Ruim e<
De neutraliteit van Zweden.
DE DOODE DEMOGRATIE ZAL NIET HERLEVEN.
BERLIJN-ROME-TOKIO
Septe
MUZIEK IH HET
DUIVELSSTEEGJE
Communistische invloeden
worden merkbaar.
Kunst
in de hedendaagsche samenleving.
Anti-revolutionnair voorman waarschuwde Jarenlang
tegen onzen regeeringskoers.
Zijn raad werd echter in den wind geslagen.
Verlies van Indië voorspeld.
Interview met
prof. dr. Hugo Visscher.
Boeken dienen zich aan t
FEUILLETON
VERRASSING IN NATURA.
Goede vooruitzichten
voor zaadkweekers
in Litauen.
Recordc
TWEEDE BLAD, PAG, l
(Van onzen Berlijnschen
correspondent.)
M EER dan eens hoorden wij de
laatste dagen in toonaange
vende kringen te Berlijn kritiek der
Zweedsehe pers. Niet slechts in ver
schillende kranten, maar ook op de
dagelij ksche persconferenties in de
Wilhelmstrasse werd de vraag ge
steld, of de vriendschappelijke rela
tie tusschen Duitschland en Zweden
hiet ernstig gevaar loopt, een on
gunstige wijiziging te ondergaan, in
dien hiermede wordt voortgegaan.
Zooals bekend was de directe aan
leiding tot deze kritiek van Duit
sche zijde het verslag, dat door een
Zweedschen journalist over zijn op
onthoud te Londen is gegeven. Zijn
bij die gelegenheid afgelegde ver
klaring, „dat Zweden op alle even-
tueele oorlogsgebeurtenissen is voor
bereid", werd te Berlijn niet in over
eenstemming geacht met de Zweed
sehe neutraliteit. Op zichzelf is deze
kwestie niet bijster belangrijk, maar
niettemin is zij typeerend voor de
stemming, die er op het oogenbhk
in de Rijkshoofdstad ten opzichte
van Zweden heersdht.
Het resultaat der verkiezin
gen.
HET is onder deze omstandig
heden dan ook alleszins be
grijpelijk, dat men zich hier sterk
interesseert voor het eindresultaat
van de verkiezingen, die in Zweden
hebben plaats gevonden. Niet zonder
bezorgdheid stelt men vast, dat het
aantal stemmen der communisten
vrjjwel verdubbeld is, terwijl zoo
wel de conservatieven als de sociaal
democraten een gevoeligen knak
hebben gekregen. Men brengt dezen
gang van zaken in direct contact
met de werkmethode der Zweedsehe
pers, die onder den dekmantel der
neutraliteit al meer en meer partij
is gaan kiezen voor de geallieerden
en bij wijze van waarschuwing her
innert men er aan, dat een dezer ge
allieerden Sovjet-Rusland on
middellijk aan het neutrale Zweden
grenst! Zweden's aarzelende hou
ding tegenover het Finsche Broeder
volk, de steeds feller wordende aan
vallen in de Zweedsehe bladen op
het nationaalsocialistisehe Duitsch
land en de passiviteit, hebben den
ondernemingsgeest der communisten
slechts bevorderd en gesterkt. Al net
eender als eertijds in Duitschland
zullen de socialisten in dezen het
kind van de rekening worden!
De Finsche zienswijze.
p INLAND is het in deze actueele
1 kwestie met zijn Duitschen
bondgenoot volmaakt eens. Te Hel-
sinski beschouwt men het succes der
Zweedsehe communisten als een
barometer voor de politieke stem
ming. Dit wórdt voor een belangrijk
deel toegeschreven aan de passiviteit
der Zweedsehe regeering, die de pas
kortelings ontdekte gevallen van
communistische spionnage alweer
vergeten schijnt te zijn. Juist deze
ontdekking had volgens Finsche
zienswijze tot de overtuiging moeten
leiden, dat het communisme, waar
het zich vrij kan bewegen, een
brandhaard is van niet te onder
schatten gevaar. Dit geldt vooral in
tijd van oorlog. Het besmettingsge
vaar is dan immers belangrijk groo-
ter en het weerstandsvermogen dien
overeenkomstig geringer. In den ge-
meenschappelijken strijd tegen het
communisme volgt men derhalve
niet slechts in Duitschland, maar al
evenzeer in Finland met toenemende
bezorgdheid den gang van zaken in
het neutrale Zweden en vraagt men
zich af, waar het op uit zal loopen,
indien er aan den thans heerschen-
den toestand niet ten spoedigste een
eind wordt gemaakt!
VERDUISTER GOED
ZON 1 Oct. onder: 19.19
2 Oct. op: 7.41
MAAN 1 Oct. op: 23.27
onider: 14.33
2 October Laatste-kwartier.
Een vertegenwoordiger van „Van
Honk", het weekblad voor de Ne-
derlandsche werkers in Duitschland,
heeft een dezer dagen een onder
houd gehad met prof. dr. Hugo Vis
scher, „den man met den geuzen-
kop", die destijds een der voorman
nen was van de Anti-Revolution-
naire Partij en van wien wijlen Dr.
A. Kuyper gaarne gezien had, dat
hij hem als leider der partij was op
gevolgd.
Prof. Visscher,' als oud-Kamerlid
ten volste vertrouwd met het demo
cratische regeeringstselsel van het
afgeloopen tijdperk, herinnerde er
aan, dat hij zich steeds verzet heeft
tegen de richting, welke de Neder-
landsche politiek na den eersten
wereldoorlog in sloeg.
„De Volkenbond", aldus prof.
Visscher, „was uitgevonden om
80 millioen menschen in cen
traal Europa 80 jaren lang 80
milliard te laten betalen, m.a.w.:
Met vreugde en dankbaarheid heb
ik de benoeming als medewerker
rubriek „Muziek", van het Dagblad
voor Noord-Holland, aanvaard.
In het kort wil ik mijn standpunt
vaststellen, opdat belangstellenden,
en belanghebbenden, zullen weten
waar zij aan toe zijn.
Hoewel ik mij buiten de politiek
zal houden, zal mijn beoordeeling
gebaseerd zijn op de voorwaarden
die wij in dezen tijd bezig zijn te
ontwikkelen.
Er gaat over de geheele wereld
een revolutie. De oorlog is daar
maar een onderdeel van. Vast staat
dat het oude heeft afgedaan, het
nieuwe zich onweerstaanbaar baan
breekt.
De kunst, diè in de achter ons
liggende periode zoo smartelijk is
verwaarloosd, zal in den komenden
tijd de belangrijke plaats innemen
die haar rechtens toekomt. Zang en
muziek vooral zullen van grooten
invloed worden op het algemeene
volksleven.
Deze invloed brengt tevens mede
groote nieuwe verplichtingen voor
scheppers, leiders en uitvoerenden.
De tijd der intellectueele muziek
is voorbij. Niet meer het laborato
rium in het hoofd, maar in het
hart, waar het ook thuis behoort.
We zullen de composities niet be-
oordeélen naar „knap" en „goed",
maar naar „schoonheid". Schoon
heid die onze ziel raakt, die ons ont
roert. Er is al te veel ongezonde
muziek; de „liedertafel-stijl" is zelfs
algemeen berucht. Een compositie
kan eenvoudig zijn, maar in zijn
eenvoud ontroerend. Niet meer
goedkoop of ijdel effect op de me
nigte, niet meer eigenwaan bij den
leider en ijdeltuiterij bij de uitvoe
renden.
Er zal bijzonder gelet worden op
de muzikale waarden van de uit te
voeren werken, op de eerlijke over
gave, geheel ondergeschikt aan de
muziek zelf, van leider en uitvoe
renden. Want niet meer is de lei
der hoofdzaak, of de naam van de
vereeniging, of het hooge geluid
van den eersten tenor. Neen, alles
ondergeschikt aan het werk zelf,
ieder, van eerste tot laatste partij
zich. gevende, in eerlijkheid en een-
De heer A, Kooger heeft, nadat
hij ruim dertig jaren in dit blad
de muziekrubriek geredigeerd
heeft, thans zijn plaats afgestaan
aan een jongeren kracht. Met
groote kennis van zaken en daar
aan evenredige liefde voor de
muziek heeft de heer Kooger zijn
vaak moeilijke en ondankbare
taak vervuld. Ook in latere jaren
heeft zijn hooge leeftijd hem
nimmer verhinderd, zelfs door
weer en wind, met opgewektheid
te gaan, waar zijn plicht hem
riep. Bij velen is hij een popu
laire figuur geworden.
De heer Jac. Jansen te Schoorl,
die van heden af als muziek-
verslaggever aan onsblad ver
bonden is, publiceert hier, als
eerste artikel, de richtlijnen,
volgens welke hij zijn voorlich
tenden arbeid hoopt te volbren
gen.
voud, aan het uit te vóeren werk.
Dit is de groote gedachte:
Dienen, dienen, in dit geval de
muziek dienen, alleen terwille van
de muziek.
Muziek moet zijn schoonheid, en
haar te beoefenen moet een innige
vreugde schenken; telkens op elke
repetitie moet door overgave en
inspanning deze vreugde worden
ondergaan, en op de concerten moet
zij op anderen overgebracht worden.
Op deze wijze dienen wij de kunst,
de gemeenschap en ons zelf,
Er is klankengejammer en droef
heid genoeg geweest, de nieuwe tijd
zal ons brengen levensvreugde en
levenskracht, die weder tot uiting
zal moeten komen in de composities.
Laten we als voorbeeld nemen de
vogels; luister naar hun zang zelfs
in regen en storm, luister in het bij
zonder naar den leeuwerik. Welk een
schoon voorbeeld van innige levens
vreugde!
Op dezen grondslag hoop ik mijn
oordeel te formuleeren zonder aan-
ziens des persoons, omdat ik de
kunst en daardoor de gemeenschap
wil dienen.
Jac. Jansen.
.Klommen zij niet als katten (n het
want De Scheveningsche jeugd
weet zich op den vrijen middag in het
want der loggers best te vermaken
Polygoon-Meijer-Pax Holland m
om Duitschland voor altijd af
hankelijk en cijnsbaar te maken
van Amerika en Engeland.
Ik heb er in woord en geschrift
op gewezen, dat Nederland deze
politiek niet moest steunen, aange
zien zij per saldo ook voor Neder
land noodlottig moest worden.
Koloniale politiek.
Over onze koloniën sprekende,
geeselde prof. Visscher het „schip
peren" van onze voormalige regee
ringen, dat in het vaarwater van de
Anglo-Amerikanen voerde, waarbij
men hoopte hiermede onze over-
zeesche bezittingen te beschermen,
in plaats van zélf de handen uit de
mouwen te steken en de gedachte
der rijkseenheid ook in de practijk
door te voeren. Men keek echter
slechts naar de groote dividenden,
die jaarlijks naar Nederland kwa
men. „Ik heb in de Tweede Kamer
tegen het verlies van onze koloniën
en de gevolgen daarvan voor den
hoogen levensstandaard, die in Ne
derland heerschte, gewaarschuwd"
aldus de hoogleeraar, wiens woor
den profetisch gebleken zijn.
Prof. Visscher, evenals wijlen Dr.
Kuyper een vriend van Duitschland,
merkte vervolgens op, dat de demo
cratie zichzelf overleefd heeft en
niet meer tot een nieuw leven ver
werkt kan worden. Hij stelt zijn
vertrouwen dan ook op een nieuwe
Europeesche orde en een herboren
Nederland, dat daarin zal mede
werken.
Een hoogst ongewenscht
reclamegeschrift.
De N.V. Spar-Centrale een par
ticuliere onderneming van kruide
niers zond ons ter recensie een,
in royaal formaat en op prachtig pa
pier uitgegeven, reclameboek. De
directeur dezer onderneming, wiens
portret, ter meerdere stichting van
het Nederlandsche volk en tot groo-
tere glorie van het betreffende be
drijf, oppagina 2 groot afgedrukt
staat, kondigt den lezer aan, dat
het geschrift een, met diverse foto's
verluchte, opsomming geeft van de
werkzaamheden van het Hoofd
kantoor.
Wat deze foto's betreft, zegt de
inleider zeker niet te veel. Wanneer
wij de gelaten tellen, die ons van de
bladzijden Uit vriendelijk, ernstig,
peinzend of op nog andere wijze,
aanstaren, komen wij stellig in de
honderden. Vooral een juffrouw,
gekiekt aan haar schrijftafel, met de
vermelding, dat zij de chef van het
personeel is, maakt een machtigen
indruk. Zooals dit heele boek trou
wens een machtigen indruk maakt.
Helaas een indruk, die terstondge
volgd wordt door een verontwaar
digd protest over zoovéél papier-
vermorsing. Want met den besten
wil van de wereld is dit boek, dat
propvol staat met de conterfeitsels
van allerlei menschen, die zichzelf
waarschijnlijk erg gewichtig vinden,
niet anders te zien dan een, in het
huidige tijdsgewricht al zeer onge-
wenschte, ij delheidsbevrediging.
Waarlijk, daarvoor is het kostelijke
papier te goed; het kan /oor betere
doeleinden aangewend worden.
Terwijl een gansch dorp gezich
ten ons uit dit boekje toelonkt, zit
ten groote Nederlandsche schrijvers
met de handen in het haar, omdat zij
hun, voor de gemeenschap en de
schoonheid, belangrijke boeken niet
uitgeven kunnen, vanwege...... de
papierschaarschte
H. P. van den Aardweg.
DEUTSCHE EN NEDERLANDSCHE
TAALCURSUSSEN.
's-GRAVENHAGE, 30 Sept. - On
der het motto: „Men begrijpt een
volk pas, wanneer men zijn taal ver
staat", organiseert de Nederlandsch-
Duitsche cultuurgemeenschap in
haar nieuwe tehuis aan het Buiten
hof 21 in den Haag Nederlandsche
taalcursussen voor Duitschers en
Duitsche taalcursussen voor Neder
landers.
De cursussen staan onder leiding
van dr. Hildegard Emmel en worden
gegeven zoowel voor beginners als
voor gevorderden. Het begin van de
cursussen wordt met het oog op den
grooten toeloop uitgesteld tot 15 Oc
tober. Op verlangen worden spe
ciale cursussen gegeven ter inlei
ding in de vaktaal van zekere be
roepsgroepen, terwijl arbeidsge
meenschappen worden gevormd, die
zich bezig houden met de lectuur
van moderne en klassieke littera
tuur. Het aantal deelnemers aan
iederen cursus zal zeer beperkt zijn,
teneinde snelle vorderingen mogelijk
te maken.
De organisatie van soortgelijke
cursussen in alle andere arbeids-
kringen der Nederlandsch-Duitsche
cultuurgemeenschap is in voorberei
ding. Nadere mededeelingen vindt
men in het prospectus, dat verkrijg
baar is bij het secretariaat van de
Nederlandsch-Duitsche cultuurge
meenschap, Buitenhof 21, den Haag,
telefoon 554807. Aanmelding voor de
taalcursussen eveneens bij het se
cretariaat, dagelijks van 5 tot 7 uur,
tot 10 October verlengd, gezien de
groote belangstelling.
SLUITINGSTERMIJN INSCHRIJVING
ALS AMATEUR-TABAKKER.
's-GRAVENHAGE, 30 Sept. - Naar het
A.N.P. verneemt, is de inschrijftermijn
voor amateur-tabakkers, welke zooals
bekend 15 September j.l. eindigde, voor
onbepaalden tijd verlengd. Zij die hun
zelfgekweekte tabak willen laten fer
menteeren en zich rog niet hebben laten
inschrijven, kunnen zich dus alsnog op
geven bij den voor hun streek aange
wezen tabaksadviseur.
ARBEID IN BROODBAKKERIJEN.
Regeling vastgesteld voor het
tijdvak van 15 October tot
15 Maart.
Volgens een bekendmaking in de Ned.
Staatscourant heeft de secr.-gen. van
het dep. van Sociale Zaken voor het
tijdvak van 15 October 1942 tot 15 Maart
1943 een nadere regeling vastgesteld
voor den bakkersarbeid en de broodbe
zorging op den Zaterdag.
Deze regeling, welke gelijkluidend is
aan die voor het overeenkomstig tijdvak
van 1941-'42 komt in hoofdzaak hierop
neer, dat op Zaterdag des ochtends twee
uur vroeger dan normaal met den bak
kersarbeid mag worden aangevangen.
Voorts is, wat de broodbezorging be
treft, bepaald dat de bakkers deeg en
brood, dat na 8 uur des namiddags van
den vorigen dag gebakken of opge
warmd is, gedurende het tijdvak, waar
voor deze regeling geldt, - op Zaterdag
des achtends van 8 uur af mogen ver
voeren, terwijl de verkoop of aflevering
om 9 uud mag beginnen.
door S. BROCKHOFF.
70
De drie mannen zitten nu op de
gaanderij. Snel loopt de vierde
jongen de groote ruimte door. Zijn
zaklamp werpt een schel licht voor-
Uit. „Licht uit!" wordt gecomman
deerd. Dan wordt het donker in het
laboratorium van professor van
Hagen.
Ook van buiten valt geen ge
rucht in het donkere vertrek. Het
Duivelssteegje is als uitgestorven.
^Uleen, tegen twaalf uur komt een
man met snelle schreden het steegje
door en verdwijnt in een der hui
zen. Dan is alles weer stil. Op de
gaanderij wachten vier menschen.
Een hunner kijkt op zijn arm
bandhorloge. Over twaalven, nu kan
het gauw beginnen.
Plotseling worden de vier man
nen zeer opmerkzaam en gespan
nen. Het kwam ergens uit den rech-
terbfifijt vaadfiBSe langzamerhand
wordt het luider. Het klinkt of een
grendel wordt weggeschoven. En
dan valt plotseling een dunne licht
straal in de donkere ruimte. Daar in
den hoek beweegt iets. De mannen
hooren duidelijk een knarsen en
schuiven. Zij bemerken, dat er iets
zwaars verplaatst wordt. De licht
straal wordt steeds breeder. Het
schuivende geluid houdt op. Schre
den komen uit den hoek, de volle
straal van een zaklamp waaiert
door het vertrek tot die bij de deur
komt. Een korte krfak. Dan baadt
het laboratorium in het volle elec-
trisehe licht.
Daar beneden staat een man in
een witte werkjas. Men bemerkt
aan zijn bewegingen, dat hij hier
den weg goed kent. Hij loopt recht
op de schrijfftafel aan en gaat zit
ten. Uit een actetasch, dien hij bij
zich heeft, haalt hij witte papieren,
die hij zorgvuldig voor zich uit
spreidt. Dan zoekt hij in zijn zak
naar een sleutel. Hij opent de groo
te lade van het bureau, buigt zich
er over en heeft even later een pa
pier voor zich liggen, dat dicht be
zaaid is met cijfers. Die begint hü
zorgvuldig over te nemen.
De vier mannen op de gaanderij
houden den adem in. Zij kijken el
kaar aan, maar zeggen niets. De
man aan de schrijftafel koestert niet
de minste verdnking. Het is zoo stil
in de kamer, dat de mannen het
krassen van de pen op het papier
hooren. De man schrijft en schrijft.
Als dan plotseling de eerste to
nen van het orgeltje weerklinken,
'schrikken ook de vier mannen, of
schoon zij erop hebben gewacht.
Ruw wordt de stilte verstoord. Uit
de gang klinkt schor en valsch het
deuntje van „Puppchen du bist mein
Augenstern", dat de oude Borro zoo
vaak heeft gespeeld.
De man aan de schrijftafel is bij
de eerste klanken opgesprongen.
Als een wild dier kijkt hij om zich
heen. De stoel valt om. Dan blijft
hij als geboeid staan. Hij wil weg,
hij wil vluchten, maar hij kan zich
niet verroeren. Daar achter, daar is
de opening waardoor hij de vrijheid
kan vinden. Maar hij kan zijn bee-
nen niet bewegen. Zoo staat hij
daar hulpeloos en met zweet over
stroomd midden in de lichte kamer,
als de stem van hoofdinspecteur
Wielers door de ruimte klinkt: „Doe
maar gen moeite. Het helpt toch
niets meer".
De man daar beneden kijkt niet
eens op. Verwezen laat hij zich de
handboeien aanleggen en hij hoort
als in een droom van ver weg de
stem van Wielers: „Alex Brüning je
bent gearresteerd".
HOOFDSTUK XXXVI.
Joep vertelt.
Den geheelen morgen had Gerda
geslapen. De zon stond hoog en stra
lend aan een schoongeveegden he
mel. Maar het meisje ontwaakte er
niet van. Laat genoeg was Gerda in
bed gekomen. Pas om 4 uur nadat
Alex een volledige bekentenis had
afgelegd, werd professor van Hagen
uit de hechtenis ontslagen en het
werd al licht, voor Gerda naar bed
had kunnen gaan.
Op het terras van het groote café
bij de Belvedere zaten professor van
Hagen en Gerda met Joep gezellig
aan een tafeltje, vanwaar ze de ge
heele stad konden overzien.
Professor van Hagen roerde onge
duldig in zijn theekopje. „Als je me
nog langer laat wachten gebeurt er
een ongeluk", zei hij.
Joep, die juist zijn tweede appel
bol aan het verslinden was, zou lie
ver nog een oogenblikje hebben ge
wacht, maar hij zag in, dat hij den
professor niet langer mocht beproe
ven en schoof dus met een geresig
neerd gebaar zijn heerlijkheden op
zij. Wie spreekt, mag nu eenmaal
helaas niet eten. (Wordt vervolgd).
Om het logische bestaansrecht
van het Pact van Drie, dat twee jaar
geleden tusschen Duitschland, Italië
en Japan gesloten werd, onmiddel
lijk en volkojmen te kunnen besef
fen, behoeft men niets anders te
doen dan de status te beschouwen,
waarin de wereld tot voor kort ver
keerde. De grootste en machtigste
aandeelhouder in de „Vennootschap
der Aarde" was Engeland. Het Brit-
sche Rijk was eigenaar van de
vruchtbaarste en rijkste gebieden,
die men op de wereldkaart aanwij
zen kan. De Londensche heeren, niet
tevreden met de, inmiddels vrijwel
vervlogen, glorie van het aanmati
gende „Britannia rules the waves",
hebben te allen tijde gestreefd
en, wanneer het noodig was, met een
gerust geweten langs den weg van
bloed en tranen (bloed en tranen
van ènderen wel te verstaan!)
naar een pendant van dit machts
gezegde: dat Engeland namelijk ook
het vasteland zou beheerschen.
Waar zich bodemschatten en natuur
lijke welvaart openbaarden, ver
scheen Engeland met het zwaard
en het geweer in de hand en maakte
er zich meester van. Zoo heeft het
kans gezien in den loop der eeuwen
in het bezit te komen van een enorm
gebied. Met welk recht? Met het
recht van den roover! En den jon
geren broeder, Amerika, ging het
ook niet kwaad.
Zoo ontstond de antithese van de
veelbezitters en de niets-bezitters.
Engeland en Amerika waren de rij
ken. Duitschland, Italië en Japan
behoorden tot de straatarmen, die
niets hadden dan den grond binnen
hun grenzen en derhalve met hun
bevolkingsoverschot geen raad wis
ten.
Een vergelijking? Veertig millioen
Engelschen hadden een oppervlakte
te hunner beschikking, welke onge
veer honderd maal zoo groot was
als die, waarmee zeventig millioen
Duitschers zich vergenoegen moes
ten!
De Engelschen vonden dit alles
zeer gewoon, want zij immers ver-
keeren in de meening, dat God de
wereld voor hen heeft geschapen.
Maar het gezonde verstand riep den
Britschen hebzucht en hoogmoed
eindelijk het halt toe en zag in, dat
de Aarde met haar schatten er niet
is, om aan een enkel volk te behoo-
ren en een „opper tuinduizend" zich
in weelde te doen baden.
De regeeringen van Duitschland,
Italië en Japan beschouwden het'als
een voorwaarde voo- een duurzamen
vrede, dat elke natie ter wereld de
haar toekomende ruimte krijgt. Zij
hebben derhalve besloten bij hun
streven in de Groot-Oost-Aziatische
ruimte en in de Europeesche gebie
den zij aan zij te staan en samen te
werken, waarbij het hun voornaam
ste doel is een nieuwe orde van
zaken in het leven te roepen en in
stand te houden, welke in staat is
het gedijen en de welvaart van de
daar wonende volken te bevorderen.
Op dezen basis werd het Pact van
Drie gebouwd en er kan zeker geen
eerlijk en onpartijdig oordeelend
mensch gevonden worden, die be
reid is de rechtvaardigheid van deze
verlangens aan te vechten.
Maar het Driemogendhedenpact
had ook nog een andere, een pre
ventieve, bedoeling; het poogde te
verhinderen, d'.t de Europeesche
strijd door deelneming van de Ver.
Staten een wereldoorlog zou wor
den, Roosevelt is .ziende blind en
hoorende doof geweest; hij is rustig
doorgegaan met zijn provoceerende
handelingen en noopte tenslotte
Japan toe te slaan. Van dat fatale
moment af hebben de Geallieerden
ondervonden, dat de offensieve en
defensieve kracht van de landen,
vereenigd in het pact (van Drie,
volkomen in staat zijn de weeg
schaal ten gunste der As te
doen overslaan. Wij zouden kolom
men kunnen vullen om dit te bewij
zen; wij zullen ons echter bepalen
tot de worsteling met den Bolsjewis-
tischen kolos en voorloopig de
slagen, welke Engeland en Amerika
te incasseeren kreeg, stilzwijgend
voorbijgaan.
Territoriaal gezien hebben de ver
bonden troepen reeds 1.6 millioen
vierkante kilometer bezet. Het waar
devolste Europeesche deel van Rus
land is hecht in Duitsche handen.
Aan menschen heeft de Sovjet-Unie
door de gebiedsverliezen ongeveer
90 millioen verloren. Daarbij komen
de verliezen aan gesneuvelde en
gevangen genomen soldaten, ten be
drage van rond 14 millioen. In totaal
zijn dus ruim honderd millioen men
schen voor de Bolsjewistische macht
hebbers verloren, d.w.z. twee-derde
gedeelte van de bevolking van het
Europeesche deel en ruim de helft
van de totale bevolking.
Met de bezetting van de Oekraïne
en de gebieden tusschen Donetz en
Don, tusschen Wolga en Don en de
Krim en de tot dusverre veroverde
deelen van den Kaukasus, zijn de
vruchtbaarste gebieden der Sovjet-
Unie in Duitsche macht. Dit betee-
kent, dat twee-derde deel van het
broodgraan, twee-derde deel van
de vleeschvoorziening en bijna de
geheele proviandeering van suiker
voor de Sovjet-Unie zijn weggeval
len.
Waarlijk, het is begrijpelijk, dat
verleden week ter gelegenheid van
den tweeden verjaardag van het Pact
van Drie in Berlijn, Rome en Tokio
geestdriftige hèrdenkingsredevoe-
ringen gehouden zijn.
Want het Pact van Drie zal In de
toekomst de wereld een ander ge
zicht geven! v. d. A.
Te Rotterdam zullen 40.000
armlastigen en steuntrekkers dit
jaar een Kerstverrassing ontvan
gen, bestaande uit 1 kg rogge
brood, 30 kg aardappelen, 4 kg
groenten, 1.2 kg peulvruchten.
Dit alles zonder bon. dij hebben
dit buitenkansje te danken aan
de schitterende resultaten, welke
de Rotterdamsche gemeentelijke
productieslag in de plantsoenen
en parken heeft afgeworpen.
VERGUNNINGEN VOOR
TWEEDMANTELS EN -JASSEN.
Aanvragen b(j den gemeente
lijken distributiedienst.
's-GRAVENHAGE, 30 Sept. - Het is
gebleken, dat onder bepaalde groepen
der bevolking de indruk bestaat, dat
voor tweedmantels en -jassen geen
speciale vergunningen worden verstrekt.
Deze opvatting is onjuist, aangezien
voor tweedmantels van 1 September tot
en met 31 October 1942 en voor tweed
jassen van 1 Mei tot en met 31 October
1942 speciale vergunningen kunnen
worden aangevraagd.
Het indien van aanvragen kan uit
sluitend geschieden bij den distributie-
dienst der gemeente, waar aanvrager in
het bevolkingsregister is ingeschreven.
De aanvragen moeten worden gedaan
op een formulier MD 102 dat op verzoek
door den distributiedienst gratis wordt
verstrekt. In het belang van een spoe
dige en'juiste behandeling moet het in
te dienen formulier zoo volledig en cor
rect mogelijk worden ingevuld.
WEER KAARSEN VOOR STAL- EN
V OERTUIGEN VERLICHTIN G.
Aanvragen in het tijdvak van
1 Oct, tot 17 Oct. a.s.
In het winterseizoen 1942-43 worden
wederom kaarsen voor verlichting van
stallen en voor verlichting van hand
karren en door dieren getrokken voer
tuigen beschikbaar gesteld.
Betrokken verbruikers van kaarsen
tot bovengenoemd doel kunnen in het
tijdvak van 1 October 1942 tot 17 Oct.
1942 een aanvraag bij de distributie
diensten op de formulieren MD 10
(voor stalverlichting) en MD 11 (voor
voertuigenverlichting) indienen. De
distributiediensten zullen bij het indie
nen van bovenbedoelde aanvragen aan
de verbruikers van kaarsen voör stal
verlichting de helft der voor het tijd
vak van 1 October1 December toe te
kennen rantsoenbonnen uitreiken en
het restant, nadat de aanvragen aan
een controle zijn onderworpen, terwijl
aan verbruikers van kaarsen voor ver
lichting van voertuigen na 1 October
1942 eveneens voor verbruik tot 1 De
cember uitreiking zal geschieden van
vijf rantsoenbonnen per voertuig, dat
gedurende de duisternis moet worden
gebruikt.
Omtrent de beschikbaarstelling van
kaarsen na 1 December 1942 zullen nog
nadere mededeelingen worden gepubli
ceerd. De bovengenoemde rantsoen-
bonnen, waarop vermeld staat „één
rantsoen kaarsen" zijn voor onbepaal
den tijd geldig en geven elk recht op
het koopen van 1 pak i. 300 gram kaar
sen.
Aangezien de handelaren thans vrij
wel niet over een voorraad kaarsen
beschikken, dienen zij, voordat de afle
vering aan de verbruikers kan plaats
vinden, eerst in de gelegenheid te wor
den gesteld van hun leveranciers kaar
sen te betrekken, zoodat de aflevering
in de meeste gevallen niet tegelijk met
de afgifte van den bon zal kunnen
plaats vinden.
Uit een op uitnoodiging van het
Ost-Ministerium te Berlijn en in
opdracht van den General-kom-
missar für Litauen door den tuin-
bouwconsulent van der Veen inge
steld onderzoek is gebleken, dat
vele gronden in Litauen, alsmede de
andere cultuurvoorwaarden, voor
het uitoefenen van groenteteelt ge
schikt zijn.
Intusschen hebben eenige Ne
derlandsche groentekweekers,
afkomstig uit verschillende
groenteteeltcentra van ons land,
de resultaten van dit onder
zoek reeds onderstreept, door
dat zij met gunstige resultaten
in de Baltische landen, meer
speciaal Litauen, verschillende
groenten reeds met succes heb
ben gekweekt.
In de omgeving van Kauen zijn
een drietal Nederlandsche groente?
kweekers werkzaam, eveneens een
drietal in de omgeving van Wilna
en voorts een drietal in de omge
ving van Reval, Volgens ontvangen
berichten zijn ze allen goed tevreden.
Twee' hunner hebben reeds hun
vrouwen laten overkomen en eerst
daags gaat de oudste dochter van
een derden kweeker, op verzoek
van haar vader, naar Litauen.
Overeenkomstig de voorstellen
van ir. R. van der Veen Min deze
groentekweekers eerst een jaar, des-
gewenseht langer, in loondienst, om
daarna op gunstige voorwaarden
een bedrijf in eigendom te verkrij
gen of gedurende langer en tijd te
pachten. Boven kost en inwoning
genieten zij een salaris van 250
mark per maand.
In Litauen, dat jaarlijks slechts
voor een zeer klein percentage in
zijn behoefte aan groentenzaden
kan voorzien, is verder groote be
hoefte aan zaadkweekers en wel
kweekers van groentenzaden. Deze
zaadkweekers kunnen eveneens
eerst een jaar of langer in loon
dienst werkzaam zijn en wel bjj een
groote maatschappij, genaamd
„Sodyba", en genieten dan, boven
kost en inwoning, inkomsten van
300 mark per maand. Kweekers, die
op de -hoogte zijn van de teelt van
sluitkoolzaad of van spinaziezaad
of van andere groentenzaden, kun
nen zich wenden tot de Nederland
sche Oost-Compagnie, Amaliastraat
1, den Haag en tot ir. R. van der
Veen, Apeldoornscheweg 246, Arn
hem, tel. 21173, voor nadere inlich
tingen.
Eind September begin October
maakt consulent van der Veen
zijn vierde reis naar Litauen en
kunnen gegadigden met hem
meereizen, 't Betreft dezen keer
dus kweekers, die op de hoogte
zijn van de teelt van groenten
zaden en voor deze zaadkwee
kers biedt Litauen zeer gunstige
.toekomstmogelijkheden, omdat
zij onder gunstige voorwaarden,
reeds spoedig na him vestiging
in Litauen, de beschikking over
5 10 H.A. grond, zoo noodi?
meer, kunnen verkrijgen.
Deze courant verse
Abonnementsprijs
vooruitbetaling voor
franco door het
per
gehe
Losse nummers 5 cent
Tel. Administratie
3320, Redactie 3330.
lil
144e Jaargang
Nieuwe vorder
Stalingrc
UIT HET HOOI
VAN DEN FüHRER, 1
perbevel van de weef:
bekend:
In het gebied van
duren de verbitter
om zwaar versterkt
lingen voort.
Te Stalingrad droi
vallende troepen,
formaties van de
verscheidene wiggen
Noordelijke gedeelte
binnen. Sterke vijan
terie- en pantserstrijf
aanvallen onderoiamt
Noordelijke grendels
den onder zware bl<
zen in tcgenaanvalle
waarbij 98 pantserv
rendeels van Engelse:
kaaitsche herkomst
e werden.
Bij deze gevechten hee
nieuw een pantsercorps
woon dappere houding
den.'
Dit corps heeft reeds
dagen van Augustus do
len opmarsch van den
Wolga het verkeer op
hinderd, de verbinding!
lingrad naar het Noorc
ten van dé1 Wolga af ges
voorwaarden, geschapen
■aanval op Stalingrad ze:
lange zware afweergeve
het deze belangrijke gi
tegen ver superieure
strijdkrachten weten te
De achterwaartsche
bindingen van den vijai
bied van de Beneden- er
Wolga alsmede in 't geb
kou werden door de
overdag en des nachts
Ten Noordwesten van V
loor de vijand bij verge
vallen in den sector een
pantserwagens.
Bij Rzjef leidden eig
operaties ondanks taaie
ken tegenstand tot plaa
betering der stellingen,
ties van den vijand wer
tillerievuur en luchtaai
eengedreven, zoodat de
aanvallen in het geheel
nomen konden worden.
In het onherbergzai
bied ruggelings van d<
frontsector werden do<
en Hongaarsche formt
benden samengedrever
tigd. Bij geringe eige
verloor de vijand IC
1218 gevangenen alsmi
groot aantal zware en
pens.
In den Noordelijken
werden sterke vijandel
krachten ingesloten
tegenaanvallen in den
smoord.
In Egypte sloegen troe
Duitsch-Italiaansche pant
Britschen aanval af, die
een hevige voorbereidinj
artillerie. Een aantal pa
werd kapotgeschoten en
200 gevangenen gemaakt
In de Golf van Suez. I
gevechtsvliegtuigen een
vaardij schip op ernstige
Bij overdag endemome
door afzonderlijke Brit
ïnenwerpers aan de kus
Kanaal en bij nachtelijk
vluchten in het ge'bie
Noordzee werden vier
vliegtuigen neergeschotei
vliegtuigen bombordeerd
Bij de Duitsche bergjage
Kaukasus. Licht infanteri
VüursteJIing op de ongewt
van 4250 meier. Door een k
sneeuwmuur omgeven, ka
vijand niet worden
PK Rieder-
