NOORD-HOLLAND Zware strijd in Nederlands grensgebied Ook Oostenrijk thans oorlogstoneel Heftige aanvallen op Kassei Geallieerden op de St. Bernhard Verboden uren voortaan tussen 20 en 6 uur Oproep van Eisenhower en Prins Bernhard Turkije en de Dardanellen Sensatie De laatste uitgave van „Het laatste Nieuws", die Zaterdag 31 Maart l.l. ver scheen, welke echter - wij vestigen er uitdrukkelijk de aandacht van onze lezers op - de speelse datum van I April droeg, meldt het navolgende: HOOFDREDACTEUR H. M. C. SCHRODER. Tijdelijke redactiebureaux N.V „DE ARBEIDERS PERS" HEKELVELD 15, AMSTERDAM-C. TEL. 38811. TOESTEL 58. 147e JAARGANG No. 37 DINSDAG 3 APRIL DAGBLAD VOOR Uitgave Dagblad voor Noord- Holland N.V. Alkmaar Voordam C 9. Bureaux te Alkmaar, Den Helder, Schagen, Hoorn, Beverwijk, Koog a.d. Zaan. Losse nummers 7 cent. HOOFDKWARTIER VAN DEN FCJH- RER, 2 April. (D.N.B.)Het opperbevel der weermacht maakt bekend: „Ten zuidwesten van het Plattenmeer en in de grensstelling ten zuidwesten van Steinamanger hebben onze formaties hevige aanvallen der bolsjewieken afge slagen. In het dal van de Boven-Raab konden de Sowjet-Russen daarentegen naar het noordwesten terrein winnen. Ten westen van het Neusiedlermeer wer den vijandelijke tankspitsen in felle ge vechten in de sector van de Leitha en aan de zuidrand van het Leithagebergte opgevangen. Ten noorden van de Donau bieden onze troepen tussen de oostrand van de kleine Karpathen en de Waag ver bitterde tegenstand aan den naar het noordwesten opdringenden vijand. Nieuwe vijandelijke doorbraakpogingen in Opper-Silezië tussen Schwarzwasser en Jagerndorf zijn gestrand op de standvas tigheid van onze divisies, die in de tweede helft van de maand Maart met het stukschieten van 952 tanks een be langrijk afwee'rresultaat behaalden. Het garnizoen van Breslau heeft krachtige, door tanks en slagvliegers ondersteunde aanvallen, afgeslagen. Met onverminderd groot gebruik van strijdkrachten zetten de Sowjet-Russen aan de Dantzigerbocht hun aanvallen in de Oxhöfter Kampe en tegen de weste lijke Weïchselvlakte voort. Zij konden echter slechts weinig terrein winnen en verloren 39 tanks. Ten noordwesten van Doblen zijn de met vers aangevoerde strijdkrachten on dernomen aanvallen van den vijand ge strand op de vastberaden tegenstand van onze strijders in Koerland. In het Westen duren de zware afweer- gevechten in het Nederlandse grensgebied tussen de Neder-Rijn en Enschedé voort. Ten oosten van Burgsteinfurt hielden onze troepen de opmars van den vijand tegen. Ook bij Mimster handhaafden zij zich tegen sterke aanvallen. Ten oosten en zuidoosten daarvan kon de tegenstander tot aan de randen van het Teutoburger- woud aan weerskanten van Bielefeld doordringen, doch werd toen met zware verliezen aan tanks en mensen tot staan gebracht. Optrekkend vanuit het zuiden hebben de Amerikanen het gebied Soest Lippstadt bereikt. Aan de noordrand van het industriegebied zij hevige gevechten aan de gang om Recklinghausen. Aan de Beneden- en Midden-Sieg werd door felle tegenstand en in tegenaanvallen een opmars van den vijand verhinderd. Beschikking van den höheren (f- und Polizeiführer en General-Kom- móssar für das Sicherheitswesen over .de verandering van de uren waarin rnen zich in het bezette Nederlandse gebied niet op straat mag bevinden. DEN HAAG, 30 Mrt. Met het oog op de invoering van de zomertijd wordt met ingang van 2 April 1945 voor het bezette Nederlandse gebied het einde van de uren waarin men zich niet op straat inag bevinden vastgesteld op 6 uür des ochtends. Het begin van déze uren blijft onveranderd gehandhaafd op 8 uur des avonds. Verder strekkende plaatselijke beschikkingen, die reeds zijn uitgevaar digd, worden hierdoor niet beïnvloed. De höhere ff- und Poiizeiführer „Nordwest" en General-Kommissar für dÜs Sicherheitswesen. Eisenhower en prins Bernard hebben aan de ondergrondse beweging in de door de Duitsers bezette Ned. gebieden oproe pen gericht, waaruit blijkt, dat zij onder geen voorwaarden op eigen initiatief mo gen handelen: „De Duitsers zullen beslist proberen een vooi'lijdige en overijlde op stand'uit te lokkeu", aldus de laatste zin van deze oproep. Ook in 't Rothaar-gebergte en in de streek van Winterberg werden talrijke aanvallen afgeslagen. Een ver in de rug van de Amerikanen staande gevechtsgroep der Waffen-ff versterkt door een Fahnen- junkerschule van het leger heeft de laat ste drie dagen den vijand uiterst zware verliezen toegebracht en meer dan 25 aan vallen ter sterkte vdn een regiment afge slagen. 38 tanks en gepantserde voertui gen, talrijke vrachtauto's en transport auto's voor manschappen werden buitge maakt of vernietigd, terwijl enige honder den Amerikanen, onder, wie 50 officieren, gevangen genomen werden. Aanvallen op Kassei mislukten, waarbij de vijand zware verliezen leed aan tanks. Tussen de Werra en het Kinzigdal is de druk van de vijand vooral ten noorden van de Röhm toegenomen. In de Spessart alsmede tussen de be nedenloop van de Tauber en de Main- driehoek zijn verbitterde afweergevechten ontbrand. Uit het gebied tussen Bad- Mergentheim en de Rijnvlakte ten zuiden van Heidelberg drukt de vijand verder naar het zuiden. In de Rijnvlakte zelf is de Amerikanen een penetratie gelukt tot Bruchsal. Daar werden de geheele dag herhaalde aanvallen op de stad zelf bloe dig afgeslagen. Overdag en des nachts ondernomen aanvallen vs\ onze lucht macht waren met doelireZiende uitwer king gericht op de vijhndalijke verbindin gen voor de ravitaillering. Aan het front van de westelijke Alpen kon de tegenstander pas na zevenmaal herhaalde sterke aanvallen een steunpunt aan de kleine Sint Bernhard nemen. In midden-Italië zijn talrijke verken- ningsaanvallen van de Amerikanen ten zuidwesten van Boulogna mislukt. Na vrij langdurige zware gevechten in Kroatië is zowel in het gebied van Bihac als in oostelijk Bosnië een gevechtspauze ontstaan. Bij aanvallen van Amerikaanse ter- reurformaties op plaatsen in zuidoost Duitsland gingen mensenlevens verloren en werd zware schade aan de huizen aan gericht, vooral in het stadsgebied van Marburg aan de Drau. G. D. Lutke Steyer: Krachtens het vredesverdrag van Parijs van 1856 mocht Rusland zelfs geen mari tieme strijdkrachten in de Zwarte Zee meer onderhouden. Duidelijker dan ergens anders blijkt echter bij de Dardanellen, dat de krachts verhoudingen tussen de staten heen en weer schommelen met elke oorlog. IJa Frankrijks nederlaag in 1870/'71 worden Ruslands maritieme rechten hersteld; echter géén oorlogsschepen in vredestijd, dan alleen wanneer de sultan het noodig acht. Het is Engeland, dat er in die jaren naar, streefde, de doorvaart naar de Zwarte Zee vrij te houden, voor het geval zich nieuwe verwikkelingen met Rusland zouden voordoen. En in Rusland leeft terzelfdertijd het verlangen om bij nieuwe verwikkelingen doortastend op te treden en Konstantinopel aanstonds te bezetten om eeif herhaling van de Turkse contract breuk van 1853 te vermijden. De Rus sische invloed op den sultan nam echter toe en de Engelse taande, zodat de rollen gaandeweg omgekeerd werden: Rusland wenste de Turkse controle tenslotte te handhaven en de Engelsen wilden haar weer ongedaan maken. Zo verzette Enge land er zich in 1902 tegen, dat Turkije aan den tsaar het recht verleende sche pen uit de Zwarte Zee door de Dardanel len naar het Verre Oosten te zenden. Zes jaar later zendt Engeland zelfs een stel letje oorlogsschepen om Turkije er toe te bewegen geen verandering toe te staan in den geest van de door Rusland ver langde vrije doorvaart voor Rusland, Roe menië en Bulgarije. Bij het begin van dé wereldoorlog 1914 1918 is Rusland klaar om Konstantinopel te bezetten. Uitdrukkelijk verklaarde de Doema, dat Ruslands hoofddoel de ver overing van de Turkse hoofdstad is en een memorandum aan de geallieerden van 4 Maart 1915, waarin Konstantinopel en andere delen van het Turkse rijk voor Rusland worden opgeëist, vindt bij de Britse regering een gunstig gehoor, op voorwaarde, dat Engeland de vrije hand zou krijgen in het centrum van Perzië, de zogenaamde neutrale zone. De revolutie van 1917 verstoorde de Russische droom. Het verdrag van Sè vres van 1920 schept een gedemilitari seerde doorvaart-zone, met vrije door vaart voor alle schepen onder controle van een internationale doorvaart>commis- sie. Deze vernederende voorwaarden wa ren Kemal Atatürk te machtig; door zijn verbeten strijd weet hij weer gehoor te krijgen voor de wensen van Turkije zelf. Bij het verdrag van Lausanne kreeg het de controle over de doorvaart voor het geval het zelf bij een eventueel con flict betrokken was. De oevers moesten echter gedemilitariseerd worden. Turkije was echter nog niet tevreden en kreeg in 1936 krachtens de conventie van Mon- treux het recht tot sluiting en hermilita risering der beide oevers. In oorlogstijd had Turkije het recht oorlogshandelin gen in de Dardanellen te onderdrukken, maar aan handelsschepen moest het de vrije doorvaart laten. Het heeft tijdens dit conflict zich lan ge tijd verzet tegen de doorvaart van oorlogsschepen en het transport van wa pens door de Dardanellen, maar zwichtte in Januari j.l. door de druk der gealli eerden door goed te vinden, dat trans porten, vergezeld van oorlogsschepen de doorvaart passeerden. Nu Turkije formeel in de oorlog be trokken is, beschikt het over het recht de doorvaart van oorlogsschepen naar eigen goeddunken te regelen. En dit zint Rusland niet. Het meent thans in het zuiden en het oosten van Europa een zo belangrijke rol te spelen, dat de vrije be weging van zijn oorlogsschepen niet af hankelijk mag zijn van de instemming van een tweederangs oorlogspartner als Turkije. Om deze reden verlangt Rusland volgens de jongste berichten een herzie ning van hat verdrag van Montreux ter versterking der Russische belangen. Reeds in de Griekse Oudheid vormden de Dardanellen een ernstig verkeersobsta kel, vooral in tijden van strijd. Toen Nephele, de gemalin van koning Athamas, haar kinderen poogde te redden uit d'e handen van Ino, hun stiefmoeder, die ze wilde offeren aan Zeus, ontvluchtten zij het gevaar met de eerste luchtverbinding over den Bosporus. Zij boekten passage voor den Gouden Ram, maar het aantal zitplaatsen op dit vliegende dier schijnt niet groot genoeg te zijn geweest. Phrixus kwam tenminste alleen in Klein Azië aan; zijn zuster Helle was onderweg van d'en glanzenden ramsrug gegleden en in het water gestort. Nog tot op deze dagen heet deze doorvaart daarom Hellespont. Nauwelijks kwamen de Ottomanen in Klein Azië aan of de moeilijkheden be gonnen. Zowel voor de kooplieden van Venetië en Genua, als voor het machtige Byzantium is de vrije doorvaart een levensbelang. De Turken weten echter de vijandelijke dTuk te weerstaan; zij leggen versterkingen aan langs de oevers van de Bosporus en weten tegen het midden van de 15 de eeuw de heerschappij over dit water in handen te krijgen. De Poort naar de Zwarte Zee ging dicht, zelfs voor de schepen van Venetië; deze koopmansstad mocht op de Zwarte Zee nog slechts han del drijven door onder Turkse vlag te varen, met schepen, in Turkije gecharterd. En dit voor Venetië wel zeer vernederende voorrecht moest de stad nog delen met Holland en Engeland, die in het begin van de 17de eeuw ook in deze wateren verschenen. Rusland begon zijn eis i.z. de vrije door vaart te stellen in d'e laatste jaren van de 17de eeuw. toen het land zijn grondgebied naar het Zuiden had uitgebreid. Maar de Turken voelden zich nog te machtig om aan de druk toe te geven. Als wij vrije doorvaart verlenen, zo zeiden zij, is het met Turkije gedaan. „Als het vreemden schepen vrij zal staan, de Zwarte Zee te bevaren, dan zal het Osmaansche Rijk te grond'e gaan en onderste boven worden gekeérd." De Russische eis wordt echter opnieuw gesteld en scherp geformuleerd in het poli tieke testament van Peter den Groote. Grote rijken leven volgens vaste biologi sche wetten* en de worsteling tussen de beide landen om de vrije doorvaart werd een onvermijdelijk onderdeel van hun im perialistische politiek. Toen in 1770 de Turkse vloot door de Russen verslagen werd, moesten de Turken toegeven. En meteen kwam toen de volgende stap: Rus land verlangde dat de vrije doorvaart aan schepen van andere nationaliteit werd ont zegd. En ook dieze eis werd ingewilligd. Alexandèr I kreeg gedaan, dat in oorlog, zowel als in vrede, de doorvaart naar de Zwarte Zee en terug .slechts aan Russische schepen was toegestaan. Zo werd Konstan tinopel, volgens een diplomaat uit het be- Vlak voor het ter perse gaan be reikt ons een nieuw hoogtepunt in de geruchtenoorlog, die op het ogen blik ontketend is. Radio Genève geeft onder voorbehoud een bericht weer van waarschijnlijk Zweedse bron, vol gens hetwelk de Duitsers op het punt staan een der meest spectaculaire phases in deze oorlog te bewerkstelli gen. Een geweldige, geheim gehouden Duitse luchtvloot zou te zamen met een totale omwenteling op het gebied der V-wapenen het gezicht van de oorlog met één slag veranderen. Een geheel nieuwe duikbootvloot zou het vasteland practisch isoleren en iedere geallieerde aanvoer afsnijden. De Duitsers zouden de laatste hand leggen aan de voorbereiding hiertoe, die na een week afgelopen zou zijn. In dit verband wordt verklaard, dat het er voor de geallieerde legers in het westen op aankomt, de startbases voor dit Duitse tegenoffensief, die men zowel in Midden-Duitsland als in het hooggebergte van Beieren ver moedt, te bereiken vóór de Duitsers de voorbereiding hebben afgesloten. Bovendien deelt dit bericht mede, dat met het oog op deze mogelijke sensationele wending een gemeen schappelijk telegram van Roosevelt en Churchill tot Stalin gericht is, met het dringende verzoek door een desnoods gedeeltelijk geïmproviseerd groot offensief aan het Oostelijk front deze fatale ontwikkeling te ver hinderen. Van het front BERLIJN, 29 Maart (D.N.B.) De militaire woordvoerder van de Wilhelm- strasse zeide vandaag, dat de Amerikaan se tankgroep, die tot in het gebied van Gemünden was doorgestoten, door aange voerde Duitse strijdkrachten concentrisch is aangevallen en vernietigd. De woord voerder verklaarde, dat dergelijke voor- uitstootende tankafdelingen zich meestal aan dat gevaar blootstellen. Ook de tus sen Lahn en Sieg opererende Amerikaanse afdelingen bestaan uit dergelijke vooruit geschoven troepen, die met het gros der strijdkrachten niets uitstaande hebben. De Duitse strijdmiddelen ter zee BERLIJN, 29 Mrt. (DN.B.) Van be voegde Duitse zijde wordt verklaard, dat in de maand Maart tot dusverre 50 Anglo- Amerikaanse transportschepen, met een gezamenlijke inhoud van 270.000 brt. tot zinken zijn gebracht. Terwijl in de vorige maand, naast de duikboten, vooral torpe dovliegtuigen geopereerd hadden, is in Maart het aandeel der andere moderne sti-ijdmiddelen gestegen. gin der 19de eeuw, „de sleutel tot het Rus sische huis". Inmiddels kreeg ook Engeland stem in het kapittel en van een oorlog tussen Rus land en Turkije maakte deze nieuwe ge gadigde gebruik om Ruslands positie in de Middellandse Zee weer te verzwakken. Een der voorwaarden bij de vrede van Boeka rest van 1812 was, dat de Dardanellen voortaan voor Russische oorlogsschepen zouden worden gesloten. De hal gaat dan. over en weer: in 1833 beleeft Turkije een moment van innerlijke zwakte Egypte is in opstand tegen den Turksen heerser en Rusland dringt dezen een bescherm heerschap op met als voorwaarde, dat er geen oorlogsschip meer door de Bosporus mag. behalve de boten van de Russische marine, Maar na de verloren Krim-oorlog moest Rusland dit zo vurig nagestreefde voorrecht weer loslaten: krachtens het in 1841 gesloten Dardanellenverdrag mochten in vredestijd geen oorlogsschepen in de doorvaart worden toegelaten; Turkije voelt zich met de steun van Engeland en Frankrijk in de rug echter sterk genoeg om reeds voor de Krimoorlog een politiek ta voeren, die met het verdrag in strijd was: het liet Britse en Franse oorlogssche pen in de Zwarte Zee binnenvaren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Dagblad voor Noord-Holland : Alkmaarsche editie | 1945 | | pagina 1