De Groot wint den
Elfstedentocht
HOLLANDS
i—Verduistir i
dagblad voor
HELDERSCHE COURANT VAN 1873SCHAGER COURANT VAN 1855
VAN DER BIJ DERDE
Nieuwe landing op Borneo's
Oostkust
Redactie en administratie
SCHAGEN Telef. 444 (2 lijnen)
Redactie en administratie
DEN HELDER Telef. 2345 (2 ljjnen)
Uitgave:
N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
\[oorderkwartier
I tBmM waarin opgenomen
86ste JAARGANG No. 11706 VRiinAf; lANIIAWI 1947
VRIJDAG 23 JANUARI 1942
'Favorieten door pech uitgeschakeld
De zevende Elfstedentocht is in den recordtijd
van 8 uur en 44 min. gewonnen door den Fries Sietse
de Groot uit Weidum. Als tweede arriveerde P. de Jong
uit Huizum, terwijl van der Bij, die de lange reis van
Julianadorp naar Leeuwarden per tandem maakte,
als derde de finish passeerde.
De favorieten Geveke, de Vries, Bosman en Jon-
gert werden reeds nsf eenige uren uitgeschakeld, door
dat zij verkeerd reden en een uur achterstand kregen.
Een fonkelend© sterrenhemel
begroette in alle vroegte de
ruim vijfduizend deelnemers
aan den Elfstedentocht. De koude
atmosfeer deerde deze massa blijk
baar niet, want welgemoed werd de
lange wandeling naar de startplaats
den Schenkenschans te Leeuwar
den, aanvaard, als inzet van een
'ijsfestijn dat zijn weerga niet vindt
in de historie van óns nationale
sportleven.
De belangstelling voor dezen
tocht heeft immers de stoutste ver
wachtingen verre overtroffen. Een
record aantal deelnemers van 5200
had de gladde ijzers ondergebonden
om dezen tocht mede te maken.
Om 6.10 had de eerste rijder, v. d.
Meer, de schaatsen onder.
Als eerste arriveerde aan den
controlepost te Sneek Miedema uit
Huizum om 6.58 uur, op enkele se
conden gevolgd door Albers uit"
Weesp en van der Meer uit Parra-
ga, een minuut later, om 6.59 uur,
arriveerden de rijders A. de Vries
en Muller uit Zwolle. Daarna volg
den hen op de hielen de rijders J.
Broersma, L. Geveke en Bosman uit
Breu kelen.
Als eerste dame arriveerde in
IJlst om 8.05 uur Aukje Feenstra
uit Heerenveen; 2. Posthumus uit
Marum, 10 seconden na de eerste.
De kopgroep verdaald.
Waren er tusschen Sneek, IJlst
en Sloten vele uitvallers als ge
volg van valpartijen in de duister
nis, in terssant was het, toen wij in
Sloten ontdekten, dat de kopgroep
een groote verandering had onder
gaan.
Toen later de controle te Stave
ren meldde, dat als eerst doorkwam
om 8.52 uur de rijder Douwe uit
Lemmer, na vier minuten gevolgd
door de rijders Swierstra, De Groot,
De Jong en van der Bij, stond het
vast, dat er iets gebeurd moest zijn.
Alléén de naam van Van der Bij
immers was reeds: eerder vermeld
als een der leiders.
Spoedig dan ook kwam het be
licht, d^t kopgroep, bestaande uit
de beste rijders, onder wie Bosman
uit Breu'kelen, Jongert uit Maarssen
en Geveke, de roiite waren kwijtge
raakt en een aanmerkelijk stuk
verkeerd waren gereden. Het ge
volg was dan ook, dat zij daardoor
een grooten achterstand opliepen.
Om' 8.46 uur arriveerde deze groep
in Sloten.
Algra uit Franeker moest in
Bolsvvard den strijd opgeven, door
dat hij een tamelijk ernsbigen val
had gemaakt.
Bosfnan, Jongert, Geveke en de
Vries reden terug en arriveerden
wederom in Sneek, doch nu met
grooten achterstand. Hier gaf Bos
man den strijd op. Een bevroren
teen dwong hem tot dit besluit, dat
niet alleen hem, doch ongetwijfeld
duizenden belangstellenden zal te
leurstellen. Geveke, Jongert/en de
Vries gaven den moed niet op en
zetten den tocht voort. Stavoren
-m'ejdde, dat deze drie rijders om
9.04 uur passeerden.
In Hindeloopen was het wederom
een onbekende rijder, Leyenaar uit
Lemmer, die de leiding had met
een minuut voorsprong p de groep
van vier, die in Hindeloopen op
Douwe volgde. Die groep joeg op
het-traject naar Bolsward fel achter
den leider aan, die zich tot het ui
terste inspande, en bij de controle'
nog steeds een kleinen voorsprong
van nauwelijks een minuut had.
De sterksten nemen de lei
ding.
Doch wat zich bij Bolsward reeds
liet aanzien^ werd -op het traject
BolswardHahlingen bewaarheid.
Leyenaar, die met een prachtigen
voorsprong voorop lag, had zich
over den kop gereden. Deze eenza
me zwoeger was niet opgewassen
tegen het hooge tempo van de groep
van vier, die achter hem aanjoeg.
Een korte rustpauze te Bolsward
zou voor hem noodzakelijk zijn ge
weest. Reeds vóór Harlingen werd
hij door S. de Groot, Swierstra, De
Jong en v. d. Bij gepasseerd en bij
den controlepost te Harlingen had
hij reeds een aanzienlijken achter
stand.
Geveke geeft het op.
De bekende rijder en favoriet van
de Friezen, Lou Geveke, uit Leeu
warden, staakte te Harlingen den
strijd. Hij zag in, dat bij den groo
ten achterstand niet meer kon in-
loopen. Zijn broer, Herman Geveke,
die even later arriveerde, zette den
tocht voort.
Het tempo, waarmede gereden
werd, bleek, ondanks den tegen
wind hoog. Om 11.40 uur arriveer-
Duitschland strijdt voor Europa
Vijandelijke aanvallen op de Krim mislakt
SUCCESVOLLE AANVAL OP BRITSCHE HAVENPLAATSEN.
HOOFK WART IER VAN DEN FÜHRER, 22 Jan. (D.N.B.)
Het opperbevel der weermacht deelt mede:
Op de Krim zijn verscheidene vijandelijke aanvallen op het
omsingelingsfront van Sebastopol mislukt.
Aan het Donetsfront en in den centralen en den noordelij
ken sector van het Oostelijke front duren de afweergevechten
bij zwaren vorst voort Talrijke vijandelijke aanvallen werden
afgeslagen. Eigen tegenaanvallen hadden succes.
Voor Leningrad zijn herhaalde, uitbraaikpogingen van de
bolsjewieken mislukt
In de straat van Kertsj hebben gevechtsvliegtuigen een groo
ten Sowjetkoopvaarder met bommen beschadigd. Bij gewapen
de verkenningsvluchten boven de wateren van Groot-Brittan-
nië zijn voor de Noordwestelijke kust een koopvaarder van 6.000
brt. en een steenkoollichter van 600 brt. tot zinken gebracht.
Voor de Zuidwestkust van Engeland is een groote koopvaarder
door bommen beschadigd. Op een voor de S'hetlands liggend
eiland hebben gevechtsvliegtuigen verscheidene voltreffers ge
plaatst op. voorden oorlog belangrijke installaties.
In ^ioord-AfriJka hebben Duitsoh-Italiaansche pantsertroe
pen in een verrassenden aanval de voor onze stellingen in Cy-
renaica opgemarcheerde Britsche strijdkrachten aangevallen
en teruggeworpen. De vijand trok zich ijlings terug in de rich
ting van Agedabia. Sterke formaties van het Duitsahe en het
Italiaansdhe luohtwapen grepen in in de gevechten op den grond
en bombardereden concentraties troepen en tanks van den
vijand.
Aan de Egyptische kust zijn opslagplaatsen der Britten in
brand geworpen.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht bommen geworpen
op woonwijken in het. Noordwest Dultsche kustgebied. De bur
gerbevolking leed eenige verliezen. Militaire schade is niet ont
staan. Vijf van de aanvallende Britsche bommenwerpers zijn
neergeschoten.
In den tijd van 11 tot 20 Januari heeft het Britsche 'luch't-
wapen 36 vliegtuigen verloren, waarvan' 16 boven de Middel -
landsche Zee en in Noord-Afrika. In denzelfden tijd gingen in
de'n strijd tegen Groot-Brittanje 16 eigen vliegtuigen verloren.
VAN DER BIJ.
(Foto-archief)
den in Franeker de eerste wed
strijdrijders.-Het waren wederom
De Groot, Swierstra, De Jong en
van der Bij. Thans zijn zij op weg
naar Dokkurn, een afstand van^
ruim veertig kilometer. Om 13.47 u.'
arriveerde de kopgroep, bestaande
uit de rijders Swierstra, de Groot,
van der Bij en de Jong te Dokkum.
Het zwaarste traject hadden zij nu
achter den rug, het 44 k.m. lange
traject naar het Noordelijkste punt
van de route, worstelend tegen den
kouden wind, door het uitgestrek
te wintersche landschap.
Nu was het nog maar een wip
nadr Leeuwarden. De zware inzin
king, waarmede de meeste rijders
op dit traject te kampen hebben,
waren zij allen kennelijk te boven.
Vol goeden moed, hoewel met be-
zweete koppen, ging het met for-
sche slagen, terwijl de ijspegels aan
hun bontmutsen kleefden, de stra
lende" zon tegemoet in de richting
Leeuwarden. De laatste controle
post was dus-in zicht.
De aankomst te Leeuwar.
den.
Kwart voor drie steeg de span
ning aam de finish en de Groene
Weide ten top. De aankomst der
rijders kon elk oogenblik worden
verwacht. Daar kwamen zij aan,
het gejuich steeg uit de duizend
koppige menigte. Het werd een
formidabele eindsprint op den
laatsten kilometer. Het werd een
strijd van man tegen man, welke
gewonnen werd door den 'Fries S.
de Groot uit Weidum met een tien
tal meters- voorsprong op D. de
Jong uit Huizum en Van der Bey
uit Julianadorp.
Wederom heeft een' Fries de
eerepalm bemachtigd, welke hem
volkomen verdiend toekomt. Hij
heeft immers ©en recordtijd ge
maakt door den toch te volbrengen
in 8 uur en 44 minuten».
15.50 uur passeerden reeds de
eerste tochtrijders de finish. t.w. de
heeren R. J. Faber en R. de Vaik
uit Minnertsga, die ook allerminst
den indruk gaven vermoeid te zijn,
even later gevolgd door F. Fransen
uit Heeren veen. die in Harlingen
nog d© eerst gearriveerde tochtrij-
der was. Wij behoefden niet la.nj>
meer te wachten op de eerste da
mes. want. om 16 uur 2 min. kwam
mej. A. Schaap te Wirum aange
reden in gezelschap van haar bei
de broers. Was de Groot met een
groote krans omhangen. mej.
Schaap mocht fraaie bloemen in
ontvangst nemen. Geregeld kwa
men vervolgens de wedstrijd- en
tochtrijders binnen. Omstreek® 17
uur arriveerde mej. Sjoerdje Faber
pit Warga tezamen met mej. Wol
kje Kooi stra en Wobkjes vadc
door welke prestatie Sjoerdje en
Wohkje de 2e en 3e plaats van de
dames deelen.
Onderhoud met den winnaar.
Kort na de aankomst, van den
winnaar van den Elfstedentocht
hadden wij een onderhoud met
hem. De 24-jarige jongeman voelde
zich na dezen zwaren tocht niet
noemenswaard vermoeid. Hij had
den tocht in den thans officieel be
kend gemaakten tijd van acht uur
en vierenveertig minuten op nor
male Friesche schaatsen en met
gymnastiekschoenen volbracht. Al
leen zijn voeten waren een beetje
doorgereden,
De tocht is mij aldus deelde
de Groot mede buitengewoon
goéd- bevallen. Wij hebben ideaal
weer gehad, hetgeen onze prestatie
ten goede is gekomen en in het bij
zonder onze snelheid. Het grootste
Britsche regeering
zal motie van
vertrouwen
indienen
Na verklaring van Churchill.
STOCKHOLM, 22 'Jan. (A.N.P.)
Naar de politieke correspondent
van Reuter verneearft, is thans be
sloten, dat xna de verklaring van
den minister-president over zijn
bezoek aan de Vereenigde Staten
en over den algemeenen- oorlogs-
toestand, welke verklaring de drie
daagsche debatten in het Lager-
huis zal inleiden, een motie van
I vertrouwen zal worden ingediend,
i In regeeringskringen heeft men
het gevoel, dat de op de agenda
slaande kwesties van zoodanig be-
'ang zijn, dat een motie van ver
trouwen noodzakelijk is.
Zwichten de
Zuid Amerikaansche
Staten?
MADRID, 22 Jan. (D.N.B.) -
Naar uit Rio de Janeiro gemeld
wordt zouden de Amerikaansche
epublieken op de conferentie van
Rio besloten hebben dat zij. „met
inacHRneming van haar souvereine
rechten en in overeenstemming
met de machtsbevoegdheden van
haar grondwettelijke instellingen",
de diplomatieke betrekkingen met
Japap, Duitschland en Italië niet
kunnen voortzetten, daar Japan
een natie van het Amerikaansche
continent (de Vereenigde Staten)
heeft aangevallen en de andere
landen van het. driemogendheden-
pact aan die natie „den oorlog ver
klaard" hebben.
Een later bericht zegt, dat nog
geen bevestiging uit Rio de Ja
neiro is ontvangen. Het schijnt,
dat over ©en desbetreffend voor
stel nog niet is gestemd.
De Nc'erlan'dsche
Kultuurkamer opgericht
Besluit van den secretaris-gene
raal van het. departement van
volksvoorlichting en kunsten betref
fende de instelling van het pers
gilde en het theatergilde. 1
Op grond van artikel 35, le en 3e
lid, van de verordening no. 211/1941
betreffende de Nederlandsche Kul
tuurkamer en in overeenstemming
met de artikelen 2 en 3 der veror
dening no. 3/1940 vaii den rijkscom
missaris voor het hezette Neder
landsche gebied wórdt bepaald:
Artikel T:
Het persgilde en het theatergilde
worden op het tijdstip van afkon
diging van dit besluit ingesteld.
Artikel 2:
Door de instelling van bovenge-
npemde gilden is de Nederlandsche
Kultuurkamer opgericht.
Artikel 3:
Dit besluit wordt afgekondigd in
de Nederlandsche Staatscourant.
's Gravenlhage. 22 Jan. 1942. s
De Secretaris-Generaal van
het Departement van Volks
voorlichting en Kunsten:
(w.g.) T. GOEDEWAGEN.
- Maan
op vanavond Qm onder
12.33 ,R no 2.10
24 Jan JÖ.UV UUT 8 Febr
E.K. tot morgenochtendL L.K.
1 Febr t\ a ^eb
v.m. 9.34 uur n.m.
De voorbereidingen voor de nachte
lijke verkenningsvluchten geschie
den uiterst zorgvuldig. Met behnlp
van landkaart en passer worden af
standen en vüegtijden nauwkeurig
bepaald.
(Orbis-Holland. P.K. Grosse)
HEDEN EN MORGEN
WINTERHULP-COLLECTE.
TAST IN UW BEURS VOOR
HEN, DIE HULP BEHOEVEN.
GEEN VERGUNNINGEN MEER
OM 0 UUR TE WERKEN.
De Secr.-Gen. van het Dep. -van
Soc. Zaken heeft aan de besturen
van de gesubsidieerde vereenigin-
gen met werkloozenkas een rond
schrijven gezonden, waarin hij me
dedeelt, dat overleg met de bestu
ren'van de gesubsidieerde vereeni-
gingen met werkloozenkas een
rondschrijven gezonden,- waarin hij
mededeelt, dat verleg met de ar
beidsinspectie er toe heeft gêleid,
dat in het vervolg geen vergunnin
gen om 0 uur te werken meer zul
len worden gegeven, tenzij in uit
zonderingsgevallen.
Voor zoover er thans nog arbei
ders zijn, die feitelijk niet werken,
in verband met een aan hun werk
gever verleende vergunning om 0
uren te werken, is goedgevonden
dat aan deze arbeiders uitkeering
uit de werkloozenkas wordt ver
strekt, zoodat het ter zake bestaan
de verbod van 20 dezer af, als ver
vallen kan worden beschouwd.
De betrokken arbeiders kunnen,
als zoogenaamde „geheel werkloo-
zen" worden beschouwd. Ook aan
de leden van die kassen, in welker
reglementen geen regeling voor het
verstrekken van uitkeering ingeval
van inkrimping van den normalen
wekelijkschen werktijd voorkomt,
kan uitkeering worden verleend.
Installatie landstand
in Noordholland
12 Februari te Alkmaar,
De Landstandpersdienst verneemt
yan bevoegde zijde, dat de instal
latie van den Nederlandschen Land
stand in Noordholland op Donder
dag 12 Februari te 11 uur, in „De
Harmonie" te Alkmaar zal geschie
den.
Dien dag zaL-op officieele wijze
de band worden gelegd tusschen
het staatsapparaat en den Neder
landschen Landstand, in de provin
cie Noordholland. Onder meer zal
de gouwboerenleider, J. Saq.1, het
woord voeren.
(Zie verder pag. 2.)
Van Laer afgetreden
Als adviseur van'den Ne
derlandschen Schaatsenrij-
dersbond.
Naar wij van het bestuur van den
Ned. Schaatsenrijdersbond verne
men, is aan den heer G. W. A. van
Laer op diens verzoek op de meest
eervolle wijze ontslag verleend als
adviseur van den Ned. Schaatsen
rijders Bond onder dankzegging
voor de vele in die functie bewezen
diensten.
Kanaal
Schagen-Kolhorn
gevaarlijk!
IJS VAN ZEER SLECHTE
KWALITEIT.
De aandacht wordt er op ge
vestigd, dat het zeer gevaarlijk
is op het nieuwe kanaal Scha
gen-Kolhorn te gaan schaatsen
rijden, Er bevinden zich nog
wakken, terwijl het oógen-
sohijnlijk sterke Ijs soms van
zeer slechte kwaliteit en hoogst
onbetrouwbaar is. Bij de op-
sporingswerkzaamheden naar
den Zondag jL verdronken per
soon kon men nL bh het wak,
waar de betrokkene zoo nood
lottig om het leven is gekomen,
met een bhl gemakkelijk door
ijs ter dikte van 20 cm. heen
slaan, Men wordt daarom nog
eens gewaarschuwd en aange
raden het kanaal te mijden.
Havens van Sabang
en Médan op
Sumatra aangevallen
Bosman (met kap en kaart), die
den Elfstedentocht ontijdig moest
staken, krijgt in de „Harmonie" te
Leeüwarden het eerste contröle-
stempel op zijn kaart
(Pax-Holland-De Haan-m)
gedeelte van den tocht hebben wij
met acht. man in groepsverband ge
reden. Later kromp deze groep in
tot vier man, terwijl na Dokkum
Swierstra kwam te vallen tengevol
ge van een inzinking, waardoor hij
ons moest verlatten. Ongeveer drie
honderd meter voor de finish zette
ik alles op alles en behaalde daar
mede de overwinning.
Deze tocht is de tweede Elfsteden
tocht, wel'ke ik meemaakte, verle
den jaar werd ik nummer acht.
Tien Ned. Ind. vliegtuigen
neergeschoten. Opmarsch
op Malakka voortgezet Ver
bitterde gevechten op de
Philippijnen.
TOKIO, 22 Jan. (DNB). Naar
de Nitsji-Nitsji uit Saigon meldt,
is te Batavia toegegeven, dat nieu-^
we Japansche strijdkrachten met
succes aan land zijn gezet aan de
Noordoostkust van Nederlandsch
Borneo. Deze landing zou in* de
stre„ek van Tarakan geschied zijn.
Het Japansche hqofdkwartier
deelt mede:
Japansche marinevliegtuigen heb
ben sedert 15 Jan. bij aanvallen op
strategisch belangrijke steunpunten
in Ned. Indië, 10 Ned.-Indische
vliegtuigen, w.o. 6 vliegbooten,
neergeschoten of op den grond ver
nield. Zware schade werd toege
bracht aan de vijandelijke 'vlieg
velden. Tot de aangevallen punten
behooren Balikpapan op Borneo,
Makassar, Paloppo, Kolonedale en
Kendari op Celebes, Ternate en La-
boeha op de Halmaheira-groep en
Ambon. Op 16 Januari hebben ma
rinevliegtuigen de havens van Sa-
bang en Medan op Sumatra aange
vallen. Zij vernielden daar haven
werken en deden te 'Sabang een
schip van 2000 ton in de lucht
vliegen.
De strijd op Malakka,
Nadat de Japansche strijdkrach
ten, zoo meldt Domei, de vijandelij
ke troepen bij het plaatsje Labis
aan den voornaamsten spoorweg
naar Singapore, gelegen op 50 km.
ten Zuidoosten van Gemas hadden
verslagen, zijn zij Woensdag tot
een punt op acht kilometer ten
zuiden van Labis opgerukt.
Tijdens de tot dusver uitgevoer
de operaties aan het Maleische
front, zijn op verschillende stations,
vooral langs den naar Singapore
loopenden spoorweg in totaal 35 lo-
"comotieven en 1180 spoorwagons
buitgemaakt.
Verbitterde gevechten op de
Philippijnen.
Over de gevechten op het schier
eiland Bataan waren verscheidene
dagen geen of slechts korte berich
ten ontvangen. Uit nieuwe berich
ten blijkt thans, dat de Amerikaan
sche artillerie, die bij de verdedi
ging de belangrijkste rol speelde,
terugtrekt op nieuwe stellingen,
welke meer naar het Zuiden zijn
gelegen. Aan beide zijden wordt
met de grootste verbittering ge
vochten. De Amerikanen trekken
overhaast en in wanorde terug naar
de baai van Manilla.
In de streek van de oorlogshaven
Olongapo,'in .het Zuidoostelijke deel
van de Soebic-baai, hebben de Ja
panners nieuwe geslaagde landin
gen verricht.