet! Antwoord
mij! Nu heb lk je nodig antwoord
mij! Waarben j? dan? Je bent er
plotseling niet meer! Waar ben
je, man die het* antwoord weet,
waarben Je die mij d? dood niet
kunde! Waar is dan toch de oude
man, die zich God noemt
Waarom spreekt hij dan niet!!
En jullie, geeft toch antwoord!
Waarom zwijgen jullie? Waar
om?
Geeft dan niemand een ant
woord?
Geeft niemand antwoord???
Geeft dan niémand niémand
antwoord???
En nu de film, naar Borchert's
toneelstuk v rvaardigd en onder
de titel .Xiebe '47". sinds kort
aan de publieke opinie prijsgege
ven. Er is een wezenlijk verschil
met h?t toneelstuk. Men vond
het namelijk noodzaak, een ge
heel nieuw slot aan het werk te
voegen. Ongeveer als volgt:
Beckmann komt in zijn diepst
ontgoocheling voor de tweede
maal bij het meisje terug. Hij
zegt dat hij naar de Elbe gaat.
„F?rtig mit dem Leben
„Dan lk ook", is haar antwoord.
Beckmann staat een ogenblik ln
verslagenheid. Doch het meisje
heeft met haar woorden zijn w r
kelijkheidszin weer doen ontwa
ken. Neen zegt hij, neen, dat
niet. dat mogen wij elkaar ni?t op
de schouders leggen Laat ons.
steun vindend in eikaars ontred
dering samen weer trachten h t
leven te aanvaarden!
1947—1949Twee Jaar Twee
Jaar bleken voldoende om Bor
chert's angs*kr?et in de wind te
kunnen slaan Twee jaar. om- de
aangriinendp beWdents ter zijde
te schuiven en terug te vallen in
een on'zipid moraliseren. Wij v?r
oordelen d?ze film. omdat de eni
ge wezenhike oorlogsdichter die
wij tot nu toe hebben vermógen
te ontdekken, op een ziispoor
werd gerangeerd.
Hans Carossa's woorden gèwor
den ons tot een pijnlijke waar
heid: ..In den Jahren der Prti
fung und Eniedrigung wenn das
Volk zur Ord? schant. w!rd der
Dichter st-ts nm naehsten sein".
Want, toen Drauscen vor der
Ttir" op 21 November 1947. één
dag na de dood van de dichter,
ln Hambu-g werd opgevoerd,
toen w rd Borch'ert posthuum
bewierookt, toen vele Duitse
zender 's diehters woorden via de
radio over het gekwelde en hon
gerende land voerden toen schre
ven duizenden jonge Duitsers:
„Wir haben dich gehört und
verstanden!" Terwijl men nu de
Drachtige nntsfèlie«d eerUike en
daarom met aangrijpende tra
giek geladen confessiP ln een
film niet meer aandurft..:?
Wij veroordelen voorts d? film,
omdat door de omwerking' van
het slot haar elke dieper»,' tedoe
ling en elke wezenlijke kracht
ontnomen wordt. Borchert's gan
se stuk immirs is er op gericht,
de mens radeloos en v rtvviifeld
in een absolute leegte te plaatsen.
Het kan sl-chts als een gruwza
me dissonant werken wanneer ln
het siot God plotseling om een
hoek komt zien, en de twee mens
jes doet zeggen. „Laten we, steu
nend op elkaar, toch maar de
weg naar het leven wagen
O men begrljpe ons wel, wij
zullen de laatsten zijn, die ons
wensen te keren van de strijd
om verheffing, door maar passief
te blijven weeklagen in onze
troosteloze zelfvers trikking. In
tegendeel! Maar wij wensen een
strijd die krachtdadig ls die een
stoutmoedig vigoroso blijkt een
strijd waar zlèl in ligt! Wij heb
ben een afschuw van h?t holle ze
depreken, het stomme moralise
ren, zoals dat heden ten dage
toch zo érg veel gebeurtNeen
wij wensen die g: schonden zielen
nl?t slechts muiltjes te geven,
opdat ze niet zo'n leven maken
En, met betrekking- tot de film
waarover wil spreken een b?
ljjdenls van Borchert zegt ons on
eindig veel meer dan het zwakke
en welhaast kinderlijke dispensa
tie vinden voor de ellende die
ons belaagt.
Het heeft ons dikwijls verwon
derd, dat ?r in de Nederlandse
couranten en tijdschriften zo wei
nig wordt gesproken over Wolf
gang Borchert. Onze verwonde
ring gewerd tot verbazing toen
wij ln „Vrij Nederland" (19/11/
'49) een artikel van een zekere
Schouwenburg aantroffen, die
over de film „Liebe '47" woord?
lijk schrijft: „Deze film ls predi
king. Prediking van het Evange
11e. Dat is zij geworden door h?t
slot. dat het toneelstuk mist". Ge
begrijpt, van Schouwenburg is
weer één van die vele dienaren
van één van die vele confrérieën
om der wille van het goede. En
wij kunnen hem nog niets ten kwa
de du'den ook. D:ze mensen kun
nen de ongelooflijke verschillen
tussen hun generatie en de huidi
ge niet overzien: Hun generatie,
die vanaf zijn prille jaren een I
Godsbesef heeft meegekregen dat
hem door de tijden van diepste el
lende zou voeren en de huidige.
die in een Goddeloze tijd opge
groeidP en die "u, uit angst zich
een God tracht vior tP stellen, of
die even onvolmaakt zich
een ex'stente philosofi? schept..
Inmiddels Borchert. daar s'a je
nu. uitgerangeerd op een zijspocr.
Je hebt geliik gekregen, wat be
treft de woorden die je voor in
Je stuk schreef: „Ein Stück das
kein Theater spielen und kein Pu
blikum sehen will"
En jullie, film .fabriceerders"
en achtenswaardige van Sehou
wenburg confraters daar sta jul
lie nu! Wij glimlachenOver
de schillen, die met Jullie goed
dunken Borchert in het gezicht
werden geworpen wensen wij al
niet meer te spréken. Maar nog
éénmaal moe*en wij er de nadruk
op leggen .dat Jullie niet begre
pen hebt dat het stuk met hand
having van het oorspronkelijke
einde veel meer effect in de lijn
van Jullie kerkelijke en andere
coterletjes zou hebben gehad, dan
nu. met dit krachteloze gemoraV
seer. dat het werk Iedere wezenlü
ke bedoeling en iedere diepere
kracht apart ontneemt. De huid'
ge avant garde, voor zover beelf
tigd met een ru1mP blik. zal JuWp
woorden Intolerabel oordelen! En
niet anders!
me best omstandigheden inden
ken waarin ik zelf op leven en
dood zou vechten voor de vrij
he.d ef voor de vrijheid of hei
leven van mijn kinderen. Maar
eervol? Neen. dat wil er bij Nel
slecht in.
Ln ais we spreken oy r de eei
vonaaaen vun een roemvol ie
ger, dan zijn we aardig op weg
om te verauitsen. Daar werd ae
eer van h-t ^ger de roem van
ue oouog toe i» soort my»ue vei
heven, het was zelfs zo erg, da.
de militaire kuek er een soort eer
op na meende te moeien houden.
En lk vind het wel erg, dat we
in Nederland nu de zuido soort
termen op na gaan houden. Nog
erger vind ik het, dat die termen
genruikt worden door een com
missie die is uitgezonden om een
o cerzoek ln ie stelien naar
wreedheden die door Nederland
se soldaten zouden zijn bedreven.
Het is best mogelijk, dat die com
missie haar arbeid voortreffelijk
heelt verricht, ze ls m i. verkeerd
Ingesteld.
Er is in geen enkele oorlog spra
ke van een eervol gedrag- hike
oorlog vind ik obeeryöL' Zelfs al
mo?t hij gevöerd worden om je
tP verdedigen. Want' door. de
wreedheid van de oorlog;' ^pmen
zelfs bij fatsoenlijke mensen de
laagste instincten .boven. Het in
stlnct spreekt ten woordjemee.
De drang om 'te blijven leven
Ikan slechts vervulling vinden,
door and réri te doden. En ln
dat doden ligt'iéts oneervols 'al.
We hewwe vl.dpn week toch zo
verlegen lacht ln de skeerwinkel,
dat we dochte dat we er in bloive
zouwe. En nou warft er miskien
wel een stik of wat weesd, die
d er bar in geno'en hadden, maar
wal benne veuls te veul an dut on
dermaanse tranendal wend, dat
wal hewwe deer nag langgien zin
ln.
Jullie wete allegaar wel hoe ut
gaat op een durp As er wat be
zonders an de hand ls, den moete
ze allegaar gnap voor dP dag kom
me en den gaat ut hel? durp nel
de barrebier. Ik spreek vezelf
over de manne. Wat d? vrouwe
deen 2"'at ons niet an en deer
nmVe w nk maa>" u» liefst buiten
bloive. Miskien dat Nel deer wel
ut ien en aar van vertelle kan.
Maar den is ut in de skeerwin
kei hlllegaar een invasie Dat op
zo'n eivend kroig je verlegen veul
vre-mde eende in de boit. En ve
zelf veugels va ndiverse pluimage.
En ln de regel benne die lui niet
op er mondje vallen. Ze heww ut
hougste woord en de gewooe klan
te, dat benne wai den die houwe
er oigen wat op de achtergrond
Want ut is wel derus leuk om zo
maar te luisteren. Vooral asde lui
die den zo veul praatjes make er
niks gien erg in hewwe. dat die
verhale in de krant komme kenne
Afon. dut Is den de Inloiding en
nou begint ut spul den maar.
Die klrrels wazze baseroete. Je
konne wel hore. dat ze wat. op er
kerfstok badde. En nou wel gier
misdade. Wel nel, van die vergrol
pe tenten alle m^°,°h'ke bepalin
ge, zoas een skeioie smokkelc of
•'■n bru^e bone cf grc«"- u>-*e of
een endje snek. En da<? nou zo
wat oflounen, en as ut den een
'■^er wul, komme zewel derus voor
de dag over dP ervorlnge die ze
AMn jen had c
nou ut grootste woord.
Ut gong over bone En nou ben
ne we ut olgeluk kwnl+ raakt of
ut wlttp of bruine bone vare
maar dat doet er niet zo erg ven1
*oe. U* kwam h,cr on neer. dat c
zeuventien wore. Er
1 moste op een goet- dag voor
-""•i-it-f T*oi*cVoine.
Juin#» beeroipe dat ze dat nle'
"^zolUg vr>ntfP De hlivc>^> pp'
Want treft pitoM g-°id al
hei je er ok nag gienlens zo heel
veul mee dein. Afoin. we krege
ut verhaal in geur? en kleure tö
horen. En as je ut zo hoorde ver
tel Ie, den lag je krom van ot la
chen.
Zestien keer keek de rechter
over zoln brilletje en zestlpn keer
was er weer een slachtoffer, die I
"weihonderd of twefhnnderd voif
tig gulden boete betale most.
En toe kwam nommer z uven
tien an de beurt. En leit mP die
nou toch vrai sproken worre.
Je begrofpe, ze haddP de smoor
ln dat hullie bo~te betale moste,
maar ze haddP nag veul meer de
smoor in. dat die aar er deur lou
pen was. Want Ja, we eunne me
kaar allegaar ut best*, maa- aWen
as nt ons zelf ok best vaat Aars
hewwe Wp maar ut Mef<d de
bure ok een beet.te
heww°. En nmiwsk'pHg ze waz
ze hoe dfe die k'rrel dat arrtn'd
had. nei mense. dat stak eo krau
niet Hal had eten nis', voor JP ze
persies v'rteld had hoP de vurk
in de steel zat.
En olndeluk kwam de aap uit i
dP mouw. Hai had eers* ok twel
honderd gulden 'euaen um hore
of sen En toe had !e dp rpPhtPf
een keer ankeken en hol had «u I
vroegen, ho? ut met vt
cong dat fP !n de ktdn had. Afoin
das eer» rare vraag zo recht op de
man of.
En toe die rechter ?en beetie
verwonderd keken had le
met mper vawevpna Ja H dat. var
ken van die en die. Wal noeme
vezelf gien namé.
En hai maakte er nag épn n^u
vel'mentjp bal. da* nt um toch
har slecht z'nde, dat ie vno** p~-i
onnozel hpptip Wo zo vpwT boptQ
betal? most. En den maa»* weor
av?r da* vo**vovi vvA-i^v, s nfi
of le ut klaar speult heb das ons
een raadsel, maar hai werd vraï
sproken. En er vezelf verskrlkke
luk v?ul lol over hewwe En dat
koor, dat zo toevallig een keer 'n
de skeerwinkel zat had pr rtag
veul meer lol over. En kankere dat
ze dede. Want. Ja. ut smaavte ze
toch niet dat hullie wel boetp be
"•ld hadde.
Wul Jullie wel gelouve dat ut hil
legaar oprustlgde toe ze weg waa
zp EntoP kek° wai mekaa" nn.
Wai, dat benne dp trouwo klan te
Dp barrebier en Kees en
Janus en Tinus en nag e/m naar.
En we knlpougde "rus teuren me
kaar.
Op ut lest vroeg de barrebier:
Nou. wat zegge Jullie er van?
No. zoi Kees op ut :ect en hal
heb ok al een krer een boe'e had,
dat hai staat met u* gerecht niet
dereki op goeie voet No dat weet
ik niet. Je moete voo'z'chtig veze
met zokke verhaaltjes. Maar as ut
niet waar is ,den i« nt goed von
den. En wai heww® va^pivp^d
goed vermaakt vnr?/»PO.
In het bijzonder over Borch-ri's
toiieeisiuk „Druussen vor der
ïur" spreken wy L* deze koiuni
men. Duarioe is een samenvat
tuig van ae unrjguc nooazaak.
net gescnonaen en v rwoste
Dui^iana van viak na de ooriug.
\vij zien een raueiuos man (Ee.s
ma,-in> in vertwUfiüng aan ae
Ljoe staan, hij wil verge-eihe.o
zo:ken m net waier. Hij weneii
een ugenblik twee stemmen roe
pen hem van de waikant toe. De
duod, weigeaaan en t vreden, die
hem zcgi dat het water mild en
moederlijk ls. God daarnevens,
scuam i en gekeerd m zijn eigen
droeienis. God die Beekman
trachi te weerhouden.
Terwijl Beekman de twee st:m
men een gevecht in zijn ziei ziet
voeren, komt een meisje nader
Zu vermag hem te doen ontwa
ken uit zijn verdoving en neemt
hem mee naar haar woning. B i
clc gevoelen toenadering. Zoals
Beekman thuisgekomen had erva
ren dat zijn vrouw een ander le
vensgezel had gévohden. zo had
het inelsj- een man. die ln Rus
land was gebleven. De Jonge
vrouw beivloedt Beekman die
weer de verbintenis waagt te ves
tigen met h?t leven. Dapper
keert hij zich wee.' haar d. reall
telt. Eerst wenst hij zijn kapitein
op te zoeken. Dip had hem eens
in Rusland, de veranwoordelijk
heid opgedragen voor twintig
man. Elf waren er de dood ln gé
lopen. Nu wil hij de kapitein d
*e verantwoordelijkheid terugge
ven. Hoort echter, hoe deze bul
ft at zal ik toch bifj zijn, ais
alle Nederlands? soldaten uit In
dooesië terug zijn. Misschien ben
lk wat te gevoelig en te aantrek
kelijk, maar telkens als er een
terugkomt in mijn woonplaats en
lk zie de versierde erepoorten en
de vlaggen en ik lees over feeste
lijkheden die aan diP jongens be
reid worden, kan ik me niet ont
trekken aan de indruk, dat het
voor die jongens en voor hun fa
mille natuurlijk buitengewoon
prettig is en dat ze reden hebben
om feest te vieren, maar
Dat het dubbel hard ls voor de
genen, die hun zoon niet, m;er of
verminkt terug krijgen. &u weet
ik wc', dat men daar niet eeuwig
om kan .treuren maar lk vind
het voor al die mensen toch een
aard gelag en .ik vraag m? wel
ens af, of we niet beter deden,
om de blijdschap wat meer b!n
tc houden.
Maar om nog meer redenen
zal'ik blij zijn als die hel? historie
achter de rug is. "We hebben er
ni?t zo'n heel mooi figuur gesla
gen. Al wil ik er direct aan toe
voegen, dat lk graag wil geloven,
dat ook de Indonesiërs niet zulke
heilige boontjes zijn. Maar ln der
gelijke strijd worden steeds on
mensciijkbeoen gepleegd. Al zou
men het soms anders zeggen.
Toen ik b.v. deze week in een
krant las dat de commissie, die
naar Indonesië is uitgezonden om
een onderzoek in te stellen naar
de vermeende en beweerde gru
weldaden van het Nedrlaodse le
ger terug is gekomen en dat een
der woordvoerders verklaarde dat
de eer van het leger niet was aan
getast,dan begint het mé een
beetje te kriebelen.
Vooral als jp wat verdek op
leest, dat ér geen sprake van is,
dat er in Zuid Cehbes mee* dan
tienduizend mensen zoudenzijn
vermoord door de troep van' kapi
tein Westerling. Hoewel hef. er
<)an weewaren, wordt erniet bij
verm?ld. Wat kan het ine ook
eigenlijk schelen.
Wat doet het gefél er toe. Al
waren h?t er sie chs tien geweest,
dan waren het ér tien te veel.
Maar waar lk over liep te pidke
ren was deze vraag: Kan men bij
een 'léger Juister gezégd, kan
men bij het plegen van oörlo'gs
e.andeliDgen nog wel van eer
sprekeii?
En geloof nu niet. dat Ik zo'n
verwoede poclfistp ben. Ik kan
WOLLEN JURKJES
Ook bt) ons dagelijkse werk, of dit nu ln huis
of op kantoor is, willen wij graag goed voor
de dag komen. Gelukkig is dat tegenwoordig
niet meer zo heel moeilijk Een soepel wollen
stofje, dat heus niet zo erg duur hoeft te zijn,
en een goed knippatroon zullen ons. als we
maar een beetje handigheid hebben, daarbij
helpen. Wat geeft het niet een extra voldoe
ning als we ons japonnetje, dat we zo veel
dragen, zelf hebben gemaakt. We voelen ons
er dan nog meer ln thuis dan wanneer we de
jurk hebben gekocht.
Beide modellen, die we hierbij afbeelden,
hebben een banenrok en een driekwart lange
mouw, die van een brede manchet is voor
zien. Zo'n mouw ls ln het werk wellicht prac-
tischer dan een lange. En als het te koud ls.
kunnen we altijd een vestje aantrekken.
K 3692/2. Heel gedistingeerd en modieus ls
deze japon. Eventueel dragen we er een witte
piqué-kraag op. Het model sluit middenvoor
met knopen en ls getailleerd. Er wordt een
ceintuur op gedragen. De achterkant van de rok is tweebaans, de
voorkant bestaat uit drie banen. Benodigd voor 90 cm. bovenwijdte
ongeveer 3 m. stof van 140 cm. breedte.
K 3693/2. Voor een minder slank figuur ls dit een zeer afkledend
model De figuurnaden in de rok eindigen ln kleine plooitjes. Beno
digd voor 98 cm. bovenwijdte ongeveer 2.80 m. stof van 140 cm.
breedte.
De knippatronen van deze modellen zijn bij vooruitbetaling per
postwissel k 1 0.95 bij ..Bella' Patronen Service, Kromme Nieuwe
Gracht 66. Utrecht, te bestellen.
K 3692/2 is verkrijgbaar voor 90, 96 en 102 cm. K 3693/2 voor 90, 98
en 116 cm. bovenwijdte.
!>ze modellen zijn overgenomen uit „Bella". Het Nieuwe Modeblad
gebeurt het ook op de meest „hu
mane" wijze.
Misschien heeft u ook wel eens
oorlogsromans gelezen. En mis
schien heeft het u ook wel getroi
fen dat men er zelfs de zacü.moe
digst? mens in uitgebeeld vindt
als iemand, die in koelen bloede
anderen doodt om Jat het eigen
lijfsbehoud het eist.
Ik geloof niet in de eer van een
leger. Of laat ik het and?rs zeg
gen. Ik geloof slechts iü de eer
van een leger,, wanneer het niet
gebruikt wordt. Maar wanneer
het gebruikt wordt voor oorlogs
doeleinden ,dan is er geen sprake
meer van eer of oneer. Dan vecht
h?t voor zijn behoud. En in naam
van dat behoud worden zelfs de
meest oneervolle handelingen be
dreven als de nood maar aan de
man komt.
Ik w.-et niet, waarde lezeressen,
of u begrijpt wat ik bedoel. Ik
vind het onderwerp nogal moei
lijk en ik moet me aan de toege
m-'.en ruimte houden.
Het is niet mijn bedoeling om
ook maar een Nederlandse sol
daat te kwetsen. Ze zullen ni:t
slechter en niet beter zijn dan an
dere soldaten. Maar lk wil ?r te
gen op komen ,dat men van on
vorschilhg welk leger een- instel
Jlng- maakt dat..er een bepaalde
eer op nahoudt,, Elk leger bestaat
uit verschillende Indlviduën
de omstandigheden maken dat
dl? indlviduën zich ln bepaalde
omst^ndigheen goed of mind.r
goed gëdrógén. NEL
Een Engels Instituut voor Wegen
bouw kondigt een nieuwe periode
van asfaltgebruik aan. Men is er r L
ln geslaagd witachtig asfalt te ver
vaardigen door toevoeging van ge
brande vuursteen en een harsachtig
bindmiddel „Cados", volgens een be
richt in Het Financieel Dagblad. Ver
volgens worden verschillende kleur
stoffen door de massa gemengd,
waardoor het wegdek crème, geel
rood, blauw of groen kan v jrden
gemaakt. Men moet niet denken, dat
dit alleen een aardigheidje is, want t
heeft wel degelijk zijn nut. Ten eer
ste kan men verschillende soorten
wegen een andere kleur geven, dus
bijv. voorrangs wegen o»n ander*
k-ieur dan wegen voor algemeen ver
keer Ook kan men parket rgedeeiten
mei een eigen kleur maiT.eren, ter
wijl letters of tekens gemakkelijk in
bet wegdek kunnen w«iden aange
bracht. Tenslotte zal het w.'Uichi mo
gelijk worden hierdoor de asfaltwe
gen te beschermen tegen zonnehitte.
Hei zwarte asfalt neemt ai. veel
v ara»te op, terwijl lichte kleuren Cs
wmm.e-stralen weerkaatsen. Daar
door v orden zwarte wegen bij felle
zjn veel heter dan lichter gekleurde.
Dat is ook de reden, waarom beton
wegen in de zomer niet zo slecht
voor dc banden zijn als asfalt. Beton
heeft echter het nadeel, dat h.-t bij
hitte hevig schittert, hetgeen voar de
ogen van de bestuurders buitenge
woon vermoeiend is. Het is heel goed
mogelijk, dat het nieuwe procédé zal
leiden tot een kleur van het wegdek
die niet gloeiend wordt en toch niet
verblindend werkt.
EVAA|U.IJKB PKKPARATEN
De wereldgezondheidsorgaiïi»».»*!*
heeft de aandacht gevestigd op de
gevaren vau misbruik van nicuve
synthetische geneesmiddelen en aan
gedrongen op internationale eontia-
lo op dergelijke preparaten volgens
het 1 December J.l. te Parijs getekm
de protcol. Het comité van doekn.1-
digeu ondevzocht een tiontal produs-
ten o.a. het reeds in Europa aan «le
markt, gebrachte verdovingsmi Wel
krobemirtone. dat bijzonder gevaar
lijk werd geacht bij geregeld gebruik
Een Amerikaanse maatschappij, die
plannen had opgevat om tot produc
tie van dit preparaat over te ga»in,
heeft in verband met do gevaarlijk
heid ervan h'or 'och v.->n
