Slechte, clandestiene „bouwsels
voor duur
geld
in Proftj^ur
De Terdw,
KAPPIE
Spijt en wanhoop
overal
Als de mens ongeduldig wordt.
Vier voorbeeldenzó moet 't niet
Vier voorbeeUleu van slecht
bouw.
en economisch niet verantwoordde woning-
Wederopbouw strijdt tegen slechte, dure woningen. Duizenden clandestie
ne lintjes op de hei", bonwsels, die nauwelijks het. praedlcnat „keel"
mogen dragen woonwagens, die alleen maar woonwagens heten, omdat
er een paar ijzeren schijven als wielen onder staan, deze „huizen" wor
den aan de goegemeente voor vele dnizenden verkocht. De woningnood is
ook op het platteland groot en daarvan maken allerlei lieden gebruik
oiii zich te verrijken. De mensen, vee al Jonggetrouwden, die hu» spaar
geld in deze soort woningen steken, znllen zieli binnen enkele jaren ge
dupeerd gevoelen. De levensduur van de meeste dezer stulpen varieert
tan 4 tot 15 jaar. Dan zal het ergste woningnoodleed wel geleden zijn.
zo redeneert men. Maar dan znllen ook honderdduizenden guldens aan
spaargeld in het niet verdwenen zijn. Men kun de aankoop van dergelijke
huisjes gerust als weggegooid geld bsehonwen".
Men hoort het in schier elke ge
meente: ..We hebben te weinig wo
ningen. we mogen niet voldoende bon
wen. Wat moeten we toch beginnen
met al die woningzoekenden? Ze lo
pen onze deuren plat en we kunnen
ze toch niet helpen".
In sommige gemeenten wordt het
bouwen van deze tijdelijke woningen
oogluikend toegestaan of zelfs ter
sluiks bevorderd. In een dorp in Ne
derland hebben znl's twee wethou
ders eigenhandig met hot bouwen
van woningen, die niet aan (le bouw
verordening voldoen, geholpen
..Flinke kerels" zei men iu dat
dorp ..Laat Den Haag maar naar de
maan lopen met al die voorschrif
ten en regels". Vier woningen op een
rij, middeu in een grasland, werden
zo gebouwd. Drie zijn er bewoond, nu
de huur van zeven op zes gulden per
week is teruggebracht. Degcen, die
het vierde ..huis" kreeg toegewezen,
wil er niet in.
..Primitief, tochtig, veel te klein"
Deze en andere klachten hoort men
over deze huisjes, die gemeente-ei
gendom ziju. uiten. .."Maar ja, we zijn
geholpen". Als er nu maar gauw alt
dere hulzen komen.
Dit is een van de vele outboezemin
gen over de bouw vau clandestiene
woningen, die wij tijdens een tocht
door het land vernamen. Wij spraken
niet leidende figuren vau wederop
bouw, burgemeesters en bewoners
van vele bouwsels, die ons op ver
zoek werden getoond.
Slap beleid of wanhoop in vele klei
nere gemeenten, toegevendheid van
Ced. Staten in sommige provincies
en lichte boeten die door sommige
rechtbanken aan de bouwers van
clandestine huizen worden opgelegd,
zijn de oorzaken, dat honderden en
honderden woningen verrijzen, die
normen van alle bouwverordeningen
tarten. Wij hebben huizen gezien vau
hout op weinig of geen fundering,
van asbestplatcn. ijzeren platen en
dergelijke materialen. De bouwwij
ze kan evenmin de toets van critiek
van woningbouwdeskundigeu door
staan. „En deze kastjes, die vaak 'n
ernstige bedreiging voor de gezond
heid der bewoners vormen, waarin
men zich arm woont en stookt, zul
len jn betrekkelijk korte tijd door de
eigenaren verlaten zijn. Dan zullen
er a-sociale elementen Intrekken,
waardoor weer haarden van ellende
voor vele gemeenten zullen ontstaan'
zo betoogde epn der velen, met wie
wij spraken
..Andere hulzen"
ïloe staat het nu eigenlijk met de
„andere huizen", de officiële die ge
bouwd mogeu worden? Iu ruwe trek
ken komt het hier op neer. dat ie
dere provincie overleg pleegt met
„wederopbouw" in Den Haag. Hier
wordt dan over het met rijkssteun
te bouwen kwantum woningen per
provincie beslist. In de provincie
wordt de portie dan verder over de
gemeenten verdeeld. Ieder krijgt een
part naar behoefte en verder wordt
en portie in reserve gehouden om in
gevallen van zeer bijzondere aard
nog een extra toewijzing gesubsi
dieerd bouwvolume te geven.
De gemeentebesturen hebben dan
tot taak om de hun toebedeelde ruim
'te over projecten te verdelen. Ged.
Staten en de provinciale diensten
voor volkshuisvesting en wederop
bouw houden daarbij een oogje in 't
zeil. Indien Hij de verdeling ernstige
fouten worden gemaakt, kan de be
voegdheid daartoe aan een gemeente
worden ontnomen. Het moge vreemd
klinken, maar dat gebeurt wel eens.
Maar waarom, zo vraagt menige
woningzoekende zich af, zijn al de
ze maatregelen getroffen? Er zijn
toch werkkrachten en materialen ge
noeg.
Het „waarom" hoort men van weder
opbouw. Om te beginnen kan sléchts
een beperkt bedrag per jaar aan sub
sidies worden gegeven. De staats
huishouding zou met grotere bedra
gen ontwricht worden.
Geen stoffige suffers
..Van overheidswege wordt alles
gedaan om de woningbouw te bevor
deren", zo hoorden wij herhaaldelijk
zeggen. „Denk niet. dat wij zulke
stoffige suffers zijn. die omwille van
de ambtenarij onze landgenoten vol
gens papieren plannetjes willen la
ten lopen en hunkeren. Indien men,
zoals. wij. dagelijks iu aanraking
kopit met de heersende nood en ellen
de. dan zou men zo graag anders wil
len. Wij kunnen het ons volkomen be
grijpen. dat de mensen clandestien
bouwen. Maar de dure. slechte krot
ten, die aan ongeduldige of wanhopi
ge landgenoten worden aangesmeerd
zullen wij tot bet uiterste bestrijden
Er zijn tal van redenen, die dat nood
zakelijk maken. Denk alleen al maar
eens aan de materialen, die bij het
bouwen van dergelijke prutsronrmel
voor solide bouw verloren gaan. Het
is eeu hemt bergend schandaal"
Wordt vervolgd
EN DE NIEUWE KOKSMAAT
24. Kappie kwam in een café terecht
waarvan de gasten meest zeelieden
waren. Het was er aardig vol, zodat
hij aan een tafeltje plaats moest ne
men waar al een paar mannen aan
zaten. Die mannen keken hem een
poosje onderzoekend aan en begon
nen toen te gniffelen en te fluisteren
met elkaar. ..Een mooie Chinees ben
jij!" zei één van hen tenslotte tegen
Kappie. „Je moet niet denken, dat je
ons wijs kunt maken, dat je er één
bent!" „Ik ben voor de drommel ook
geen Chinees!" zei Kappie woedend.
„Maar een paar smokkelaars vanChi
nezen hebben midden op zee m'n
eigen kleren gestolen en zijn er mee
vandoor gegaan!" ..Hoe zit dat?" vroeg
één der zeelieden verbaasd. „Dat lijkt
tne een raar verhaal'" Kappie vertel
de toen precies wat er gebeurd was
en hij 2ei ook. dat de politie nu ach
ter hem aan zat en dat zijn maat en
meester wel in de gevangenis zouden
zitten „Wc moeten die boeven van
smokkelaars zien te vinden!" zei één
der mannen, die de „Rooie" werd ge
noemd. omdat zijn haren rood waren.
„Ik zal je helpen zoeken, want ik
weet precies de wijk. waar dat soort
bij elkaar komt!" Kappie was dolblij
dat hij van iemand hulp gevonden
had en samen met de ..Rooie" liep hij
door kleine, donkere straatjes. In
tussen keek Kappie scherp om zich
heen. of hij soms ook de kok of diens
handlangers herkende en het viel hem
tegen, dat alle Chinezen zo op elkaar
leken!
Unksborcn: Houten woning van 1.7000.—. inhoud 150 m3 lOTensdunr
hoogstens 10 jaar. De kamerwanden 2jjn van board of bimscement-nla-
len. Fundering ontbreekt. Rechtsboven: Ceverfd plaatijzeren wratn.
op wieleu" van 60 ut5 inhoud, met board binnenbetimntering Afmeting 100x2.40 meter Totaaikosten nut
schuur, afvoer en waterleiding 75.150.—. De levensduur is niet te bepaien Links onder: Houten woniig m," e
veneeus een Mnnenbetlmmering van boardplaat. De fundering bestaat uitbetonstiepen De vloer is deel. V.»
tegels, deels van bout. De inbond 110 ut3 botiwkooten f2800 Levensduur maximum 10 jaar Recht, oude
Houten woningen met rieten daken, die eerst f7.— en thans f6- per week huur doen. Bouwkosten ner st,
t fundering betonplaat. Waterleiding en stroom aanwezig. Levensduur bij goed onderhoud, 15 jaar
VRIJDAG 24 MAART 1950
Hilversum I 402 m. VARA: 7.00
en 8.00 Nws. 8.18 Orgelspel CorSteyn
'8.50 Voor de vrouw, 9 00 Toscanini
dirigeert. VPRO: 10.00 Toespraak en
Morgenwijding. VARA: 10.30 Voor de
vrouw, 10.45 Lenteliederen, 11.00 Voor
dracht. 11.30 Accordeonorkest. AVRO:
12.00 The Skymasters. 12.33 Sport en
prognose. 12.45 Twee filmkomieken,
13.00 Nws. 13.15 The Avrolians. 13.45
Franse volksliedjes, 14.00 Kookpraatje
14.20 Bel Canto-uur, 15.00 Boeken
schouw, 15.20 Omroep kamerorkest.
VARA: 16.00 Orkest Geraldo, 16.30
Jeugduitzending, 17.00 Pianoduo. 17.20
Muzikale causerie, 18.00 Nws. 18.15
Kwartet Jan Coruwener, 18 40 Harp
spel door Rosa Spier, 19.00 Denk om
de bocht. 19.15 Accordeonorkest. 19.30
Cursus. 20 00 Nws. 20.05 Boeken. 20.10
Cellospel. 20.30 Mensen aan het werk.
21.00 Men vraagt en wij draaien. 21.25
Aether-forum. 2155 Buitenlands over
zicht, 22.10 Pennies from heaven.
VPRO: 22.40 Toespraak en Avond wij
ding. 23 00 Nws, 23.15 Concertgebouw
orkest.
Hilversum II 298 m. NCRV: 7.00
en 8.00 Nws, 7.30 en 8.15 Gram., 8.45
Vioolspel. 9.15 Voor de zieken. 950
Symphonisch concert. 10.30 Morgen
dienst. 1150 Marinierskapel. 11.30
Wolf programma. 12 00 Trio Fantasia.
12 33 Metropole orkest. 13.00 Nieuws.
13.15 Vrii en Blij. 13.45 Zigeunerkwin
tet. 14.00 Promenadeconcert (gr.).
14.40 Van oude en nieuwe schrijvers.
15.00 Sweelinck-kwartet. 15.30 Gram
SIT EKFOKTEN YOOK ENGELAND
De eerste vier van ongeveer 75 Sn
perforten zijn nit de Ver. Staten naar
Engeland vertrokken. De levering ge
schiedt op grond van het program
voor wupcnhulp aan geallieerde lan
den.
Twee Franse oefenvliegtuigen zijn
b.j Ton Ion met elkaar in botsing geko
men. De twee piloten kwamen om
het leven. Een der toestellen ontplof
te in de lucht.
ZWEDEN RIJFT NEUTRAAL
De Zweedse minister van buiten
landse zaken. 1'nden. heeft in de
Zweedse Tweede Kamer een uiteen
zetting gegeven over de richtlijnen
der Zweedse buitenlandse politiek,
waarin hij ondermeer verklaarde:
..Zweden blijft een politiek van neu
traliteit voeren, doch het zal zich
toeli tot het uiterste verdedigen, in
dien het zou worden aangevallen".
Hij voegde hieraan nog toe da» Zwa
den. bij het bepalen van -zijn buiten
landse politiek er niet van uitging
dat een oorlog aaustt.ande moet wor
den geacht. ..De Zweedse buitenland
se politiek is er in de eerste plaats
op gericht onze belangen in vredes
tijd te behartigen", verklaarde hij.
15.40 Declamatie. 1600 Nederlands
Kamerkwintet, 16.30 Harpcnsemble.
17.00 Orgelconcert, 17.30 Friese uit
zending. 18.00 Geestelijke liederen.
18.15 Lezing, 18.30 Strijdkrachten.
19.00 en 20.00 Nws. 20.05 Verzoek
programma. 20.30 Haak in. radiowed
strijd. 21.00 Geestelijke liederen, 21.45
Radio-Philharmonisch orkest. 22 45
Avondoverdenking. 23.00 Nws. 23.15
Licht orgelspel. 23.40 Strijkorkest.
WEEK Dl» VRIJE VOK1
Het meisje en dt jongeman, die de
vorige week te Snoek wareu aange
houden. verdacht van moord of dood
slag op een pasgeboren kindje zijn
na verhoor door de rechter-comm-s-
saris weer op vrije voelen gesteld.
III" KONINGIN JULI \N AFO.Nh>
De afdeling Marken van de Noord-
IIollandse vereniging „Het Wit
Kruis" onving een gtfte groot 125'to
van het koningin Julianufonds. na',
fonds ter bevordering van maatschap
pclijk werk. als bijdrage in de koe
ten van aanschaffing van een roën -
gennpparaat.
BELGISCHE BXLA N («STELLING
VOOR ZUDERZEIUISKIH.
In Belg ie blijkt een zeer grote be
langstelling te bestaan voor het Zul
derzeemuseum dat (leze zomer te
Enkhulzen geopend zal worden De
heer S. J. Ik»uina. directeur van het
museum is uitgenodigd om dertig le
zingen in diverse Belgische steden
te houden.
INTERN \TION VAL Z V NI.CON-
COURS ..I'OLYIIYMMA"
TE HAARLEM
Namen aa.i het internationaal con
cours van het Haarlemse „Polyliyni-
nia" 25 jaar geleden dit gemeng
de koor viert in Juni zijn gouden
feest twee buitenlandse koren deel
th. lis staan ingeschreven: Saengar-
kretseus Norgekoer nit Stockholm "No
ren uit Gent. Antwernen. Dcndermon
de en Luxemburg Met Engeland
wordt nog onderhandeld. Behalve de
ze buitenlands» koren zijn nog ruim
200») zangers en zangeresen inge
schreven.
door Ernst Klein
Een romantisch verhaal
uit da Griekae bergen
1
EERSTE HOOFDSTUK
Waarin de held van deze romantische
roversgeschiedenis alsmede zijn
pleegvader, voorgesteld wordt
Vitus, je moet trouwen, anders
wordt je nooit een behoorlijk mens,
zeide de oude Fuchs.
Ik deuk er niet aan. antwoordde
Vitus. Ik weet niets, waar aan ik
meer hot land heb dan aan behoorlij'
ke -mensen. Tot (lat soort behoren de
gluipers, de betweters, de afgunsti-
gen. kortom alle lieden, wier. enig le
vensdoel het is, andere mensen het le
ven onaangenaam te maken.
De oude Fuchs werd woedend
zoals altijd, wanneer liij met Vitus O-
ver diens levenswandel disputeerde.
Hij was een man van zestig jaar, Vi
tus was de helft jonger, „pleegva
der en pleegzoon" noemde men hen.
De vader maakte sedert 35 jaar deel
uit van rlo redactie der ..Welt" ln
■Weenen en schreef over de grote ge
beurtenissen vau zijn tijd. De zoon be
leefde zo. Die had als oorlogscorres
pondent alle oorlogen meegemaakt,
die er maar mee te maken wareu.
.•Hij had met de Rifkabyleu tegen de
tSpanjaarden, met de Torken tegen de
Macedonische benden gevochten.
Hij was de eerste, die per automo
biel de wereld rondgereden was. Do
▼ader leed aan ischias. De zoon had
leeds drie maal een kogel en twee
maal een messteek opgelopen. De va
der was e?n werkmachine. die nie
mand kende. De zoon een internatio
nale beroemdheid van de eerste rong
De oude Fuchs was dus woedend.
Wat had er van mij niet kuunan
worden, als ik getrouwd was? de
monstreerde hij.
Een nog groter dwaas, dan u nn
reeds bent, antwoordde de zoon mc.t
souvereine veronachtzaming van de
eerbied, die hij aan het grijze hoofd
en de smerige brilleglazeii van zij»
„vader" verschuldigd was.
Moord en doodslag! Uitbarsting
van de Vesivius, Mout Pele en Kra-
katau: het had alles in één minuut
plaats! De oude Fuchs ging in de
kleine eetkamer te keer. dat dc kop
jes en bordjes op de ontbijt.»fel dans
ten. Hij maakte zelfs zijn bril schoon
hetgeen bij hem steeds een teken
van grote woede was.
Kijk eens aan. lachte Vitus midden
in de donderbui, heb ik nu gelijk?
Wat hebt gij heel uw ellendige le
ven door gedaan?
Ik heb mijn plicht vervuld., brom
de de oude Fticbs. maar hij deed heel
bescheiden en klein. Jlij wist immers,
waarop de jongen /.inspeelde. Eu voor
alles wist liij, dat hij gelijk had!
Hebt u ook de eerste en voornaam
ste plicht vervuld? Die tegenover u
zelf? .Neen? U hebt u tot slaaf van
alle andeven gemaakt! Dwaas
dwaas! En wat zou uw geluk geweest
zijn. indien u getrouwd waart dan
had u vrouw en kinderen gehad, on
getwijfeld een heleboel kinderen! Nit
zo dik als u bentVerwacht u nu
werkelijk iets dergelijks van mij? Ter 1
wijl ik zu'n treurige mislukking als
u tot voorbeeld heb? Allah zij n ge
nadig. nu en in de toekomst maar
ik zweer, dat ik nooit levend ln han
den van een vrouw
Het geheimzinnige, grillige, ver
raderlijke. onberekenbare Iets. ilat
wij stervelingen in onze arm/uiige
hulpeloosheid noodlot noemen, heelt
niet gaarne dat ecu mens verplich
tingen voor de toekomst op zich
neemt, die voorbestemd lijken, om
aan de vrije heerschappij van 's le
vens wisselvalligheden paal en perk
ie stellen. Midden iu de eed. die Vi
tus Thavon juist aflegde stoorde liet
dan ookr.
De telefoon belde en brak de eed
in twee delen, waarvan bet laatulc
nooit voleindigd werd.
TWEEDE HOOFDSTUK
Yitus Thaiou krijgt een gevaarlij
ke opdracht.
De oude Fuchs nam de hoorn op.
Hier is Fuchs. redacteur der
De chef! fluisterde hij Vitus toe.
Laat hij zich ophangen! knorde de
ze. Kan. hij ons zelfs aan hel ontbijt
niet met rust laten?
Een der meest opmerkelijke eigen
schappen van Vitus Thavon was zijn
absolute onbevreesdheid voor de
..chef", zowel wat de persoon als
het begrip betreft. Ilij nam tegenover
deze verheven persoonlijkheid precies
dezelfde spottende, oneerbiedige hou
ding aau. ais tegenover alle andere
oudere heren, die hun leven achter "n
schrijftafel sleten.
De talrijke millioenen. de schitte
rende hoofdartikelen, de alles over
wegende invloed vau dokter Gottbelf
Martin, uitgever en enig aandeel
houder vau de „Welt", imponeerde
hem ai even weinig ais de vulkani
sche uitbarstingen van woede van
zijn „pleegvader".
Hij bleef doodkalm zitten en smeer -
een boterham, terwijl zij oude
vriend vanaf de uitgelopen pantoffels
aan zijn jichtige voeten tot aan de
dunne haren op zijn afgewerkt hoofd,
één en al gespannen aandacht was,
voor hetgeen zijn chef hem mede had
te delen. Uit d- enkele opmerkingen,
die de oude Fuchs zich veroorloofde
le maken, begreep Vitns, dat bet ge
sprok om zijn eigen belangrijke per
soon draaide.
Ja, hij is hier. riep Fuchs. terwijl
hij Vitus opgewoudeu toewenkte..
Wat zegt ti. dokter? Over een half
uur? Zeker, over een half uur zijn
wij op kantoor
Ilij hing de hoorn op en rende
naar ziju slaapkamer, om zich aan
te kleden. Vitus»dronk vooi de schrik
nog twee koppen koffie en dwong de
oude Fuchs er tenminste één te drin
ken. voor zij weggingen.
De chef trooude achter zijn schrijf
tafel en rookte op dit vroege uur een
dikke, zwarte liavane. Zijn beide em
ployé's schoof hij met een genadig
gebaar en kist Hamburgse sigaren
toe een verzucht ben plaats te nemen
Een belangrijke zaak. mijne heren
Een buitengewoon belangrijke zaak!
begon hij.
Nadat hij op deze wijze voor de no
dige spanning gezorgd had, ging hij
„iu medtas res".
Zoals gij weei is professor doctor
Martius van het Keizerlijk Arcbaeolo
gisch Instituut veertien dagen geleden
naar de Olympus vertrokken om daar
een onderzoek in te stellen naar een
legendarische Zens-tempel. waarvan
de ruinen ontdekt moeten zijn door
boeren, die bezig waren een bos te
dunnen. Van alle zijden heeft mt.n
professor Martins ten sterkste afge
raden erheen te gaan. aangezien dc
streek door Griekse rovers onveilig
gemaakt wordt. De Turkse regering
heeft hem eerst een pas gegeven, na
dat hij schriftelijk verklaard had,
dat hij op zijn eigen verantwoording
ging. Acht dagen geleden is hij van
uit Saloniki naar de Olympus vertrok
ken en eergisteren is hij in Kokonop-
los ik geloof tenminste, dat het
nest zo heet door Griekse bandie
ten gevangen genomen en ontvoerd.
- Zijn verdiende loon. grijnsde Vi
tus.
De chef glimlache genadig. Zo ver
hevea hij was ook hij had een
zwak voor de „zoon" van de oude
Fuchs en daarom vergaf hij hem veel
wat hij van anderen uiet geduld zon
hebben.
De grootste moeilijkheid komt
echter nog, ging hij voort. Wat wil
len de bandieten? Ken losgeld" Wie
moei dat betalen? Onze regering? Pro
fessor Martius is uiet met een offi
ciële opdracht, doch bijna tegen de
wil van de minister van onderwijs ge
gaan. üaarb'j komi nog. dat hij geen
onderdaau van onze staal, maar van
het Duitse Rijk is. De heren iu Ber
lijn zullen zeggen: wat gaai het ons
aan? Nu. en de Turken: die hebben
huu getekende verklaring leis
moet er dns gedaan worden voor de
arme Martins.
En voor onze courant, nietwaar?
Vitus sioud op - lk moet er natuur
lijk op uit, om die oude kerel te zoe
ken.
Juist, zeide de chef. Wij hehht-ti
ten grote kans. Tot dusver is de zaak
slechts aan twee. hoogstens aan drie
mensen bekend: de minister van bui
tenlandse zaken, de minister van on
derwijs en de rector van de Univer
siteit.
Gistermorgen is het telegram vat*
onze consul te Saloniki aangekomen,
en daar —hm nu daar de miniBlvr
van Onderwijs de nieuwe schoolw t
wil invoeren heeft hij mij dadelijk
opgebeld. Hij zal tot morgenmiddag
over de zaak zwijgen. Dat is een zeer
behoorlijke voorsprong, nietwaar Tim
von? De heer Fuchs zal dus voor het
o htendhlnd ee. artikel over de zaak
schrijven. Een beetje groots, aange
pakt. desnoods op Amerikaanse wij
ze.' Eu wal u betreft. Thavon. wan
neer kunt sU vertrekken?
Zodra ik het benodigde voorschot
in mijn zak heb. Ditmaal stel ik aan
uw grootmoedigheid zeer hoge eisen
doctor.
Nu de chef kou grootmoedig zijn.
als het erop aankwam. Vitus nam
aan de kassa het geld op en stapte dit
zelfde middag om half drie iu de O-
riëntexpress. die hem over Bmlepest
Belgrado en Nisj naar Saloniki zou
brengen.
De oude Fuchs bracht hem naar *-e
trein en hield lang. lang zijn hand
rast.
Vitus ik weet niet hoe bet komt
brouille hij. maar ik hel» ditmaal u
voorgevoel, alsof alles niet zo glad
van stapel zal lopen als vroeger.
Wees een beetje »nrzichtig. wijn
1 jongen hm. al is bet maar ter-
wille van mij....
Wordt verve u<l
