NOORD-HOLLAND
Duitse aanvallen ten zuiden van
Boedapest voortgezet
Jeugd en Jeugd
Per week 500
gram brood
Donderdag 25 Jan. 1945 DAGBLAD VOOR 147e JAARGANG No. 10
*n»
Stellingen in Opper-Silezië gehandhaafd
Omvangrijk Duits
gebied heroverd
HOOFDREDACTEUR
M. C. SCHRUDER.
I üjke redactiebureaux
..DE ARBEIDERS
PERS HEKEL VELD 15,
AIVisTERDAM-C.
TEL. 38tju, TOESTEL 58.
Uitgave Dagblad voor
Noord-Holland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den
Helder, Schagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
9.
en
ii.
De zender „Herrijzend Nederland"
gaf dezer dagen het volgende
praatje van pater Henri de Greve:
„Luisteraars. U kent waarschijnlijk
allen het derde hoofdstuk van het
boek Ecclesiasten, waarin staat: Er
is een tijd om geboren te worden, er
is een tijd om te sterven, er is een tijd
om ziek te worden, êr is een tijd om te
genezen, er is een tijd om te lachen,
er is een tijd om te treuren en er is
een tijd om te dansen, zo gaat de
Prediker voort. Maar ik zou zijn be
toog willen aanvullen met de woor
den: Er is een tijd om sigaretten te
roken en er is een tijd om het zonder
sigaretten te doen. Toch mijn beste
vriend, geloof mij, dat ik je op mijn
woord je sigaret van harte gun, vooral
nu de kwalijk riekende sigaretten van
inheemse tabak of het merk Consl
hebben plaats gemaakt voor Navy Cut
en echte- Virginia. Maar zag ik jou
niet op de morgen der bevrijding
tegen de deurstijl staan je longen
volzuigende aan en van dat witte zui-
gertje? Maar je staat er nu al bijna
drie maanden te staan of zit ergens
te zitten met dat eeuwig brandende
fakkeltje, eindeloos en zorgeloos tus
sen de lippen,- helemaal opgaande in
dat schijnbaar zeer belangwekkende
zuig bedrijf. Ik zag je staan terwijl
lange convooien gewonden voorbij ge
transporteerd werden. Je bewoog niet
alleen je lippen en je neusgaten lie
ten twee witte rookstralen door. Vlak
naast je, boven je, onder je stonden
mannen en vrouwen machteloos te
kijken naar hun vernietigde huizen,
zochten nog in het puin naar ver
loren schatten. Voor je lagen de glas
scherven der verpulverde ruiten. De
stad schreeuwde uit alle ruitenloze'
ramen en uit alle ontwrichte deuren
naar handen die zouden kunnen rui
men. Maar jij stond daar wezenloos,
persoonloos. gedachteloos, .willoos en
gewetenloos te staan, of jé cat te zit
ten. Waren je gehoorzenuwen zo ver
doofd, dat je deze kreet uit duizenden
monden en duizenden wonden niet
hoorde? En je staat- er nog en je zit
er nog, helemaal verzonken in de
eisen, die jouw lastige levensgezellin,
je sigaret, stelt. Je collega is er ook al
door bezeten.
Ïk klopte gisteren aan zijn loketje
want 'ik had inlichtingen te vragen.
Het deurtje van het loket ging lang
zaam open en uit dit deurtje spoot
mij een dikke benauwde straal siga
rettenrook in het gezicht. Daarna
moest ik bij je onmiddellijken chef
wezen. Ik kreeg daar bezoek van twee
als jongemannen geklede personen.
Deze haalden bijna op hetzelfde mo
ment'een sigaret te voorschijn en be
gonnen te paffen alsof hun leven er
van afhing. Zij zogen van vraatzucht.
Dit waren geen rokers meer, dat wa
ren verzopen rookslaven. Dit was
geen tractatie meer, maar een wel
lust, een stompzinnige hartstocht. En,
mijn beste vriend, terwijl jij daar
staat te staan en zit te zitten, tobben
duizenden mensen zich dood om het
allernodigste. Maar als je jezelf kon
zien van buitenaf, hoe hard zou je
van jezelf weglopen omdat je zo'n
slappe kerel bent. Je staat zo slap
tegen de achtergrond van dit aller
verschrikkelijkste oorlogsgebeuren en
het enige effect op je bloedloze ge
moed is dat je je een bedwelming
inhaleert. Och, beste vriend, ik praat
nog niet eens over vooroorlogse be
leefdheid en politesse, die bij bepaal
de situaties roken als. ongepast ver
oordeelde. Je hebt die beleefdheid als
vooroorlogse bekrompenheid - afge
schaft, maar ik heb het er over slappe
jongeman, dat je in deze tijd even
ij del opgaat in rook en damp als de
sigaret, die je tussen je lippen hebt,
versta je. Werk is er voor je.
Werk en een toekomst is er voor
je, ezel. Je laat het meest sublie
me ogenblik aan je voorbij gaan. Het
meest sublieme, nl. dat waarop je tot
de wonderbare ontdekking komt, dat
er mensen zijn, die je nodig hebben,
de hulp van jouw handen, de scherpte
van jouw geest, de geestdrift' van
jouw jeugd en de liefde van jouw
hart. Voor de oorlog, in de tijd der
werkloosheid, heb je misschien reden
gehad te denken, dat ze je niet nodig
hadden. Maar deze tijd is voorbij, voor
W eermachtsberichten
ha
Uit liet Hoofdkwartier van den
Führer, deelt het hoofdkwartier der
Weermacht op 23 Januari mede:
Zuidelijk van Boedapest hebben
formaties van het leger en Waffen-^
haar aanvallen in noordelijke richting
tegen versterkt vijandelijk verzet
voortgezet en afgesneden strijdkrach
ten van den vijand vernietigd. Stuhl-
weissenburg werd in een verrassende
nachtelijke aanval veroverd, waarbij
800 gevangenen en een grote buit wer
den binnengebracht. In Boedapest
bleven vijandelijke aanvallen over
het ijs van de Donau tegen het Mar-
garetha-eiiand en het westelijke deel
der stad zonder resultaat. Slagvlieg
tuigen mengden zich met goed gevolg
in de gevechten te land. Duitse en
Hongaarse jagers schoten 31 Sowjet-
vliegtuigen neer. Bij een vergeefse
doorbraakpoging ten westen van de
monding van de Gran verloor dé
vijand 17 tanks.
In Opper-Silezië handhaafden wij onze
Stellingen aan de oostelijke en noordelijke
rand van het industriegebied, afgezien
van enkele penetraties, tegen talrijke
vijandelijke aanvallen; 32 Sowjettanks
werden stukgeschoten. In het gebied ten
oosten van Oppeln en tussen Namslau en
Ools werden de Bolsjewisten in krachtige,
door pam ens gesteunde aanvalleó
opgevangen.
Bij Kaliscb zuidwestelijk van Litz-
r<nnstadt kv.ren onn- formaties, nog
steeds verbitterde gevechten, Noordelijk
van de Wavshe drongen vijandelijke
tankvoo: hoecU'i tot in het gebied ten
oosten van Posen door Aanvallen der
Bolsjewisten in noordelijke richting wer
den afgeslagen. Meer ten oosten kon de
vijand na zware gevechten in Deutsch-
Eylau binnendringen.
Ten oosten van de Masurische meren
verijdelden onze troepen weer de door
braak van de stormlopende bolsjewisten.
In de straten van Insterburg en aan de
Pregel zijn verbitterde gevechten gaande.
Wesifront
In het westen zetten de Engelsen na
het aanvoeren van nieuwe strijdkrachten
hun aanvallen op ons Roerbruggenhoofd
voort. Zij leden ook gisteren bij slechts
geringe plaatselijke successen zware, bloe
dige verliezen en verloren talrijke tanks;
In het Belgisch-Luxemburgse grensge
bied leverden onze troepen ook gisteren-
in de sector van St. Vith en ten noorden
goed voorbij. Eet voor mijn part siga
retten, maar help het land, dat je
nodig heeft en doe dat dan desnoods
met een sigaret tussen je lippen.
Tot zover pater De Greve voor de
zender „Herrijzend Nederland".
Welk een tegenstelling tussen deze
jeugd en die jeugd die zich vrij
willig heeft ingezet voor Land en Volk
onverschillig waar en op welke plaats.
Allen kerels die beyezen hebben, dat
zij geestdrift bezitten, dat zij liefde
koesteren voor hun Volk en hun Va
derland. Kerels die bewezen hebben,
dat zij hun handen uit de mouwen
kunnen steken en hun hersens kun
nen gebruiken.
Dit is de jeugd waaraan Nederland
nu en in de toekomst behoefte heeft.
De jeugd waarvan pater De Greve
spreekt is een jeugd waaraan ons
land geen behoefte heeft. Dat is een
jeugd zoals die eens door de demo
cratie gekweekt en vergiftigd werd.
Vergiftigd door plat materialisme en
internationalisme, door zgn. humane
leuzen,kwistig rondgestrooid door
lieden die geen verantwoordelijk
heidsgevoel bezaten en de belangen
van hun volk daardoor niet achtten.
■Slechts dan kan ons land vernieuwd
worden indien de jeugd weer wordt
een gezonde jeugd, een jeugd met
idealen en verantwoordelijkheidsge
voel, een jeugd die wil werken en
strijden. Slechts dan zal ons volk
weer worden een volk met grote mo
gelijkheden en zal het stérk kunnen
zijn, onafhankelijk en vrij. SCHR.
van de Sauer hevige afweergevechten met
de Amerikanen, die met krachtige steun
der luchtmacht aanvielen. Onze forma
ties vernietigden veertien vijandelijke
tanks, doch konden ondanks verbitterd
verzet niet verhinderen, dat de vijandin
enkele plaatsen binnendrong. Om het
front te verkorten werd de in de richting
van Houffalize vooruitspringende bocht in
onze stellingen zonder vijandelijke druk
op van tevoren gereedgemaakte stellingen
teruggetrokken.
Onder de druk van onze concentrische
aanvallen van de bruggenhoofden over de
Rijn uit ten noorden van Straatsburg en
uit de Beneden Vogezen stortte het Ame
rikaanse front ten noorden en ten oosten
van het bos van Hagenau ineen. De
vijand trok zich in de richting van de
Moder-sector terug. In een scherpe ach
tervolging veroverden onz$ troepen de
ten noorden van deze sector gelegen ves
tingen der Maginot-linie en bevrijdden zij
een omvangrijk gebied oude Duitse bodem.
Talrijke plaatsen, waaronder Niederbronn,
Reichshofen, Woerth en Froeschweiler wer
den op den vijand veroverd, ook het bos
van Hagenau is voor het grootste deel in
onze handen. Vijandelijke tegenaanvallen
vanuit Bischweiler mislukten.
In het gebied van Mühlhausen wissel
den eigen en vijandelijke aanvallen elkaar
af, zonder dat de toestond belangrijk ver
anderde. In het gebied van Thann werd
de aanvallende vijand uiteengeslagen.
Van het front in Midden-Italië- worden
geen noemenswaardige gevechten gemeld.
Benden-oorlog
In Kroatië zijn succesvolle operaties
gaande tegen sterke bendengroepen ten
noordwesten van Serajewo. Het gebied van
T- ->vnlk werd gezuiverd. In de Puin-sector
en aan het Syrrnie-front tussei Druia-sA
Donau aanvallende benden worden terug
geslagen.
Luchtoorlog
Anglo-Amerikaanse terreurbommenwer-
pers vielen gisteren overdag en 's nachts
Rijnlands-Westfaals gebied, alsmede
dichtbij het front in het westen gelegen
gebieden aan. Er ontstond schade in
woonwijken vooral in Gelsenkirchen.
Luchtdoelartillerie van de luchtmacht
schoot zestien vijandelijke vliegtuigen,
bijna uitsluitend viermotorige bommen
werpers, neer.
Het vergeldingsvuur op GrooLLonden
duwt voort.
Duitse tegenmaatregelen ten
oosten van Breslau
Hospitaal+reinen beschoten
Uit liet Hoofdkwartier van den
Führer maakt het opperbevel van de
Weermacht op 24 Januari bekend:
„De aanval ten zuidwesten van
Budapest won ook gisteren doeltref
fend door formaties der luchtmacht
gesteund en na het afweren van
vrij sterke vijandelijke tegenaanval
len verder terrein in noordelijke
richting.
Tussen de noordelijke grens van
Slowakije en de Weiohsel werden de
tot in het gebied van Makow door
gedrongen bolsjewisten in het ge
bergte opgevangen.
In Opper-Silezië mislukten Sow'et-
doorbraakpogingen aan 'de oostelijke
rand van het industriegebied." De
vijandelijke druk op de noordelijke
rand en op de Oder tussen Mosel en
Brieg nam toe. Hevige gevechten
weeden in deze frontsector vooral om
Gleiwitz en Oppeln.
Gevechten bij Posen
In het strijdgebied ten oosten van
Breslau wierpen vastberaden tegenaan
vallen van onze formaties de Bolsjewis
ten uit verscheidene plaatsen. Uit het
gebied ten oosten van Sehieratz baanden
zich sterke onderdelen van de in de diep
te van het slagveld gebleven Duitse
strijdkrachten al vechtende de weg vrij
r.aar de bevolen linie. Leiding en troe
pen hebben hier in de heldhaftige ge
vechten onder de moeilijkste omstandig
heden schitterende prestaties geleverd:.
Bij Kalisch, Posen en aan het kanaal
van Bromberg duren de verbitterde ge
vechten voort.
Insterburg verloren
In het westelijke deel van Oost-Pruisen
drong de vijand ondanks het taaie ver
zet van onze divisies in noordelijke en
noord-oostelijke richting tot in de gebie
den ten zuiden van Elbing en Mohrungea
DEN HAAG, 26 Jan. De Secretaris-
Generaal van het departement van Land
bouw en Visserij deelt mede, dat voor het
tijdvak van 28 Januari tot en met 10 Fe
bruari a.s. de bonnen 306 en 397 elk wor
den aangewezen voor het kopen van vier
rantsoenen brood; bon A 351 voor het
kopen van 2 rantsoenen brood of bloem en
bon B 351 voor het kopen van 3 rantsoenen
brood of bloem of 250 gram kindermeel of
voedingssuiker. Daar de mogelijkheid be
staat, dat in enkele officiële bonnenlijsten
deze verlaging nog niet tot uitdrukking
komt, wordt de aandacht er op gevestigd,
dat de voor brood aangewezen bonnen der
halve voor veertien dagen in plaats van
voor zeven dagen worden geldig verklaard.
Wij ontvingen hierop de volgende toe
lichting:
De bevolking van het westen van het
land is, sedert de beperkte voorraden zijn
uitgeput, voor de voedselvoorziening vrij
wel aangewezen op de aanvoer van levens
middelen uit het noord-oosten van het
land. Men weet, dat deze aanvoer met
grote moeilijkheden te kampen gehad
heeft en nog steeds heeft, hoewel met de
stichting van de Centrale Rederij Voed
selvoorziening de organisatie van het ver
voer kon worden verbeterd. De' laatste tijd
evenwel heeft de vorst een stagnatie in
de aanvoer veroorzaakt, die, nu de tempe
ratuur laag blijft, de voedselpositie nog
ernstiger maakt. Zo liggen b.v. 1200 ton
graan bij Staveren ingevroren. De aanvoer
per schip in de week van 15 tot 21 Jan.
was weliswaar hoger dan die in de week
van 814 Januari, doch dit was toe te
schrijven aan het vrijkomen van enige
slepen, die in het ijs vastzaten. In de week
welke op 22 Januari aanving, kwam in
het westen echter niets aan uit het noord-
oosten van het land. Het Rijksbureau voor
ae voedselvoorziening in oorlogstijd ziet
zich dan ook genoodzaakt mede te delen,
dat met ingang van de nieuwe distributie-
periode op 28 Januari a.s. het toch al dras
tisch verlaagde broodrantsoen moet wor
den gehalveerd. Met ingang van die datum
zal het broodrantsoen derhalve 500 gram
per persoon en per week bS^tStSt^ni
Ter toelichting van deze noodmaatregel
kan nog dienen, dat bij de bestaande dors-
capaciteit in het westen des lands
slechts de helft wordt verkregen van het
geen nodig is voor het huidige brood
rantsoen, zodat, nu de aanvoer per schip
uit het noord-oosten van het land ge
stagneerd is, tot halvering moet worden
overgegaan, hoe moeilijk het ook moge
zijn onder de tegenwoordige noodtoestand
tot deze stap te besluiten. Men begrijpt
wel, dat de stagnatie ook voor de aan
voer van aardappelen geldt. Als enige
compensatie zal voor een aantal plaat
sen in het westen des lands per persoon
250 gram peulvruchten beschikbaar wor
den gesteld.
>,n)
de
51 2
•ood
ngs-
:len.
ari:
elk;
r of
gr.
278,
gr.
kof-
1de-
ei>
nts.
lam
lees
it)
243
if 1
rin-
rin-
226,
,en-
Brv.
nts.
ilen
sijn
be-
ige-
>on
nal
iet
m-
an-
kt,
en
ar,
door. In het oostelijke deel van Oost-
Pruisen hebben zioh de gevechten naar
de Masoerische meren verplaatst. Inster-
burg ging na hevige straatgevechten ver-, 7
loren. Aan de Pregel en aan de Deime i
werden overzetpogingen der Bolsjewisten
afgeslagen.
In Koerland gingen de Sowjets na
krachtige voorbea'eiding door de artillerie
met het zwaartepunt ten zuidoosten van
Libau alsmede ten zuiden van Fi-auen-
burg en noordwestelijk van Dobien met
talrijke infanteriedivisies en pantserwa
gens tot de aanval over. De vijandelijke
stormloop stortte door de standvastigheid
van de daar in de strijd geworpen troe
pen ineen. In zware gevechten werden
101 Sowjettanks vernietigd.
De gevechten in ,het Westen
Pn het westen mislukte tussen Roer
mond en Geilenkirchen opnieuw het me
rendeel der Engelse aanvallen. Alleen bij
Reinsberg drukte de vijand onze linies
terug. Ket aantal der in het Roer-brug
genhoofd sedert het begin van de Engelse
aanvallen stukgeschoten tanks is tot 150
gestegen.
Tijdens hun sterke van het noorden en
westen uit ondernomen aanvallen konden
de Amerikanen gisteren in het totaal ver
nielde St. Vith binnendringen. Op ons
front ten zuidwesten van St. Vith en aan
de Clerf-sector ondernomen vijandelijke
aanvallen mislukten. In het gebied van
Vianden, waar de vijand met geconcen
treerde strijdkrachten de gehele dag tot
veertien maal toe aanviel, zijn hevije ge
vechten o mplaatsen gaande.
Tussen Reipertsweiler en Hagenau
drongen onze troepen tot aan de Rot.h- en
Modei'-sector door en "kuiverden zij het
gebied ten noorden hiérvan van vilande
lijke troepen. Ook het bos van Hilgenau
werd over zijn'gehele oppervlakte door
getrokken. Een vijandelijks aanval uit
Schlettstadt werd afgeslagen, in hpf ge
bied van Rappoltsweiler zijn hevige af-
weergeveclitcn met de daar aanvallende'
Amerikanen ontbrand.
en
en
i.s.
en
ïgt
an
m-
■ur
en
In
de
Jg,
an,
an,
•n-
en
,.s.
iet
ie-
n-
se
n-
is
,ie
de
ve
de
;al
et
a-
,t-
it
j-
m
Is
a-
1©
,1-
r-
m
a-
:n
•ij
ie
ig
3-
e-
d
;e
i-
;1-
a,
i-
it
d,
n
it
le
n
e-
ie
le
er
P.