£)e C Uttnaaiéer N.-HOLLANDSE 1 'PERS 1945 Volksstemming in België brengt oplossing Koningskwestie nog niet nader Vakverenigingen roepen op tot krachtig verzet Kabinetscrisis of Kamerontbinding De uitslagen van de arrondissementen Laatste nieuws Auto over de kop "Brand veroorzaakt grote schade op de „Johanv. Oldenbarnevelt" 's Werelds zwaarste vliegramp: 79 doden bij Cardiff Bootreizen van 7 dagen op het IJselmeer Wat nu Leopold? |e JAARGANG NVMMCJt J29 MAANDAG JJ MAART 19.'. CttfBT» Btiehttnf .De Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Atw Abonnementen f 0.30 per week 1 IJS per maand i 3.65 per kwart bjj vooruitbet Advertenties 14 ct p. ma, familieberichten 18 cent Bij contract aanzienlijke korting Veiantw. redacteuri J. r. Zoonea I Bureau. Ridderstraat, hoek Oudegracht TeL K 220&3971 Gisteren heeft het Belgische volk zich uitgesproken door middel van de Volksraadpleging over de al of niet terugkeer van zijn Koning Leopold III. Het *Ja" en *ncen" dat reeds aanleiding gaf tot zoveel tweespalt en strijd in alle lagen var. de bevolking. Schijnbaar In de beginne weinig belangstelling tonende, laaiden de hartstochten op hoe meer dc dog van de stemming naderde. Daarom deed de regering een beroep op het volk om tijdens de Volksraadpleging orde en rust te bewaren, en zich na bekendmaking van de nitslag van demon- stratles te ontbonden, opdat Prins Regent Karei en Regering de resultaten in een atmosfeer van kalmte kunnen bestuderen. Een beroep dat zeker gedaan mocht worden wanneer men terugziet op de gebeurtenissen van de laatste dagen. Steeds meer nam de propaganda-campagne voor of tegen de Koning in hevigheid toe, terwijl het aantal aanplakbiljetten wet ,,ja" en „ueeu" zieh zienderogen uitbreidde. Voor 'Je ramen der koningsgezindea ver schenen steeds meer foto's van de Koning. Overal in den lande werden grote betogingen gehouden, die een steeds rumoeriger karakter gingen dragen. Overdag gaf het stadsbeeld van Brussel een rnstige en normale indruk maar onder deze oppcrvlakte >un ru t woedde en gistte het en werden des nachts ware veldslagen tnssen voor- en tegenstanders geleverd. Hierbij roerden zlcli vooral de studenten van de Vrije Universiteit, die voor het merendeel anti-koningsge zind zijn. Dé gevolgen van deze botsingen bleven beperkt tot bioednenzen terwijl bij deze ..ontmoetingen" de meer vreedzame wapens als lachgas en stinkbommen worde gebruikt De plak ploegen maakten zieh van het mate rlaal van hun tegenstanders meester, stookten er een soort kampvnnr van en voerden er Indianendaiisex rondom nlt. Prinses Josepliine Cluirlotte komt stemme». Uit eerdere bezoeken weten wij. hoe enthousiast de Belgen zich uit ten, wanneer Prinses Josephine Charlotte de 22-jarige dochter van Ko ning Leopold naar haar land kwam. Dat was ook nu het geval toen zi. Vrijdagavond per vliegtuig op liet vliegveld bij Brussel arriveerde om Zondag baar stem als Belgisch bui* geres uit te brengen. Natuurlijk enige duizenden enthousiaste Belgen 3000 die het poli- li ordon doorbraken en het vliegtuig omringden, waardoor het voor de Prinses onmogelijk was dit te verlaten. Zelfs de brandweerauto's van het vliegvel I vermochten niet het enthousiasme te blussen. Zij wei den bestormd en gaven toen de strijd maar op. Alleen na een korte toe spraak van de Minister van Binnenlandse Zaken, Albert de Vleeschaau- wur werd er ruimte gemaakt. Vele bloemstukken had zij in ontvangst te nemen en werd zij op haar weg naar Laeken door de bevolking har telijk toegejuicht. ERNSTIGE INCIDENTEN fE BRUSSEL. BRANDENDE PIJLEN REVOLVERSCHO- TEN EN BONTOEN*. Zaterdagavond aan de vooravond van de Volksraadpleging heerste or een onnatuurlijke rust in België onnatuurlijk ook al, omdat in de nacht van Vrijdag op Zaterdag te Brussel de ernstigste incidenten Kinds het begin van de campagne der politieke partijen plaats vonden. Er zijn evenwel geen slachtoffers te betreuren. Voor het hoofdkwartier van de So cialistische partij te Brussel was op een stellage een reusachtig aanplak biljet aangebracht, waarhi er bij de Belgen op aan werd gedrongen tegen de terugkeer van Koning Leopold re s.emmen. Vrijdagavond reed een met mannen gevulde jeep, die werd be geleid doro drie auto's, langs de stel lage. Uit de jeep werden brandende pijlen op het aanplakbiljet afgescno ten. Een uur later vond een tweede aanval plaats. Opnieuw reed een jeep ditmaal met zes inzittenden, langs het gebouw. Uit de jeep werden re volverschoten op de ramen van het Socialistische hoofdkwartier gelost, waardoor ruiten werden verbrijzeld. Nog later werden uit een snel voor bijrijdende auto bommen van eigen fabrikaat op het gebouw der Brussel kg Socialistische partij geworpen. Er is echter geen schade aangericht. De Overheid heeft alle maatregelen genomen om de orde Indien vereist, met krachtige hand te kunnen hand haven. Aan de politie zijn traangas- bommen uitgereikt. In de kazernes worden troepen gereed gehouden, om. 7.0 nodig onverwijld te kunnen ingrij pen. Vooraanstaande Belgische politici waren bezorgd. De voorzitter van de Christelijke (Katholieke) Volkspartij Baron Frans van de Straten Waillet, verklaarde: „de Volksraadpleging is het ernstigste grondwettelijke vraag stuk, waarvoor België ooit heeft ge staan." Een andere Belgische veteraan-po liticus verklaarde: ,,de Volksraadple ging dreigt ons land horizontaal en verticaal te splijten. Namelijk hori zontaal tussen Vlamingen en Walen en verticaal tussen rechtse en linkse partijen en tussen hogere en lagere standen." Verscheidene personen liepen Zon dagmorgen, voor de opening van de stembureaus, verwondingen op bij ongeregeldheden in de Brusselse voor s ;id Sehaerbeek. Anti-Leopoldisten r eigen oF zannRschSjn - c 1 7- n <t at eujfc enkele buien, voornamelijk in de Noord westelijke helft van het land. Langs de Wadden kust 3f en toe nog krachtige overigens meeat matige westelijke <k>tN Westelijke wind. Na een nacht met op verschillende pla.itsen zware en bijna overal lichte nachtvorst, overdag onge veer dezelfde temperatuur als gister. trachtten drie vrachtauto's volgela den met Leopoldisten, tot stilstand te brengen door een bekogeling met flessen. Een der eersten, die Zondagmorgen hun stem uitbrachten was de 73-ja- rige Koningin Ellsabeth, de moeder van koning Leopold. die vrijwel on opgemerkt het stemlokaal binnen kwam. Koning Leopold» dochter daarente gen, de 22-jarige prlnsse Josephine Charjotte, die even later in hetzelfde lokaal haar stem uitbracht, ontving een overdonderende ovatie. Een koor van stemmen, die onaf gebroken „Leopold, Leopold" riepen, begeleidde haar op haar tocht naar de stembus en hoog boven haar hoofd schreef een vliegtuig „oui - ja" in de lucht. Koning Leopold kon zelf in zijn vil la aan het Mèer van Geneve weinig meer doen, dan rusteloos door zijn kamer op en neer lopen, terwijl hij op berichten uit Brussel wachtte. De koning weigerde elk commen taar. Journalisten en persfotografen werden niet toegelaten. Hij heeft ech ter reeds meegedeeld, dat hij op de troon zal terugkeren, wanneer meer dan 55 procent vande Beigen „ja" siemt. De Socialisten zijn echter van me ning, datde koning niet zonder twee derden meerderheid kan terugkeren De uiteindelijke beslissing berust ech ter bij het Parlement. Algemeen is men er echter van over tuigd. dat België aan de vooravond van een golf van onrust staat, wta ook het resultaat der Volksraadple ging is. Het onder socialistische leiding staande Algemene Vakverbond heelt de arbeiders opgeroepen zich „uit alle macht" tegen de terugkeer van de koning te verzetten. Het Belgische kabinet zal heden bijeenkomen en Dinsdag zal premier Eyekens een onderhoud met de ko- nign hebben. Volgens de eerste schatting heeft 6 procent der Belgen niet aan de stemplicht voldaan. Zij kunnen met 300 francs worden beboet. Ook de vrouwen toonden grote be langstelling voor de sfcearanhg. De non eet)es waren reeds vroeg op het pad SPAAK, BEZORGD OVER DE TOEKOMST VAN BELG1E Het eerste arrondissement waar van de volledige uitslag bekend was. was YPEREN, waar 54109 stemman (76,12 procent) voor de koning wer den uitgebracht en 16.981 stemmen (23.88 procent) tegen de koning. 3011 stemmen waren blanco. VERVIERS: aantal ja-stemmen fo- taal 81.262 (59.71 procent) neen-stem men 54.931 (40,3 pet.) GENT: Blanco en ongeldig 9809, jastemmen 224.874 (76.6 pet.) tegen 93.634 neenstemmen (29.4 pet.) BRUGGE: Ja S3.623 (72.5 pet.) n=en 32.273 27.5 pet.) Blanco en ongeldig 8677. TURNHOUT: ja 110 576 (84.41 pet.) neen 20.430 (15.59 pet.) Blanco 3678. ST. NIKLAAS: ja 84 055 (77.7 pet.) neen 24.260 (22 3 pet.) Blanco 1833. ANTWERPEN: Ja 297 863 (63.01 pet) neen 174.837 (36.99 pet.) Blanco 12236 ROESSELARE: ja 96.196 (84.70 pet.) neen 17.377 (15.30 pet.) Blanco 3572. LEUVEN, ja 135.044 neen 46.066 blanco 7530. DOORNIK: ja 62.661 (43.53 pet.) - neen 81.275 (56.47 pet.) Blanco 4056. ZINNIK (SOIGNIES): ja 34.875 (34.4 pet.) neen 66.512 (65.6 pet.) Blanco 2566.. OUDENAERDE: Ja 46.607 (66.93 pet. neen 23.522 (33.07 pet.) Blanco 2371. DENDERMONDE: ja 72.223 (75.54 pet neen 23.3S3 (24.46 pet.) Blan co 2150. THUIN: Ja 34.529 (43 pet.) neen 45.717 (67 pet.) Blanco KORTRIJK: ja 114.198 (70.23 pet.) neen 48.411 (29.77 pet.) Blanco 5163. TONGEREN: ja 101.783 <84.31 pet.) neen 18.934 (16.69 pet.) Blanco BRUSSEL: ja 387.913 (48.1 pet.) - neei^ 117.400 (51.0 pet.) Blanco 26.773 AALST: ja 100.517 (68.63 pet.) neen 42.993 (29.36 pet.) Blanco 2924. NAMEN: ja 64.106 (48.45 pet.) neen •7.993 (51 55 pet.) Blanco 3401. AARLEN: ja 46.296 (65 pet.) neen 24.152 (35 pet.) Blanco 2079. HOEI-BORGWORMja 44.445 (41.8 pet.) neen 51.709 (58.2 pet.) Blanco 3132. HASSELT: ja 97.240 (82 33 pet.) neen 18.718 (17.67 pet.) Blanco 3504. CHARLEROI: Ja 86.003 (32.93 pet.) neen 175.163 (67.07 pet.) Blanco 7209 OSTENÜE. ja 82.652 (73 pet.) neen 20.998 (27 pet.) Blanco 4615. NI JVEL neen 66.9 ja 40.315 (37.59 pet.) -- 8 (62.41 pet.) Blanco 2843. MECHELEN: ja 106.640 (69.94 pet.) neen 45.744 (30.06 pet.) Blanco 3905. NEUFCHATEAU. VIRTON: Ja 37.400 (60.8 pet neen 20.293 <39.2 pet.) Blanco 1605. DINANT: ja 51,261 (59.71 pet.) -- neen 34.558 (40.29 pet.) Blanco 2237. LUIK: ja 119.160 <34.67 pet.) neen 224.550 (65.33 pet.) Blanco 9973. BERGEN: Ja 49.243 <31.21 pet.) neen 108.540 (68.79 pet.) Blanco 4467. Koning Leopold van België heeft bij de gister gehouden Volks raadpleging 57.72% van de uit gebrachte stemmen gekregen. KABINET BIJEEN Naar wij vernemen is het Belgische kabinet bijeenge komen ten einde de ontstane situatie te bespreken. De Ka tholieken stonden op het stand punt dat de Koning nu onver wijld moest terugkeren. De liberalen waren het daarmee niet eens. De mogelijkheid moet niet uitgesloten worden geacht dat het kabinet zal aftreden. In dat geval wordt de situatie zo. dat Kameront binding bijna onvermijdelijk wordt. Tenzij Leopold Zaterdagmorgen geschiedde ter hoogte vande Wasbekerlaan te Sas- senheim een ernstig auto-ongeluk. - - Een auto, komende uit de riehtiug Amsterdam geraakte in de berm van de weg en sloeg over de kop. De be stuurder L. B. wonende te Amster dam werd zeer ernstig gewond en per ziekenauto naar het Binnengast huis te Amsterdam vervoerd. De au to werd zwaar beschadigd. HOORN' JONGETJE OVERLEDEN TENGE VOLGE VAN AUTOPEDBOTSING Het tienjarige zoontje van de fa milie Entlus ie Hoorn is met zijn au toped zo ongelukkig tegen een muur gebotst dat hij een hersenbloeding op liep, tengevolge waarvan hij is over leden Vertrek naar Indonesië is nog onzeker Zaterdagmorgen is aan boord van het bijna 20.000 ton metende mail echip van de Stoomvaartmaatschap pij „Nederland" ,Johan van Olden- barnéveldt" een brand uitgebroken, die zich aanvankelijk ernstig liet aan zien. Een wachtsman van de maatschap pij, die dienst deed aan boord van het schip, bemerkte het vuur spoedig en waarschuwde de brandweer, voor dat het vuur zich had verspreid. Om streeks kwart voor drie snelden de eerste brandweerauto's de Javakade op fen om half vier werd het alarm „middelbrand" gegeven. Een half uur later uit voorzichtigheid gevolgd door het alarm „grote brand." het geen tot gevolg had, dat al het be schikbare brandweermaterieel zich op en om de ligplaats van het zee kasteel concentreerde. Zes motorspui ten, de drijvende spuit Jason, de nieu we ijsbreker en (le drijvende spuit Walvis, en de nodige materiaalwa gens kwamen van alle kanten toe snellen. Deze voorzorgsmaatregelen bleken echter overbodig, al kostte het grote moeite de brandhaard ie ontdekken. Een geweldige rookontwlk keling inde omgeving van de eetsalon van de eerste klasse, bemoeilijkte het werk in alle opzichten. Deze rook ontwikkeling was zo sterk dat een wachtsman van de maatschappij eu drie brandweermannen in de loop van de blussing bedwelmd geraakten Zij werden door de verpleger van de geneeskundige dienst behandeld. Hun toestand is niet ernstig. Pas tegen vijf uur gelukte het nauw DE ERNSTVGSTE RAMP in de geschiedenis der luchtvaart heeft gistermiddag nabij het vliegveld van Cardiff in Wales het leven gekost aan negen-en-zeventig mensen. Het ongeluk ge beurde met een AVROTudor V, Een toestel met een accomo datic voor 72 passagiers, dat met een vüf-koppige bemanning en 78 passagiers aan boord alt Ierland naar Wales terugkeerde. De inzittenden waren rugby-snpporters, die Zaterdag de wedstrijd IerlandWales hadden bezocht. De machine zou landen op het vliegveld Landow, miste echter de startbaan en trachtte daaran te stij gen. Ooggetuigen zagen hoe het toe stel in de lucht een slag over de kop maakte en vlak bij het dorpje Sig- gingston, 25 km van Cardiff, neer stortte. Het vloog niet in brand en vrijwel onmiddellijk nadat het op de grond terecht was gekomen strom pelden twee overlevenden naar een nabijgelegen boerderij. Ambulances, in totaal 60, waren zeer snel op de plaats van de ramp aanwezig. Nog zes mensen werden levend tussen de brokstukken vandaan gehaa.'d, doch vier van ben overleden spoedig. Het toestel behoorde aan een char ter-maatschappij en was voor de reis naar Ierland gehuurd. Nog nooit zijn zoveel mensen bij één vliegramp om het leven gekomen. Het trieste re cord stond op naam van een veron gelukte Skymaster, waarin vorig jaar bij Washington 55 mensen het leven lieten. keurig de plaats van de brandhaaiJ te bepalen. Deze bleek zich te bevin den in een van de hutten van het ci viele personeel aan bakboordzijde. - juist onder de brug, even boven de waterlijn van het schip gelegen. Er waren daar kapokmatrassen opgesla gen, die door tot nu toe onbekende oorzaak vlam hadden gevat en de verstikkende rook veroorzaakten. De ongeveer vijftien leden van de be manning die zich aan boord van de „Johan van Oldenbarneveldt" bevon den, hadden door alle maatregelen te nemen toen het alarm gegeven wos voorkomen, dat het vunr „lucht" kreeg en zich zou uitbreiden. Toon eenmaal de vuurhaard was gevonden bedwong de brandweer het gevaar spoedig. Om 5.42 kon dan ook geseind worden brand meester." De schade die ontstaan is, kan oo het ogenblik moeilijk worden bepaald doch wordt in ieder geval op enkele tienduizenden gnldens geraamd. Er wordt onderzocht of spoedrepa raties kunnen worden verricht, zodat het schip toch, zoals het plan was, Dinsdag a.s. naar Indonesië zal kun nen vetrekken. Het zou passagiers naar Djakarta brengen en op de thuis reis 2400 soldaten repatriëren. Het onderzoek naar de oorzaak is in handen van de Rijkspolitie te wa ter. Deze kon nog niet de oorzaak van de brand mededelen Deze zomer zullen buitenlandse en binnenlandse toeristen met een luxe kruiser, die een accomodatie heeft voor 50 passagiers,, een tocht kunnen maken van 7 dagen, die in de hoofd stad begint, over het IJsselmeer en de Waddenzee. Tal van plaatsen (Enkhufeen, Texel- Stavoren e.a.) worden aangedaan. Vandaar uit wor den excursies gemaakt naar beziens waardigheden (Alkmaarse kaas markt. inpolderingswerkzaamheden, Zuid-, Oost-polder, marken en Volen- dam enz.). De kruiser, die de naam Prinses Irene zal dragen, krijgt een bemanning van 20 koppen. De toch ten die eind April tot eind September worden georganiseerd, zullen de naam dragen van „See Holland Crui ses". Het ligt iu de bedoeling na af loop van het zomerseizoen naar de Middellandse zee te vertrekken daar van een der havens uit 14-daag- se tochten te maken. 1-JET BELGISCHE VOLK beeft A* zich polc zich uitgesproken. Koning Leo- ■d heeft ruim 57% van de uitge brachte geldige stemmen op zich verenigd. Wie meent dat de Koningskwestie i België daarmee is opgelost, vergist zich. Een koning behoort zich niet verkiezingscandidaat te laten de graderen. Daar zit een bepaald ver schil in met een republiek. Dan is men gewend aan candidaten en stem mingen. In België was de situatie ge heel anders. Daar kon men niet kie zen tussen verschillende personen. Daar lag de kwestie in feite zo, dat men moest oordelen over de houding van de koning. Daar betekende de uitspraak niet minder dan een votum van vertrouwen of wantrouwen. Nu zou men kunnen zeggen: De koning heeft het gewonnen. Hij heeft 'absolute meerderheid behaald en kan dus rustig zijn plaats inne men. Er zijn momenten, dat de meerder heid, dat is de helft 1 een niet voldoende is. We hebben het zelf juist in ons land beleefd. Ter gele genheid van de Indonesische kwestie had men zich op het standpunt ge steld, dat tweederde deel der Volks vertegenwoordiging achter de rege ring moest staan. Er kan op een dergelijke maatre gel kritiek worden uitgeoefend. We hebben er zelt bezwaren tegen ge opperd. Maar evenzeer is het juist, dat een Hoofd van een Staat in be paalde gevallen niet a's representa tief kan optreden, als een groot deel van het volk hem bepaald niet wil. Deze situatie is in België ontstaan. Om de toestanden juist te beoorde len moet men er rekening mee hou den, dat deze stemming een po itieke stemming is geweest. De C.V.P. heeft zich van Leopold meester gemaakt en zelden is er een fanatieker pro paganda gehouden met steun van de Kerk. Bovendien is het een stemming geweest die België in twee delen heeft gesplitst. De tegenstelling tus sen de Walen en de Vlamingen is scherper geworden dan ze in jaren is geweest. Een oplossing is dus niet gevon den. Leopo'd zelf had een meerder heid van 55% voldoende geacht. De Socialisten daarentegen eisen een meerderheid van tweederde. Op nieuw zal het Belgische Parlement zich moeten uitspreken. En daarbij zullen de Liberalen de ongenoeglijke positie innemen, waarbij ze de wip naar een bepaalde kant kunnen doen ovors'aan. Het is nog volkomen onduidelijk, wat er zal gebeuren. Er is een mo gelijkheid dat Leopold zal terugke ren. Dan konden we in België wel eens de toestand krijgen, die we in Nederland jarenlang hebben gehad. De toestand, waarin de Koning re geert tegen een bepaa'd deel der be volking. In ons land is het jaren lang zo geweest, dat Oranje door de reac tie werd misbruikt tegen de socia listen. Gaat het in België de zelfde kant op? Deze hele kwestie was niet nodig geweest. Het ging in België niet om de vraag Monarchie of Republiek. Het is slechts een bepaa'd doordrij ven van de C.V.P. geweest die zich tot elke prijs achter Leopold schaar de. Heeft ook in België het conser vatisme zich van de figuur van de Koning willen meester maken' Vragen die we nog niet kunnen be antwoorden. Dat onze Zuiderburen een rustige ontwikkeling op dit punt tegemoet gaan. wagen we te betwij felen. Tenzij Leopold de ogen onen gaan. v. Z. ali ^hhabn

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1950 | | pagina 1