DE 'NEDERLANDSCHE ARBEIDSDIENST
ER Ulll
„Noorderkwartier"
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tweede blad
HOE ZIE!
EEN MOEILIJK PUNT:
Woensdag 12 November 1941
MET oogen, waarin kennelijk de vraag tin
telde „wat is dat nu weer voor een uni
form?" bekeek het publiek de kleeding
van <te leiders van den Nederlamdschen Arbeid6-
dienst, die zich hier en daar op straat lieten zien...
De meest-krasse veronderstellingen werden geuit.
Zoo hoorden we fluisterstemmen over „agrarisch
front", waarschijnlijk tengevolge van de beide
gekruiste korenaren op onze kraag...
We werden voor buitsche militairen gehouden, voor politieke
Korpsleden" voor legioenairsLn ieder geval: we waren en
bleven een puule!
Soms waagde een overmoedige enkeling het ons te vragen, wat
deze uniform beduidde...... Soms was iemand zoo slim, om het
rood-wit-blauwe cooardetje op onze pet te ontdekken......
We meenden den knoop nu eindelijk maar eens te moeten door
hakken en klaarheid te scheppen, zooals we dat reeds deden
over doel en werk van onzen Arbeidsdienst! We beginnen om
niet verwarrend te werken met de „officieren", thans „lei
ders" genoemd.
Puzzelen voortaan
niet meer noodig
JAMOTEEKENEN
speelt een rol, zooals men hieronder zal zien.
In ons voormalig leger waren de subalterne ran-.
gen (2e luitenant, le luitenant, kapitein) te'
onderscheiden aan 1, 2 of 3 sterren. De hoofdoffi
cieren (majoor, overste, kolonel) droegen achter
hun 1, 2 of 3 sterren een gouden balk, soms een
De kleur van onze heele uniform, dus broek, jas,
overjas, pet en kwartiermuts, is de olijfgroene, dwz.
.donkergroene kleur. De rangteekenen zijn aange-
bmcht op lapjes „kra^tspiefcels" geheelan van
bordeauroode kleur. Deze rangteekeneir bestaan uit geheel gouden kraag. De generaals hadden 4
twee ge ki-u is te gouden korenaren waartusschen zidh sterren en een gouden kartelrand om den
de zilveren sterren bevinden, die den rang aangeven; kraag,
ook de omlijsting van de wijnroode kraagspiegel
MEN heeft om redenen van practisdhen aard
ook bij den Arbeidsdienst deze rangtee
kenen ingevoerd, ook al is idieel ge
zien het principe van een arbeidsdienst dui
zendmaal söhooner, dan dat van ge wapenden
dienst, hoe mènnelijk overigens ook,Arbeids
dienst is vredesdienst, eeredienst aan het volk
van de beste soort!
De rangteekenen van den Nederlandschen Ar
beidsdienst zijn nu de navolgende:
Subalterne rangen, „middenkader" genaamd:
Adspirant-'hopman: 2 gekr. korenaren met 1 steg
Onderhonmaji: 2 gekr. korenaren met 2 st.
De emblemen van de
onderscheidene leiders-
rangen. De verklaring
vindt men in den tekst.
Onderhopman.:
Hopman:
2 gekr. korenaren met 3 st.
(<te
Hoofdarbeidsleider: 2 gekr. korenaren met
2 sterren en gouden lijst
Opperaribeidslelder: 2 gekr. korenaren met
3 sterren en gouden lijst
Opperofficieren „Opperkader" genaamd; (de
„kraagspiegel" is omlijst door een gouden kartel
rand):
Generaal-arbeidsleider: 2 gekr. korenaren met 4
sterren, waarvan 2 goud
en 2 zilver, met gouden
kartelrand
Commandant N.A.D.: 2 gekr. korenaren met 4
zilveren sterren en gouden
kartelrand
Hoofdofficieren hooger "kader" genaamd;
„kraagspiegel" is goud omlijst):
Arbeidsleider»
DE UNIFORMEN EN DE OVERJAS.
ER bestaan twee soorten uniformen, name
lijk de uniform met revers (zie foto links
bovenaan), waarop een koppel, echter
wilder schouderriem, gedragen wordt en de
nniform met hooggesloten kraag, (foto rechte
onder) waarop de schouderriem wél gedragen
wordt.
Onder de uniformjas van het- reversmodel wor
den lichtgrijze overhemden gedragen met een
zwarte das. De hooggesloten uniform levert, in
deze tijden van zeep- en puntenschaarschte, het
voordeel, dat men geen overhemd eronder be
hoeft te dragen.
De overjas kan op twee manieren gedragen
worden, nl. met opengeslagen kraag* en hoog
gesloten kraag. De rangteekenen zijn weer op
de bekende wijnroode kraagspiegels, nu in
driehoeksvorm op de kraagpunten aangebracht.
Ook op de pet komen de'beide gekruiste gouden
korenaren ybor, waartusschen een rood-wit-
blauwe coc arde geborduurd is.
Hoofdzaak is en blijft, dat men voortaan weet,
dat de olijfgroene uniform, de wijnroode kraag-
2 gekr. korenaren met
l.ster en gouden lijst
spiegels met de gekruists «gouden karenaren en
de groene pet kenteekenen zijn van leiders van
den Nederlandschen Arbeidsdienst en dat
men zich ook verder eens interesseert voor doel
en resultaten van dien Arbeidsdienst, die toch
in diépste wezen, speciaal als vredes-schepping,
zoo'n schoone, opvoedende, vormende en nut
tige strekking heeft.
De gelegenheid le hiertoe bijzonder gunstig,
daar een tan toonstelling, waarop de
Duitsche „Reichsarbei tsdienst" laat zien „hoe
het kan worden" en de Nederlandsche Arbeids
dienst toont „hoe het hier reeds is" door Neder
land reist! Thans is deze tentoonstelling in
Leiden te bezichtigen! Later komt zij ook in
het Noorden, Oosten en Züiden van ons land.
Wij raden U derhalve en ge kunt den raad
gemakkelijk opvolgen, want de toegang is vri:
BEZOEKT DE TENTOONSTELLING
R.A.D.N.A.D.!
Belangrijke lezingen voor
DE HEER VENEMA SPREEKT OVER DE
RUNDERTUB5RCULOSE, IR. RIETSEMA
OVER DE SAMENSTELLING VAN
DE LAND- EN TUINBOUW-
GRONDEN.
Nieuw intensief onderzoek naar
de gesteldheid van den onder
grond in de polders op handen.
(Vervolg van het verslag van gisteren.)
Naar aanleiding van een korte beschou
wing over de grondbelasting ongebouwde
landerijen, door den heer G. Nobel, besloot
het bestuur van de Vereeniging tot Ontwik
keling van den Landbouw in Hollands
Noorderkwartier een Studiecommissie - sa
men te stellen. Deze zal aan autoriteiten
haar zienswijze kenbaar maken en trachten
aan te toonen dat de in 1893 vastgestelde be
lastbare opbrengst geen basis meer kan vor
men voor de thans opgelegde belasting, wel
ke in vele gevallen onbillijk is.
In de middagvergadering behandelt de
hoer Venema het onderwerp:
„De bestrijding van de tubercu
lose onder het rundvee"
en vangt aan met een historisch overzicht
vanaf het baanbrekende werk van Koch tot
de laatste onderzoekingen.
De ziekte heeft onder de veestapel even
wel doorgewroet. De verschillende ziektebeel
den licht spr. toe. Door de z.g. open lijders
af te slachten, hoopte men de ziekte uit te
roeien, doch men had verkeerd gezien. Later
kwam men tot de conclusie, dat voorzorg de
beste'medicijn is en het weerstandsvermogen
van-het dier, zooveel mogelijk dient worden
opgevoerd. Het is echter de traagheid in da
ling van het productieproces, waardoor de
ziekte moeilijk te herkennen is. Slechts zeer
strenge contröle kan dit bezwaar ondervan
gen en de schade van het verlies van tien
millioen per jaar opvangen. Ook den mensch
dreigen echter gevaren door. de rundertuber
kelbacil, 10 van de tuberculose onder vol
wassenen en 50 van de kindertuberculoee
ontstaat door besmetting van rund op
mensch.
Het particulier1 initiatief heeft ingegre
pen waar de overheid aarzelde, in 1920
kwam de gezondheidsdienst tot stand.
Ruim de helft van den veestapel staat thans
onder controle, noodig is het dat Alles on
der controle komt, omdat bij de minderheid
de ziekte voortwoekert. Dwingende maatre
gelen zijn noodig, omdat het economische
en hygiënische belang te groot is. De over
heid zal thans met voor het geheele rijk ge
lijkluidende voorschriften moeten komen;
voor de financeering ie het logisch dat vee
houder en overheid samen de kosten dra
gen. b.v. door tiet heffen van hoorhgeld.
Spr. acht het mogelijk op energieke wijze
door inschakeling der dierenartsen de ziek
te aan te pakken.
Besloten wordt de rede van den heer
Venema te laten drukken.
Na een korte gedachten wisseling spreekt
de "heer Ir. C. Rietsema over
de samenstelling van. de land
en tulnbouwgronden.
Spr. vangt aan met op te merken dat men
maar weinig weet van den landbouw van
de jaren voor 1300, alleen dat de Westlrie-
zen een volk waren van boeren, landbou
wers en visschers. Grootgrondbezit kende
men niet, het volk maakte in al zijn gele
dingen de conjunctuurschommelingen mee.
Aan de hand van kaarten gaat spr. dan de
verandering in de bodembegroeiing en de
landaanwinning in den loop der eeuwen
na, wijst er op, dat hier en daar nog over
blijfselen uit ouden tijd zijn gevonden, als
vikinggraven en paalwegen. Boeken van
havenmeesters en keurboeken geven eenige
inlichtingen over de bodemproducten, reeds
in de 15e eeuw exporteerde men uien en
kool naar Engeland. Hier en daan bijv. in
de buurt van Hoorn deed men aan vetwei-
derij, reeds kwam 'de schapenteelt op Texel
voor, in de Sdhager Kogge was de landbouw
reeds van eenige beteekenis. niet van veel,
omdat de overstroomingen de oogst te on
gewis maakten. Akkerbouw werd uitge-
oejpnd op baggerstrooken, zoo ontstond b.v.
Zc. C. Rietsema.
{chdhé archief)
Hoe te bouwen zonder het landschaps-
schoon al te veel te vernielen
DE VOORMALIGE GEMEENTEBESTUREN
HADDEN DE ZAAK AL BIJNA IN
KANNEN EN KRUIKEN.
Eenigen tiid geleden namen enkele bla
den. waaronder ook het onze. een bijdrage
op over een uitbreidingsplan' te Zuidschar-
woude. Van andere zijde vernamen wij hier
over" thans o.m. het volgende:
Voor Noordscharwoude en Broek op Lan-
gendijk waren de .door de voormalige ge
meenteraden vastgestelde uitbreidingsplan
nen door de hoogere instantie goedgekeurd,
zoodat men daar precies wist. waaraan
men zich had te houden bij nieuw te bou
wen perceelen. In Oudkarspel en Zuidschar-
wóude waren de uitbreidingsplannen door
B. en W. in zooverre voorbereid, dat ze
weldra aan den gemeenteraad ter goed
keuring konden worden aangeboden, wat
ongetwijfeld zou zijn geschied, als intus-
echen niet bekend was geworden, dat de
Lange dijker gemeenten zou den worden
vereenigd.
Hetheeft bij de oud-bestuurders van
Zuidscharwoude wel wat kwaad bloed ge
zet te moeten lezen dat' zij min of meer in
gebreke zouden zijn gebleven De zaak
werd wel wat al te simplistisch voorge
steld. een plan werd ontworpen als gold
het de eenvoudigste kwestie der wereld.
Zoo was het niet Een erkend deskundige,
de heer Wichert Bruin, verklaarde voor
een moeilijk vraagstuk te staan.
Wat daar intusschen ook van zij, de
gemeentebesturen waren er destijds attent
op gemaakt, dat een uitbreidingsplan moest
worden vastgesteld. Waar Langedijk toen
4 gemeenten telde, was iedere gemeente
daarbij op zich zelf aangewezen. Men zou
het plan van uitbreiding ongetwijfeld ge
makkelijker hebben kunpen opzetten, als
één gemeente Langedijk voor die taak was
gesteld 'dan wanneer ieder der 4 gemeen
ten aan zijn eigen grenzen was gebonden.
Er moest nu geroeid worden met de riemen,
die men bad. Broek op Lan&endijk en
'N'oordscharwoude voelden wel het meest de
urgentie voor uitbreiding; in beide gemeen
ten toch is een groote groentenveiling ge
vestigd, waar de betrokkenen bij de veilin
gen. personeel, transportarbeiders, kooplie
den. die er eiken dag mee te maken heb-
bén, er ontegenzeggelijk de voorkeur aan
gaven, zich liefst zoo dicht mogelijk bij die
veilingen metterwoon te vestigen. In die
gemeenten werd dan ook het meest ge
bouwd. al kreeg Oudjlar&pel er. ook zijn
deel van door nieuwbouw aan den Laan-
weg. die echter geografisch nog beter bij
Noordscharwoude paste.
Onder die omstandigheden is voor
uitbreiding in Zuidscharwoude en Oud-
karspel niet die urgentie gevoeld als
ln de béide andere gemeenten. De
de Langedijk. Van zeer groot belang voor
den landbouw in Noordholland is natuurlijk
de uitvinding van den windwatermolen ge
weest, al was de werking daarvan Int. den
beginne nog primitief. Omstreeks 1700 is
men begonnen de plassen droog te malen,
van dien datum af veranderde het land
bouwkundig beeld .volkomen. De teelt van
koolzaad nam zeer toe, doch toen dit zaad
door het gebruik van andere dan daaruit
geslagen oliën, iqi belangrijkheid afnam,
verdween dit weer en hield men in de
droogmakerijen in hoofdzaak weidebedrij-
ven. Uitvoerig staat spr. bij de geschiede
nis der droogmakerijen stil, om dan de be
kende ontwikkeling van den tuinbouw on
der de loüpe te nemen. Jarenlang stond de
landbouw op het doode punt, eerst tegen
1800 kwam er meer belangstelling voor de
landbouwkundige vraagstukken, er kramen
landbouwmethoden, de groote stoot kwam
in de 19e eeuw. Napoleon leidde de actie
in, dbor hét aanleggen van verkeerswegen,
omstreeks 1850 nam deze aanleg een grooter
vlucht, er kwamen straatwegen en spoor
lijnen,
het platteland was uit zijn iso
lement verlost,
de groote handel in tuinbouwproducten be
gon.
Waard en Groet, Anna Paulowna en de
IJpolders vielen droog en werdén groote
akkerbouwpolders, omdat terstond het ver-
keeravraagstuk werd opgelost. Een betere
bemalingstechniek ontstond, men kreeg
nieuwe inzichten in de bemestingsleer; de
kunstmest en groenbemesting deden hun-
intrede, de akkerbouw ging daardoor do-
mineeren en specialiseerde zich, de intensi
viteit van den tuinbouw nam toe.
Spr. juicht niet in alle opzichten deze
intensiviteit van den tuinbouw toe, er
ontstonden problemen van draaihartig-
heid en goede pootaardappelen. Spr.
voorziet ook hier dwingende maatrege
len om ziektevrij pootgoed te krijgen.
Hierna behandelt spr. de
grondsoorten,
eveneens aan de hand van zeer overzichtelij
ke kaarten, onderdeelen van de groote bo-
demkundige kaart door den spreker ontwor
pen. Als bijzonderheid noemt spr. o.a. het
hooge humuegehalte in de lichte grond van
den polder Zijpe, ontstaan door infiltratie
en hooge waterstanden. Spr. deelt mede dat
een hernieuwd intensief onderzoek naar de
gesteldheid van den ondergrond in de pol
ders tot op een diepte van 3 meter zal wor-
dèh ingesteld.
Nadat o.a. nog gewezen is op het feit dat
ook de veepest oorzaak is geweest van veel
omzetting van weidebedrijf tot akkerbouw
bedrijf in de omgeving van Alkmaar, wordt
de gebruikelijke rondvraag gehouden, waar
na sluiting met dank aan de sprekers volgt.
Voorzitter laat bij zijn aftreden niet na
de vereeniging alle goeds te wenschen.
gtfng van zaken in den tuinbouw is
ook de laatste 10 A 15 jaar niet van
dien aard geweest, dat er tuinders'be-
drijven konden worden gesticht, waar
men in Oudkarspel en Zuidscharwoude
toch het meest op aangewezen zou zijn
geweest
De nijper op den staa:
Op aandrang van hoogerhand moeste
ten slotte wel uitbreidingsplannen wordt x
ontworpen, wat dan ook is geschied. Do<
het nieuwe gemeentebestuur van Langedy
zal dus nog uitvoering moeten worden ge
geven ten aanzien van de ontwerpen va
Oudkarspel cn .Zuidscharwoude. D®6 arbeid
zal wel niet zoo lastig zijn, want, als we
goed rijn ingelicht hadden B. en W. van
Oudkarspel alles op „een oor na gevild" en
ook voor Zuidsofa arwou de, zoo mag men
verwachten, zal dankbaar gebruik worden
gemaakt van het reeds verrichte voorberei
dende werk. Het uitbreidingsplan van Oud
karspel ligt ter. visie, zoadat insiders kun-'
nen nagaan, in hoeverre er wijziging in hè#
ontwerp is aangebracht. Verwacht mag
worden, dat, ook voor Zuidscharwoude
binnen niet al te langen tijd eentzelfde pro
cedure-zal .volgen. Men wqet dan in de heele»
„stad" Langedijk, waar nien aan toe is, en
het bouwen kan beginnen.
Op ouden grondslag*
Uit den loop va* deze zaak hebben zij*
die een en ander hebben gevolgd, kunnen
opmaken, dat deze uitbreidingsplannen
zijn opgezet in den tijd. toen er nog 4
gemeenten waren. De vraag rijst, of een
en ander er aqders bad uitgezien, als. deze
plannen waren ontworpen op den grond
slag van één gemeente.' We zouden die
vraag niet bevestigend durven beantwoor
den. doch het komt ons voor. dat. bij meer
armslag, er toch wel iets tot stand zou
kunnen worden gebracht, dat zijn voor-
deelen had boven datgene, wat moest
worden ontwerpen in het keurslijf, waar^
in ieder der 4 gemeenten zich nu toch
moeilijk vrij kon bewegen. ,Het zou ongetwij
feld een moeilijke opdracht blijken van
Langedijk, dat in rechte lijn aan weers
zijden van een smalle straat is- gebouwd
met daarachter de „eilanden", waar zon
der eenige regelmaat soms woningen wer
den neergeplakt. iets moois te maken.
Daartoe zou volgens het oordeel van des*
kondigen een radicaal -ingrijpen noodig
zijn. Zooals de uitbreiding nu geschiedt,
zullen we, dunkt ons. maar weinig voor
uitgaan, wat „steden"-sChoon betreft. Ge
lukkig, dat voor den vreemdeling nog al
tijd het aantrekkelijke blijft, dat gelegen is
in het schoons' en bekoorlijks*, dat ligt op
gesloten in het land der duizend eilanden.
Evenmin als een profeet in zijn eigefi land
wordt geëerd, zoo zien de inwoners van
een bepaald ge>ied ook niet het eigenaar
dige. dat wèl aan den vreemdeling opvalt.
Maar toch zou het geen overbodige, weelde
zijn, te midden dan van wat het eilanden*
rijk al aan aantrekkelijks biedt, ook het
oog, zoowel van den inwoner als' van deni
vreemdeling, nog wat te genieten te kun
nen geven'van ander natuur- en steden
schoon!
HEER-HÜGOWAARD
TAB WE IN BESLAG GENOMEN.
Door controleurs van de C. C. C. D. werd
de heer W., alhier aangehouden, toen hij1
vorige week op z'n.fiets 20 pond tarwe ver
voerde, die niet door een vervoerbewijs ge
dekt was. De tarwe is in beslag genomen,
terwijl het gebruikelijke bonnetje volgde.
GOED AFGELOOPEN.
Maandagmiddag stak het twaalfjarig zoon
tje van den heer B. nabij den Basserweg
plots den weg over, terwijl een luxe uto na
derde. Het knaapje kwam onder den auto te
recht en werd bij den heer Pluister binnen
gedragen. Nadat de verwonding aan het
hoofd verbonden was, kon vervoer naar de
ouderlijke woning plaats vinden.
Naar men ons mededeelde, gaat de be
stuurder in deze geheel vrij uit.
ADVIESCOMMISSIE VOOR STEUN
REGELING.
De nieuw gevormde gemeentelijke conïmis-
missie van advies inzake-de steunregeling
.voor kleine grondgebruikers, is als volgt sa
mengesteld: P. Tromp, wethouder, voorzit
ter; J. Geusebroek, secretaris; K. Wage
naar (vertegenwoordiger werkgeversorgani
saties) en M. Kuiper (vertegenwoordiger
werknemersorganisaties), leden.
W1ER1NGEN
SCHOOLTIJDEN.
Met het oog op licht- en brandbesparmg
zullen leerlingen der O. L. Scholen in deze
gemeente gedurende de maanden Novem
ber Lm. Februari op Zaterdag vrijaf heb
ben. Hüerdoor vervalt gedurende dat tijd
vak de vrije Woensdagmiddag.
Bovendien zijn de schooltijden eenigszins
gewijzigd en begint de school in Nov.
Febr. om 9.15 uur en in Dec.Jan. om 9.30
uur. De middagpauze is l.vjn. (hiermede
eenigszins verkort.
POLITIE.
Verloren: Een paar bruine kinderwantjes
met wit randje en een blauw met rood ge
kleurde kinderwant.
Inlichtingen gemeentebode.
HOOGWOUD
Sport 2V.C.L.
V.C.L. 2N.N. 2.
3—2
1—8
Gedurdnde een poos' treedt V.C.L. krachtig
op, doch de aanhoudende .aanvallen'stran
den'op de S. achterhoede, 'die met den doel-
verdediger een safe trio vormt.
Wannéér S. het spel overneemt, is zij aan
vankelijk onfortuinlijk, doch voor de rust
heeft zij toch de leiding genomen.
In het tweede gedeelte gaat V.C.L. weet
tot een offensief over en weet gelijk te ma
ken. V.C.L. blijft onder, de rook van het S.
doel. In een goed mo'mcnt'plaatst V.C.L. het'
tweede goaltje in het S. net. S. keert de rol
len onderwijl om en nu belandt het leder in
het V.C.L. doel.
Tenslotte moet V.C.L. in zijn gastheeren de
meerdere erkennen.