NOORD-HOLLAND
Waf Engeland
wil!
DAGBLAD VOOR
Een nieuwe krachtsmeting van de
grootste omvang in deze winter
Aanval bij Helmond
begonnen
De stemming in hef
bevrijde gebied
De wereld op haar kop
Verrassende factoren zijn niet uitgesloten
Verbitterde gevechten in Zuid-Oost-
Nederland en Lotharingen
Britse aanval in Midden-Italië uitgeput
De Kaspositie van
het Rijk
Het offensief in Zuid-Oost-Nederla.
begonnèn j
Zware, afwisselende gevechten bij Met?
Collectieve veiligheidsgroep der
West-Europese Mogendheden
ft
Generaal Giraud
naar Zwitserland
gevlucht
Communisten treden °r'
de regering h B
Men kent het Engelse streven om
Nederland en andere Westeuropese
landen ook na de oorlog in de
Engelse machtssfeer te houden. De
plannen daartoe nemen steeds vas
tere vorm aan. Zo werd dezer da
gen in een hoofdartikel in „De Ti
mes" weer gesproken over de toe
komstige betrekkingen. Opnieuw
werd daarin t.a.v. België, Nederland
en Nooi-wegen het denkbeeld naar
voren gebracht van de gemeen
schappelijke militaire organisatie"
en de gemeenschappelijke militaire
plannen, met „volkomen aanpas
sing van de bewapening der betrok
ken volken en de steunpunten, waar
van alle Verenigde Volken gebruik
konden maken". Anders gezegd
Engeland zou vrij kunnen beschik
ken over Nederlandse vestingen en
versterkingen. „Het zal zo werd
gezegd niet langer een kwestie
zijn van„garanties van Engeland aan
andere volken, maar van een ge
meenschappelijk beleid en gemeen
schappelijke voorbereiding aan dat
beleid".
Dat er van Nederlandse zelfstan
digheid1 onder die omstan
digheden geen sprake meer zou -
zijn, is duidelijk. Van gelijkberech-
tigdheid echter ook niet meer.
Dat blijkt uit de passage, waar
in „De Times" spreekt over de
toekomstige economische ver
houdingen. Hierbij wil het blad
geheel uitgaan van het eenzij
dige Engelse belang. Engeland,
zo schrijft „De Times", kan de
Westeuropeese staten tegemoet
komen door ten eerste vast ie
stellen wat de Westeuropeese,
staten nodig hebben en wat
Engeland kan leveren en ten
- tweede vast te stellen wat deze
landen kunnen produceren en
wat wij dkarvan kunnen gebrui
ken.
XJ r wordt dus niet gevraagd: wat
_j kan Engeland gaan produceren om
de kleine staten te helpen, of hoe
kan Engeland hun overschotten, ver
werken. Er wordt alleen gevraagd:
wat hebben wij Engelsen over en
wat hebben wij van hen nodig. Ver
der worden ze aan hun lot overge
laten.
Dit is en blijft het -oude Engelse
koloniale uitbuiüngsstelsel Neder
land zal weer boter mogen leveren
onder de productieprijs en Neder
land zal dure Engelse waren mogen
kopen. En omdat wij zo pró-Engels
zijn, zullen wij dit graag doen.
Uit het hoofdkwartier van den
Führer maakt het Opperbevel der
Weel-macht op 15 Nov. o.a. bekend:
„De Engelsen zijn 14 Nov. in het
gebied ten Zuid-Oosten van Helmond
overgegaan tot de verwachte aanval.
Hun voorbereidingen daartoe waren
reeds geruime tijd door ons waar
genomen en beschoten. Op vrij breed,
front zijn felle gevechten ontbrand.
Ten zuiden van Diedenhofenheb
ben onze grenadiers het vijandelijke
bruggenhoofd geheel uiteengeslagen
en verscheidene honderden gevange
nen gemaakt.
Van onze vestingen..en steunpun
ten in het westen komt verder be
richt over artillejiestrijd en bedrij
vigheid van stoottroepen.
Het stedelijk gebied van Londen
en het gebied van Antwerpen heb
ben opnieuw het doelwit gevormd
van versterkt lange-afstandsvuur.
In Midden-Italië hebben onze gre
nadiers tussen Modigliana en de
Romagna ten noordoosten van FOTli
de voortgezette Britse.aanvallen voor
nieuwe stellingen afgeslagen.
Onder de bescherming van zware
Britse zeestrijdkrachten heeft de vij
and opnieuw getracht te landen op
het eiland Milos in de Egeïsohe Zed.
Het dappere garnizoen sloeg hem
weer terug.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zetten de bolsjewieken op
breed front hun doorbraakaanvallen
voort met sterke infanterie- en pant
serstrijdkrachten. Tegenover de in
het zwaarste vuur volhardende tanks
en grenadiers konden zij geen beslis
sende terreinwinst behalen.
Een Rotterdammer, die dezer da
gen van overzee tot de Nederlanders
sprak, zei het volgende:
„Wat vroeger, voor 1940, slechts
hier en daar en dan nog betrekkelijk
zwak tot uitdrukking kwam, ging zo
goed als alle geesten bezighouden: de
overtuiging won veld, dat een volk
allereerst een volk Is, waarvan de ge
meenschappelijke belangen en de ge
meenschappelijke geestelijke goede
ren heel wat groter zijn dan die van
enige groep afzonderlijk."
Dat gemeenschappelijk belang bo
ven groepsbelang behoort te gaan
hebben wij ook vaak van andere zij
de vernomen. De vraag is of de over
tuiging, dat het zo moet zijn „zo
goed als alle geesten" is gaan bezig
houden. Wij hebben er in bezet ge
bied niet veel bewijzen van gezien en
in het z.g. bevrijde gebied schijnt het
al niet anders. Want de genoemde
Rotterdammer hield juist een preek
tegen de mensen, die onmiddellijk na
de bevrijding weer de oude „kliekjes-
geest" en het oude .schotjesgedoe"
lieteïi herleven. Zo werd er b.v. een
plaatselijke Christelijke Oranjevere
niging opgericht waarvan natuurlijk
alleen oranjegezinde stadgenoten van
een bepaalde kerkelijke gemeente lid
konden zijn. Zo sterk is de oude
kliekjesgeest en zo erg het oude
schotjesgedoe, dat er al een manifest
van 40 mannen verschenen is. die
stelling nemen tegen de neiging om
opnieuw allerlei vooroorlogse scheids
lijnen te trekken".
De Rotterdammer probeert dat
manifest te steunen en hij dbet daar
bij merkwaardjge bekentenissen, zo
ongeveer in deze geest: wat hebben
we dikke woorden gebruikt en helaas
wat is er van terechtgekomen?
Luister: nu is dan een deel van Ne
derland bevrijd en nu schijnen velen
al vergeten te zijn wat hun mond
nog zo kortgeleden sprak.
Hoe vaak is het niet gezegd: de
anti's hebben niets positiefs, als ze
„bevrijd" zijn, grijpen ze terug-
naar de oude, verkalkte vormen van
het verleden. We krijgen er nu de
bewijzen van.
Geen verandering
Uit bevrijd Zuid-Nederland verne
men wij het volgende:
„De militaire Commissaris in de
provincie Limburg, overwegende, dat
de bepalingen omtrent aanstelling en
ontslag van personeel in de practijk
zowel door werkgevers als door werk
nemers worden overtreden, heeft be
paald, 'dat dienstbetrekkingen niet
mogen worden ontbonden of aange
gaan zonder toestemming van het be
voegde Gewestelijk Arbeidsbureau.
Lonen en loonvoorwaarden mogen
niet worden gewijzigd."
Commentaar: 'de Engelse bezetter
neemt ook deze maatregelen over
van den Duitsen bezetter.
De Koningin wenst Kalinin geluk
Ter gelegenheid van de 27ste ver
jaardag 'van de Sowjet-Unie heeft
Koningin Wilhelmina een telegram
aan Kalinin gezonden van de volgen
de inhoud:
„Ik stel èr prijs op, U ter gelegen
heid van deze verjaardag Mijn zeer
hartelijke gelukwensen aan te bieden,
evenals de wens, die Ik koester voor
het geluk en de voorspoed van de
Sowjet-Unie. Ik wil tegenover U uit
drukking geven aan Mijn diepe be
wondering voor de volharding, waar
mede de volkeren van de Unie de oor
log voortzetten."
Naar aanleiding van dit telegram
van H.M. de Koningin aan den Presi
dent van de Opperste Raad der Unie
van Sowjet-republieken schrijft het
■„Alg. Handelsblad": Michail Iwano-
witsj Kalinin, mede-oprichter .van de
bond van godloozen, die tentoonstel
lingen organiseert ter belachelijk-
making van God, Christus eii Bijbel,
en toezicht houdt op de Godloze op
voeding der jeugd op school en in het
gezin, zal bij het ontvangen van deze
Koninklijke gelukwens een glimlach
nauwelijks hebben kunnen onderdruk
ken. Voor ons, Nederlanders, die deze
■vrouw veertii jaren in ons midden
hebben gezBi als toonbeeld van
Godsvrucht, is er echter geen ruimte
voor een glimlach, doch slechts voor
menselijk medelijden in een tijd,
•daarin de wereld klaarblijkelijk in
alle opzichten op haar kop komt te
staan. In zulk een wereld zou men er
zich nauwelijks meer over mogen ver
wonderen, wanneer straks ook de Alg.
Synode en de Paus een telegrafische
gelukwens naar het Kreml zouden
zenden op de jaardag van de gruwe
lijkste en bloedigste revolutie aller
tijden, een revolutie, welke program
matisch de Godsdienst tot opium heeft
verklaard en deszelfs onderdrukking
en uitroeiing sedert een kwart eeuw
met alle middelen van geweld en ge
slepenheid voor aller ogen nastreeft.
tja iciudg idnu>. jim
jl*o; «r&xi getuig r*o. aav
Tijdelijke redactiebureaux:
N.V. „I)E ARBEIDERSPERS",
HEKELVELD 15, AMSTERDAM-C.
TELEFOON 36811, TOESTEL 58
Verschijnt voorlopig Dins
dag, Donderdag on Zaterdag
Uitgave Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar yoordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den Helder, Scha-
gen, Hoorn, Beverwijk, Koog a. d. Zaan.
Losse nummers 5 cent
Martin Hallensleben
Hallensleben, de militaire corres
pondent van het D.N.B., schrijft on
der meer:
„De Europese oorlog zal nog'in
deze winter tot een nieuwe
krachtmeting van de grootste
omvang leiden. Het grote Geal
lieerde offensief in het westen
behoort evenzeer in het kader
der algemene voorbereidingen
voor de winteroorlog als de'
krachtsinspanning der 'Duitsers
op dc meest uiteenlopende gebie
den van de intensivering der
strijdmiddelen. Ook in het oos
ten tekenen zich reeds de punten
der komende wintcrslagen af. En
niet alleen aan de beide vleugels
van het front. Zekere aanwijzin
gen leiden ook tot de conclusie,
dat in de oorlog in de lucht en
ter zee de winter nieuwe cn ver
rassende factoren zal brenjeg.
die aan de defensieve houding
der Duitsers een nieuwe richting
kunnen geven.
Bij de tegenwoordige gevechten
in het westen is het er ongetwijfeld
om begonnen, zich de nodige uit
gangsposities te verschaffen. Hat ge
allieerde offensief heeft bovendien
nog ten doel de tijdwinst welke het
Duitse commando zich heeft weten
te verschaffen met het oog op het
massale gebruik van zijn nieuwe re
serves en strijdmiddelen, zoveel mo
gelijk te reduceren en tevens pol-iHe-
ke vruchten te plukken. De elastische
methode, waarmede de Duitsers on
danks hun verbitterde tegenstand, in
die sectoren vechten, waarop de
hoofdaanvallen van het derde Ame
rikaanse leger gericht zijn, toont
aan, dat de Duitse oorlogvoering
Uit het Hoofdkwartier van den Führer maakt het Opper
bevel der Weermacht op 16 November bekend:
,,Aan het westelijke front zijn onze troepen in zuidoostelijk
Nederland en in het grensgebied van Lotharingen in verbit
terde afweergevechten gewikkeld met de aanvallende vijande
lijke divisies* Tussen het Noorderkanaal bij Weert en. de
Belgische grens hebben zich uit de aanvallen van sterke Engelse
tankformaties zware gevechten ontwikkeld.
Wederom bommen op
Berlïj
Eisen der Belgische commu
nistische Partij
Volgens de zender Brussel heeft de
Belgische Communistische Partij be
sloten, dat de communistische minis-
tea's. zich uit de regering terug zullen
trekken, wanner niet onmiddellijk
de collectieve en werkelijke op
neming van de verzetbeweging
met haar kader en wapens in
het leger zou plaatsvinden. Verder
"Wordt een zuivering geëist van het
bestuursapparaat van alle politieke
en economische collaborationisten en
inbeslagneming van ondernemingen,
waarvan de leiders de „productie
saboteren".
n
Ten noordoosten en oosten van
Diedenhofen is de slag na een korte
pauze opnieuw ontbrand. Pas na
zware, wisselvallige gevechten ge-
lükte het aan vers aangevoerde
Amerikaanse pantserstrijdkrachten
terrein te winnen en het bruggen
hoofd op de oostelijke oever van sde
Moezel uit te breiden. In het gebied
van Metz duren felle af weer ge vech
ten met de concentrisch aanvallende
vijandelijke strijdkrachten voort.
Ten oosten van Gravelotte werd de
vijand weer uit een penetratieplek
verdreven. Onze grenadiers en tanks
wisten ondanks sterke vijandelijke
druk het strijdgebied tussen de
bovenloop van de Nied op Frans ge
bied en Dieuze te behouden.
In Mörchingen konclen de Amerika
nen na verbitterde gevechten binnen
dringen. Ten zuiden van Dieuze wer
den door onze tegenaanvallen belang
rijke heuvels heroverd, waarbij vijan
delijke tanks in vrij groten getale wer
den vernietigd. In het gebied tussen
het RijnMarnekanaal en de boven
loop van de Meurthe, alsook aan
weerszijden van de bovenloop van de
Doubs duren .de plaatselijk- begrensde
gevechten om vijandelijke penetratie-
plekken voort.
Wederom lag het vuur van onze ver-
geldingswapehs op Londen en Ant
werpen.
In Midden-Italië is de Britse aan
valsgolf voorlopig uitgeput. Noch in de
Romagna noch in de bergen tussen
Forli en Modigliana is de vijand weer
tot de aanval overgegaan.
Op de Balkan hebben onze mays-
groepen de gebieden ten noorden van
de linie Elbasani-Skoplje bereikt.
In het gebied ten bosten van Boe
dapest zijn hernieuwde grote aanval
len der bolsjewieken na geringe aan-1
vankelijke successen mislukt. Negen
vijandelijke tanks werden vernietigd.
Aan de 'gehele rest van het ooste
lijke front bleef de gevechtsactiviteit
ook gisteren gering.
Voor de westkust van Noorwegen
deed een sterke formatie Britse krui
sers en torpedojagers een aanval op
eeh Duits convooi. Onze lichte be
veiligingsstrijdkrachten aanvaardden
de strijd ondanks een meer *dan 25-
voudige overmacht in artillerie van
den vijand en bonden in even held
haftige als opofferende gevechten de
vijandelijke formatie zo lang. totdat
belangrijke delen van ons convooi de
haven van bestemming hadden be-
réikt.
Anglo-Amerikaanse terreurvliegers
wierpen overdag verspreid bommen op
westelijk en*zuidelijk rijksgebied. Des
nachts werden de rijkshoofdstad en
plaatsen in Westelijk Duitsland door
Britse stoorvliegtuigen aangevallen.
Slag bij Diedenhofen
Ten noordoosten en oosten van
Diedenhofen is de slag na een korte
pauze opnieuw ontbrand. Pas na
zware; wisselvallige gevechten geluk
te, het aan vers aangevoerde Ameri
kaanse pantserstrijdkraehten terrein
te winnen en het bruggenhoofd op de
oostelijke oever van de Moezel uit te
breiden. In het gebied van Metz
duren felle afweergevechten met de
concentrisch aanvallende vijandelijke
strijdkrachten voort. Ten oosten van
Gravelotte werd de vijand weer uit
een penetratieplek verdreven. Onze
grenadiers en tanks wisten ondanks
sterke vijandelijke druk het strijd
gebied tussen de Jjovenloop van' de
Nied op Frans gebied en Dieuze te
behouden.
In Moerchingeri konden de Ameri
kanen na verbitterde gevechten bin
nendringen, Ten zuiden van Dieuze
werden door onze tegenaanvallen be
langrijke heuvels heroverd, waarbij
vijandelijke tanks in vrij groten ge
tale werden vernietigd. In het gebied
tussen het Rijn—Mamekanaal en de
bovenloop van de Meurthe alsook
aan weerszijden van de bovenloop
van de Doubs duren de plaatselijk be
grensde -gevechten -om vijandelijke
penetratieplekken voort.
Wederom lag het vuur van onze
vergeldingswapens op Londen en
Antwerpen.
Brisfe aanval in Italië
uitgeput
In Midden-Italië is de Britse aan
valsgolf voorlopig uitgeput. Noch in
de Romagna noch in de bergen tus
sen Forli en Modigliana is de vijand
weer tot de aanval overgegaan.
Op de Balkan hebben onze mars-
groepen de gebieden ten noorden van
de linie ElbasaniSkoplje bereikt.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zijn hernieuwde grote aanval
len der bolsjewieken na geringe aan
vankelijke' successen mislukt. Nyjen
vijandelijke tanks werden vernietigd.
Aan de gehele rest van het oostelijk
front bleef de gevechtsaetiviteit ook
gisteren gering.
Voor de westkust van Noorwegen
deed eeh sterke forma! ie Britse krui
sers en torpedojagers een aanval op
een Duits convooi. Onze lichte bevei
ligingsstrijdkrachten aanvaardden de
strijd ondanks een meer dan 25-vou-
dige overmacht in artillerie van den
vijand en bonden in even heldhaftige
als opofferende gevechten de vijande
lijke formatie zo lang, totdat belang
rijke delen van ons convooi de haven
van bestemming hadden bereikt.
Luchtoorlog
Anglo-Amerikaanse terreurvliegers
wierpen overdag verspreid bommen
op westelijk en zuidelijk Rijksgebied.
Des nachts'werden de rijkshoofdstad
en plaatsen in westelijk Duitsland
door Britse stoorvliegtuigen aange
vallen.
Churchill, Roosevelt en Stalin
gaan weer confereren
Voorspel tot de vredes-conferentie
„De °Daily Mail" publiceert een
commentaar van zijn Newyorksen
correspondent Iddon, waarin de
mening wordt uitgesproken, dat de
eerstvolgende conferentie tussen
Churchill, Roosevelt en Stalin het
voorspel zal vormen tot de „defini
tieve vredesconferentie". Men is in
de Ver. Staten van mening, dat
Roosevelt het voornemen heeft een
Amerikaanse vloot te eisen, groter
dan alle vloten der overige wereld
tezamen en dat hij bovendien nog
aanspraak zal maken op de grootste
koopvaardij ter wereld. Roosevelt,wil
ook de gehele wereld met Amerikaan
se luchtlijnen omspannen.
De Moerdijk verder
opgeblazen
De grote brug over de Moerdijk,
die reeds enige tijd geleden door de
Duitse troepen onbruikbaar werd ge
maakt, is thans door een „Spreng-
kommando" der oorlogsmarine zo
grondig vernield, dat een herstel
binnen afzienbare tijd onmogelijk is.
De reeds bestaande opening is tot
170 meter verbreed en een brugpijler
is volkomen uit elkaar gereten. Delen
der brug liggen in de vaargeul, zo
dat het scheepvaartverkeer in het
Hollandsch Diep voorlopig onderbro
ken ia.
vasthoudt aan haar eigen plannen
voor de wintel-veldtocht en niet ge
neigd is aan deze sectoren ten laste
van andere frontsectoren ook slechts
tijdelijk de voorrang te geven. Zij
kan zich dit veroorloven, want het
is volstrekt niet zo. dat het gebied
van Metz een sleutelpositie der Duit
se verdediging in het westen vormt,
hoewel aan de andere kant niet kan
worden ontkend, dat hier een door
braak door het Duitse front ernstige
gevolgen moet meebrengen. Maar
hiertegen zijn van Duitse zijde vol
doende voorzorgsmaatregelen genb-
men. Metz zelf ligt ver ten westen
van de eigenlijke Duitse vestingzöne.
De stad zelf ton niet als bolwerk in
de moderne zin beschouwd worden.
De vestingwerken, die de stad bezit,
dateren uit het jaar 1914 en werden
door de Fransen na 1'918 zo goed als
in het geheel niet gemoderniseerd.
Ook de Duitsers hebben in 1940 van
een verbetering der vestingwerkeij
afgezien. Dat generaal Patton deson
danks probeert in een wijde bocht
om de stad heen te trekken, ligt on
getwijfeld aan de bedoeling van het
geallieerde opperbevel, hier zo moge
lijk de zware verliezen te Vermijden,
die zij bij Aken .geleden hebben.
Opmerkelijk is, dat thans ook
d» Engelsen weer tot de aanval
zijn overgegaan. In het gebied
van Venlo zijn zij over een breed
front opgetrokken en proberen,
nadat de Duitse uitwijkbeweging
uit zuidelijk Nederland tot ach
ter de Maasmond het gevaar voor i
een Duitse flankaanval van het
westen uit op hun tot Nijmegen
vooruitgeschoven corridor heeft
doen verdwijnen, een doorbraak
te ondernamen naar liet Ruhrge-
bied. Daar een dergelijke actie te
verwachten was, moet het resul
taat daarvan reeds thans meer
dan dubieus geacht worden.
Dr. H. Colijn overleden
j Een groot man in een voorbij
tijdperk
Naar wij vernemen, is onlangs dr.
H. Colijn aan de gevolgen van een
ernstige ziekte overleden. Een bekend
man is daarmee heengegaan, in een
vroeger tijdperk zon men gezegd heb
ben een groot man, of, om letterlijk
en typerend voor 'die tijd te citeren:
Nederlands „grand old man". Hij
heeft in het oude Nederland een be
langrijke rol gespeeld, zoals wel blijkt,
wanneer wij in telegramstijl zijn
levensloop nagaan.
Geboren 22 Juni 1869. Opgeleid voor
onderwijzer, daarna te Kampen voor
Officier. In 1892 als tweede-Luitenant
naar Indië, expeditie naar Lombok
(Willemsorde 4de kl.). Bestuurder in
Atjeh (eresabel, Willemsorde 3de kl),
adjudant van Van Heutsz, 1907 uit
militaire dienst. Verschillende be
stuursfuncties in Indië. Van 1909 tot
1914 in de binnenlandse politiek, lid
der Tweede Kamer, Minister van Oor
log en van Marine. In 1914 directeur
der Bataafse Petroleum-Mij, lid dei-
Eerste Kamer. Na 1922 weer in de
binnenlandse politiek, opvolger van
dr. Kuyper als voorzitter der A.R.
Partij en hoofdredacteur van „De
Standaard". In 1923 Minister van
Financiën, 1925 kabinetsformateur,
daarna nog vier malen (1933, 1935,
193-7, 1939).
In 1937 stelde Colijn het Ministerie
van Algemene Zaken in, poging om
zich te distanciëren van de tot dusver
gevolgde parlementaire methoden en
de positie van den Minister-President
te versterken in de zin van den En
gelsen „prime minister". De tweede
versterkte poging in 1939 gedaan bij
het vormen van een kabinet .van' bui-
ten-parlementaire personen mislukte,
na enkele dagen was het kabinet over
een motie van wantrouwen gevallen
en de Koningin handhaafde de oude
democratische gang van zaken.
Dr'. Colijn was een overtuigd aan
hanger van de liberale economische
principes, met een neiging tot het
aanvaarden van het patriarchale lei
dersbeginsel. Zijn persoonlijk optre
den bezorgde hem gezag op de inter
nationale kapitalistische conferenties,
waar hij vaak Nederland vertegen
woordigde.
Na de Engels-Franse besprekingen
„De New York Times" schrijft
o.a.de berichten over de- tussen de
Britse en de Franse regering tijdens
Churchills bezoek aan Parijs geslo
ten overeenkomsten hebben nog geen
vaste vorm aangenomen en de over
eenkomsten zelf kunnen voorlopig
slechts als provisorisch beschouwd
worden, totdat de toestemming van
de Sowjetunie en de Ver. Staten is
verkregen.
De 15de November was ditmaal voor
de schatkist een dag van zware be
talingen. Voor aflossing op de 3j pet.
Staatsleening 1941 was een bedrag
van f 25.000.000 benoodigd en voor
couponbetaling eirca ƒ8.000.000, zoo
dat alleen de dienst op de staats
schulden omstreeks ƒ33.000.000 ver-
eischte. Vports kwam nog naar «ra
ming voor 50.000.000 a 60.000.000
schatkistpapier te vervallen. Boven
dien beginnen op genoemde datum
de pensioenbetalingen waarmede
eveneens rekening dient te worden
gehouden. De Agent van het Minis
terie van Financiën heeft ter voor
ziening in de benoodigde middelen in
de afgeloopen week geregeld promes
sen afgegeven, maar het is niet waar
schijnlijk. dai in alle behoeften van
het Rijk door den verkoop van pro
messen kon worden voorzién. Het
renteloze voorschot van de bank aan
het rijk is volgens de verkorte balans,
opgemaakt per 13 November, met
ruim ƒ4.000.000 opgelopen tot
14.965.859, dus tot vrijwel de maxi
mumgrens. Klaarblijkelijk zijn even
eens buitenlandsche wissels aan de
bank gerenvoyeerd. Waar de vorde-
1'ingeh. op het buitenland enige we
ken vrijwel i stationnair bleven en
verleden week zelfs met circa
16.000.000 verminderden, kan zulks
uit de vermeerdering van het totaal
der vorderingen op het buitenland
met nagenoeg 18.000.000 tot
ƒ4.410.395.636 tenminste worden ge
concludeerd. Hierbij dient er echter
op te worden gewezen, dat de post
Correspondenten op het buitenland,
die per 6 November tot 548.425 .te
rugliep, than met ruim ƒ8.000.000
is gestegen tot 8.704.232, terwijl de
buitenlandsche wissels een vermeer
dering aanwijzen van ruim 9.000.000
tot 4.386.200.527. De vrij belangrijke
afgifte van promessen door den
Agent komt tot uitdrukking in de
vermindering van de saldo's van
derden met ongeveer 18.000.000 tot
332.996.070. De beleeningen zijn met
omstreeks ƒ3.500.0000 afgenomen tot
130.818.793, inderdaad een teken
van de potentiële geldruimte. De
vorraden munt en muntmateriaal
zijn met 931.590.251 nagenoeg onge
wijzigd. De diverse rekeningen aan
de creditzijde van de verkorte balans
vertonen wederom een accres, thans
met bijna 4.000.000 tot 104.086.878.
Dat het bedrag aan in omloop
zijnde bankbiljetten met omstreeks
ƒ30.000.000 is uitgezet tot
ƒ4.922.469.955, moet grotendeels wor
den toegeschreven aan de behoeften
van de schatkist.
De Sowjetunie en de zeeën
Een bijzondere correspondent van
.De Times" meldt uit Moskou: „Jer-
masjof medewerker van het Mos-
kouse blad Krasnyj Flot (Rode
Vloot) legt bijzondere nadruk op het
streven der Sowjetunie, een grote
zeemogendheid te worden, In het ar
tikel van Jermasjof wordt onder
meer gezegd: „De welstand en de
macht van de Sowjetunie zijn recht
streeks afhankelijk van haar positie
ter zee in de wateren, die de kusten
der Sowjetunie bespoelen. Een duur
zame vrede in Europa is rechtstreeks
afhankelijk van de macht van de
Sowjetstaat als gro|€ moderne zee
mogendheid. Het is voor de Sowjet
unie van vitaal belang, dat zij zich
voortdurend open zeewegen naar de
Oostzee verzekert".
Eén der kleine staten
ontwaakt
United Press meldt uit Washing
ton, dat de regering van Venezuela
in een tot den Amerikaansen onder
minister van Buitenlandse Zaken,
Stettinius, gericht memorandum van
38 pagina's critiek oefent op het plan
van Dumbarton Oaks, daar dit de-
kleine Volken geen voldoende stem
geeft in het toekomstige orgaan voor
de veiligheid der wereld.
De betekénis van Churchill's
Parijse reis
United Press beweert, dat Chur
chill eerst naar Parijs vertrokken is,
nadat hij met de leiders der Belgi
sche en Nederlandse regeringen uit-
voerigé en, naar verluidt,succesvolle
besprekingen had gevoerd. Na zijn
Parijse besprekingen kan thans de
weg naar een hecht militalf bondge
nootschap, dat geheel West-Europa in
een enkel blok bijeen zou brengen,
als definitief voorbereid gelden.
Byrnes opvolger van Cordell Huil?
„Associated Press" meldt uit Wash
ington, dat, voor het geval de zieke
Cordell Huil zou aftreden, Kames
Byrnes, thans de chef van de War
Mobilization, de nieuwe Amerikaanse
minister Van Buitenlandse Zaken zal
worden. Bymes, die vele vrienden in
het Congres heeft, onder wie ook
republikeinen, is een goed vriend van
Huil.
I
Statenblok met''vergaande
bevoegdheden
Wij lezen vanmorgen in de „New
York Times", een zeer interessante
beschouwing onder de titel; „Nieuwe
Europese Plannen.
De ontwikkeling schijnt te gaan in
de richting van de vorming van een
regionale en collectieve veiligheids-
groep der West-Europese Mogend
heden, zp schrijft de „New York
Times" iri, zijn hoofdartikel. Tot deze
groep zouden gaan behoren Groot-
Brittannië, Frankrijk, België en
Nederland en mogelijk zelfs Dene
marken, Noorwegen en Zweden. Zij
zal beogen een gezamenlijke verde
diging te organiseren, waarbij ge
dacht wordt aan het elkaar ter be
schikking stellen van strategische
bases' voor gemeenschappelijk ge
bruik. Dit statenblok, zo redeneert
men, zou dan opgenomen worden in
de algemene wereldorganisatie voor
handhaving van de vrede. Zolang als
dit statenblok oen zuiver defensief
karakter blijft dragen, kan er niets
tegen in gebracht worden. In feite
zou dit statenblok gemakkelijk de
kern kunnen worden van een nieuwe
Europese organisatie, bestemd niet
alleen voor dë wederzijdse verdediging,
maar ook voor politieke en econo
mische samenwerking ten bate van
alle deelnemende staten. De gevaren
van zulk een blok springen echter
eveneens in het oog, zo gaat de „New
York Times" voort. In de eerste
plaats zou dit statenblok zich bezig
kunnen gaan houden niet slechts met
de verdediging van _hui\ tegenwoor
dige grenzen, maar ook met het be
palen van nieiiwe grenzen, alsmede
met de controle en het beheer van
Duits grondgebied en mogelijk Duitse
industrie. Een zodanige taak brengt
gevaren met zich mee van belangen
tegenstellingen tussen de leden onder
ling. In de tweede plaats, zo gaat de
„New York Times" voort, zou het ook
kunnen leiden tot de vorming" van
een tegenblok, onder leiding van Rus
land in Oost-Europa. Het gezagheb
bende New Yorkse blad concludeert
echter, dat met goede wil en onder
ling vertrouwen deze gevaren over
wonnen kunnen worden binnen de
algemene opzet van de voorgestelde
wereldorganisatie en zonder die goede
wil en dat onderling ver! rouwen kan
geen politiek veiligheidsstelsel, dat.
dooi' mensen bedacht is, een lang
leven beschoren zijn.
Bolsjewistisch nederlaag bij Ungvar
In de middaguren van gisteren is
het tweede Britse leger in Zuid-Oost-
Nederland, na een trommelvuur, dat
verscheidene uren duurde, over een
breed front het offensief begonnen,
dat zicli reeds sedert lange tijd had
afgetekend. Er ontstonden reeds spoe
dig zeer zware gevechten in het gebied
van Meijel, alsmede hij Britse pogin
gen de ten westen van Venlo liggende
kanalen over te steken. Ook 's nachts
zetten de Br ten hun hevige aanval
len. onder het verlichten van het slag
veld met schijnwerpers, voort. De
Duitse troepen hadden doeltreffende
maatregelen genomen om enerzijds
het trommelvuur uit verscheidene
honderden kanonnen zonder al Je
grole verliezen te doorstaan en ander-
zijels de aanvallers tot grote offers te
dwingen. De Britten wisten verschei
dene kleine bruggenhoofden te vor
men bij Keil en Heel, waarom op het
ogenblik nog fel wordt gestreden.
Behalve wederzijds stoorvuui' der
artillerie, wordt uit het gebied van
Aken niets bijzonders gemeld.
Slag bij Lotharingen
Op de zevende dag van de slag in
Lotharingen hebben de Amerikanen,
onder het in de strijd weipen van
sterke pantserformaties, thans ook
frontaal van het Zuiden en het Wes
ten uit het bruggenhoofd van Metz
aangevallen. Buitengewoon fel waren
de gevechten op de zuidelijke flank
van dit operatiegebied, in het bijzon
der bij de plaats Jouy aan de Moezel,
Hier ontstond, onder voortdurende
aanvoer vah nieuwe strijdkrachten,
een afwisselende strijd, die nog steeds
voortduurt. Ook ten zuiden en ten
zuidoosten van dit bruggenhoofd on
dernamen de Amerikanen talrijke
aanvallen, waarbij zij ondersteund
werden door sterke pantserstrijd
krachten. In het middelpunt van deze
gevechten stonden de plaatsen Land-
roff en Baronville. Na hevigegevech
ten om de ruïnes werd Baronville in
de late middaguren prijsgegeven. Een
aanval uit Zuidwestelijke richting op
M'oerchingen bleef öf in het spervuur
der Duitse batterijen steken, öf werd
volkomen door de pantserafweerka-
nonnen uiteengeslagen. Na een lange
gevechtspauze ontstonden ook in het
gebied van Baccaratwederom felle
gevechten. Alle aanvallen stortti
de Duitse hoofd'verdedigingslini
een. i
Van de Vogezentot de uitl
van de Eifel wordt sjerke sneet
gemeld. r-
olland N.V
3 9.
der, Schaj
1 Zaan.
it
,igheden nv
;wij hun b
'oen dit a
'bureaux.
De strijd aan het Oost
In Koerland herhaalden de Sc 7
Russen in het penetrattegebiet'p
westen van Autz na een hevig a
rievuur en verscheidene aanv^'j
door vliegtuigen zonder succes-! }nm"nn
doorbraakpogingen. In de overig! jilymun
toren van de noordelijke vt('>rstdag ha
heex-st rust. Op het schierë ,'=nden mij
Sworbe bleef een vijandelijk bat;.';? maaltijd
dat naar het Zuiden wilde dor.,-, tijds, bes
ken, in het Duitse afweervuur si. astvrouwe
In Finland iverlopen de Duitriijjen een k
wegingen volgens de plannenjij. Op die
eerste sneeuwstorjnen kondigei! 'itonds term
naderen van de winter aan, die';; werd aa?
operaties onmogelijk maakt. 1 'rneld. Er s
Ten oosten van Boedapest h Vlfjarige jo
de Duitse troepen zich, ter best'; om een k
van krachten, op tevoren inge hij zo'n he
stellingen gedistantieerd. Verljfood. Hij 11
dene aanvallen bij Gyoemroe, de!,1 Oók no-
telijke hoekpijler van het vel; >m half z
gingssysteem, werden afges',mocht Uo
Nadat het de Sowjetrussische trip' te halen
niet gelukt was de stad Jaszbere;, zijn jo
een frontale aanval te nemen,Ij.onger hac
pen zij ter weerszijden van de „ïheen op
weg verse formaties in de strij; Vizes vulde
Duitse troepen distancieerden -innetje
hier op de nieuwe hoofdverdedi ï.ngen, die
linie en dé verdedigers der staf it wat hou
reeds driemaal van bezetter höi'gewezen t
wisseld, waren hierdoor geelwit zijn maa
de brandende puinhopen vatij.' honger. J
plaats op te geven. ^vrouw ha
Pogingen der bolsjewieken va.Ji.de keuk®
Oosten uit langs de spoorweg Fi> zijn dee'
Abony te bestormen, liepen uit cripord Ir
zware nederlaag. Zij konden Ijijen heel
waar de stadsrand binnendr i;(ant...
In
doch werden daarna door 1'f.iant"
tankformaties in de flank en f, pijn lil
rug aangevallen en uiteengesjï r beween
Ten westen van Emoed werden n cJO'n pud
doorbraakpogingen verijdeld. j?
'Ten ziftden van „.Ungvar mal aan, zw
de bolsjewieken van de betere i }bs toen i
gebruik om talrijke aanvallei yarden, ei
sterkte van een regiment te ci<i'°m te bel
nemen. Ondanks sterke ondeeooeden to
ning door artillerie en' slag vliegt haar e
aan de zijde der bolsjewieken, sl jl.vartier
de Duitse troepen de vijandelijk,: verder t
maties uiteen. zou kui
Verzet tegen het communisme
door de witte Maquis
Generaal Giraud, die na een kort
bezoek aan Parijs in Zwitserland is
aangekomen, heeft thans de leiding
op zich genomen van de Franse con
servatieve oppositie.
In een interview verklaarde Giraud,
dat hij in Parijs bijna was ge
arresteerd. omdat hij geprobeerd
heeft, de status weer in te Voeren,
die destijds door Roosevelt en Chur
chill te Casablanca werd opgesteld,
en op grond waarvan Giraud- en De
Gaulle gemeenschappelijk tot het
eindë van de oorlog het hoogste
Franse regeringsgezag zouden uit
oefenen. Voorts heeft hij getracht,
de vrijlating te bewerkstelligen van
de onlangs door De Oauile gearre
steerde officieren en ambtenaren,
onder wie de generaals Bergeret en
Nogues en de gouverneurs Chatel en
Boisson. Voorts houdt De Gaulle nog
een aantal andere generaals en hoge
officieren, wier namen niet bekend
gemaakt worden, onder controle.
Volgens Zweedse bladen steunt
'Giraud bij zijn oppositionele houding
vooral op de beroepsofficieren en de
politieke kringen, welker leden ge
leidelijk in de gevangenis geworpen
of gevlucht zijn om aan een gerech
telijk onderzoek te' ontkomen. Als
royalist heeft Giraud ook ijverige
aanhangers in de royalistische partij.
In zijn interview gaf Giraud als
zijn overtuiging te kennen, dat het
De Gaulle niet zal gelukken de toe-
riemende communistische invloed m
Frankrijk de baas te worden. In
Zuid-Frankrijk zijn volgens de
Zweedse pers nationale krachten van
verzet in actie, die zich onder Gitapd
scharen om de z.g. beweging van dc
witte Maquis in het leven te houden.
Deze zullen zich tegen de communis
ten keren, wier activiteit volgens
Giraud binnenkort aanzienlijk zal
toenemen. Een der redenen der toe
nemende communistische agitatie is
volgens Gira de onhoudbare voed
selvoorziening.
Ernstig misbruik van
priesterkleding
Bij een doorzoeken van het klooster
te Heel (Limburg) werden door troe
pen en veldgendarmerie twee vroegere
Nederlandse Officieren gevonde/ die
zich in priesterkleding vermomd had
den en aldus uit een venster van het
krankzinnigengesticht het vijande
lijke vuur op Duitsë stellingen en
troepenonderkomens leidden, waarbij
verscheidene huizen in puin gelegd
werden en in vlammen^opgingen. De
beide vroegere officieren werden ge
vangengenomen, een onderzoek tegen
hen is ingesteld.
De V-wapens ook op andere
militaire objecten
In Berlijnse militaire kringen
wordt er op gewezen, dat de toepas
sing van V. 1 en V. 2 op Engeland
en Antwerpen langzaam maar gesta
dig wordt opgevoerd. De voorberei
dingen om behalve Antwerpen ook
andere grote militaire objecten ach
ter het Westetijk front te bestoken,
verlopen volgens hier verkregen in
lichtingen op bevredigends wijze.'
Men laat er het licht op vallen, dat
het winterweer geen invloed heeft
op de toepassing der V.-wapens.
De Amerikaanse oorlogsuitgaven
Volgens mededeling van het Ame
rikaanse Bureau voor de Oorlogspro
ductie bedroegen de oorlogsuitgaven
der Ver. Staten in October jl. 7.447-
milliard of 345 millioen dollar meer
dan in September 1944. De dagelijk
se uitgaven bedroegen in October
jl. 286 millioen dollar. Van 1 Juli
1940 tot en met 31 October 1944
heeft de Amerikaanse regering 229.6
milliard dollar uitgegeven vool' ver-
dedigings- en oorlogsdoeleinden.
Raming Australische tarweoogst
De nieuwe officieele raming van
de Australische tarweoogst van dit
jaar komkuit op 50 milüoen bushels
tegen eeir opbrengst van 110 mil
lioen bushels vorig jaar. De grote
droogte is de voornaamste oorzaak
van de «mzaenJijk lagere raming.
i:f'
r 'longer r:
STOCKHOLM, 17 Nov. nnnc
Reuter uit Brussel meldt, zijn ii,
band met de communistische <i [jzigingm
verzetbeweging en haar orga^ \''en.)
geheel - in het leger' op te iNoord-F
thans de drie communistische uJk*. mi
ters der regering Pierlot af get]; 1an f
Dit aftreden, alsmede het u
gaan van den minister voor Sf?
verdediging, wordt door alle pokyr op lle'
waarnemers als de ernstigstet//
wikkeling beschouwd waar voois;.' 4 rant
de regering Pierlot zich tot cj^en br
geplaatst heeft gezien. In wei^n kindj
lichte kringen meent men, dj|!|4iker.
nieuwe ministers gekozen zuller nl 1 leg.
den uit de partijen van de rei#
vleugel. 'j j - en vlee
Volgens de Britse Berichten<ti -te).
is men in bevoegde politieke kit i ig reec
te Brussel van mening, dat P Middags
niet zal willen toegeven aan de! ')a0cmcie\'
van de linkervleugel tot intre:.'\men zi
van de wetsvoorstellen betrefferi;5tributi
verzetsbeweging.
'..lijn uit*
X ionderii
Radiorede^F Mring
Donderdagavond heeft Pierlot ify^Li
rede voor de Brusselse zender o.^'Vinkelie
zegd: „Verscheidene weken gej „rloofde
heeft de regering de voorwaard^ Milk
kend gemaakt, waaronder de leUej
verzetsbeweging tot en met 18 Nrir
ber boven alle andere vrijwilligers
rang zullen hebben, als zii m
leger willen gaan. 'Zij, die niet t(L[, I'd:- bo
leger' willen toetreden, moeten t<;i- I
burgerlijke leven terugkeren. EulVijn xeed
van hen, die nu nog wapens dj' r
zal kennis maken met de gestrer!
van de wet. »'!L5L
Ik verklaar, dat de maatregelc zf
treffende de Inlevering der wa'i word'
en de opneming van de verzets;
ging in het ïfeger genomen ziin nm©t
ledige overeenstemming met hui'igerzee'
allieerde opperbevel. Nu wordt (jh. 3.en. «y i
campagne gevoerd. Er wordt ge.ftf
geschreven, aangeplakt en opgt 1 j.)™
De< bedoelingen der regeringen Wy „221
in een onjuist licht gesteld. De f suike
heid is deze: li ji
Er is een politieke groep,, -die^r;
zich alleen de verdiensten van vtjL*
beweging en vaderlandsliefde" v
om daaruit politieke munt te '„J'l B jj
en onder 'bedreiging met gewa.J.;, 'f
benden haar wil aan de regerit
te dringen. Dat laten wij niet to:iiT©||0
willen legaliteit. De huidige, a 1,1 I
male toestand kan niet blijven ,j "T
duren. De regering heeft bevol' tabaks
men zal moeten gehoorzamen." I ;Vak v<
Na deze verklaring van Pierlv^anuar
de omroeper de volgende mede! a'Heil
van den bevelhebber van het geayl 'nf Ri
de legercorps in België voor: Tri-
„De maatregelen betreffende <V:^y.°°r
neming van de verzetsbeweging f 'lJh O]
leger en betreffende de inleveriDj! VOo|
wapenen zijn door het geallieen .nen z
perbevel goedgekeurd. De geall:i>en a
troepen zullen de Belgische re;,7>>r?Tp
bij de handhaving van orde er^
terzijde staan. Hët opperbevel s 'i ae
de" verwachting uit, dat het ni',lr;r)rraa(
onrust zal komen. Zou dat toe V &dere-
geval zijn, dan Zal het energieke iLlli vi
regelen nemen voor de handlV] nuarj
van de rust."
Politie krijgt volma:!)
Naar Reuter verder meldt, he 1^ SOt
Belgische regering den politie-f!|pitarcUs:
teiten'in alle gebieden, met uit'.-'^fies IJ
ring van de hoofdstad, special
machten verleend om met ingan;;. -
Zondag huiszoekingen te verrlchv
verdachte personen te onderzoek^. Juegil
wapenen, munitie en militaire i' i» cmd
tingsstukken. Het komende week-vlO D
wordt te Brussel beschouwd r, '^uarif
vuurproef voor de regering^. In B;' J. Sicdef.
voert de verzetsbeweging een pMf rM,
tenoorlog en de algemene po/P'
crisis zal de koménde dagen nog f'neael
per worden. r 6 tfl
Donderdagmiddag poogden hdy: ,we
leden der Brusselse verzetsbeweg 1 loetel
uniform nabij het parlementsg
een 'demonstratie op touw te
Er was een grote politiemacht .1,^^
been. i'Ffllst
:v,Dec
f,
.ys hii
Verlies aan particulier- eigeri
in Finland fe .ndhi
Het verlies aan particulier 3
dom in de door Finland ai,^
Sowjet-Unie afgestane gebiede Jr;
mede in het gebied Porkkali
draagt naar „Aftontidningen :''Jr2F
Helsinki meldt ongeveer 34 m,
mark. Het financiële comité
het Finsche Ministerie yan 1
an
y laati
ciën, dat het schadebedrag oj °or
som vaststelde heeft voorgeste ;'3t
van de totale schade een 1
van 24 milliard mark door de
staat zal worden vergoed. "i'inun
,'V ïiedï
i .I ngd
Hoofdredacteur: H. M. O. ScI
A'dam. Rayonredaeteuren: J.
Enkhulzen; J. Broersen. Hoorn;
Kampen, Den Helder; M. Kuiper,
gen en Langeridijk: D. Klomp!
maar;- W. Herwijnen. Koog a. d. i
J. Belterman, Beverwijk.
Verantw. voor de advertentie
Ragetli. Koog a. d. Zaan.
Drukker: N.V. ..De Arbeiden
Amsterdam.
j imuvttiiers vt
"V
i\'"'„170
