Aan den vooravond van nieuwe offensieven. DAGBLAD VOOR Politieke en militaire situatie van het oogenblik. Kommando-wisseling bij den Landstand. Rijkscommissaris spreekt in fiet Oosten des lands. Huidig leven ondergeschikt aan den strijd voor Europa s toekomst. Belangrijke aanwijzing Prov. Boerenleider Saai in een nieuwe functie. Churchill spreekt tot het Amerikaansche Congres. Zware Sovjet-aanvallen afgeslagen. 10.000ste vliegtuig neergeschoten. 1 Uitgave: Dagblad voor Noord-Holland N.V. Alkmaar - Voordam C 9. Bureau Alkmaarsche editie: Voordam C 9, Alkmaar. Telefoon Adm. 3320,- Red. 3330. Giro 187294. DONDERDAG 20 MEI 1943. ALKMAARSCHE EDITIE. NOORD-HOLLAND 145e Jaargang, no. 116, 4 Hoofdredacteur: A. R. JONKER, Alkmaar. Prijs der gewone advertenties in deze éditle 0.10 per m.M.; min. 14 m.M. 1.40, elke 3% m.M. meer 0.35. Tarieven voor de geheele oplage op aanvraag. Abonnementsprijs per 3 maan&en voor Alkmaar 2.10, voor het geheele Rijk 2.63. Losse nrs. 5 ets. 's-GRAVENHAGE, 20 Mei. gchouder aan schouder stond gistermiddag de menigte in de'ruime, in licht badende fabriekshal van een plaats in het Oosten des lands. De uitgestrekte hal, waarin anders de machines het lied van den arbeid zingen, was tot een vergaderplaats geworden, die in weerwil van haar geweldige afmetingen niet alle deelnemers kon bevatten. In de aangrenzende ruimten en in de werkplaats hadden vele anderen een plaats gevonden. Het aantal dergenen, die bijeenge komen waren om getuigen te zijn van een gedenkwaardige politieke demonstratie, kon op zevenduizend geschat worden. De Rijkscommissaris spreekt. Deze tijding, hoewel pas in de laatste minuut verbreid, had de menigte in beweging gebracht. Gedenkwaardige ademon- stratie in groote fabriekshal. DUITSCHE en Nederlandsche arbeids kameraden, werkers van alle beroe pen,van antoor en werkplaats, man nen en vrouwen, Betriebsführer en Ge- folgschaftsmitglieder uit de naaste en de verdere omgeving stonden naast elkander zonder onderscheid van per soon en stand. Behalve den kring van in trouwe kameraadschap vereenigde Duitsche en Nederlandsche Nationaal- Socialisten waren er ook vele Neder landsche volksgenooten verschenen, die, gedreven door de oprechte zorg voor de toekomst van hun land, van denvertegenwoordiger der bezettende mogendheid een antwoord verwachtten op de vraag: „Wat nu?" en op de plaats, vanwaar de onrust was uitge gaan, een vrijmoedig bespreken hoor den. Door luiden bijval begroet, betrad de Rijkscommissaris, Rijksminister dr. Seyss-Inquart, onder de tonen van een marsch, gespeeld door een muziekkorps der Waffen SS., door een haag, ge vormd door mannen van den Neaer- landschen Arbeidsdienst, de hal. De leider van liet Arbeitsbereich der NSDAP., Hauptdienstleiter Schmidt, opende de reusachtige bij eenkomst met de woorden: „Als Nationaal-Socalistén hebben wij voor deze demonstratie de plaats van den arbeid gekozen om daar mede dit vast te stellen: zoo lang er nationaal socialisten zijn, behoo- ren aan deze nationaal socialisten de fabrieksgebouwen en straten." Aan deze revolutionnaire strijd- roep, die een daverenden weerklank vond, verbond hij woorden van dank aan den Rijksminister die gedurende heel den bezettingstijd 'n hechten poli- tieken koers heeft gestuurd en die voor ons steeds da politieke leider is. Met den groet, dien hij den Rijksminister bracht, stemden de vergaderden dui zendvoudig in. t Rede van den Rijkscommissaris. Daarna nam .de Rijkscommisaris het woord voor de volgende rede: Het begin van deze maand Mei bracht in Nederland ernstige gebeurtenissen en, nu de opwinding, die met dergelijke gebeurtenissen gepaard gaat, voorbij is, blijft het gevoel vandoelloosheid en zinneloosheid en tenslotte blijven er teleurstelling en haat. Als vertegenwoordiger van de bezet tende mogendheid zou ik mij kunnen vergenoegen met He constateeren, dat tegen deze gebeurtenissen energiek werd opgeireden en dat de orde snel hersteld was. maar als politicus gevoel ik mii verplicht mij met deze gebeurte nissen, met haar oorzaken en gevolgen bezig te houden en ik deins daarvoor niet terug. Ik wensch dat zelfs. Ik heb mij voorgenomen om daar van tevens een gesprek tusschen ons hier te maken. Dus op de plaats, vanwaar deze onrust is uit gegaan, en wel omdat ik van mee ning ben, dat, wanneer ik in dit deel der provincie spreek, mijn woorden zullen doordringen, dat zij zullen worden doorgegeven en zullen komen tot de menschen, die in een oogenblik van hun ver warring en opgehitst-zijn geloofd hebben zichzelf en den anderen van voordeel te 'zijn door tot on rust en ordeloosheid te vervallen. Dat is de reden waarom ik hier spreek, om dichter bij hen te zijn en met dringender woorden te spreken, want nog altijd wensch ik, da-t mijn betrekkingen tot de Nederlanders niet worden geleid door het argument der wapenen, maar door de argumenten van verstandelijke overwegingen. Ik spreek verder hier in de Natio- naal-Socialistische gemeenschap der Duitschers en Nederlanders, een.strijd en lotsgemeenschap dus, die 'immers iuist iir harde tijden haar waarde m'oet bewijzen. Daarom moet dit gesprek ook ons de mogelijkheid geven erover na te denken, hoe deze gemeenschappelijke weg, die ons samengebracht heeft, ook in het vervolg tot een goed doel leidt. Vooral jegens u, Nederlanders, gevoel ik mii daar thans toe verplicht en ook gereid, want, daarover is geen twijfel mogelijk, gii Nederlandsche Nationaal- Socialisten moet eri- zult de verant woordelijkheid voor uw Nederlandsche volk dragen, Hoe de .dingèn zich ook ontwikkelen, dit is onze overtuiging, dat gij de dragers van den politieken wil in dit land ziit. Waarom was dit alles? Paarom vraag ik: Waarom was dit alles? Wat moet er thans gebeu ren? Het uiterlijke verloop der gebeur tenissen is bekend. Öe Wehrmachtsbe- fehlshaber heeft beschikt, dat de Ne derlanders, die in Mei en Juni 1940 uit de krijgsgevangenschap werden ontsla gen, met bepaalde uitzonderingen weer in krijgsgevangenschap zullen worden gebracht. Hij heeft het recht daartoe. Niettemin wil ik verklgrert waarom het tot dezen maatregel is gekomen, want deze situatie is nieuw. Waarom is deze situatie nieuw? Omdat het uniek is. dat in het verloop van een krijgs- onderneming reeds na veertien dagen de mannen, die door de capitulatie in krijgsgevangenschap waren geraakt, hun vrijheid herkregen en naar hun land terugkeerden. Pat is zoo uniek, dat de vijandelijke zender op deze aan- Bij onze Vrijwilligers. Even tijd voor een cigaret SS PK Grönert-O-H-P m Keuringen voor WafferrS.S., het Legioen en de Landwacht. Nederlanders van Arisch bloed, in den leeftijd van 1745 jaar (ook gehuwden), die lichamelijk zoowel als geestelijk goed ontwikkeld zijn en zich geheel kunnen geven aan de eischen, die de opleiding hun stelt, kunnen zich bij de genoemde adressen vervopgen, ten einde gekeurd te worden. Bjj de onderzoekingen worden ook al le gevraagde inlichtingen verstrekt met betrekking tot de verzorging der fami lieleden, dunr der opleiding, extra le vensmiddelen voor de familieleden enz. De aandacht wordt er op gevestigd, dat voor de Vrijwilligers, die om be paalde redenen in Nederland moeten blijven, de mogelijkheid bestaat, hun dienst te dpen bjj de Landwacht üederr land of bij het Wachtbataljori in Amers foort. Tijdens deze keuringen kunnen zich ook diegenen melden, die tot de Ger- maansche-S.S. in Nederland willen toe treden. I Personen tusschen 18 en 35 jaar, die aanipeldingsplichtig zijn voor den arbeidsinzet, kunnen zich eveneens op een der keuringsdagen op onder staande adressen aanmelden en wor den gedurende hun verbintenis bij een der bovengenoemde onderdeelen, van den arbeidsinzet vrijgesteld. 21.5.43 815 u. Amsterdam, School, Iepenweg 13. 22 5.43 8—15 u. Utrecht, N.V.-Huis, Oudegracht 245. 23.5.43 815 u. Amersfoort, Pol. Durchgangslager, Leusderweg. 24.5.43 8—15 u. Den Haag, Café „Den ëfiSVV Bhaujdeahputscheweg, RHMdr k i1'*. - Voor de verordening inzake den aanmeldingsplicht. ■utorgen 21 Mei moeten zich alle in de maanden Novem ber en December van het ja'ar 1921 geboren mannen overeen komstig den op Woensdag 12 Mei in dit blad gepubliceerden oproep op het bevoegde Arbeidsbureau, resp. 't bevoegde bijkantoor, van 9-17 uur persoorflijk aanmelden, waarbij zij het ingevulde aan meldingsformulier en de andere identiteitspapieren en gegevens moeten medebrengen. De distri butiestamkaart moet medege bracht worden. De werkgevers zijn verplicht de tot aanmelding verplichte personen gedurende den tijd dien zij hiervoor noodig hebben, van werk vrij te stellen en het salaris, resp. loon, door te betalen. Aanmeldingsplichtigen en werkgevers maken zich straf baar wanneer zij handelen in strijd met de bepalingen der ver ordening of trachten deze te ont duiken. O spraak op terugvoering in de krijgsge vangenschap niet eens wat aan te mer-" ken had, dat hij geen volkenrechtelijke bedenking kon inbrengen, maar ver klaard heeft, dat het ongetwijfeld onge woon zou zijn, dat honderdduizenden na een capitulatie^niet in krijgsgevan genschap gevoerd worden, maar terug gegeven aan hun land, hun gezin en hün beroep, hoewel de oorloge het groote conflict, waarom het in deze wereld worsteling gaat, niet geëindigd is. De W ehrmachtsbefehlshaber heeft erop gewezen, dat de houding onder deze vrijgelaten krijgsgevangenen niet zoo was, dat hij het kon verantwoor den, hen in dezen tijd zonder onder- Zoek in deze vrijheid te latend Dat geldt in het bijzonder voor hen, die in het actieve soldatenberoep wa ren, die eigenlijk na de capitulatie zon der beroep waren en daardoor zeker gemakkelijk konden afglijden. Maar* het belangrijkste is_ nog iets adders. Het belangrijkste zijn de plannen van onze vijanden op dit oogenblik, nu de strijd in het Oosteh met e%n steeds duidelij ker overwicht der Duitsche en Euro- peesche legers op zijn beslissing aan gaat. Het tweede front. dit oogenblik, evenals een jaar g'eledepf schreeuwt 5Stalin om het tweede front en in dit moment, nu het weer eens om Europa gaat; zopals om. de paar eeuwen het geval is, willen de Atlantische mogendheden, Engeland en de Ver. Staten, dezen in het Oosten vechtenden troepen door ^n landing ill het Westen den dolkstoot in den rug toebrengen. Tenminste dat beweren zij. Maau hoe willen zij het doen? Want gii weet zelf hoe sterk onze kusten zijn, hoe vooral de versterking der ha vens is uitgebreid, zoodat het nauwe lijks waarschijnlijk is dat een poging daar succes beeft. Dart komt het denk beeld, dat men probeert r al is het maar een manoeuvre mét uit de lucht gelande troepen, met aan land gebrachte commando's, met uitgewor pen wapenen en Inet het oproepen dergenen, die eens in het Nederland sche leger gediend hebben, een schijn- front ie vormen. In ieder geval geloo- ven wii. dat wij van, den vijand een dergelijk gewetenloos en onbedacht zaams optreden zouden kunnen ver wachten. Het isj-niet aan twijfel onder hevig. dat het eind van elke manoeuvre van dezen aard slechts ee.n volledig opofferen zou zijn van de elementen, die er aa^ zouden meewerken. Het is echter mógelijk, dat dé ^pgeleide solda ten of sommigen van hen, die immers een zekere militaire discipline gewend zijn, aan zulk een oproep gehoor zou den geven, al was het maar ten de'ele. Verder heeft de vijandelijke zender er op 27 Februari over gekletst, dat Duitschland eenmaal bezet moet wor den en dat daarvoor ook Nederlandsche manoen gebruikt moeten worden. Deze argelooze engel van de radio heeft daarbii gezeod, dat men daardoor de taak der bolsjewisten moet en wil ver lichten. Dat zou een grimmige waarheid ziin. Nederlandsche mannen, hoe denkt gii, dat het Duitsche volk< e*v OP zou reapeeren. wanneer hier uit het westen oj uit Engeland en Amerika iemand het zou wagen het vaderland te bezetten van de soldaten die hun bloed offeren, opdat Europa vrij blijft? Het is een waarheid, wanneer deze argelooze en^el gezegd» heeft, dat daardoor de taak dér bolsjewisten verlicht zou worden. M Misbruik en k misdaad. Met het oog op de grootmoedig heid v^an den Eührer en de zoo vroegtijdige vrijlatifig zijn deze plan nen van den overkant niets dan mis bruik en misdaad en daar wij juist door de verantwoordelijkheid, die wij dragen, op alles voorbereid moeten zijn en ool^de geringste mogelijkheid van het 'in gevaar brengen van ons oostelijk front uit den weg moeten ruimen, hebben wij ook de kleinste gelegenheid) tot verwezenlijking de zer plannen moeten verhinderen. Het, is voor de Nederlanders ook beter, dat de dingen zoo in het reine zijn gebracht, maar degenen die thans in de krijgsgevangenschap terug moeten keeren, kunnen 't emigrantencomité in de Loifdenschè schuilkelders, dat van den overkant af ophitst, dank baar zijn. Het is nog nooit zoo duide lijk geworden als door dit voorbeeld, dat slechts hij kan en mag leiden, die zelf midden iiy het volk staat en weet v/at er in het volk leeft. Emigranten weten dat nooit. Emigranten hebben er nog slechts een voorstelling van hoe 't eens was, toen zij 't land verlieten. Al het andere zijn wankele wensch- droomen, maar wat in het volk leeft, wat het volk beweegt, wat het volk noodig heeft, dat weten de emigranten niet meer! (Gedeeltelijk gecorrigeerd.) (Zie verder paf. 2} Een terugblik op zijn werk en een praatje over de toekomst. (Van onzen specialen verslaggever). EN wat nu, voorman Saai"? De ex-provinciaal Boerenleider Jan Saai uit Kolhorn, een der lo ten vafi echt Westfrieschen stam, trouw aan zijn geslacht en aan zijn grond, glimlacht nu hij voor hét eerst met zijn nieuwen titel aangesproken wordt, alsof hij wil zeggen: Hoe kun je dat nu vragen. Iemand die vecht voor idealen, in het bijzonder vecht voor verheffing van den boeren stand, weet onder alle omstan digheden, óók bij het aanvaarden - van een nieuwe functie, wat - hij zal doen! Maar hij zegt deze woorden niet, doch antwoordt op onze vraag wat een voorman ei genlijk is en doet, dat hij de lan delijke organisatie van den Land stand gaat uitbóuwen en tegelijk tijdens afwezigheid van den lan- delijken boerenleider, diens plaatsvervanger zal zijn. Alles wat ik tot. nu toe in provinciaal verband deed gaat nu landelijk, dus in het groot, gebeuren." Uit deze sobere uiteenzetting blijkt tevens welk een eervolle promotie den heerSaai te beurt is gevallen, waar hij nu als er van een „rang- lijèt" sprake zou zijn in feite on middellijk na den boerenleider Ros kam de belangrijkste man in den Landstand is geworden. Saai blijft echter -onder alle omstandigheden de eenvoudige boer ook nu wij hem na zijn benoeming treffen in een der gezellige werkkamers in het Provin ciehuis te Haarlem, -waar hij regel matig zetelt, omdat hij ook' nog de functie van bestuursraad der provin cie vervult. VÓÓR ALLES BOER. Als gedeputeerd Statenlid werd hij n.l. na afkondiging van de verorde ning, waarbij het provinciale en ge meentelijke bestuursapparaat een wijziging onderging, -vol-ambtelijk bestuursraad. Daar Saai evenwel vóór alles boer is en wil blijven en hij niet in de fout van vroegere boe- renvertegenwoordigers wil verval len, die zich meestentijds in Den Haag vestigden, en zich daardoor vervreemdden van hun grond en 'dientengevolge de boerenbelangpn niet meer konden verdedigen daar om verzocht hij niet vol-ambtelijk te mogen zijn. 'Zijn bedoeling werd gewaardeerd en zoo bleef hij eigen lijk gedeputeerde, doch uitoefenende de taak van bestuursraad (z.g. eere- ambtelijk). Dit principe blijft Saai trouw, ook als voorman, nu zijn werkterrein het heele land gaat om vatten en hij natuurlijk in het bij zonder in Den Haag aanwezig moet zijn. Hij bli,jft derhalve óók bestuurs raad der provincie. Ik blijf in Kolhorn en ga nooit van mijn boerderij af, zoo zeide hij resoluut. Alle opdrachten die de boe renleider mij geeft, heb ik te aan vaarden en zal ik aanvaarden, maar nimmer zal men mij zoover krijgen, dat ik mijn boerderij in den steek laat. Hoe vindt gij het Uw werk als provinciaal boerenleider te moeten neerlegger^ Nou, niet zoo erg, prettig. Tenslot te zitten we nog volop in den op bouw; er is nog heel wat te doen en\ dan is het niet leuk er op eens uit te stappen en een 'ander het werk te moeten overlaten. Als officieel „Landstandman" werk ik al sinds Oc tober 1941. toen de Landstand zijn taak begon. Voordien had ik echter als man van .het Agrarisch Front de voorbereidende werkzaamheden in Noord-Holland al verricht. In Fe> bruari 1942 werd ik geïnstalleerd als provinciaal- boerenleider. HET EERST OP TOEREN. De heer Saai vergat hief te zeg gen, wat wij reeds meermalen hoor den en hier nog eens naar voren wil len brengen, n.l. dat de Landstand in Noord-Holland eigenlijk wel de eerste, georganiseerde afdeeling was in ons land, die bovendien 't vlugst van al op volle toeren werkte. Dit is natuurlijk niet het minst een gevolg van zijn scheppenden arbeid, geweest waarover hij zeer bescheiden niet repte. Zijn zeer verdienstelijk werk vindt thans in zijn benoeming tot voorman dus wel eén bijzondere bekroning. Wij durven hiér gerust te zeggen, dat ook nu weer de juiste man op de juiste plaats komt zooals Saai ook als provinciaal boerenleider vol komen op zijn plaats was. Zijn functie was niet eenvoudig, want er waren vooral in den begin ne behalve de geweldige organisato rische moeilijkheden hog altijd on- willigen en tegenwerkers die de lijn der ontwikkeling wilden verstoren en dus tot rede gebracht moesten worden. Ook het apparaat als zoo- NEDERLANDERS BI) DB DUITSCHE ZEEMACHT, fotlchttagco over het dienstnemen van Nederlandsche Vrijwilliger» bij de Duitsche xeemacht geven alle Ortskommandanturen, die tevens een uitvoerige lijst verstrekken, waarop aVe hieraan verbonden faciliteiten ÉB.M# CNSd?*® Cliché archief D. v. N.-H. danig is niet meer van geringen om vang. In Noord-Holland werken thans reeds drie afdeelingen van den Landstand op yolle kracht, t.w. de afdeelingen I (Volk enBo dem) II (Voortbrenging) en III (Marktordening). In Pachtkamer en Grondkamer is de Landstand vertegenwoordigd, evenals bij den Voedselcommissaris en bjj de plaatselijke bureauhouders. Op het oogenblik telt de Land-' stand in ons gewest reeds 1000 actieve medewerkers. En nog steeds gaat het beter en groeit de organisatie verder uit, bijna als een sneeuwbal. Tevreden? Dat natuurlijk niet. Tevreden mag men nooit zijn, 'want dan komt er stilstand en stilstand beteekent achteruitgang. NIEUWE LEIDERS IN N.- EN Z.-HOLLAND. En hoe gaat het in Zuid-Hol land, waar U den laatsten tijd waar nemend boerenleider was? Ook daar begint de Landstand behoorlijk te werken en gelukkig krijgt die provincie nu ook weer een afzonderlijken boerenleider. Nog een gewetensvaag: wie wordt Uw opvolger in Noord- Holland? -Die benoeming wordt Vrijdag bekend gemaakt en kan ik U dus nu nog niet mededeelen. Wel kan ik ver klappen, dat het een echte Westfrie- sche boer zal zijn, een eerlijk en trouw strijder voor den nieuwen tijd, die zijn groofe en niet gemakkelijke TENGEVOLGE van zijn eer volle benoeming tot voorman van den .Nederlandschen Land stand gaat de provinciale boeren- laider van 'Noord-Holland, de beer JanSgal te Kolhorn ons gewest verlaten niet met terwoon, doch wat zijn werk be treft, dat nu gericht zal zijn op, het geheele land. Boerenleider Saai heeft in en kele jaren tijds ontzaggelijk veel werk verriclit in het belang van den landbouw, werk dat zooveel moeilijker was nu het onder de huidige omstandigheden uitge voerd moest worden. Vriend en vijand zijn overtuigd van zijn werklust en van zijn goede eer lijke bedoelingen, die hij gaarne aanwendt ten bate van zijn land. Thans is het noodzakelijk, dat boerenleider Saai zijn krachten elders inzet. Hij is geroepen en daarom gaat hij. Ten afscheid van zijn werk kring is ons gewest hadden wij een gesprek met nü voorman Saai, dat wij hiernevens publi- ceeren. taak zeker naar behooren zal vervul len. De fundamenten zijn voor hem gelegd en hij kan nu verder gaan uitbouwen. Er is nog genoeg belang rijk werk te doen, o.a. ten aanzien van de bedrijfsvoorlichtingsvereeni- gingen en het landbouwonderwijs, over welke onderwerpen in Dén Haag reeds besprekingen zijn ge voerd. EEN GOEDE RAAD. De naaste toekomst zal dan ook toonen, dat de actieve Landstand- menschen overal meer en meer wor den ingeschakeld.-Db Landstand zal de tuinders en boeren êr van door dringen. dat hij alleen hun belan gen voorstaat. Ieder moet daarom zijn steentje bijdragen, ook al omdat psychologisch gezien men nooit zooveel animo voor iets betoonen zal dat men voor niets» krijgt, als voor iets dat men betalen moet. Er moe ten echter straks geen verschillende contributies meer zijn voor den boer, maar slechts één bijdage aan den Landstand en in die bijdrage moet dan alles besloten lfggen." Willen wjj Boeren, zoo eindigde voorman Saai en hij bedoelt het als goede raad. aan alle boeren bij zijn afscheid als hun leider de plaats innamen die wij onder ons volk verdienen, dan moeten wij er ook yoor weten te offeren om dat doel te bereiken. Eerst dan drijft de boerenstand weer op eigen wieken en zal hij kunnen groeien en bloeien ten bate van de geheele Nederland sche volksgemeenschap, 'en daardoor niet in de laatste plaats ook van ie- deren boer!" Duikbooten nog steeds het groote gevaar voor Engeland' en Amerika. den naam Giraud. Hij zeide, dat de in neming van Tunis „bijzonder bemoedi gend" voor den Russischen bondgenoot is. Hij gaf toe, slat men, toen de Afri- kgansehe onderneming beraamd werd, hoopte nog vóór het eind van het vorige jaar de heerschappij in Tunis te verove ren. De voornaamste last van den oor log drukt op de Sovjet-Unie en daarom moet, voorzoover het „practisch en vol gens het gezond verstand uitvoerbaar is" alles worden gedaan om de Sovjet-Unie te ontlasten. De vfyand is, nog machtig. Aan het eind van zijn rede zeide Chur chill, dat de vijand nog steeds machtig is. Het is moeilijk den vijand te bena deren; hij bezit nog steeds geweldige legers, reusachtige hulpbronnen en een onschatbaar strategisch gebied. Met veel nadruk zeide Churchill, dat er nog een ernstig gevaar is, het gevaar van ver lenging van den oorlog, want niemand kan voorspellen, welke nieuwe compli caties dat zal brengen. De Engelsche mii.ister-president, Churchill, heeft voor het congres der Vereenigde Staten een rede gehouden^ In het kort sprekende over het ver loop van den oorlog, zeide de premier, dat in den Stillen Oceaan in snelle opeenvolging ongeluk na ongeluk plaats had gevonden. De nederlaag der Engelschen op Malakka en bq Singa pore noemde hq „de grootste mili taire catastrofe, althans de grootste militaire catastrofê der Britsche ge schiedenis." Het was noodig, dit alles èn nog veel meer te herstellen. Een aanzienlijk d.el van den oorlog tegen Japan moet worden gevoerd door de groote legers, lucht- en vlootstrijd- kracht^n, die Engeland thans aan de Oostgrens van Britsch-Indië heeft sa mengetrokken. Hierin bestaat een <fsr mogelijkheden om China te hulp te kq- men, want „een doeltreffende en onmid dellijke hulp" aan China behoort tot de urgentste, gemeenschappelijke taken. Churchill verklaarde verder, dat het verslaan, van Japan niet de overmeeste ring van Duitschland beteekent, terwijl de overmeestering van Duitschland zon der twijfel de nederlaag van Japan zal beteekenen. Daarmede is niet gezegd, dat men niet op beide fronten tegelijk kan optreden. Inderdaad is het grootste deel der Amerikaansche strijdkrachten thans in actie aan het Zuidzee-front. In 1942 hebben ,de Ver. Staten de „voor naamste verantwoordelijkheid" voor de voortzetting van den oorlog tegen Japan op zich genomen, terwijl Engeland den voornaamsten last op den Atlantischen Oceaan op zich nam. Engeland heeft sedert het begin van het bondgenoot schap met de Ver. Staten meer dan 'twee maal zooveel koopvaardijtonnage moeten verliezen als-de Ver. Staten. Het duikbootgevaar. Churchill meende te kunnen verkla ren, dat, dank zij een „aanzienlijke ver betering in de doelftreffendheid der tegenmaatregelen" een verlichting in den uikbootoorlog is ingetreden. Hij legde er echter den nadruk op, dat het duik bootgevaar nog steeds het grootste ge vaar voor Engeland en de Ver. Staten is. Engeland onderneemt ook het groote luchtoffensief tegen Duitschland, dat op machtige wijze wordt gesteund door de luchtstrijdkrachten der Ver. Staten. De meeningen zijn verdeeld ten aanzien van de vraag, of de macht in het luchtruim alleen kan leiden tot het verslaan van Duitschland of Italië. Het experiment, aldus Churchill, loont de moeite, doch het sluit andere maatregelen niet uit. In ieder geval kan het pogen niet schaden. De aanval op de stuwdammen. In dit verband verklaarde Churchill, dat bij den aanval op de Duitsche stuw dammen acht van de negentien aanval lende bommenwerpers verloren zijn ge gaan. Men is het erover eens, dat „deze macht in het luchtruifn" zoo spoedig mogelijk tegen Japan moet worden ge bruikt. Het moeilijkste probleem «s het „ge bruik der strijdkrachten" met het oog op den tegenstand der duikbooten op de groote oceanen en zeeën. Veelvuldige conferenties zijn onmisbaar voor- het vinden van „de beste kansen voor het doen optreden der strijdkrachten." Sprekende over den veldtocht in Noord-Afrika noemde Churchill speciaal HOOFDKWARTIER VAN DEN ^FÜHRER, 19 Mei (D.N.B.). Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Aan het Oostelijke front van het Kocban-brnggenoofd en in het ge bied van Isjoem vielen de Sovjets met ondersteuning van pantserwa gens en slagvliegers, na krachtige voorbereiding door de artillerie, de Duitsche stellingen aan. Zq wer- Ucn in een tegenaanval afgeslagen. Daarbq verloor de vqand alleen in een sector van een divisie aan het Koeban-bruggehoofd15 pantser wagens. In het kustgebied van Sicilië, in het Kanaal en aan de Atlantische kust schoten gisteren Duitsche jagers, lucht doelartillerie van de luchtmacht en pa trouillevaartuigen van de marine in totaal 25 vijandelijke vliegtuigen om laag, waaronder een aantal zware bommenwerpers. Ook in den afgeloopen nacht werden militaire doelen in het gebied van Londen met bommen van zwaar kali ber bestookt. Een vliegtuig-keerde niet terug. De luchtdoelartillerie van de lucht macht meldt het neerschieten van het 10.000e vijandelijke vliegtuig sinds het begin van den oorlog. „ZUIVER NEDERLANDSCH" Hedenavond spreekt Max Blok zijl om 18.45 uur, via Hilversum 2, in de serie brandende kwesties, over 't onderwerp „Zuiver Nederlandsch", RADIOUITZENDING VAN DE REDE VAN DEN RIJKSCOMMISSARIS. De rede van den Rijkscommissaris wordt varidaag van 17.00 tót 18.30 u. over den zender Hilversum en van 20.00 tot 21.30 uur over den zender Hilversum 2 uitgezonden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Dagblad voor Noord-Holland : Alkmaarsche editie | 1943 | | pagina 1