Zaterdag 14 Mei 1949 Tweede blad Flevo-Bode EEN BEZOEK AAN DE BELGISCHE VLASINDUSTRIE. Op initiatief van de Heer T. Doornbos en onder diens deskundige leiding, werd voor een aantal vlastelers uit de Wieringermeer, gedeeltelijk vergezeld van hun echtgeno ten, en enkele anderen die met de teelt van vlas te maken hebben, een driedaagse trip naar de Belgische vlasindustrie georganiseerd. Aangezien het leerzame gedeelte van deze trip voor meerderen van belang kan zijn, hebben we gemeend hiervan een verslag weer te geven. De reis werd gemaakt in een der fraaie bussen van de NACO op 25 April om 7 uur werd vanuit Middenmeer gestart. Hoewel het buiig weer was, zou dit de reis weinig beïnvloeden, aangezien het grootste deel van de eerste dag in de bus zou worden doorgebracht. Door de bollenstreek waar even te Lisse werd gepauzeerd, werd via Maastunnel en Moerdijkbrug naar de grens gereden, en deze bij Wernhout gepasseerd. Dank zij de goede voorbereiding had alles hier een zeer vlot verloop en kon spoedig de tocht wordeTÏ voortgezet. Over Antwerpen en Gent werd gereden naar Kortrijk, het centrum van de Belgische vlas- industrie, waarvan de bezichtiging het hoofddoel van de reis mocht wor den genoemd. Als eerste werd de vla^serij van Lambrecht Lievens, te Wielsbeke, bezichtigd. Hier kon men zien hoe het vlas, uit verschillende streken aangevoerd, in enorme loodsen werd opgeslagen, om van hieruit te worden verwerkt. Dat de kwa liteitsverschillen enorm groot kunnen zijn, kon goed op het oog worden waargenomen, doch te vens de verschillen in hardheid worden gevoeld. De beste partijen vlas, dus van goede kleur en vol doende zachtheid, worden in deze loodsen geheel met de hand nage zocht en alles, wat geen le soort kan worden genoemd of door weersinvloeden was gebleekt, wordt verwijderd. Dat hiermee heel veel nawerk is gemoeid, be hoeft geen betoog en het streven van de teler dient er dan ook worden gemaakt. Het uitgangs materiaal moet dan echter ook reeds van prima hoedanigheid zijn, omdat anders de extra on kosten niet worden gedekt. Tijdens het nadrogen op het veld is men geheel afhan kelijk van de weersomstandighe den. Het meest gewenst is droog, niet te scherp, zonnig weer. Iedere bos wordt op het veld in tweeën gesplitst en iedere helft aan de voet uiteengezet, zodat dit als een torentje blijft staan. Na enige da gen, afhankelijk van het weer, wordt ieder bosje gekeerd, d.w.z. wordt het binnenste vlas buiten gezet. Ook dit werk moet met de hand worden uitgevoerd. Na het drogen is het vlas voor het zwingelen gereed. In een moderne zwingel- machine wordt het vlas door een achtereenvolgende reeks van be werkingen van het houtige deel ontdaan en blijft het lint over. Door een aantal mensen wordt het vlas in een dunne laag regel matig in de machine gevoerd, waar het achtereenvolgens wordt gewalst en uitgeslagen. Aan het eind van de machine komt het lint te voorschijn en wordt hier door een tweetal vakmensen met de hand geschikt en nageplozen. De minder goede kwaliteiten zijn hierna voor de spinnerijen gereed. De betere soorten echter worden nog met de hand nagezwengeld, teneinde het laatste stukje bast te doen verdwijnen. Hiertoe wordt het lint tegen een ronddraaiend wiel, voorzien van houten latten, gehouden, die de vaste stukjes, die nog in het lint zijn achterge speciaal op te zijn gericht hetbleven, verwijdert. Indien het lint vlas na de pluk zodanig te ver- i £e droog is en hierdoor enigszins zorgen dat verkleuring, zowel doordor aanvoelt, wordt het in een zon als regen, tot een minimum' ruimte, voorzien van een aarden wordt beperkt, waardoor^ het pro- deel, op de gewenste vochtigheid j i gebracht. De onder de zwingelma duet zeer in waarde zal toenemen, aangezien het nalezen, wat niet machinaal kan geschieden, hier door tot een minimum wordt ge reduceerd. Na het sorteren wordt het vlas met touw gebonden, teneinde te voorkomen dat tijdens de hierop volgende bewerking „het roten", de bossen uit elkaar gaan. Hierna werd het vlas in de rootputten gebracht. Dit zijn bo vengrondse bassins van steen of beton, waarin het vlas rechtstan dig wordt opgetast, totdat deze geheel zijn gevuld, in een put van 4 x 5 m oppervlakte en plm. 2.5 m. hoog, kon plm. 3.5 a 4 ton vlas worden geroot. De opening in de zijkant wordt hierna waterdicht afgesloten en hierin water uit de rivier de Leye gepompt. Dit water wordt door de stoomketel der fa- brieksinstallatie vooraf verwarmd tot plm. 20 22° C. Tijdens het roten wordt de temperatuur opge voerd tot plm. 35° C. Dit verwar men heeft ten doel het rootproces te bespoedigen. Hierdoor is men er in geslaagd dit proces in 35 dagen te voltooien, afhankelijk van de kwaliteit van het te roten product, iets waarvoor vroeger, volgens de oude methode in de rivier, weken nodig waren, daar men geheel afhankelijk was van de temperatuur van dit water. Vaak wordt het rootwater na 1 a 2 dagen afgetapt en de put op nieuw gevuld met vers, doch ver warmd water. Tijdens dit roten, wat een microbiologisch proces kan worden genoemd, wordt de z.g.n. lijmstof of kleefstof tussen bast en vezel losgeweekt en kan men vrij gemakkelijk de bast uit het lint verwijderen. Het tijdstip van beëindiging van het rootpro ces' vereist routine en moet nauw keurig worden bepaald. Vervolgens laat men het water afvloeien en wordt het vlas op het veld te drogen gezet. Teneinde de kwaliteit van het zeer goede vlas nog op te voeren, worden deze soorten wel tweemaal geroot, waardoor een nog betere kleur kan worden verkregen. Het gehele streven van de vlassers is er op gericht het eindproduct van dé beste partijen vlas op te voeren en hieraan worden kosten noch moeite gespaard. Dit is mogelijk door de goede prijzen welke voor de eerste kwaliteit lint chine aanwezige z.g.n. „lokken' worden over een zeef gevoerd, teneinde de houtdeeltjes zoveel mogelijk te verwijderen. Hierna worden deze lokken met de hand nagezwengeld en kan hiervan nog een lagere kwaliteit lint worden gemaakt, hetgeen voor de fabri cage van grof linnen kan worden gebruikt. Ook het restant de z.g.n. „scheven" weet de vlasser nog nuttig te besteden door deze als brandstof in de ketels te ge bruiken. In sommige vlasserijen o.a., in de moderne fabriek van Gebr. De Smedt te Bissegem, wordt met de stoomketels alleen het rootwater verwarmd en de machineriem electrisch aangedre- j ven. Ook zijn er echter, v.aar te- j vens een kracht-installatie aan- j wezig is,die met stoom wordt ge voed en des nachts een dynamo drijft voor opwekking van electri- sche energie. Gedurende het laatste deel van de eerste dag heeft een der vlas sers uit Kuurne, de Heer M. Withoek, als gids gefungeerd. Deze gaf als zijn mening te kennen op een desbetreffende vraag dat het ras Formosa zeer werd gewaardeerd. Ook Percello uit v.Wieringermeer had een goede indruk gemaakt, doch de uit Groningen aange voerde Percello was minder zacht geweest dan de Formosa. Ook de Ierse blauwbloeiers Liral Crown en Liral Prince werden als goede vlassers genoemd, doch voor de Wieringermeer vermoedelijk min der geslaagd. Wat het oogsten betreft, werd opgemerkt dat hieraan de nodige zorg moet worden besteed. Tegen gebruik van de brede trekmachi- nes Vlaanderen en Normandië werden geen bezwaren geopperd, doch het risico na het trekken bij afwezigheid van onvoldoende of ondeskundig personeel werd te groot geacht. Hierom meende de Heer Withoek aan de kleine ma chines met bindapparaat de voor keur te moeten geven. Wat de prijzen betreft, werd opgemerkt dat voor partijen gere peld vlas van goede kwaliteit, die met zorg waren behandeld, fran co schip, plm. 2021 ct. p. kg. kon worden verkregen, ondanks de moeilijkheden, die zich voordoen bij de export van het lint. Te Ieperen werd het enorme oorlogsmonument voor de geval len strijders van de oorlog 1914 1918 bezichtigd. Op dit enorme bouwwerk staan alle namen ge beiteld van de geallieerde militai ren die in de strijd aldaar zijn gebleven. Aan het einde van de eerste dag werd door de secretaris van het Alge meen Belgisch Vlasver- bond, de Heer Delbeke, een causerie gehouden over de vlasindustrie aldaar. Het totaai aantal vlasserijen, groot en klein, werd geschat op 2000—3000, met een totale verwerkingscapaciteit van plm. 100000 ha vlas per jaar. Deze oppervlakte kan niet in het land zelf worden geteeld en is men dus aangewezen op het bui tenland. Vroeger was men hier voor vooral op Noord-Frankrijk georiënteerd, doch sinds de oorlog is hierin wijziging gekomen, door- HET KINDERHOEKJE. ECHTE VRIENDEN. Frank speelde met zijn vriendje Nico op 't strand. Ze hadden een grote berg gemaakt met een brede dam er omheen. Als straks de vloed kwam opzetten, zou het water lekker niet bij hen kunnen komen, dan zouden zij hoog en droog staan op hun berg. Druk waren de jongens aan 't werk, tot Frank opeens vroeg ,,Zeg jó, waar is Loekie „Weet ik niet," antwoordde Nico, „ze was net nog hier." De beide jongens keken in 't rond, het was erg druk op 't strand, maar nergens zagen ze het kleine zusje van Frank. Die Keek erg benauwd, waar zou dat kleine ding zijn Hij had moeder zo beloofd, goed op zijn zusje te zulien passen Hij had slecht woord gehouden Maar wat nu „Ik ga zoeken," zei Frank, „jammer, dat ik je niet verder kan helpen, maar ik moet eerst Loekie vinden, daar zit niets anders op. Jij blijft zeker hier Nico antwoordde niet direct. Hij wou de berg niet in de steek laten, maar.ook zijn vriendje niet. „Nee, ik blijf niet, ik ga je helpen zoeken," zei Nico flink. „Fijn jó, reuze aardig van je." En de jongens gingen ieder een kant uit. Wel een uur later kwam Frank terug, zónder Loekie. Het huilen stond hem nader dan het lachen. Kwam Nico daar Ja Alleen Nee, nee met Loekie „Frankie, Frankie," het kleine ding holde naar haar broertje en wat deed die grote Frank Hij tilde haar op en kuste zijn lieve zusje. Gelukkig, ze was terug Even later zat Loekie boven op de berg en bij haar stonden de twee jongens te kijken naar het water, dat nu net om de dam spoelde. Frank was erg blij, dat Loekie terug was, maar ook, omdat hij wist, dat Nico een vriend, een echte vriend van hem was. DE VERTELFEE. dat Frankrijk tracht het aldaar geteelde product zelf te verwer ken. Nieuwe gebieden zijn toen gevonden in Groningen en Wie- 1 ringermeer, terwijl ook uit de N.O.P. reeds een vrij groot kwan tum kan worden betrokken. In grote lijnen werd verder het ge hele verwerkingsproces beschre ven, zoals reeds in het boven staande is uiteengezet. Vooral werd door spreker nadruk gelegd op het feit dat vlas een artikel is waaraan zorg moet worden be steed. Dit is het ene nodige om een goed product te telen en te bewerken. Zorg vanaf het zaaibea tot aan het eindproduct. Men dient reeds bij het opmaken van het bouwplan hiermede rekening te houden en niet zich afvragen of op een bepaald perceel vlas zal willen groeien, doch op welk per ceel de omstandigheden hiervoor het meest ideaal zijn. De teler en de vlasser moeten samen trachten het eindproduct zo goed mogelijk te doen zijn. Ook de tussenschakel, de commissionair, speelt hierbij een belangrijke rol en ten deze werden aan het adres van onze UIT ONS HANDELSCENTRUM. KWEEK EN NOG EENS KWEEK. De April- en Meimaand lenen zich bij uitstek voor het inzaaien van de volkstuintjes achter de huizen in ons dorp. Als het alleen bij inzaaien bleef, zou het wel gaan, maar de meeste zweetdruppels vallen bij het „rooien" van kweek, dat in grote hoeveelheden aanwezig is. We zagen zelfs een amateurtui- nier, die een gat gegraven had van minstens 2 meter diep, waar in de kweekpollen begraven moes ten worden. Wij veronderstellen echter, dat hij nog wel enkele slapeloze nach ten zal hebben, daar zijn naasts buren pertinent beweerden, dat het kweek binnen een maand weer aan de oppervlakte zou komen, ondanks de grondlaag van 2 me ter 1 Wederopbouw. De Kanaalweg is weer bewoond en nu is het wachten op het ge reedkomen van de Poststraat. Het geduld van de a.s. bewoners wordt wel op de proef gesteld nu is alles klaar, maar.de keukens zijn nog niet aangekomen. Hoe lang het zal duren, voor de wo ningen betrokken kunnen worden, weet niemand „afwachten is het parool." De Breestraat is, op het laatste blok na, onder de pannen, terwijl het glas is ingezet. Wij zijn nieuwsgierig, wanneer de a.s* be woners deze woningen zullen be trekken. Het schijnt, dat de opti misten gelijk krijgen, wat betreft het enorme tempo, dat aannemer Bot weet te ontwikkelen bij de kunnen bouw in de Kerkstraat. De funde ringen zijn nagenoeg gestort en de eerste profielen heeft men ge steld voor de metselaar. Als de materiaalaanvoer niet stagneert, zullen we hier eens kunnen zien. wat aannemers kunnen verrichten in een kort tijdsbestek. Niet alleen aannemer Bot-, maar ook de Firma Wassink van Gar deren schijnt haast te willen ma ken met de dorpsbouw. Eerstens is hij zelf verhuisd van een keu rige noodwoning naar de defini tieve woning aan de voorzijde der Brugstraat, en ten tweede zien wij ook dagelijks vorderingen van de bouw der Kerk met pastorie. Het woonhuis voor de Heer Ridder is onder de kap, terwijl aannemer Kingma niet achter bleef, door zijn nieuwe woning aan de Brugstraat te betrekken, en het steunhout onder het. tank station van Gebr. de Boo te ver wijderen, zodat we ook over de brug van vorderingen kunnen spreken. Een dames kapper Onze dames zijn graag mooi, evenals in andere dorpen van ons land. Nog steeds echter moesten zij manlief, naast de kosten voor het permanenten, ook vragen om busgeld, daar wij hier van een dameskapper verstoken zijn. Wij mannen kunnen het bij Zwart wel afwij hebben genoeg aan mes en schaar. Onze dames daar entegen verlangen meer ondu- leren, permanenten, blonderen enz. enz Nu gaat door het dorp een voor de dames verheugend gerucht, dat een dameskapper zich binnenkort zal vestigen Eerst in een noodwoning, straks in een deftige, naar de eisen des tijds ingerichte salon. Bevestiging of ontkenning van dit gerucht konden wij tot heden niet krijgen, dus is het niet on mogelijk dat ons huishoudbudget een regelmatig terugkerende uit- gavepost meer zal moeten verwer ken. Middenstand. Venema heeft enkele weken geleden zijn zaak heropend en het valt ons op, dat dit stukje Brug straat vooral op Zaterdag gezelli ger is geworden. De lokkende eta lage houdt menigeen even staan de en als alle kijkers kopers zijn, mag Gouke (even familiair mag toch wel niet klagen. We zien ai verlangend uit naar de volgende heropening, of het nu Bosker of de Tijdgeest is maakt niet uit een dorp zonder winkels geeft geen gezelligheid Van alles wat Angstige Havenstraatbewoners kijken dikwijls naar de onderzijde van de Middenmeerbrug. Veel kinderen spelen juist onder deze brug een gevaarlijk spelletje en men hoopt, dat er eens een prik keldraadafzetting onder de brug aangebracht zal worden, opdat onze jeugd deze plaats niet meer zal kunnen betreden, in het be lang van eigen veiligheid. De trottoirs hebben een goede beurt gehad vooral de Brugstraat met haar vele uitritten ziet er nu weer keurig verzorgd uit. En wat zegt U van de nieuwe bestrating om de Essopomp van garage Klare De gemeente heeft zich wat dorpsverfraaiïng betreft, niet on betuigd gelatende vele beton nen paaltjes, die men om grasga zons in de Brugstraat heeft aan gebracht geven het geheel een gezellige aanblik. Het Staatsbosbeheer heeft ook eer van zijn werk gehad want nu heesters en bomen gaan uitlopen, is de kale polder en wel speciaal ons dorp, voor de bewoners en polderbezoekers veranderd in een leuk en warm aandoend plaatsje. MERCURIUS. Mei 1949. leider zeer waarderende woorden gesproken, in verband met zijn kennis, eerlijkheid en zorg voor het product. Er is reeds gewezen op het streven van de vlasser om van de betere partijen een meer waardig product af te leveren door hieraan veel extra zorg te beste den. Dit wordt mogelijk gemaakt door het grote prijsverschil. Van de superkwaliteit kunnen echter slechts enkele balen per jaar wor den gefabriceerd. Het uitgangsma teriaal moet aan echter ook aan de hoogste eisen voldoen. Hiertoe werden genoemd o.a. normale lengte, regelmatige stengeldikte, soepelheid, een zeer regelmatige en witgele kleur. Tevens moer de behandeling vakkundig zijn uitge voerd. Ook de bemesting moet met zorg worden gekozen. Aan het slot werd nog medege deeld dat de Belgische vlasindus trie zich thans in een moeilijke positie bevindt, met het oog op de belemmerde export. Voorheen werd 80% van het lint geëxpor teerd. De moeilijkheden worden nog vergroot door het feit dat de inlandse oogst twee jaren achter een als mislukt kan worden be schouwd, waardoor vele vlassers hun kasgeld zagen'verdwijnen. Bij de discussie bleek dat in het algemeen de Belgische vlasser lie ver het product koopt dan voor eigen risico in het buitenland uit zaait. Dat men toch hiertoe over gaat. wordt veroorzaakt door het feit dat men anders bevreesd is te weinig product te vinden om de industrie gaande te houden. Na in Kortrijk te hebben gelo geerd, werd de volgende morgen nog een tweetal vlasserijbedrijven bezichtigd. Door omstandigheden kon de volgende bewerking, het spinnen van het lint, niet in ogenschouw worden genomen, doch werd een katoenweverij be zocht. Opvallend was gedurende het eerste deel van de reis, dus in West-België, het groot aantal uit hangborden met in het Nederlands gestelde opschriften, welke zelfs beter waren dan menig uithang bord in ons land. Zo is de Ford- vertegenwoordiger geen „official dealer" doch „officiéél verdeler" en de kapper wijst zijn klanten op de blijvende haargolf en geen permanent wave. In Oost-België spreekt men echter alleen Frans tot vrijwel aan de Nederlandse grens. De tweede nacht werd in Namen gelogeerd en de volgende dag de terugtocht door de Ardennen en het Maasdal ondernomen. In Cel les, tussen Namen en Dinant. werd de historische plek bezocht waar het Kerstoffensief van Von Rundstedt op 24 December 1944 gestuit werd. Ondanks de spanning die heers te. voornamelijk onder het vrou welijk deel van het gezelschap, tijdens het oponthoud bij de Ne derlandse grens, keerden allen zeer voldaan terug van deze zeer leerzame tocht, waarop tevens zeer van het natuurschoon is genoten. E. O.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Flevo-bode: nieuwsblad voor Wieringen-Wieringermeer | 1949 | | pagina 3