NOORD-HOLLAND
Breslau verdedigt zich hardnekkig
Hoe elke nieuwe idee zich aankondigt
Onaantastbare grondwaarden van het bestaan
Het hooglied van de arbeid
zal in den nieuwen mens
oprijzen
De gevechten om de
Zwavel-eilanden
Interview met Sven Hedin
Cultuurmonumenten In
Weimar vernield
Canadezen zetten hun offensief bij Gogh voort
Wezel, Wenen, Graz en
Erfurt gebombardeerd
Duizend vliegtuigen boven
Japan
Tsjernjakowski gesneuveld
hoofdredacteur -
h. m. c. schroder.
Tijdelijke redactieburcaux
n.v „de arbeiders
pers" hekelveld 15,
amsterdam-c.
tel. 38811. toestel 58.
DONDERDAG 22 FEBR. '45 |j A(;BLAI) VOOR
147e JAARGANS No. 22
Uitgave Dagblad voor
Noord- "Tolland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den
Helder, Sehagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
„Men vraagt ons: aldus de „N.R.Ct."
maar hoe ziet uw socialistische gemeen
schap er nu in de practijk uit? Een vraag,
welke nauwelijks beantwoord kan worden
op een wijze, dat de steller er door wordt
bevredigd. Het is een vraag naar stellig
heid,. houvast. Het is een vraag naar het
volgroeide. Maar dé socialistische gemeen
schap is voorlopig nog een wijd woord, dat
zo wijd is, omdat het vol moet groeien uit
wat nog slechts in beginsel kan worden
aangeduid. Het is ook geen tijd meer om
in theoretische bespiegelingen op deze ont
wikkelingen vooruit te lopen. Alles wel be
schouwd, zijn wij reeds aan de verwezen
lijking toe. Niet aan de verwezenlijking
van plannen of programma's, maar aan de
verwezenlijking uit noodzaak, uit nood.
Fraai of veelbelovend ziet dat er voor
lopig niet uit. Wat wij er van zien is verval
en ineenstorting
Het verval, de ineenstorting zouden niet
meer dan verval en ineenstorting* zijn,
wanneer daarbinnen en daarbenee niet"
reeds een drift werkte en een richting ge
wezen werd, welke als een opstevende
Macht, een kracht tot bouwen de bouwval
overwint. In de tijd en zijn ondergang
werkt zich een ieder naar boven en naar
buiten, die de mensheid met een nieuw ge
loof en een nieuwe hoop bezielt. Maar het
is toch ook weer zo, dat de vernietiging,
waarmede deze tijd zichzelve treft, de idee,
die in de tijd werkt, behulpzaam is om tot
zichzelf te komen en niet zo maar, als idee,
maar in "het bewustzijn van de nieuwe
mensen, die haar tot verwezenlijking moe
ten brengen. - 41
Een utopie
Het is een utopie, dat een nieuw idee
wereld en mensheid aanwaait zoals zij
zijn, dat wereld en mensheid, zoals zij zijn,
de nieuwe idee aannemen en daardoor om
zo te zeggen vanzelf anders worden. Elke
niéuwe idee kondigt zich aan in het uit
eenvallen van de maatschappij, zoals zij is.
Deze ervaring is soms in het wapen- ver
keerd, dat de nieuwe idee zich smeedt om'
zich een doorgang te banen. Zij stelde de
vernietiging van het aanwezige bestel tot
voorwaarde van haar verwezenlijking. Vele
waarden van het bestaande zijn echter,
ook wanneer het aan zijn verkering in een
wordende nieuwe gemeenschap toe is, zo
levend, dat zulk een poging om hun sa
menhang met geweld te verbreken, niet
zonder zware reacties blijft. Actie en re
actie hebben de periode tussen de beide
wereldoorlogen gevuld.
Edoch, thans is het de vraag niet meer
of het socialisme zich al of niet ten koste
van de waarden van het bestaande zijn
.weg zal banen. Het is de vraag niet meer
of net zijn weg vinden zal, omdat het de
enige weg van lijfsbehoud en maat
schappelijke redding is. Het is ook niet
meer de vraag of de bestaande samen
hangen voor zijn verwezenlijking moeten
worden uiteengeslagen dan wel of het
met de waarden van «het bestaande-kan
worden verrijkt. Het is zo, dat zowel de
materiële waarden als de geestelijke
samenhangen, welke het bestel van de
maatschappij van gister bepaalden, in
een mate vernietigd zijn en nog steeds
vernietigd worden, als men zich nimmer
had kunnen voorstellen.
Grondwaarden
Er is niet veel meer over, terwille van
het behoud waarvan wij de weg in de
toekomst liever zus dan zo zullen kiezen.
Er zijn grondvoorwaarden van het be
staan, die tot op zekere hoogte onaan
tastbaar zijn: de aardrijkskundige lig
ging, de geologische gesteldheid, de na
tuurlijke rijkdommen, waarvan de volke
ren zich naar de mate van hun aard en
bekwaamheid kunnen blijven bedienen.
Maar van de verdeeldheid van het bezit
zal een vergaande vereffening nodig zijn
om in naarstige arbeid de maatschappij
te herstellen en dezé vereffening van het
bezit, deze nadruk op de arbeid beteke
nen, dat het ook een nieuwe maatschap^
pij zal zijn, waarin zij wordt hersteld. Zij
zal te meer nieuw zijn, omdat het nieuwe
mensen zijn, die haar zullen herstellen.
Er hoeft niet om nieuwe mensen te
worden geroepen. Zij zullen ook zonder
dat komen, zij zijn er. Een van de
Het "Japanse hoofdkwartier heeft de
Volgende afweersuccessen der Japanse ver
dedigers bekend gemaakt na twee dagen
der landingsgevechtert omde Zwa'vél-
eilanden van~de Bonin-groep. Tot zinkëh
werden gebracht een slagschip, drie krui
sers, drie schepen van'ontaekend type, twee
mijnvegers. Beschadigd werd een kruiser.
machtigste slagen, welke de maatschap
pij ill de bestaande vorm in deze oor
logsjaren is toegebracht, is" de omwente
ling in de menselijke verhoudingen. Niet
alleen de soldaten zijn uit hun werk ge
haald, ook de arbeid is telkens opnieuw
ingedeeld; Mannen en vrouwen zijn voor
verantwoordelijkheden gesteld, waaraan
zij vroeger nimmer toegekomen zouden
zijn; er is geen voorrecht, dat niet door
het recht van den kundigste is aange
rand. De mensen zullen straks niet een
voudig terugkeren naar de plaatsen, van
waar zij gekomen zijn. Zij zullen zich
verheffen op hetgeen zij intussen bewe
zen hebben te kunnen en te zijn. Zij zijn
nieuwe mensen. Zij zijn vernieuwd door
hun arbeid en de vernieuwing door de
arbeid zullen zij maken tot het evangelie
van de nieuwe maatschappij. Zij zullen
bouwen uit wat zij zijn, met wat zij zijn,
tot wat zij zijn: een hooglied van de
arbeid zal uit hen oprijzen en het zai
de wereld en de mensheid, de nieuwe
maatschappij nieuwe harmoniën af
dwingen, met de dwang van het nood
zakelijke.
Is dit alles bij elkaar toch nog een
armoedig antwoord op de vraag hoe de
socialistische gemeenschap er In de prac
tijk zal uitzien? Wij. geloven, dat dit ant
woord deze enige rijkdom in zich heeft:
dat de grondslag van deze socialistische
maatschappij hecht en onomstotelijk is,
hecht en onomstotelijk ligt in de dingen
en de mensen. Wie dit zo ziet, maakt
zich over de uiteindelijke vorm niet zijn
eerste zorg. In de geboden noodzaak ligt
een vormbeginsel van zulk een kracht,
dat wij ons rustig kunnen overgéven aan
de beleving hoe het groeit, ook al voor
zien zij niet in de bijzonderheden, hoe
het volgroeide er zal uitzien. Rechtzinnig
heid is zwakheid. Onze kracht moet zijn,
dat wij. steeds gereed staan om de dingen
in de vervaarlijkheid van hun groei te
verstaan en te blijven verstaan. Dan blij
ven zij in ons begrip de - ontwikkeling
voor; niet wanneer wij te ver vooruit
willende zien, gevaar lopen de felle
kracht van het vormbeginsel te willen
dwingen en verwringen naar voorstellin
gen, die van onze menselijke ontoerei
kendheid zijn, En dit toch altijd tever
geefs."
Naar aanleiding van de aanstaande
tachtigste verjaardag van Sven Hedin
publiceert Dagens Nyheter- een interview
met hem, waarin hij, behalve over zijn
wetenschappelijke werk, ook sprakover
de huidige militaire en politieke situatie.
Wanneer men thans dé plannen, bekijkt,
die op de conferentie op de Krim zijn
opgesteld, krijgt men zonder meer de in
druk, zo zeide Sven Hedin, dat het plan
bestaat tot een. vredesdictaat, dat tien
maal erger is dan Versailles en dat een
derde wereldoorlog onvermijdelijk maakt.
Een volk van tachtig millioen met zo'n
nationale trots en zo'n intelligentie als
het Duitse kan niet tot slavernij gebracht
worden. Dit zou een haat kweken, die
eens lichterlaaie zou móeten uitslaan.
Daarbij moet opgemerkt worden, zo ging
hij voort, dat de Duitsers Frankrijk noch
Engeland gehaat hebben. Hitler zelf heeft
hem, Sven Hedin; dit persoonlijk ver
scheidene malen verzekerd. Dat het
Zweedse volk zo blind is het vreselijke
gevaar uit het oosten niet te zien, is meer
dan treurig. Toekomstige geslachten in
Zweden zullen" niet kunnen begrijpen dat
dit land aan de verkeerde kant stend. Het
kan niet in het belang zijn van Zweden,
dat Duitsland wordt overwonnen.
Ten aanzien van zijn werk deelde Sven
Hedin mede, dat hij op het ogenblik
werkt aan een omvangrijk boek over de
wetenschappelijke resultaten van zijn
expeditie naar Centraal Azië in 1927'35.
Bovendien is hij voornemens zijn eigen
biographie te schrijven.
Bij de jongste terreuraanval op Weimar
werden onvervangbare cultuurmonumen
ten vernield. Het meest waardevolle
daarvan is het woon- en sterfhuis van
Goethe aan het Frauenplan, welk huis
aan Anglo-Amerikaanse bommen ten
offer viel. Evenals Goethes geboortehuis
uan de Frankfurter Hirschgraben.
Verder werd te Weimar de bekende
Herderkirche met het graf van den dich
ter geheel verwoest, evenzo het national-
theater, het Wittumspaleis en het stad
huis, dat uit de middeleeuwen dateert, be
schadigd werden het Schillerhuis en het
Cranachhu's, het woonhuis van Cranach
Sr., den schilder van Maarten Luther.
Hoofdkwartier van den Führer, 20 Febr.
Het opperbevel van dé weermacht
maakt bekend:
Onze aanval op het bruggenhoofd aan
de Gran maakte ook gisteren goede
vorderingen. Hardnekkige doorbraakpo
gingen der bolsjewieken aan de weg oos
telijk van Altsohl mislukten. In de
strijdgebieden Schwarzwasser en
Ratib-or en bezuiden Breslau
vielen de Sow jetrussen na onze afweer
successen der laatste dagen slechts met
vrij zwakke strijdkrachten- aan. Zij wer
den overal afgeslagen. De bezetting van
van Breslau sloeg vijandelijke aanval
len aan het zuidwestelijke en oostelijke
front af. In het verloop van de felle strijd
in het gebied Lauban, Sorau, Gu-
b e n, kon de vijand in enkele sectoren
terrein winnen.
Tussen Pyritz en Kal lies in
Z u i d-P ommeren werden de aan
vallende bolsjewieken" in wisselvallige ge
vechten verdreven en 26 vijandelijke
tanks vernietigd. Onze troepen bieden den
op de Tuchelerheide en ten westen
van de Weichsel naar het noor
den opdringenden vijand verbitterde
tegenstand. De bezetting van Grau-
d e n z sloeg hevige aanvallen af.
In de afweerslag om Oostpruisen
-behaalden onze dappere divisies op den
met sterke strijdkrachten losstormenden
vijand een nieuw afweersucces en vernie
tigden 64 vijandelijke tanks. In S a m-
1 a n d zijn ten westen van Konings
bergen hevige aanvals- en afweerge-
vechten ontbrand, waarin zich ook Duitse
zeestrijdkrachten met krachtige uitwer
king mengden.
In Koerland zijn de doorbraakpo
gingen der bolsjewieken ten noordwesten
van D o b 1 e n ondanks uitbreiding tot
nieuwe sectoren ook gisteren gestrand op
de" weerstandskracht van onze troepen.
Door het optreden van sterke formaties
jacht- en slagvliegers tégen vijandelijke
troepen;" tankcolonnes en ravitaillerings-
steunpunten veloren de Sow jetrussen,-be
halve vele doden en gewonden, talrijke
thnks, kanonnen en voertuigen. In lucht
gevechten en door luchtdoelartillerie
werden 46 vijandelijke vliegtuigen neer
gehaald.
Na een hevig artillerievuur van vijf uur
heeft het eerste Canadese leger gistermid
dag zijn grote aanvallen ten zuiden van
de N e d e r r ij n voortgezet. Zij mislukten
,in ons geconcentreerd afweervuur. In de
sector G o c h werden zij in de diepte van
het hoofdgévechtsgebied tot staan ge
bracht. De sterke druk van het derde
Amerikaanse leger op de flanken van
onze stellingsbocht aan de noordgrens
van Luxemburg duurt voort. In felle
afweer hielden onze troepen stand tegen
de vijandelijke stormloop en verhinderden
na gering terreinverlies in de diepte van
het gevechtsterrein de doorbraakvoome-
mens van den vijand. De sinds weken in
de sector van Remich voortdurende
-Amerikaanse aanvallen zijn gisteren in
hevigheid en omvang toegenomen. In
Saarlautern hebben onze troepen
vijandelijke aanvallen uiteengeslagen en
gevangenen gemaakt. In de sector F o r-
b a c h werden concentraties van den
vijand door onze artillerie doeltreffend
bestreden. Ten oosten daarvan staan de
Picher er hoogten en enkele plaat
sen ten noorden van Saargemünd in
het brandpunt van nieuwe vijandelijke
aanvallen.
De op het noord- en oostfront van S t.~
N a z a i r e aanvallende Amerikanen wer
den door ons garnizoen in gevechten op
korte afstand of in tegenaanvallen afge
slagen. Bij heel geringe eigen verliezen
waren de verliezen van den vijand aan
zienlijk.
Ten oosten van de Monte Ciome in
de centrale Etruskische Apennijnen onder
nam de vijand de gehele dag talrijke
plaatselijke aanvallen zonder noemens
waardig resultaat.
Anglo-Amerikaanse terreurformaties
vielen verscheidene plaatsen in - West-
Falen alsmede de stad Wezel aan de
Nederrijn aan. In het gebied van Zuid-
oost-Duitsland waren vooral Wenen en
Graz opnieuw het doel van vijandelijke
teneurvliegers. Des nachts waren aanval
len van Britse formaties gericht op Er
furt en óp enigeplaatsen in het gebied
van Saksen.
Hét vergfjlcüngsvuur op Londen duurt
met slechts geringe oiiderBrekmgen voort.
Dr. Willem de Vlugt...
In het landelijke Aerdenhout is
dezer dagen overleden dr. W. de
Vlugt, die langer dan een van zijn
ambtsvoorgangers burgemeester
van Amsterdam is geweest. Willem
de Vlugt, zoals de Amsterdammers
hem zo gaarne huiselijk pleegden te
noemen, was niet slechts een figuur
van de hoofdstad, hij was er ene van
de gehele provincie Noord-Holland,
ja ene van het ganse land,
- Eenmaal waren, naar een al bijna
tot legende geworden historie, een
burgemeester Vening Meinesz en een
burgemeester Van Leeuwen, populair.
Maar populairder dan deze beiden
was Willem de Vlugt. Hij hoorde bij
Amsterdam, zoals de Munttoren, en
het zal zeker niet met zijn instem
ming geweest zijn, dat dit eens zo
verrukkelijke gebouw door zogenaam
de wetenschappelijke verkeersvandalen
die van hun Delfts ingenieursdi
ploma een vrijbuiterspaspoort maak
ten tot een monster ontluisterd
werd.
Neen, wanneer het alleen en uit
sluitend van De Vlugt afgehangen
had, dan zou er veel anders gegaan
zijn, al kon hij het niet iedereen
naar .de zin maken en al werden zijn
bedoelingen soms iets te veel beïn
vloed door gezichtspunten van per
soonlijke aard. Maar één ding staat
vast: hij heeft Amsterdam rein wil
len houden, hij heeft het steeds willen
zuiveren van allen, die er niet horen
en er niet op hun plaats zijn, en dat
zal hij zonder twijfel tot zijn laatste
ademtocht hebben gewild. Hij was
Amsterdammer, hij was vaderlan-
der
De dood heeft hem thans neerge
legd. Naar menselijke opvatting: een
weinig te vroeg. Maar wanneer op
trieste of zonnige dagen, die toch ook
eens weer moeten aanbreken, de dui-
ven fladderen zullen rond de Wester
toren, dan zal hun zilveren vleugel-
gezwenk zijn als een tedere hulde aan
de nagedachtenis van den man, die.
-bijna een kwarLeeuw met et;e aan het
roer stond van Neerlands hoofdstad
en die van zichzelf getuigen mocht:
„Standvastigh is ghebleven mijn hart
in tegenspoedt!"
OVIDIUS.
„Nachtvergunningen" verlengd
Ter uitvoering van de bekendmaking van
den höheren ff- itnd Polizeifiihrer und
Generalkommissar für das Sicherheits-
wesen van de 31ste Januari 1945 wordt met
diens toestemming de geldigheid van de
speciale vergunningen voor het verblijf in
de. open lucht gedurende de verboden
nachtelijke uren tot en met de 5de Maart
1945 verlengd.
Nieuwe aanvragen, die alleen gedaan
kunnen worden voor de vervulling van
vitale of voor de oorlog van belang zijnde
taken en die bij de ter plaatse bevoegde
Nederlandse politie-autoriteit moeten wor
den ingediend, moeten zo spoedig mogelijk
worden gedaan.
Den Haag,- 20 Febr. 1945.
Resp.der Beauftragte des Reiohs-
kommissars für die Provinzen Süd-
Holland und Zeeland,
der Beauftragte des Reiohskommis-
sars für die Provinzen Nord-Holland
- und Amsterdam.
TOKIO, 17 Febr. De Amerikanen
hebben Zaterdagochtend hun zware aan
vallen met op vliegdeksohepen gebaseerde
vliegtuigen op dezelfde Japanse doelen als
de vorige dag voortgezet. Militaire kringen
in Tokio verklaren, dat het aantal ,der
Vrijdag boven Japan aanwezige vijande
lijke vliegtuigen meer dan duizend heeft
bedragen en dat de vijandelijke vlootfor-
matie in hoofdzaak bestaat uit tien vlieg
dekschepen. Men neemt hier aan, dat de
luchtaanvallen van Vrijdag en' Zaterdag
dienden om de landing yan Amerikaanse
troepen op de Bonineilanden te dekken.
Tevens begon de vijand met een beschie
ting van het tot deze groepen behorende
Zwaveleiland. Ook deze actie werd Zater
dag nog voortgezet. Aan deze landings
onderneming neemt een Amerikaanse
vlootformatie deel die uit ca. 30 oorlogs
bodems, enige vliegdekschepen en slag
schepen hestaat.
Volgens de zender Moskou deelt Tass
officieel mede) dat de commandant van
het derde Wit-Russische front, generaal fl
Tsjernjakowski, bij de gevechten in Oost-
Pruisen is gesneuveld. In het bericht
wordt gezegd, dat de Sowjet-Unie in
Tsjernjakowski een harer talentvolste
jonge veldheren verliest.
