NOORD-HOLLAND
Vorderingen der Sowjets ten zuidwesten
van Plattenmeer
De vesting Clogau staakt verzet
Hevige gevechten tussen Zutfen en Rheine
Amerikanen veroveren
Kassei
Verhit rauwe melk en
room
De noodkeuken te
Alkmaar
Ondanks gebreken
onmisbaar
Provinciaal nieuws
HOOFDREDACTEUR
H. M. C. SCHRODER.
Tijdelijke redactielmreaux
N.V. „DE ARBEIDERS
PERS", HEKELVELD 15,
AMSTERDAM-C.
TEL. 38811, TOESTEt 58.
i-t/ii JA,vr,OAl'<ö Ko. 38
DONDERDAG 5 APRIL '45 J)A(;BLAB VO Oli
Uitgave Dagblad voor
Noord- Holland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den
Helder, Schagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER
3 April. (D.N.B.). Het opperbevel van
de weermacht deelt mede:
„De afweerslag in de zuidelijke sector
van het oostelijke front duurt voort. Ten
zuidwesten van het Plattenmeer konden
de uit het gebied van Nagykanisza aan
vallende Sowjets diepe penetraties tot
stand brengen. In de grensstelling tussen
de Boven-Raab en Güens weerden onze
troepen alle aanvallen af. Ten westen van
het Neusiedler meer drongen vijandelijke
formaties, ondanks het taaie verzet van
onze divisies, door tot in het gebied ten
zuiden van Baden. Aanvallen der bolsje
wisten op de buitenste verdedigingsring
van Presburg, werden afgeslagen Ten
noordwesten van Tyrnau en aan weers
kanten van de Waag werd de druk der
Sowjets naar het noordwesten sterker.
In Opper-Siiezië hei-vatte de tegen
stander zijn doorbraakpogingen tussen
Loslaiu en Jagemdorf. Deze stortten na
geringe terreinwinst door het taaie ver
zet van onze troepen ineen. De bolsje
wisten zetten hun met tanks en slagvlieg-
tuigen ondersteunde aanvallen op het
westelijke front van Breslau voort. Het
dappere garnizoen handhaafde zijn stel
lingen op een geringe penetratie na.
Het sedert 12 Februari ingesloten gar
nizoen van de vesting Glogau heeft on
der bevel van zijn commandant, kolonel
graf zu Eulenburg, in gevechte, die meer
dan zes weken duurden de belangrijke
Oder-overgangen voor den vijand ver
sperd en sterke strijdkrachten der Sow
jets gebonden. Op een zeer nauw gebied
bijeengedrongen werden de dappere ver
dedigers, na het verschieten van de laat
ste munitie, door den tegenstander over
weldigd.
Aan de Danziger Bocht duurt de storm
loop der bolsjewisten in de Oxhöfter
Kampe en in de westelijke Weichesel-
laagvlakte met onverminderde kracht
voort. De vijand kon, ondanks een zeer
krachtig gebruik van materiaal tegen
over onze dapper strijdende troep, die
dag en nacht door lichte en zware zee-
strijdkrachten doeltreffend werd ge
steund, slechts geringe terreinwinst be
halen.
In Koerland bleven talrijke aanvallen
der Sowjets ter sterkte van een bataljon
ten noordwesten van Dotolen zonder
succes.
In de driehoek Beneden-Rijn-IJsel, ais-
mede tussen Zutphen en Rheine, ont
stonden gisteren hevige afweergevechten
tegen sterke gevechtsgroepen der Engel
sen, die naar het noorden en noordoos
ten oprukken.
Vijandelijke aanvallen bij het Teutobur-
'gerwoud, aan weerskanten van Tecklen-
burg, bleven in het afweervuur van onze
heuvelstellingen steken. Ten zuidén van
Bieleveld is het «ien Amerikanen gelukt
een vrij diepe penetratie inde richting
vap Herford tot stand teb rengen.
Onze aan de Sieg en bij het Rothaarge-
bergte strijdende divisies weerden een
aantal vijandelijke aanvallen deels in
tegenaanvallen af en vernietigden ten
noordoosten van Winterberg een snelle af
deling van den tegenstander. Talrijke
tanks, gepantserde verkemiingswagens en
motorvoertuigen werdén vernietigd of
buitgemaakt.
In het gebied van Warburg en van de
Werra ten noorden van Eisenach hield de
druk van den tegenstander aan. Na hevige
gevechten konden de Amerikanen in Kas
sei binnendringen. Aan de boven-Werda
sloegen aanvalsformaties vijandelijke
tankvoorhoeden bij Wasungen en Meinin-
gen uiteen. Een Hongaars tankcommando
„Een gewaarschuwd man geldt voor
twee", ook in de strijd tegen de tuber*
eulose.
De technisch ambtenaar van de
Noordhollandse Zuivelbond te Alk*
maar verzocht ons het o.nderstaande op
te nemen:
„Alhoewel men met de bestrijding van
de tuberculose onder het rundvee in
Noord*Holland reeds tamelijk ver is ge*
vorderd, kan nog niet gezegd worden,
dat er in onze provincie één melkver*
werkend bedrijf is, dat uitsluitend melk
van geheel tubercuIose*vrije stallen ont*
vangt. Elke melkinrichting en zuivel*
fabriek ontvangt ook nog melk welke
min of meer besmet kan zijn met tuber*
kelbacillen. Tot nu toe leverde dit voor
de consumenten geen gevaar op, aange*
zien sinds de invoering der melkstan*
daardisatie alle consumptiemelk gepas*
teuriseerd werd afgeleverd. Hierin be*
gint nu verandering te komen en wel in
nadelige zin. Door het wegvallen van de
electrische stroom zijn enkele melk*
inrichtingen en zuivelfabrieken er nl. toe
moeten overgaan de aangevoerde melk
zonder meer, d.w.z. in rauwe toestand,
aan de melkslijters af te leveren. De
kolenpositie van de andere melkverwer*
kende bedrijven zal dit aantal in de
naaste toekomst eerder toe dan af doen
nemen. Het gevolg hiervan is, dat het
publiek over melk zal beschikken, welke
haar opromend vermogen, dat door
pasteurisatie nl. teniet wordt gedaan,
nog heeft behouden. De huidige omstan*
digheden zullen de huisvrouw hiervan
gebruik doen maken en- wel door de
melk af te romen, de verkregen room
tot boter te verwerken en de afgeroom*
de melk te koken, hetzij tot pap, hetzij
voor drinkmelk.
In het algemeen is men wel door*
drongen van de noodzakelijkheid om
rauwe melk voor het gebruik te verhit*
ten, maar, naar wij vermoeden, eerder-
met het oog op het verlengen van de
duurzaamheid dan ter bestrijding van
ziektekiemen, hetwelk nog het meeste
dringt. Als de melk maar verhit wordt
is ons echter voldoende. Het schrijven
van dit artikel is dan ook meer bedoeld
om uw aandacht er op te vestigen, dat
het minstens even noodzakelijk is om
ook de afgeschepte room te verhitten.
Bij het opromen van melk worden nl.
de meeste hierin aanwezige bacteriën
door de vetbolletjes in de roomlaag
meegesleept, derhalve ook de mogelijk
aanwezige tuberkelbacillen, welke bij
het verkamen van rauwe room zo uit*
eindelijk in de boter terecht komen. Het
gebruik van boter uit ongepasteuriseerde
room is daarom een gevaar voor onze
gezondheid, in het bijzonder voor die
van onze kinderen, wegens hun grotere
vatbaarheid voor, tuberculose. Dat dit
gevaar niet denkbeeldig is, bewijzen
reeds verscheidene, in zuivelkringen be*
kende, gevallen van tuberculose in boe*
rengezinnen, met als onafwijsbare oor*
zaak het gebruik van zelfgekarnde boter
uit on verhitte room.
De bekendheid met dit besmettings*
gevaar heeft gemaakt, dat de boterbe*
reidende fabrieken sinds jaar en dag
hun boter uit gepasteuriseerde room
fabriceren. U zoudt tegenover uw kin*
deren tekort schieten, indien u dit niet
doet! Daarom: karij| gijzelf, verhit dan
uw verkregen room tot 85 a 90 gr C.,
waar te nemen met behulp van een ther*
mometer, of bij gebreke hieraan, verhit
de room tot kookpunt, koel deze ver*
volgens af tot kamertemperatuur en
voeg per 10 delen room 1 deel fris*zuur
smakende (karne)melk hieraan toe. Na
1 dag overstaan, is de room geschikt om
te karnen. Is de per dag verkregen hoe*
veelheid room te klein om te karnen,
verhit dan de room toch direct na het
winnen en voeg na het afkoelen aan de
eerste portie een kleine hoeveelheid zure
(karne)melk toe. Na toevoeging van de
laatste dagportif room kan' aan het
mengsel zo nodig nog wat zure (karne)*
melk worden toegevoegd, opdat goed
zure room voor het karnen wordt ver*
kregen."
heeft daarbij alleen zeven vijandelijke
tanks met de pantservuist "vernietigd. In
het gebied van Fula en aan de Kinzig
ten zuidwesten daarvan brachten onze
troepen aanvallen in hoofdzaak aan de
oostelijke rivieroevers tot staan.
Oprukkend uit de Spessart hebben de
Amerikanen opnieuw de Main bij Lohr
bereikt, terwijl zij voor onze stellingen
ten westen van Würzberg-Bad Morgen-
thau bleven steken. Tussen Wómpfen
aan de Neckar en Bruchsal kon de vij
and enige penetraties afdwingen, doch
de in de Rijnvlakte ten zuidwesten van
Germersheim aanvallende tegenstander
werd afgeslagen en verloor daarbij tal
rijke tanks.
Vrij sterke formaties onzer luchtmacht
grepen in de gevechten in het westen in,
brachten de vijandelijke troepen- en aan-
voerbewegingen gevoelige verliezen toe
en schoten in hevige luchtgevechten tien
vliegtuigen neer.
In Italië drongen de Britten na krach
tig artillerievuur op de landbrug tussen
de Adriatische Zee en het Ccrfiacehio-
meer onze stellingen binnen, doch bleven
daarna in het geconcentreerde afweer
vuur steken.
Formaties Amerikaanse bommenwer-
Zuidoost-Duitse gebied schade, bijzonder
te Graz, St. P-oelten en Krems. Des
pers veroorzaakten bij vluchten naar het
nachts vielen de Britten de rijkshoofd
stad aan."
Dagelijks 16500 porties
Herhaaldelijk bereikte ons het verzoek,
eens iets over de slechte kwaliteit van het
eten der noodkeuken te schrijven. Steeds
waren wij van mening geen gevolg aan
het verzoek te moeten geven, omdat wij
overtuigd waren, dat niemand zonder de
benodigde ingrediënten een behoorlijke
maaltijd kan samenstellen en omdat wij
van oordeel waren, dat Alkmaar zich nog
gelukkig mag prijzen in d'e fabrieken van
Verduurzaamde Levensmiddelen van de
firma Hoogenstraten en in de Chocolade
fabrieken van de firma Ringers objecten
te hebben gevonden waar met de grootste
verantwoordelijkheid met de beschikbare
grondstoffen, het voedsel, met de om in
het leven te blijven benodigde calorieën
wordt samengesteld.
De vorige week bereikte ons echter een
uitvoerig stuk, waarin de bezwaren tegen
de samenstelling van het eten werden op
gesomd en waaraan wij het volgende ont
lenen:
„Thans, als klap op de vuurpijl, hebben
wij de periode van niet alleen ongeschilde
aardappelen, waarbij zich behalve de
schillen nog bovendien bevinden zand,
spruiten,, stukken stro en van binnen
zwarte aardappelen. Thans als oorzaak
geen electriciteit. Ik vraag mij echter af
óf er in het afgelopen half jaar en vooral
in de bnija twee maanden, waarin dag in
dag uit koolsoep werd verstrekt, niet zo
veel aan de Centrale Keuken is verdiend,
dat er een aantal aardappelenschilsters
kan worden aangesteld. Wat thans de
keuken aan de burgers van Alkmaar voor
zet, zal de boer aan de varkens niet
geven."
In normale tijden zou een intex-pellatiè
in de gemeenteraad voor de burgerij wel
de gewenste opheldering hebben gebracht.
Nu is dit uitgesloten en hoewel het stuk
niet was ondertekend, hebben wij daarom
toch gemeend een onderzoek te moeten
instellen, omdat in het stuk de mening
van velen tot uitdrukking wordt gebracht
en dus voorlichting door de courant zeer
wenselijk was.
Wij hadden dan met den financiëlen
leider van de „Noodkeuken", die ten on
rechte „Centrale Keuken" wordt genoemd,
den heer Fels, over het verstrekte voedsel
een onderhoud. Deze gaf toe, dat in de
week, waarop het schrijven doelt, hét
eten inderdaad zeer slecht was. Voor de
bereiding in de keukens gebruikten wij,
aldus de heer Fels, tot op dat moment
3200 K.W.U. stroom per week. Plotseling
moest die hoeveelheid tot 80 K.W.U. per
week worden teruggebracht. De groente
moest bij maanlicht worden schoonge
maakt. de aardappelen konden niet wor
den geschild. Het denkbeeld van inzender
om daarvoor vrouwen aan te stellen is
eenvoudig absurd. Een vrouw schilt* maxi
mum 40 k.g. aardappelen per dag en bo
vendien moet het voedselverlies van op
deze wijze geschilde aardappelen stellig
op 20 pet. worden gesteld. Om de hoeveel
heid aardappelen, die de keukens thans
verwerken, te schillen zouden 300 vrouwen
nodig zijn en waar haalt men die plotse
ling vandaan?
De inzender is wrevelig van toon. Dit
is echter begrijpelijk en ik neem hem dit
volstrekt niet kwalijk, aldus de heer Fels.
Beter ware het echter geweest wanneer
hij, evenals u, om inlichtingen was geko
men, want dan zou zijn veronderstelling,
dat er in de weken waarin nagenoeg uit
sluitend koolsoep verstrekt werd, genoeg
verdiend werd, om de aardappelenschil
sters aan te stellen, zeker in de pen zijn
gebleven.
Toen er geen aardappelen kwamen en
wij ons met groenten moesten behelpen,
er slechts 295 calorieën in een portie
kwamen, het eten dus uit een oogpunt van
voedingswaarde slecht was, kostte de be
reiding per portie belangrijk meer dan
wanneer wij over voldoende aardappelen
beschikken en wel eenvoudig hierom, om
dat de prijs van de aardappelen de helft
van die der groente bedraagt.
Per portie moet -750 c. L. voedsel gele
verd worden. 700 gram aardappelen leve
ren ongeveer 700 c. L. voedsel. Wanneer
daaraan 300 gram groente en vet of bak
olie wordt toegevoegd, dan heeft men een
voedsel van goede kwaliteit. Om 750 c. L.
voedsel van groente te bereiden moet
men echter wel tweemaal zoveel groente
verwerken.
Toen wij ons zo plotseling de electrici
teit ontnomen zagen, hebben wij zelfs een
ogenblik overwogen, de keuken stop te
zetten. Wij begrepen echter, dat wij dit
niet mochten doen, omdat de bevolking
de keuken eenvoudig niet kan missen en
dit vooral niet nu wij, dank zij het feit,
dat wij voor een aantal weken over vol
doende aardappelen beschikken en per
portie een voedsel kunnen geven, dat 650
a 700 calorieën bevat, een hoeveelheid
waarmede men het leven kan houden,
want een normale maaltijd bevat 1000
calorieën.
Dat de bevolking de keuken niet kan
missen bewijst wel het feit, dat in de we
ken toen wij genoodzaakt waren voedsel
van gering gehalte te verstrekken, nog
14000 porties werden afgenomen. Momen
teel zijn dit er 16500, zodat bijna 50 pet.
van de bevolking van de keuken gebruik
maakt.
U kunt er van overtuigd zijn, dat het
mogelijke gedaan wordt het eten zo goed
als dit mogelijk is samen te stellen, maar
in dit mogelijke zijn wij aan omstandig
heden gebonden, waarin de oorlogvoering
ook een woordje meespreekt.
Nog deelde de heer Fels ons mede, dat
ör. Zeven, controlerend arts van de Rijks
verzekeringsbank, ae samenstelling van
het eten controleert en aanwijzingen geeft
om dit een zo hoog mogelijke voedings
waarde te geven. Wij wezen den heer Fels
nog op de wenselijkheid om de uitreiking
van het eten te bespoedigen. Het gebrek
aan gamellen voor het vervoer bleek hier
voor een grote belemmering. Reeds eerder
hebben wij het gelaakt, dat lieden, die
nog over eigen voorraden beschikken van
de noodkeuken gebruik maken. De heer
Fels was het hiermede eens al was het
alleen maar, omdat dezulken oorzaak zijn
dat zij, die het niet zonder de keuken
kunen stellen, te lang moeten wachten.
In de comitévergadering, die op ons
onderhoud volgde, werd het ons duidelijk,
dat de belangen van de deelhebbers aan
de keuken, in de gegeven omstandigheden
niet beter kunnen worden behartigd en
dat de perioden, waarin het eten onvol
doende was, als onvermijdelijk dienen te
worden beschouwd. 1
Moge men er in slagen het eten op het
peiiste houden waarop het zich thans be
vindt. D. A. KLOMP.
Dief gevat
ALKMAAR
Door de politie is de 46-jarige bewoner
der gemeente Alkmaar H. G. aangehouden,
die Vrijdag, ten nadele van een bezoekster
van de winkel van Albert Heyn, een hand
tas, die een moment onbeheerd was gela
ten, waarin vier bonkaarten, een persoons
bewijs en een bedrag van 200 had gesto
len.
Voorts werd aangehouden de 32-jarige
J. J., die met twee andere knapen in de
Anna Poulownapolder een Amsterdammer
had bewogen een tuinder .te bezoeken,
onder voorwendsel, dat daar witlof was te
bekomen. Tijdens zijn afwezigheid trokken
zij er met het rijwiel van den Amsterdam
mer vandoor, benevens met de zich daar
op bevindende eetwaren. De fiets bleek
reeds verkocht, doch de eetwaren konden
worden achterhaald. Eveneens werd aan
gehouden een zekere J. S. die enkele
weken geleden als justitié-patiënt uit het
ziekenhuis, waarin hij ter verpleging was
opgenomen, wist te ontsnappen.
