HOLLANDS Handel en wandel in distributietijd DAGBLAD VOOR i— Verduister HELDERSCHE COURANT VAN 1873 Droeve nasleep van den Elfstedentocht Arbeidsdienst een gebiedende eisch Kedactie en administratie SCHAGEN Telef. 444 (2 Ujnen) Redactie en administratie DEN HELDER Telef. 2345 (2 Ujnen) Uitgave: N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier 86ste JAARGANG No. 11729 DONDERDAG 19 FEBRUARI 1942 NEDERLAND BESTEELT ZICHZELF „De Qoedkoope sherry is op, meneer" EEN REPORTAGE UIT DE PRAK- TIJK VAN DEN DIENST VAN DE PRIJSBEHEERSCHING. (Van onzen eigen verslaggever.) HET moet eens gebeurd zijn, dat meneer Pas Getrouwd on gemerkt een halye schoenzool naar binnen werkte,-in de meening dat het een biefstuk was, omdat een biefstuk, door zijn teer bemin nende en beminde echtgenoote ge kookt, •toch ook gewoonlijk leer was.. En daarom is het goed dat er van die kook- en huishoudscho len zijn gekomen tot nut. van het vrouw- en vermaak van het'man- dom, koninkrijken waar de braad pan de-rijksappel, het strijkijzer de - scepter is en de dagelijksche troon "nde Slechts uit negen woorden he iraat: „het hart .van den man gaat door den maag". Eén ding is jammer. De toekom stige huisvrouwen, leeren er wel uit hoeveel koolhydraten en hoeveel vet en hoeveel eiwit het menu van den dag dient te bestaan, ze leeren óók, hoe een spruitje en een roode kool er ui,t moeten zien, willen ze lekker gaar gestoofd óp tafel kun nen komen, 'maar...... ze leeren niet het allervoornaamste: om het edele vak der kokologie goed goed én vooral zuinig te beoefenen: de krant lezen. 'Wat heeft de krant nu met de roode kool en de spuitjes te ma ken? En waarom mag moeder de vrouw zich niet, hpüden aan de bur gerlijke stand, de feuilleton eh al wat verder in het dagblad speciaal domein der vrouw is? Omdat tegenwoordig de groente boer nog al eens bezig' is de spul len in zijn winkel van den eenen hoek naar den anderen te brengen, juist als de vrouw om de roode kool of de spruitjes korqt, het prijs je dan natuurlijk óók toevallig onder een kist terecht is geko men, de groenteboer op het gebied van prijzen erg vergeetachtig is, en als alle menschen een paar centen naar zich toe rekent. Dat kan hij doen, omdat de vrouw ook niet pre cies weet wat het allemaal kost.. Omdatze de krant niet leest, waar het precies in staat. En als ze liet wél gelezen heeft, het toch niet durft -te 'zeggen omda.t, alzoo spreekt de groenteboer met hart voor zijn ouwe klanten, de groenten zoo ffichaarsch is door nou ja je Weetv wel, en hij alleen voor zijp ouwe klanten, alléén voor de juf frouw nou -toevallig buiten de vei ling om een partijtje op den kop heeft getikt. Dat natuurlijk een paar centen meer moet kosten 1^ EDERLAND bpsteelt zich zelf.. Het zijn de.huis moeders die aan den groenten- wagen een paar dubbeltjes te veel betalen, het zijn de lieden die buiten de deur eten en in de restaurants, te weinig krij gen voor hun dure bonnen; het zijn de haastige reizigers, die bij den banketbakker vlug een paar gebakjes koopen en niet zien, dat het gewicht van de vier-taartjes-op-'n-bonnetje veel te laag is; het zijn de huisva ders die .moeizaam een zakje brandstof naar huis sleepen en voor het zwarte goud een gulden minder hadden kunnen uittellen. Menschen die zichzelf beste len4. dat zijn allen die de waarschuwingen van .den dienst van de prijsbeheerscraing in den wind slaan, die daar door den zwarten handel be vorderen en vergeten dat tus- schen Nederland en den hon ger slechts de 'voedselvoorzie ning staat. Een onzer reporters '-vertelt in eenige artikelen over den dienst van de Prijsbeheer- sclhing en haar werking. DEN paar_ centen", venei t de *-i controleur van de' inspectie voor de prijsbeheersching, pen paar centen, zegt U dat wel... Kijk—és meneer een -en twintig centen meig een roode kool van apder half kilo kosten, ze vroegen er in Amster dam tachtig voor, vier en twintig centen is de prijs van de prei, een gulden zei een grapjes van een. groenteboer; vier en dertig centen de spruitjes volgens het lijstje? Ziet U ze maar te krijgen, negentig centen maneer „Wat zijn die groenteboeren 'dan toch schooiers, mijnheer de contro leur." „Bekijk het ook eens van 'n an- OOK oè Restaurants «oereN Zuinig Z<jn'. (Polygoon LoomkeiJ deren kant, meneer 'de verslaggever, of liever; laat ik II den anderen kant maar laten zien „Ober twee sherry..." „Kom bij U meneer..." „Meteen afrekenen..." „Blieft meneèr... eendertig alstu blieft meneer..." „En op jé .dagkaart staat vijf en dertig cent per gl$s?" „Jadaa dat was van die goed- kóópe sherry .dat hebben we al lang niet meer meneer „O, nou hier heb je zeventig cen ten, eeri dubbeltje voor jou, zoo is 't pas hoor „Meneer maak. nou geen gek heid wie koopt er vandaag de dag voor zeven stuivers een glas sherry „Staat op je kpart .man, zet het er dan niet op „Nou ja, da's voor de contröle maar daar kan je je toch niet aan houvye „Zoo, nou ik ben toevallig van de controleman, roep je baas maar, je bent zuur E controleur heeft ons inder- daad den anderen kant laten zien, de keeren dat wij in het werk van don dienst der prijs/berheer sching werden ingewijd en in een volgend artikel zuilen wij daar van vertellen. Na de sherryepisode, waarvan het slot'zich gemakkelijk laat raden, moesten we nog altijd het verhaal hoor en van 'wie de ergste schooier nu eigenlijk is. Die groentepboer de grossier, -de teler, ófhet publiek zelf En dan begint de controleur af te tellen: De teler maakteeh redelijken, ner een besten prijs voor zijn produc ten. Hij raakt dlles kwijt, óók blo&mkooltjes van een kinderviiistje groot, de grossier niaakt gemiddeld 12 percent en de groen ten boer 30 percent winst, Renteverlies en be derf speelt tegénwoordig een héél kleine rol. Als er niét veel aanvoer is op de veiling en dat komt nogal eens omdat de teler het vertikt, koopt de grossier van hem buiten de-vei ling o.m, tegen zooveel meer, de groen tenboer, tegen zooveel meer van den grossier en de huisvrouw tegen zooveel meer van den groen- tenboer. Als de teler begint wel aan te voeren en de grossier jaagt de prij zen niet op, koopt de groenteboer niet duurder en de huisvrouw ook niet. Draai het om: Als de huisvrouw tegen den groenteboer zegt:,|Man ik moet dat dure spul niet, is de aar digheid er voor den grossier en den teler ook af. Wie is de grootste schooier? Het is moeilijk te zeggen, maar dat de huisvrouw moest beginnen, met het te vertikken meer te beta len dan ze moet, staat vast, Dan was er veel gewonnen, dan zou de dienst -van de prijsbeheersching ook eens wat. meer on ander terrein kunnen gaan snuffelen. De Zeeuwsche kantkloster aan haar knnstzinnigen arbeid op de tentoèn stelling „Aihbacht en Sierkunst in Beeld en Bedrijf' te Amsterdam. (Pax-Holland-De Haan-m) De situatie in Oost-Azië Japanners vorderen pp Sumatra VAN KLEFFENS VRAAGT ON MIDDELLIJK HULP VOOR JAVA. STOCKHOLM, 18 Febr. (D.N.B.) - Volgens een United Press-bericiht Uit Batavia in „Nya Dagljgt Alle- handa" rukt de Japansche voorhoe-- de van het op Bumatra gelande le ger van Palembang uit'op langs de spoorlijn naar Telok Betong (ge legen op de Zuidpunt van hét ei land. Bed.) Volgens hetzelfde bericht hebben Japansche bombardemehtsvliegtui- gen een aaptal aanvallen gedaan op verschillende plaatsen op de Kleine Soenda-eilanden. Naar het A.N.P. uit Batavia meldt zijn vele vluchtelingen uit Palem- bang aldaar aangekomen. Zij deden •aangrijpende verhalen over de branden, welke in de olie- installaties woedden. Volgens de mededeeling van Eu- ropeesche vluchtelingen bleven de inheemschen nagenoeg onverstoor baar onder de bezetting van Palem- bang. 9 De ambtenaren van het binnen- landsch bestuur in Palembang en omliggende streken- zijn op hun post gebleven. Volgens Radio Mundial wijdt het „Nieuws van den Dag van Neder- landsch-Indië"een hoofdartikel aan de Amerikaansohe hulp in den Pacific. Daarin wordt o.a. geschre ven: „Het geheele Amerikaansche leger staat klaar om naar een tro pisch front te worden gezonden. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat dit Java zal zijn. De verovering van Sppiatra door de Japanners wordt reeds als een feit beschouwd, waarop met in ie der geval moet rekenen. Dinsdagavond heeft de minister van buitenlandsche zaken der uit geweken Nederlandsche regeering. Van Kleffen, per radio het Ameri kaansche volk om onmiddellijke hulp. voor Java verzocht. Volgens een. bericht uit Canberra, heeft de Australische regeering me degedeeld. dat met ingang van Za terdag het radio-telefonische vér- keer met de Vereen^gde Staten en Nederlandsch-lndië gestaakt wordt Duitschland strijdt voor Europa Vijandelijke formatie afgesneden en vernietigd GROOTE HOEVEELHEDEN OORLOGSMATERIAAL BUITGEMAAKT. HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH'RER, 18 Febr. In den centralen sector van het Oostelijk front werd wederom een vijan delijke formatie van haar verbindingen afgesneden en vernie tigd. Talrijke gevangenen, 11 kanonnen, vele machinegeweren en groote hoeveelheden ander oorlogsmateriaal vielen ons' in handen. Meer dan *1000 dooden van den vijand werden op het •slagveld geteld. De luchtmacht bracht.ter ondersteuning van het leger vooral in den centralen en den Noordel ijken sector van het Oostelijk front sterke formaties gevechtsvliegtuigen, duikbommenwerpers, en jachtvliegtuigen in den strijd. Zij dreef verscheidene vijan delijke colonnes uiteen en vernietigde groote hoeveelheden rol lend materiaal. Bij de gevechten van gisteren werden 28 vijan delijke pantserwagens vernield en 51 vliegtuigen van den vijahd neergeschoten. Voor de Engelsche Oostkust beschadigden gevechtsvliegtuigen overdag een klein koopvaardijschip. Andere luchtaanvallen wa ren gericht tegen ravitailleringsinstallaties fn de haven Great Yarmouth. In Noord-Afrika verkenningsactie in het gebied ten Z.O. van El Mekili. Tien Britsche pantserverkenningswagens werden bui ten gevecht, gesteld. Formaties van de Duitsbhe eh 'de Italiaan- sche luchtmacht bombardeerden Tabroek, alsmede een Britsch vliegveld en vielen vijandelijke colonnes met bommen en boord- wapens aan. In de wateren rond Kreta werd een Britsche duikboot waar schijnlijk tot zinken gebracht. Enkele Britsche bommenwerpers ondernamen in den afgeloo- pen nacht vruo'fitelooze storingsaanvallen op N.W. Duitsch ge bied. .J Maan -Maan op vanavond om onder 10.36 iq ff ft 23.54 23 Feb 18-59 UUr MMrt. E.K. tot morgenochtend L.K. 3 Mrt. Q AQ 17 Mrfc. v.m. o.4o uur n.m. Ook boterbon 07 verlengd In aansluiting op, ons bericht, waarin wij gisteren den nieuwen boterbon bekend maakten, deelen wij nog mede, dat naast bon „08" ook bon „07" van de boter- en de vetkaart' tot 27 Febr. a.s. verlengd Nieowe burgemeesters 's-GRAVENIIAGE, 18 Febr. Het Rijkscommissariaat maakt bekend: De Coram.-Gen. voor Bestuur en Justitie heeft op grond van par. 3 der verordening 108/40 in Neder land benoemd: den bedrijfsleider A. J. M. Tendyck in Roermond tot burgemeester van Haerlen en Bug- genum en den landeigenaar P. J. Bekker in Berg en Dal tot bur gemeester van Oude Tonge. Want de groentenhandel is niet de eenige zondaar tegen de prij zen, onder de slagers, de brandstof fenhandelaren, de banketbakkers, kortom in bijna alle branches van distributiegoederen wordt ge knoeid- En steeds: omdat het publiek-zelf niet meewerkt, omdat het doodsbe nauwd is, als het zijn morkl open doet, niets meer te krijgen, omdat de eene leverancier- de andere waar schuwt, omdat het zich als kooper aan handen en voeten aan den ver- kooper gebonden voelt. vOmdat het gèk is, zegt de contro leur. „En'nu gaan we op stap, onder weg vertel ik U zoo en en ander van den, dienst zelf, dan zult U ook wel zien, wat er nog noodig is om het kwaad van de zichzelf beste lende menschen uit te roeien. (Wordt vervolgd). Voorioopige interoeeriog van Engelschen op Singapore TOKIO, 18 Febr. (D.N.B.) Na ontwapening ,van de Britsche strijd krachten op Singapore, worden de ze thans, naar vandaar gemeld wordt naar de vesting Chiangi in het Noordoosten van 't eiland ver voerd, waar zij voosioopig geinter- neèrd Avorden. Voor de gevangen otficieren is voorloopig de ambts woning van den vroegeren Brit-, schen gouverneurTgeneraal in de stad Singapore bestemd, terwijl al le burgers, met inbegrip van vrou wen en kinderen, in een-groot ho tel zijn ondergebracht. Naar de Do mei-correspondent uit Singapore meldt, is de verhouding tusschen de Britsche, Australische en Indi sche treopen zeer slecht. Nog voor de interneering hebben zij zich van elkaar afgezonderd. Zelfs ontston den er soms hevige conflicten, daar de Engelschen hun vroegeren Au- stralischen wapenbroeders verwe ten, verantwoordelijk, te zijn voor de ineenstorting, aangezien de voor naamste reden voor de nederlaag der geallieerden volgens hen gele gen was in dén te vroegen aftocht der Australiërs, toen de Japanners hun eerste landingen verricht had- den. De Australiërs, daarentegen verwijten den Engelschen, dat de Britsche strijdkrachten nooit recht streeks aan het front'zijn opgesteld, en dat zij zelf steeds in*de voorste lindes hebben moeten strijden. Tochtrijder uit Balk den rit met den dood bekocht VELE ANDEREN ZITTEN NOG MET BEVROREN LE DEMATEN. Enkele wejten na het verrijden van den Elfstedentocht loopen in Friesland wonderlijke geruchten "over ziekenhuizen, welke vol lig gen met mannen, die van den tocht ernstige gevolgen ondervin- dén. In een plaats in het/Noorden van Friesland heeft, zooals in e$n. pro vinciale courant is bekend gemaakt één der tochtrijders zijn deelname met den dood moeten bekoopen, terwijl uit datzelfde dorp andere deelnemers ledematen of gedeelten daarvan zullen moeten verliezen. Wij hebben de moeite genomen, eens hier en daar ons licht op te steken en dan valt het niet moeilijk te constateeren,- dat er velen nu nog met de gevolgen van den tocht zit ten. Bevroren voeten, beenen, vin gers, ooren komen veel voor en er zijn wel eens gevallen bij, welke zich niet best laten aanzien. Een ge val, dat de dood ten gevolge had, kwam ons ook nog ter oore. Twee broers uit Balk, welke aan den tocht deelnamen, hebben namelijk bevroren b,eenen opgeloopen. De Sene scheen al spoedig weer te her stellen en kwam zelfs al weer op straat. Maar plotseling kwam er een inzinking en na nog in een zie kenhuis te zijn opgenomen is de' jongeman overleden. Ook zijn broer ligt nog m het ziekenhuis. Dit zijn zeer tragische gevallen, welke niet zullen nalaten, dat ve len den Elfstedentocht zullen gaan beschouwen als iets „moordends". -Reeds nü laten verschillenden zich in dezen zin uit. 1 Daarom willen wij hier nitdrdk kelijk verklaren, dat ,ons bij informatie is gebleken, dat ge vallen van bevroren ledematen te wijten waren aan een beslist onvoldoende kleeding. Er is geen sprake van, dat de laatste Elfstedentocht Is gehouden bij een temperatuur, welke voor deelnemers ihdirectv levensge vaar opleverde. Ket tragische geval te Balk b^voorbeeld ls te wijten aan onvoldoende klee ding, zooals ook de andere ge vallen. Het is te hopen, dat de Elfste dentocht, welke ovérigens weer zoo uitstekend slaagde, niet hesmet wordt met de kwaadsprekerij, doch dat men inziet, dat de droevige ge volgen slechts aan onvoorzichtig heid zijn te wijten. Het is reeds jammer genoeg* dat de tocht dit jaar zoo. een onprettigen nasleep "heeft. „lek dien" zij het devies Rede van Mussert voor den Nederlandschen Arbeidsdienst 'S-GRAVENHAGE, 18 Febr, In de rijlc versierde zaal van Pulchri Studio, sprak hedenmiddag Mus sert, de leider der N.S.B., voor het kader van den Nederlandschen Ar beidsdienst. Aanwezig waren, be halve het hooger en midden kader van den Arbeidsdienst, zoowel voor mannen als meisjes, o.m. een aan tal functionarissen van het hoofd kwartier der N.S.B. Mussert begon zijn rede met in het geheugen terug te, roepen den tijd van meer dan tien jaar gele den, den tijd bekend als het begin van de ineenstorting der welvaart, maar tevens als het hoogtepunt van de geestelijke verwildering, den tijd, die den opmarsch van het com munisme voorbereidde. Hoe ver het daarfnede reeds stond blijkt uit het door de christe lijke regeerders toegelaten anti godsdienstige geschrijf van de Tri bune, uit het gebeurde met de „Ze ven Provinciën", uit- de wijze waar op een man van formaat als gene raal Snijders, ondanks zijn onver- moeiden strijd tegen den geest des tijds en de afbraak van alle geeste lijke en moreele waarden over boord werd gezet. In dezen tijd waarin de leuzen opgeld deden: „Liever, bloojan dan doojan", „Lie ver lui dan moe", „Godsdienst is opium voor het volk", „Proletariërs hebben geen vaderland", werd" voor het eerst het woord „Arbeids dienst" temidden van het Neder landsche volk geworpen als een ge biedende. eisch voor de hernieu wing va,n dat volk, n.1. op 14 Decem ber 1931 in het program der N.S.B. Zelf voortdurend naast zijn school opleiding, geoefend in handenar beid, heeft spreker grondige min achting voor lapzwansen, ligt de Arbeidsdienst, wiens eerste en meest ijverige propagandist hij is, hem zeer na aan het hart Arbeidsdienst kweekt de voor den arbeid. lief- Spreker behandelt de moeilijke eerste schredep van den Arbeids dienst, als Opbouwdienst aange vangen met de resten van het vroe gere Nederlandsche leger met dui zenden die geen liefde hadden tot den arbeid en wier gevoel voor de volksgemeenschap totaal onvol doende was, maar toch doorgezet ondanks alle moeiten en teleurstel lingen. De leider, der N.S.B. zette vervol gens de beteekenis -uiteen van de revolutie, welke zich in Europa voltrekt, niet, alleen als reactie op de zgn. Fransche re volutie maar als een nieuw tijdvak in het leven der volkeren. Een tijd vak waarin klassenstrijd en klas sen waan worden uitgeroeid om te komen tot de noodzakelijke volks 'eenheid een tijdvak, waarin elk volk weer wordt erkend als werk gemeenschap, gebaseerd op den ar beid en "op het besef dat arheid de grondslag is van 's menschen be st&ain. Hoe reeds in het grijs verle den bepaalde arheid, n.1. eentonige en zeer zware arbeid, dien ^men door slaven en later door hoorigen kon (aten verrichten, werd be sohouwd als koopwaar, en hoe na de officieel© afschaffing van de sla vernij een nieuwe vorm van sla vernij ontstond doordat zij, die geen kapitaal hadden, verplicht waren hun arbeidskracht aan den meest biedende te" verkoopen, op straffe van aan den honger te worden prijs gegeven. Maar de revolutie van»lie den heeft mede ten doel de af schaffing van deze slavernij, door de eer van den arbeid te herstellen, en een van de middelen daartoe ia de Arbeidsdienst, waar het trotsche devies: „lek dien" komt, ijl plaata van het: Ik moet verdienen. Voorts behandelde Mussert de beteekenis van den Arbeids dienst als scbakel in de opvoe ding van den modernen jongen mensch, niet alleen voor den werklooze of voor de zonen van Jan Boezeroen, met vrijstelling van de vaderszoontjes, maar voor het gansche volk. Ten eerste door het bijbrengen van orde tucht en discipline, door de opvoeding tot netheid en frisch- heiö, ten tweede door cïfe ontwikke ling Van den eerbied voor den ar beid, het uitdrijven van de luiheid, de vrees voor het vuil maken van de. handen, tenslotte door dé ont wikkeling toJ, gemeenschaps- mensch, tot 'sociaal vpelénd wezen, tot zoon of dochter van ons volk, waardoor men leert, zijn aangebo ren egoïstische instincten in toom te houden. Het vinden van geschikte werk- objecten voor den Arbeidsdienst zal moeilijkheden geven. Men mag daarbij den gewonen arbeid niet beconcurreeren noch het natuur schoon aantasten, te veel reeds is dit laatste door een niets ontziende kapitalistische wereld gebeurd. Zeker zal de Arbeidsdienst nog objecten kunnen vinden in land- ontginning, en droogmaking, maar meer nog in verhooging van na tuur- en' stedenschoon, in behoud van monumenten, waardoor tevens de liefde tot den bodem en voor de schoonheid van ons vaderland wordt aangewakkerd. (Zie vérvolg Pag. 2).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Dagblad voor Hollands Noorderkwartier | 1942 | | pagina 1