lkmaar<fcr
Mei 1945: Een dictatuur stortte in
w.
'N.-HOLLANDSE
'PERS 19W
TREURIG FAMILIE-DRAMA IN
ROTTERDAM
Buitenlandse
gelukwensen
Sombere klanken
van generaal
De 5 de Mei
In dienst dervrede
SCHIP OP MIJN GELOPEN EN
VERGAAN
Bevrijd
ing
Het ongelofelijke bleek waar:
Nederland, geteisterd, geschonden,
maar *rij
Jc JAARGANG - NUMVEr
DONDERDAG 4 MEI 1950
CJItfBve Stichting jOe Vrfjm
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen f 030 per week f 1.25 per
maand f 3.65 per kwart bij vooruitbet
Advertenties 14 et p. mm, familieberichten
18 cent Bij contract aanzienlijke korting
Verantw. redacteur. J. r. Zoonen I Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht I Tel. K 2200*-3971
Kinderen slaan dronken vader dood
Ten huize van de familie Hol ra
de Rubroekatraat te Rotterdam speel
de zich een drama af, waarvan de
vader, de 48-jarige donkeyman J. H.
het slachtoffer is geworden.
Het gezin H. besLond uit zes per
sonen, vader, moeder een dochter van
21 jaar en drie zoons resp. van 19, 17
en 16 jaar oud. De laatste drie wj-
ken kwam H., die van de steun trok.
bijna iedere avond in beschonken toe
stand thuis en trad dan zo onhebbe
lijk op tegen vrouw en dochter, dat
de politie reeds 14 dagen geleden in
greep. De man werd toen opgesloten
omdat hij zijn vrouw en kinderen be
dreigd had. Reeds toen had hij laten
doorschemeren, dat hij er wel een
paar jaar voor over zou hebben om
zijn gezin uit de weg te ruimen.
Maandagavond kwam hij weer
dronken thuis, viel. in het trappor
taal en nam een agressieve houding
aan, toen zijn dochter hem te hulp
snelde. In de kamer gekomen begon
hij met zijn vrouw en dochter te twis
ten, zodat deze een verdedigende bon
ding aannamen. Later op de avond
kwamen de drie zoons thuis. Een hef
tige t^ist ontstond, die weldra in 'n
vechtpartij ontaarde. De kinderen
wilden hun moeder beschermen en o
vermeesterden hun vader, die zioh
verweerde. De dochter greep een
pook en de oudste twee zoons namen
oen strijkijzer en een stok en geza
menlijk gingen zij de vader te lijf.
Hun angst en woede was zo groot,
Gclnkweus van Truman
Onder de vele gelukwensen, die ko
ningin Juliana op haar verjaardag
ontving, bevond zich die van pre
sident Truman. Hij wenste H.M. en
het Nederlandse volk namens het A-
merikaanse volk van harte geluk
met haar verjaardag.
Gelukwensen van Sukarno
In verband met de verjaardag van
Koningin Juliana heeft president Su
karno het volgende telegram verzon
den:
„Mede namens de Ingezetenen van
de RIS, bied ik uwe majesteit hier
bij mijn gelukwensen aan met uwer
majesteits één en veertigste verjaar
dag. Moge God zijn zegen over
cn uw gezin en het Koninkrijk der
Nederlanden uitstoi'ten."
De Nederlandse hoge commissaris
dr. Hirschfeld recipieerde Zondaga
vond. Duizenden Nederlanders en ve-
lo autoriteiten onder wie Hatta en
het voltallige corps diplomatique wa
ren aanwezig.
De 1 Meidag heeft te Djakarta een
rustig verloop gehad. Tachtigduizend
mensen woonden een massa-bijeen
komst bij op het Merdekaplein, het
voormalige Koningspein. Het terrein
van de vergadering was versierd
met grote portretten, o.a. van Stalin,
Leuin, Moa Tse Toeng en Marx. Er
deden zich geen ongeregeldheden voor
Muniiieontploffing in
Voor Indië
In een opslagplaats -van ammunitie
In het oude fort van Patiala, in 'net
oostelijke gedeelte van de Pendsjaab
heeft zich oen ontploffing voorge
daan, welke do dood van 32 perso
nen heeft veroorzaakt, terwijl veertig
anderen zijn gewond.
Een gedeelte van de hoge muur van
bet fort viel door het geweld van de
ontploffing om. "Winkels werden no-
der het neerstortend puin begraven.
Ook de meeste slachtoffers werden
onder het vallende gesteente bedol
ven. Tien uur, nadat de ontploffing
had plaats gevonden, waren vier hon
derd sappeurs vande genie, gehol
pen door politie nog bezig met in het
puin te zoeken naar nog niet gebor
gen lijken of gewonden.
In een officiële bekendmaking ie
medegedeeld dat de ontploffing is ver
oorzaakt door een brand. De Maha-
radja van Patiala bevond zich het
grootste gedeelte van de dag op het
terrein van de ramp, waar hij per
soonlijk de reddingswerkzaamheden
leidde.
dat zij hun vader, die nog poogde 'n
scheermes te grijpen, met de voor
worpen op het hoofd sloegen, zodat
zijn schedel verbrijzeld werd, tenge
volge waarvan hij overleed.
De moeder rende het huis uit en
stelde de politie op de hoogte van
het vreselijke drama, dat zich had
afgespeeld .Ook de beide zoons gin
gen de straat op en spraken een a-
gent aan. De vrouw en haar kinderen
zijn op het bureau Boezemsingel in
bewaring gesteld.
Baldadigheid veroorzaakt
ongeluk
Maandagavond ong. 9 uur wierpen
enige onbekend gebleven jongens een
stuk brandend vuurwerk door de
lucht dat op een tent van de firma
Ho-mmerson terecht kwam en een
begin van brand veroorzaakte. De 40-
jarige knecht C. H. Korevaar klom
op het tentdak om het vuur te doven
en liep daarbij brandwonden aan bei
de handen op. Terwijl hij bezig was
scheurde het zeil, waardoor hij vhu
een hoogte van 4 meter op de seoo-
terbaan viel en daar gewond bleef
liggen. Met een ambnlance van da
GGD is hij naar het ziekenhuis ver
voerd.
Opnieuw bijna nederlaag voor
Labour
De Britse regering is bij een on
verwachte stemming in het Lager
huis ternauwernood aan -een neder
laag ontsnapt. De stem van de Spea
ker (voorz. van het Huis) gaf de
doorslag.
De stemverhouding bij de stem
ming, die door de conservatieven af
gedwongen was, was, voordat de spea
ker zijn stem uitbracht 278 tegen 278
De conservatieven critiseerden de re
gering wegens beweerde discrimina
tie ten opzichte van de diensten voor
het wegverkeer.
mtjon oF
zonneschijn
IETS KOUDER
Wisselend bewolkt met vooral aan
vankelijk nog enige verspreide buien.
Zwakke tot matige wind tussen West
en Noord. Op de mees;e plaatsen iets
houder.
Generaal George Kenny, tijdens de
oorlog geallieerd bevelhebber der ge
allieerde strijdkrachten in de Stille
Oceaan, heeft in een toespraak te Wi-
cliita (Kansas) verklaard van oor
deel te zijn, dat er oorlog met de
Sowjet-Unie zal komen „mei Rus
land als aanvaller". De Russische
leiders, aldus de generaal, zijn mo
gelijk zo ver gegaan, dat zij 'n Jaar
voor de aanval hebben vastgesteld".
De In^mationale toestand was
ihaus iü geladeiï, dat „elk moment
een oorlog zou kunnen ontbranden ten
gevolge van „een diplomatieke blun
der'
Generaal Kenny is niet van mening,
dat de Russen militair al zo sterk
zijn dat zij vrij zeker van een over
winning kunnen zijn. Zij zullen zo
meent hij, hun best doen deze positie
zo snel mogelijk te bereiken. Het eer
ste doel bij een aanval zou de Ver.
Staten zijn. Rusland had thans het
grootste landleger, de grootste onder
zeevloot en meer vliegtuigen dan A-
merika.
„Over niet al te lange tijd zullen
de B29 bommenwerpers, die thans
in massa worden gemaakt in Rusland
verouderd zijn. Ik vraag mij af, of
de Russen het zover zullen laten ko
men zonder ze te gebruiken", aldus
de generaal.
Op Vrijdag 5 Mei ver
schijnt onze krant niet.
Adverteerders worden
dringend verzocht adver
tenties voor onze krant
van Zaterdag zo vroeg
mogelijk in te zenden.
Het Engelse koopvaardijschip Ia-
charran is in de mond van de Pa
relrivier door een oorlogsschip der
Chinese nauonalisten aangehouden,
toen het zich op weg van Hongkong
naar Macao (Portugees) buiten de
Britse territoriale wateren bevond,
en opgebracht naar het eiland Lam-
sami. De Incharran heeft een te
Bangkok ingenomen lading rijst aan
boord.
De Britse hoge commissaris in
Duitsland, generaal sir Brian Robert-
son, heeft in beginsel besloten, dat
bepaalde delen van de strategische
staalfabrieken te Watenstedt-Slaz-
gitter, de voormalige Hermann-Goe-
ringwerke, mogen worden verbouwd
voor vreedzame industriële doelein
den.
Duitse voorstellen daartoe zijn met
een aantal wijzigingen door de hoge
commissaris aangenomen, zo ver
luidt in Britse kringen te Bonn.
Het grootste gedeelte van deze reus
achtige fabriek is echter reeds ont
manteld, waarbij het in het begin
van dit jaar to heftige tonelen is ge
komen. De arbeiders van de fabrie
ken, die vreesden hun broodwinning
te zuilen verliezen, mishandelden de
ortmanteling8ploegen en bestormden
zelfs het hoofdkwartier van de plaat
selijke ontmantelingscommissie.
Men gelooft, dat, zelfs indien de
regering was verslagen, zij de stem
ming niet als een motie van wan
trouwen, welke haar aftreden met
zich mee zou hebben gebracht, zou
hebben beschouwd.
Volgens traditie stemt de speaker
altijd zo, teneinde een verdere be
spreking van het onderwerp moge
lijk te maken. De plaatsvervangende
speaker, James Filner (Labour) pre
sideerde de vergadering ter vervan
ging van majoor Clifton-Brown (con
servatief) die in zijn ambtsuitoefe
ning volgens traditie partijloos is.
De stemmen staakten voor het
laatst in het Lagerhuis in 1939.
Uitgevaren reddingboot kon echter
geen enkel spoor ontdekken en keer
de onverrichter zake terug
Om ongeveer kwart voor tien Is in
de Noordzee één kin. uit de kust ter
hoogte van kilometerpaal 95 te Sche-
voHiugen een mijn ontploft. De oor
zaak van de onlploiïing is nog niet
liekend. De reddingboot „Arthur"
voer uit voor eventuele hulpverle
ning.
Ongeveer kwart voor elf was de red
dingboot Arthur onder schipper W.
Bruin op de aangegeven plaats aan
gekomen. Aanvankelijk was als ver
moedelijke plaats der ontploffing 'n
afstand van 10 mijl opgegeven doch
de Arthur kon, daar gearrfveerd,
niets ontdekken. Schipper Bruin
kreeg toen een andere, verbeterde, po
Bitie op. Ook op die plek, ter hoogte
van Wassenaar, één km. uit de kust
is tot dusverre nog niets ontdekt.
Het schijnt, dat omstreekt kwart
voor tien die kant uit een ontploffing
Is gehooid en een zuil is gezien. Daar
na zou er iets zwarts te zien zijn ge
weest.
Deskundigen zijn van oordeel dat.
wanneer er al een schip op een mijn
zou zijn gelopen, dit nooit een groot
schip kan zijn geweest, omdat grote
schepen op een afstand van verschei
dene kilometers uit de kust blijven.
Aangezien er boven zee onweersbuien
hingen en het af en toe weerlichtte en
rommelde, acht men het niet uitge
sloten, dat er sprake is geweest van
gezichtsbedrog. Men vraagt zich in
dat geval echter af wat die zuil, 'n
water-rookkolom, dan te betekenen
heeft gehad.
Voorshands ziet het er echter niet
naar uit, dat er een schip op een mijn
is gelopen.
Tegen middernacht is de reddingboot
Arthur in de haven van Scheveningen
teruggekeerd. Men heeft niets ge
vonden, dat een verklaring voor rle
ontploffing zou kunnen geven.
50 politie-agenten
verdronken
Door dat drie politieboten in de
Hooglyrivier ten zuiden van Calcut-
ta omsloegen, zijn 50 politieagenten
verdronken. De 50 andere opvaren
den konden door vissers worden ge
red. Het hoofdbureau van politie te
Calcutta deelt verder mee, dat de
boten de agenten van een patrouille-
ringsactie terugbrachten.
Dagen van herinnering
EET NOG DIE LAATSTE DAGEN VAN APR L 1945,
hoe onze hoop en verwachting met het lengen der dagen weer schenen
toe te nemen? We hadden ia een roes geleefd in begin September van het
vorig jaar. De bevrijding scheen aanstaande, maar plotseling kwam er een
kentering en moesten we nog door een poel van ellende voor we werkelijk
zouden worden bevrijd. We moesten het aanzien, hoe de bevolking van
onze steden uitgehongerd naar het platteland kwam strompelen in een
laatste hopeloze poging om de hongerdood te ontsnappen. We leefden in
zorg, omdat ook aan de voorraden op het platteland te spoedig een eind
kwam. Waar zou het heen moeten, indien er niet spoedig uitkomst kwam?
We hoopten zo vurig op die uit
komst. De tekenen schenen er op te
wijzen, dat we het einde naderden,
de fronten storten ineen, maar we
durfden het niet te geloven. Was het
ook in September van het vorig jaar
niet zo geweest? En hadden We toen
niet te vroeg gejuicht?
Zo kwam dan eindelijk de avond
van de vierde Mei. Buiten huilde een
nare koude wind. Af en toe kwamen
er enkele regendruppels door. In de
huizen zaten de mensen bij hun scha
mele lichtjes. De enkele gelukkigen
nog bij een carbidlamp, de meesten
bij een walmend raapoliepitje.
Het luisteren naar de BBC was nog
moeilijker geworden, sedert de stroom
voorziening geheel stop stond. Nog
slechts enkelen konden de stem van
•Nederland horen. Van het vrije Ne
derland, dat zo nabij scheen, maar dat
voor ons nog zo ver verwijderd was.
Toen klonken plotseling driftige
schreden langs het pad. Er werd op
het raam geklopt en reeds maakten
we ons zorgen, dat Duitsers of land
wacht een ongewenst bezoek zouden
brengen, toen een juichende stem
ons toeriep: „De Duitsers hebben zich
onvoorwaardelijk overgegeven. De
oorlog is afgelopen, Nederland is vrij"
Voort spoedde zich de brenger van
de blydc boodschap.
De mensen in de huizen keken el
kaar aan. Konden het nog niet
geloven. Durfden het niet geloven.
Konden niet begrijpen, dat eensklaps
de ellende die jaren lang als een lo
den last op ons had gedrukt van ons
was weggenomen. Dat we nu plot
seling weer vrij konden ademhalen,
ons vrij konden uiten. Dat we geen
vrees meer behoefden te hebben voor
de stampende laars van de gehate
onderdrukker. Vrij! Verlost!
En dan brak plotseling de vreugde
door. Daagde begrip voor de werke
lijkheid, die ons nog zo ongrijpbaar
ver had geschenen en die nu stralend
op ons toe was gekomen.
We trokken onze huizen uit. We
lachten, terwijl ons de tranen over de
wangen liepen. We juichten met
vreemde geluiden. We verzamelden
durven uiten. Vijf jaar lang hadden
de besten, de moedigsten onder ons
het woord uitgedragen, in nacht en
ontij, met verloochening van zichzelf,
met opoffering van het hoogste dat
ze hadden te geven soms.
Onze vreugde was te groot, dat
er aan dachten. En die vreugde was
begrijpelijk, omdat de offers niet ver
geefs gebracht waren.
In de stralende zonneschijn en de
dartelende wind verschenen de eer
ste vlaggen en het duurde niet lang
of Westfriesland was een vlaggenzee.
En nog die zelfde dag moest een be
gin worden gemaakt met een minder
aangename taak. Helaas waren er ve
len geweest, die handjeplak hadden
gespeeld met de bezetter. Die om een
weinig geld waren vergeten dat ze
Nederlanders waren. Die om princi
piële redenen ook zich hadden afge
wend van de vaderlandse zaak.
NU HET VIJF JAAR geleden ie,
dat we werden bevrijd van een
onbarmhartige dictatuur, die nergens
voor terug deinsde is het goed dat
we ons een ogenblik bezinnen en ons
de vraag stellen, of er werkelijk nog
wel reden is om het bevrijdingsfeest
te vieren. Is de halve dag eigenlijk
niet een symbool? Wordt daarmee
niet volkomen duidelijk gekarakteri
seerd, dat we natuurlijk blij waren
met onze bevrijding, maar dat het
toch maar op een betrekkelijk gering
deel van ons volk een werkelijk die
pe indruk heeft gemaakt Is het niet
zo, dat we niet eens een dag in feest
vreugde kunnen doorbrengen, dat we
eigenlijk met ons bevrijdingsfeest als
het ware verlegen zitten? We zijn
bevrijd, maar het is alsof we niet be
seffen, dat ons volk aan een greep
van het noodlot is ontkomen, zo erg,
dat men het zich bijna kan voorstel
len.
En dan gaan we maar een halve
dag er van maken. Het is eigenlijk
diep beschamend. Het is jammer, dat
we deze dag niet tot werkelijk natio
nale feestdag hebben weten te ma
ken. Dat we ook op dit punt weer
hebben toegegeven aan de slapheid,
de lauwheid, de laksheid. Of gaan we
te ver indien we deze halve natio
nale feestdag weer beschouwen als
een concessie aan het zeer grote deel
van ons volk, dat de strijd niet wer
kelijk meebeleefd beeft endat nu de
diepere zin van het bevrijdingsfeest
niet kan of niet wil begrijpen.
Is het dan zo verwonderlijk, dat
we naast een diepe vreugde over het
feit, dat we vijf jaar geledep waren
bevrijd tegelijk een gevoel van wee
moed hebben, omdat we er niet in
zijn geslaafd ons volk in zijn geheel
er van te doordringen, dat het >-
nieuw het hoogste goed heeft ver
worven, de vrijheid, d edemocraüe.
Vandaag maken we ons op om onze
doden te herdenken. En zelfs in die
herdenüing is niét meet de eendracht
de eensgezindheid te vinden van de
eerste paar jaren. Morgen komen de
vlaggen te voorschijn, die onze vreug
de moeten versymboliseren. Die uiting
moeten geven aan onze gemeenschap
pelijke vreugde en aan ons gevoel
voor nationale eenheid.
Of is die nationale eenheid totaal
aan brokken, zo kprt na de zware b*
proeving, die we hebben doorstaan?
Zijn de tegenstellingen zo onoverbrug
baar, dat we zelfs deze dag niet eens
gezind kunnen zijn? Het heeft er alle
schijn van. We hadden gehoopt, dat
die tegenstellingen die er in elke sa
menleving, in elke volksgemeenschap
zijn, geen beletsel zouden zijn, om
ons werkelijk een te voelen op de
dag van de vijfde Mei. Want boven
onze politieke en Godsdienstige me
ningsverschillen behoort een soort ge
voel van eenheid te staan. Een ge
voel van eenheid dat ons bezielde in
de ure des gevaars, maar dat ons ook
nu niet mag verlaten, geen uur en
geen dag. Daarvoor behoeft men niet
nationalistisch te zijn. Daarvoor be
hoeft men geen overdreven nationaal
gevoel te hebben. Maar daarvoor zul
len we allen moeten beseffen, dat Ne
der land op politiek en economisch
terrein zijn eigen strijd zal moeten
voeren en zijn eigen weg zal moeten
gaan.
Moge dat op deze vijfde verjaardag
der bevrijding doordringen tot alle
groepen van ons volk, zonder onder
scheid van politieke overtuiging en
geloof. v. Z.
Die was het begin van de bevrijding
Wagenicgen. Links Generaal Foulkes.
ons en op sommige plaatsen werden
zelfs vreugdevuren gestookt en kre
gen we de eerste toespraken te ho
ren. Toespraken in het openbaar, die
we vijf jaar lang hadden moeten
missen.
Tot plotseling onze feestvreugde
werd verstoord, want dringend werd"
ons aangeraden ons nog niet te b-
ten te gaan aan feestelijk vertoon,
daar er nog van alles mogelijk was.
Ontnuchterd gingen we in huis, ter
wijl een lichte twijfel ons beving. Zou
het geluk ons weer de rug toekeren?
Zo brak de stralende lentemorgen
van de vijfde Mei aan en met die
van zonneschijn doorgloorde morgen
kwam dan toch eindelijk de zeker
heid: Het einde was er. We waren
verrukt. We meenden dat een schone
toekomst voor ons lag. We dachten
een ogenblik niet aan de vele offers
die waren gebracht. We dachten niet
aan het vele dat verwoest werd. We
realiseerden ons niet, dat op deze
schone lentedag de golven driftig
sloegen tegen de huizen van Walche
ren en de Wieringermeer. We durf
den de toekomst weer in de ogen zien.
Vijf jaar lang hadden we gezucht.
Vijf jaar lang hadden we ons niet
De capitulatie onderhandelingen in
rechts de Duitse generaal Blaskowitz
Opnieuw zijn vijf jaren voorbij ge
gaan. We willen ons niet verhe
len, dat we op verschillende punten
gedesillusionneerd uit deze vijf jaren
te voorschijn zijn gekomen. We had
den ons de gang van zaken in Neder
land anders gedacht. De grote ver
wachtingen, die men gedurende de
oorlog in de kringen van hen die zich
verzetten tegen Duitse onderdrukking
koesterde, zijn niet in vervulling ge
gaan. Het kon cx»k niet. Omdat slechts
een klein deel van het volk daadwer
kelijk heeft deelgenomen aan het ver
zet en de geest van de strijd zuiver
heeft aangevoeld. Eerst wanneer het
volk in zijn geheel heeft geleden en
gestreden, zal er een andere geest in
Nederland heersen.
En toch willen we op deze dag, nu
er bijna vijf jaren voorbij zijn ge
gaan, getuigen van ons geloof in de
toekomst. Willen we spreken van on
ze vreugde, dat we na vijf jaar van
slavernij weer vijf jaar in vrijheid
hebben mogen doorbrengen. En w'
len we in eerbiedige nagedachtenis
ons hoofd buigen voor allen van wel
ke richting ook, die in machtige eens
gezindheid eens hebben gestreden op
dat de vrijheid van de geest in Ne
derland weer mogelijk zou zijn.