DAGBLAD VOOR
BIJLTJESDAG.
Snelle Duitsche formaties achtervolgen de Sovjets.
Sovjetviiegveld bij verrassing genomen.
Worosjilowgrad door de
Duiischers genomen.
De verovering van
Worosjilowgrad.
De kwestie van een
tweede front.
MOLENS IN HET LANDSCHAP:
ZE BLIJVEN BEWAARD.
n
Het geschil over de
Fransche schepen.
Inspectiereis van den bevel
hebber der weermacht.
Wunschkonzert in Den Haag.
Deze courant verschijnt dagelijks.
Abonnementsprijs per 3 maanden bij
vooi uitbetaling voor Alkmaar 2.10;
franco door het geheele Rijk 2.63.
Losse nummers 5 cents.
Tel. Administratie (abonn., advert.)
3320, Redactie 3330.
ALKMAARSCHE EDITIE.
NOORD-HOLLAND
Prys der gewone advertentïën: t 010
per m.M., minimum 14 m.M. 1.40,
elke 3^, m.M. meer f 0.35. Tarieven
op aanvrage. Brieven aan de Ditg.
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h.
Herms. Coster Zoon, Voordam 9,
Alkmaar, postgiro 37060.
144e Jaargang No. 166
4 pagina's
Hoofdredacteur: A. R. JONKER, Alkmaar
Zaterdag 18 Juli 1942
ER zijn in ons land vele verstan
dige lieden, die het sadistische
geklap van een anti-groep over
„Bijltjesdag" met een korreltje zout
nemen en weigeren te gelooven, dat
werkelijke Nederlanders zich
fe eenigertijd in een soort Bartholo-
meusnacht zouden verlustigen. Zij
zijn van xneening, dat dit" geklets een
moed-inspreken beteekent van een
groepje onnadenkenden.
Dat er echter in dit verband wel
degelijk sprake is van een voorop
gezet monsterachtig plan, heeft de
zer dagen, de Londensche Oranje
zender bewezen.
Dit hoogverheffende. instituut
zond een rede uit van het vroegere
Nederlandsche kamerlid, d r. G e-
rard Boon, die zich tijdens het
bombardement te Rotterdam be
vond, maar n op veiligen afstand
van het moederland, en wel in To
ronto, sprak over „Bijltjesdag".
„Ip ieder huis in Nederland", al
dus dr. Boon, „is er een wapen,
dat op den dag der vrijheid zal
neerkomen op het hoofd van een
Duitscher of een verrader. Ieder
heeft een bijzonderen vijand-op
het oog. Op dien dag zullen alle
Nederlanders opstaan en dan.zul
len de veroveraars worden uitge
roeid.
De Nederlanders moeten ontzag
lijke ontberingen en ellende door
staan, maar bijltjesdag zal komen
en dan zal het er in ons vader
land weer heel anders uitzien.
Ondanks de Gestapo wordt in
onze kerken nog altoos voor onze
koningin' gebeden. Een aantal pre
dikanten en geestelijken is naar
concentratiekampen overgebracht.
Deze gebeden blijven echter, daar
de nazi's bezwaarlijk alle kerken
kunnen sluiten".
Ziet hier een complete opwekking
tot moorddoor een off icieelen ver
tegenwoordiger van de zich Christe
lijk noemende, gewezen Nederland
sche regeering. Als iets de onlangs
genomen Duitsche gij zeimaatregelen
rechtvaardigt is het wel deze „held
haftige" rede.
De anti's hier en overzee zullen
„straks" wel eens 'afrekenen met de
voorstanders van een nieuwen tijd;
in welken vorm blijkt uit het woord
„Bijltjesdag". Maar als er nü, op dit
oogenblik, een anti-mannetje, dat
zich eens al te zeer te buiten gaat,
op de vingers wordt getikt, zónder
dat er bijl en bloed aan te pas ko
men, schreeuwt men moord en
brand.
Het is wenschelijk de heeren eens
voor te houden, dat men in de be
zette gebieden heel gemakkelijk nü
kan toepassen op de anti's, wat deze
„straks", naar zij zelf zeggen, aan
anderen willen bedrijven.
De man van den" nieuwen tijd is
daar echter te ernstig voor; hij heeft
bovendien wel belangrijker dingen
te doen, dan ontspoorde zielen te
corrigeeren. En tenslotte behoeft
men de treurige verwarring van
geest, als boven aan den dag treedt
en die kenmerkend is voor de laag
hartige strijdmethode van den te
genstander die van veiligen af
stand en zonder eigen risico zijn
landslieden aanzet tot moord, waar
door als eenig gevolg de bezette Ne
derlandsche gebieden zouden -.wor
den ondergedompeld in een zee van
bloed en tranen niet te vergelcfen
aan de zwakke elementen in óns
land.
Mits deze zich- dan ook van de ge
vluchte opruiers weten te distanciee-
ren.
De ravitailleering moet verzekerd zijn. Een foto uit het strijdgebied tusschen
Donetz en Don. Een belangrijke rivier overgang moet gelegd worden. Ter be
spoediging van het werk worden Sovjet-gevangenen bjj den bouw van de brug
aan den arbeid gezet. (Atlantie-Holland-P.K. Jesse-Pax Holland m)
By Tsjan£ Kai Tsjek. „Waar een wil is,
is ook een weg, zeggen de Britten,
mynheer de generaal". Maar helaas
geen Burmaweg. (Stapf-Pax Holland m)
VERDUISTER GOED
'ZON 16 Juli onder: 21.54
17 Juli op: 5/39
MAAN 16 Juli op: 8.45
onder: 23.13
ZON 17 Juli onder: 21.52
18 Juli op: 5.41
MAAN 17 -Juli op: 9.51
onder: 23.39
21 juli Eerste kwartier.
115.000 ton scheepsruim te tot
zinken gebracht.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 17 Juli. (D.N.B.) Het op
perbevel der weermacht meldt:
In den Zuidelijken sector van
het Oostelijke front achtervolgen
snelle formaties ten Oosten van
den Donets den vijand in de rich-
_ting van den beneden-Don. De
spoorlijn van het Donetsgebied
naar Stalingrad is overschreden.
Tusschen deze snelle formaties in
den rug en in de diepe flank van
den vijand en de frontaal opruk
kende formaties infanterie bevin
den zich talrijke vijandelijke
divisies, die sterk gemengd en
veelal uit elkaar geslagen probee-
ren te ontkomen in Oostelijke
richting. Al deze pogingen zijn tot
dusver mislukt onder zware bloe
dige verliezen voor den tegen
stander.
De luchtmacht heeft in voortdu
rende aanvallen den opmarsch der
snelle formaties ondersteund en
overal, waar de* bolsjewieken be
gonnen te wijken, een geordenden
terugtocht verhinderd. Overdag en
's nachts werden in aanvallen van
groote hoogte, scheer- en duikaan-
vallen marcheerende colonnes, ver-
keersinstallaties en étappe-verbin
dingen bestreden.
Aan de groote operaties in den
Zuidelijken sector nemen de ver
bonden troepen in groote mate deel.
Sinds 29 Juni strijdt een Hongaarsch
leger aan Duitsche zijde. Sinds de
eerste Julidagen strijden een Ita-
liaansch leger, waartoe ook het
sedert Augustus 1941 aan het Oos
telijk front optredende Italiaansche
expeditiecorps behoort, een Roe-
meensch legercoros, dat zich reeds
in den slag bij Charkow he°R on
derscheiden, benevens een Kroati
sche formatie tegen de legers van
Timosjenko.
Bij een verassend en aanval
heeft een snelle formatie een
Sowjetvliegveld genomen. Hierbij
werden 50 vliegtuigen buitge
maakt of vernield.
Bij een luchtaanval cp de haven
Poti aan de kust van den Kaukasus
werd een zware Sowjetkru.ser door
een bom van het zwaarste kaliber
getroffen.
De vijand heeft weer tevergeefs
met zware verliezen aanvallen ge
daan op het bruggehoofd Woronesj.
In den middensector hebben eigen
aanvallen en ondernemingen van
stormtroepen tot plaatSeblke suc
cessen geleid. Na zuivering van
het onoverzichtelijke boschterrein
ten Z.W. van Rzjef is het aantal
gevangenen en de hoeveelheid buit
in vergelijking met het extrabericht
van 13 Juli uitgebreid tot meer dan
40.000 gevangenen, 220 tanks, 738
stukken geschut van allerlei slag
benevens 1660 machinegeweren en
granaatwerpers.
In het hooge Noorden werd de
spoorlijn van Moermansk op ver
scheidene plaatsen door bommen
voor geruimen tijd versp'erd.
In Egypte heeft de vijand van de
stelling El Alamein uit opnieuw
aanvallen gedaan. De Britsche pant
serstrijdkrachten werden in een
tegenaanval tot hun uitgangsstel
ling teruggeworpen.
In Midden-Engeland is gisteren
een wapenfabriek in seheervlucht
aangevallen, waarbij verscheiden
hallen werden beschadigd of in
brand geraakten.
Enkele Britsche bommenwerpers
hebben in den voornacht storings-
aanvallen op het Noord-Duitsche
kustgebied ondernomen. Twee dér
aanvallende vliegtuigen werden
neergeschoten.
Zooals is bekend gemaakt in een
extra-bericht. hebben Duitsche
duikbooten aan de westkust van
Afrika een krachtig beveiligd
Britsch eonvooi aangevallen en
Duifschfand wint
op a lie fronten.
EXTRA BERICHT.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER. 17 Juli (D.N.B.) Het
opperbevel der weermacht
deelt mede:
„Na dagenlangen, hevigen
strijd is vandaag de grootste en
belangrijkste stad van het in
dustriegebied langs den Donets,1
Worosjilowgrad, stormenderhand
door de Duitsche infanterie ge
nomen. Groote deelen der stad
staan in vlammen."
daarvan 6 koopvaarders van 39.500
ton in totaal tot zinken gebracht.
Andere booten hebben op den At-
lantischen 'Oceaan bij den Mississipi
c 'i bil hét Panamakanaal 10 schepen
van 68.500 ton en in de Noordelijke
IJ szee een transportschip van 7000
ton tot zinken gebracht.
Daardoor heeft de vijand op ver
uiteengelegen oorlogstocneelen,
waar onze onderzeeërs opereeren.
17 vaartuigen met 115.000 ton van
zijn kostbare scheepsruimte verlo
ren.
Een belangrijk centru<u
van wapenindustrie.
BERLIJN, 17 Juli. (D.N.B.) Over
de inneming van Worosjilowgrad
door Duitsche troepen verneemt het
D.N.B. rfog het volgende:
De thans door de Duitsche troe
pen bezette stad Worosjilowgrad
ligt in het Donetzbekken, in dat
deel der Oekraine, waarin de aan
wezigheid van steenkolen, ijzer en
mangaanerts een snelle industriali-
seering heeft "begunstigd. Nog in
1928 telde de stad slechts 45.000
inwoners. Toén tertij d heette de stad
nog Loegansk. In den loop van het
tweede vijfjaarplan en als gevolg
van het geforceerde oprichten van
de bewapeningsindustrie steeg het
aantal inwoners tot 220.000, waarna
de stad den naam. Worosjilowgrad
kreeg, naarden bolsjewistischen
commissaris die hier geboren werd.
Persstemmen.
De Berlijnsche bladen schrijven,
dat de door de Duitsche troepen
veroverde stad Worosjilowgrad reeds
in den Tsarentijd, toen zij nog
Loegansk heette, van belang was.
Gedurende twee vijfjaarplannen
produceerde de stad hoofdzakelijk
staal en wapenen voor de Zwarte-
De New-Yorkiche
pers eischt het.
STOCKHOLM, 17 Juli (D.N.B.)
Naar de correspondent van de Nya
Dagligt Allehande meldt, eischt de
geheele New-Yorksche pers de
vorming van een tweede front. De
New-York' World Telegram .schrijft:
.Het tweede front is de eenige weg
naar de overwinning." De New-
York Sdn zeg^: „Het tweede front
nu of nooit." De New-York Daily
News stelt de vraag: ..Waarop
wachten de Engelschen toch eigen
lijk?" Het is duidelijk, zoo vervolgt
het blad, dat een tweede front een
bloedbad, beteekent. Maar Hitier
behaalt ook geien overwinning zon
der offers. Men moet tot bloediger
verliezen Bereid zijn en er onmidy
dellijk op los slaan. Als dé gealli
eerden de gelegenheid tot hst vor
men van een tweede front thans
voorbij laten _gaan, staan hun kan
sen zeer slecht.
Besprekingen in Londen.
Volgens een bericht uit Londen
is de Sowjet-ambassadeur Maisky
Dinsdagmiddag bij Churchill ver
schenen. Na een onderhoud dat ge-
ruimen tijd duurde, hielden de chefs
der generale staven onder voorzit
terschap van Churchill een speciale
bijeenkomst, welke gevolgd werd
door een bijeenkomst van hetoor
logskabinet.
In het middelpunt der bespre
kingen stond de vorming van een
tweede front op het Europeesche
vaste land.
In kringen van de Sowjetambassa-
de te Londen wordt verklaard, dat
Maisky „buitengewoon energiek"
gesproken 'heeft en de aandacht
heeft gevestigd op de groote op
winding, dié door de werkeloosheid
der westelijke mogendheden bij
Sowjetbevolking' en Sowjetleger
ontstaan.
De Finsch-Amerikaansche be
trekkingen. - In een officieel com
muniqué wordt o.a. meegedeeld, dat
de belangen van Finland'- en zijn
burgers op consulair terrein in de
V. S. na. de sluiting van het Finsdie
consulaat aldaar door bemideling
van het gezantschap te Washington
-zullen worden behandeld.
zeevloot en de vestingen in het
Zuiden.
De Völkischer Beobachter schrijft,
dat het geen wonder is, dat de bols
jewisten deze nlaats me't de grootste
hardnekkigheid verdedigd hebben,
ook toen dat in het geheel geen zin
meer had. Het is een oude ervaring
in dezen veldtocht, dat de bolsje
wisten punten, welke zij politiek of
economisch bijzonder belangrijk
achten, fanatiek verdedigen zonder
acht te slaan op de tactische situatie
of op de offers.
De Deutsche Allgomeine Zeitung
merkt on. dat de Tirnes, voor dit
nieuwe Duitsche succes bekend kon
zijn. had geschreven, dat de bolsje
wisten het door de Duitsche troepen
bedreigde terrein niet met dezelfde
gemoedsrust bunnen opgeven als
'iet vorige jaar.
De Londensche bladen.
GENèVE, 18 Juli. (D.N.B!) De
Londensche bladen wijzen vrijwel
eenstemmig op het 'gevaar voor de
Sowjet-Unie, dat met het uur toe
neemt. De verovering van Woros
jilowgrad door de Duitschers noe
men zij een zwaren slag, daar de
Sowjet-Unie' waarschijnlijk niet
meer in staat zal zijn, ergens een
tegenoffensief van eenige beteeke-
nis op touw te zetten.
De correspondent van de Times
te Moskou schrijft, dat het duidelijk
is, dat de Duitsche opmarsch niet
alleen methodisch, maar ook met
de grootste kracht wordt onderno
men. De omvang der Duitschg
reserves is verbazingwekkend. Ook
de samenwerking tusschen lucht
macht, tanks, geschut en infanterie
is schitterend
WAARHEEN MET VACANTIE?
III.
U ET Openluchtmuseum te Arnhem
is .vermaard om zijn molens. Wat
is er karakteristieker, vooral voor het
Noordhollandsch'e landschap, dan de
vele x windmolens, wier wieken in
monotonen gang' de lucht klieven en
die als wachters over wei en sloot in
het landschap prijken?'Ook die molens
gaan meer en meer verdwijnen, de
houtzaagmolens 'van de Zaan, de
korenmolens, ,de watermolens. Dat is
een verlies voor het bekorende polder
landschap, een schade vöor het land-
schapöschoon, die niet spoedig is goed
te maken., En met de oude molens ver
dwijnt het oude ambacht.
Maar op. den Waterberg te Arnhem
blijven ze bewaard; daar vindt men
de molens en het ambacht te kust en
te keur terug. De houtzaagmolen
„Paltrok", uit Holland afkomstig en
opgetrokken uit eiken- en dennenhout,
is door zijn uiterst vernuftige con
structie een meesterstuk van mole
naarskunst. Er waren honderden zulke
molens in ons land; nu nog maar vier:
drié in Zaandam (De Pet, de Held
Josua en de Poelenburg) en een in
Haar lemmer liede (de Eenhoorn).
Liefhebbers zullen lang toeven in de
geweldige korenmolen „Bovenkruier",
die in de 17e eeuw werd gebouwd en
in 1917 uit Delft naar Arnhem werd
overgebracht, of in den grutters-
rosmolen uit Wormerveer. Al deze
soort molens zijn verdwenen, het
openluchtmuseum bewaarde er althans
één.
Van belang is voorts de papier
watermolen, de eenige molen in het
museum, die men thans nog in wer
king kan zien. Bewonderend slaat men
er nog gade hoe in vroeger tijden het
beroemde oud-Hollandsche geschepte
papier gemaakt werd. Hier leeft dan
het oude ambacht, dat veel kennis en
vaardigheid vereischt, in oeroude om
geving maar in modernen tijd, voort.
Temidder. van de molens ligt de
groote feestweide, die zich uitstekend
leent voor folkloristische feesten, zoo
als er al verscheidene gehouden wer
den. Wij denken aan het vendel-
zwaaien, het vogelschieten, aan volks
dansen en andere festijnen.
M EN moet niet denken, dat nu alles
1 1 is opgesomd, wat het openlucht
museum heeft aan te bieden. Er is hier
bijv. ook nog een „echt" museum:
vier gebouwen, waar tal van typische
voorwerpen zijn ondergebracht die nu
eenmaal niet buiten .kunnen staan,
als schilderijen, oude gebruiksvoor
werpen, werktuigen, Hollandsche en
Geldersche sjeezen, arresleden, spin-
nenwielen, weefgetouwen enz. Voorts
is er op den Waterberg nog een krui
dentuin met niet minder dan 250
soorten geneeskrachtige kruiden; m^n
vindt er een vinkebaan, herinnering
aan de wreede liefhebberij van onze
voorouders, die in 1911 verboden werd.
Wij noemen nog de Hindelooper
pronkkamer, de bleekerij uit Bloe-
mendaal, de bierbrouwerij uit Ulven-
,hout, die juist opgebouwd wordt, het
prachtige openluchttheater maar
moeten het verder bij dezen greep uit
het vele laten. Wij willen slechts in
het algemeen nog iets zeggen. Het
museum, vroeger door een vereeniging
geëxploiteerd, is sinds eenigen tijd
eigendom van den Staat. De nieuwe
directeur, de heer Bouwma, heeft ver
schillende vernieuwingen ingevoerd of
nog in voorbereiding? Zoo is onlangs
het Zaansche buurtje uitgebreid; één
der huisjes is tot herberg ingericht.
Binnenkort hoopt men nog een Fran-
schen tuin aan te leggen, bijenstallen
te bevolken, boerderijen te laten be
wonen door een boerengezin
Was het museum eertijds ingedeeld
naar de elf provincies, thans zal dit
geschieden naar de drie hoofdtypen
van onze bevolking.' het Friesche, het
Frankische en het Saksische.
V^AT kan na dit alles onze conclusie
zijn? Dat in het Openlucht
museum een belangrijk stuk vader-
landsche cultuur voor altijd bewaard
blijft, dat men daar het leven onzer
voorouders vindt, op een bepaald
moment gegrepen en vastgehouden,
wij zien er Nederland in een note-
dop, door de eeuwen heen.
mam
De papiermolen uit het einde der 16e eeuw ligt onvergetelijk
schoon in het fraaie landschap.
(Foto-Bouvet)
•In de omgeving van Limmen zijn de ar
rooien der bloembollen. Tusschen de
citroenboonen.
beiders druk aan het werk met het
bollen staat de „tweede teelt", de
(Polygoon-Kuiper-Fax Holland m)
Frankrijk verwacht een
Engelsch-Amerikaansch
ultimatum.
PARIJS, 17 Juli (DNB). De bij
zondere gemachtigde voor het bezet,
te Frankrijk, ambassadeur de Bri-
non, heeft vandaag ten overstaan
van Fransche persvertegenwoordi
gers o.a. verklaard, dat men omtrent
het Fransche eskader te Alexandrië
zeer binnenkort een Fransche me-
dedeeling aan de V. S. kan verwach
ten.
Anderzijds zal Frankrijk ongetwij
feld weldra worden gesteld voor
een Engelsch-Amerikaansch ultima
tum.
De vloot te Alexandrië, aldus de
Brinon, heeft van de Fransche re
geering bëvel gekregen zich te ver
dedigen en het is zelfs mogelijk, dat
haar door andere Fransche schepen
hulp zal worden verleend.
Berlijn over het Fransche
standpunt.
Het standpunt der Fransche re
geering nopens de interventie der
V. S. inzake de te Alexandrië geïn
terneerde Fransche oorlogsschepen
heeft in Duitsche politieke kringen
belangstelling gewekt.
Het rustige, maar ondubbelzinnige
antwoord van Laval op de al te
doorzichtige Britsch-Amerikaansche
oogingen tot afpersing wordt hier
gewaardeerd, waarbij men niet min
der den nadruk legt op de corrgcte
houding der regeering te Vichy je
gens de wapenstilstandsvoorwaar
den dan op het feit, dat de Ameri-
kaansche minister van buitenland-
sche zaken. Cordell Huil, nog on
langs Amerikaansche inmenging in
deze kwestie had ontkend, dus thans
door de mededeeling der Fransche
regeering is betrapt op een flagran-
ten leugen.
Leahy wordt op anderen post
benoemd.
Naar de Britsche berichtendienst
meldt, heeft Roosevelt op de pers
conferentie verklaard, dat verwacht
kan worden, dat de Amerikaansche
ambassadeur in Frankrijk, admiraal
Leahy, binnenkort op een anderen
post benoemd zal worden.
DEN HAAG, 17 Juli. De bevelheb
ber der weermacht in Nederland,
de generaal der vliegers. Fr. Chris
tiansen, heeft dezer dagen, in ge
zelschap van den chef van zijn ge-
neralen staf en andere hooge offi
cieren, troepen en versterlcingsip-
stallaties in het kustgebied van zijn
commandement bezocht en een
oefening van pantsertroepen bijge
woond.
Gisteravond hebben de kapellen
van de wehrmachtsbefehlshaber in
den Niederlanden, generaal der vlie
ger Fr. Christiansen, en van den
general der Ordungspolizei, general
Schuman, een „Wunschkonzert" ge
geven in het gebouw voor kunsten
en wetenschappen in Den Haag.
Het programma van deze concer
ten wordt bepaald door de bezoe
kers, in dier voege, dat zij een
schenking geven voor het fonds
voor de oorlogsgewonden. Deze
schenking kunnen zij gepaard doen
gaan met den wensch, om op het
concert een bijzonder nummer te
hooren.
Uit de wenschen, die de leiding
van het concert op deze wijze ont
vangt, stelt zij een programma sa
men. Uiteraard kan zij niet aan el-
ken wensch voldoen, zoodat slechts
de meest gevraagde nummers in
aanmerking komen.
Deze concerten verheugen zich
meestal in een groot enthousiasme
van het publiek, dat ook hier de
zaal tot de laatste plaats bezette.
Een 14.000 is, afgezien van de op
brengst der collecte, die in de pauze
werd gehouden, het batig saldo.
Buiten het kader van het eigen
lijke Wunschkonzert werd hier ook
medewerking verleend door eenige
kunstenaars.
Kind aan brandwonden over
leden. - Het 1-jarig zoontje van de
familie M. Bevers te Oirsehot, dat
eenige dagen geleden een kan ko
kende koffie over het lichaam kreeg,
is thans in het ziekenhuis te Tilburg
aan de bekomen brandwonden over
leden.
