NIEUWS TIJDING EX.
draagzaamheid waarmede roomsch en onroomsch zamenwoonde,
had reeds lang genoeg de onverdraagzaamheid van vroegere
tijden vervangen, om voor dezen liberalen maatregel terug
te deinsenmaar toch een protestant is niet zoo onverschil
lig voor zijn geloof als het soms wel schijnt. En toen nu
■de conservatieven de zaak voorstelden, alsof Thorbecke het
land verkoopen wilde aan den paus; alsof de bisschoppen
nis voorheen weer met wetgevend gezag in ons land zouden
wederkeerontoen ontstond die beruchte Aprilbeweging, die
zooveel onheil stichtte en tot niets leidde, dan tot de aftre
ding van het ministeriehet beoogde doel der aristocraten.
Immers na al dat misbaar had men nu van hen, die Thor
becke opvolgden, de schorsing dezer organisatie mogen ver
wachten.
"Welnu niets daarvan is gebeurd. De Roomsch-Katho-
lieken kregen hunne bisschoppen geheel op de wijze als door
'Thorbecke was bedoeld.
Intusschen waren de Protestanten gebruikt om de aristo-
■craten op het kussen te helpen.
Langzamerhand is op die wijze de schijn geboren, alsof
de orthodoxie werkelijk bij de conservatieven te huis be
hoorden. Niets is minder waar; èn hierop moeten wij de
aandacht vestigen. Het Is daarom niet waar
le. Omdat er tusschen beiden een hemelbreed verschil
bestaat in doel.
2e. Omdat de feiten zich geheel tegen deze opvatting
verzetten.
le. Verschil in doelverovering van gezag als zoodanig
aan de zijde der conservatieven of aristocratieaanspraak
op geregtigheid aan de andere zijde ook voor de nederige
eischen van het gemoedsleven
2. De feiten. Oordeelt zelve telkens wanneer het op han
delen aankomt. Worden de orthodoxen ooit opregt geholpen
door de conservatieven zoo als deze door de orthodoxen
wanneer in eenïg distriet toevallig door de orthodoxen een
■eigen kandidaat wordt gesteld? Het gebeurde te Gorin-
chem ligt ieder nog versch in 't geheugen. Men oordeele zelf.
De liberalen stemden voor de generaal Knoop.
De conservatieven voor den oud-minister Heemskerk.
De orthodoxen voor jonkheer van Loon.
De uitslag was herstemming tusschen de twee laatsten en
eindelijk de verkiezing van den 'kamerontbinder Heemskerk.
Is er gi'ooter bewijs noodig dat hier wel degelijk twee rig-
tingen streden Waar was hier blijkdat de ortho
doxen geholpen werden door de conservatieven. Voor het
.geval dat zij geen kans gezien hadden er zelf een kandidaat
door te krijgen, zouden zij op van Loon gestemd hebben.
Natuurlijk tegen het onmogelijke niet bestand zijnde, zouden
zij nog zooveel mogelijk te vriend gemaakt hebben wat zij
■konden. Maar ook daartegenover hebben eindelijk de ortho
doxen ook eens schitterend aangetoond, dat zij niet op eene
lijn wenschen gesteld te worden met de conservatieven of
aristocraten.
Maar er is een nog veel sterker sprekend voorbeeld, hoe
weinig ernst het den conservatieven is, om de orthodoxen ter
wille te zijn. Het laatste conservatieve ministerie mag wel
•beschouwd worden als de hoogste 'uitdrukking van een aris
tocraten bewind. Welnu dat ministerie dacht het noodig, een
hervormer op 'slands kosten naar Oostindie te zenden ter
bekeering eener, zoo heete 'het, bandelooze drukpers. Welnu!
wie werd daarvoor gekozen? Een van die gemoedelijke
mannen onder de orthodoxen niet zeldzaam, voor wie dit
eene als van zelf sprekende taak zoude geweest zijn? of al
thans een van die overgangspersonen met wie iedereen vrede
konde hebben. Neen mijne lezers Neen. Diezelfde con
servatieven die zeggen het zoo goed te meenen met de or
thodoxen, vaardigden daarvoor af den heer Cd. Huet, gewe
zen oppermodern-predikanteen van die mannen van wie
het gebleken is, dat zy een ernstig doel niet wisten na te jagen
zonder tweedragt te brengen in de gemeente en verdeeldheid
in de door het Evangelie bevolene broederschap. ïs er groo-
ter kaakslag voor de orthodoxen denkbaar? In minder groven
vorm was het nu inderdaad vroeger steeds hetzelfde.
De schillen vallen dan ook de orthodoxen meer en meer
van de oogen, van dergelijke ruwe bejegening is hunne cor-
date houding in Gorinchem het natuurlijk gevolg. Van der
gelijk stelselmatig bedrog was dan ook het gevolgdie
vermaarde motio Keuchenius, waarmede deze orthodoxe
staatsman het sein gaf tot eene afscheiding van zulke arg
listige en bedriegelijke bondgenooten, een afval waarin hij
•nog te weinig gevolgd wordt door zijne eigene geloofsgenoo-
ten en waartoe hij opwekt in deze woorden
»De houding der zich thans noemende Christelijk-historische
«partij zal moeten beslissen, gelijk het kwaad zelf toeneemt,
"naarmate zij, genoeg reeds gewaarschuwd, er te langer deel
»aan heeft. Het antwoord zal moeten af hangen van de vraag,
«of zij wilt voortgaan, het talent van den heer Groen van
«Prinsterer te gebruiken tot bereiking van heerzuchtige oog-
merken enter bevrediging van aristocratische sympathiën en
»aspiratiën, maar in gemakzucht, vreesachtigheid, oogendienst
»eri gunstbejag yerachting te brengen over het beginsel, dat
»hij vertegenwoordigt. De toekomst van Nederland en Indie
«wordt hoofdzakelijk beheerscht door de kracht, die zij be-
«toonen zal om zich te ontworstelen aan de vernederende
«rol van dienares, speelbal en werktuig der conservatieve partij
«en zich te verheffen tot eene zelfstandige partij waarbij uit
«iedere, naar verversching en vernieuwing hunkerende partij,
«van welke benaming ook, zich aansluit al wie eerbied heeft
«voor waarheid en godsdienstzin, en in verband daarmede
«rvoor vrijheid en xegt."
POLITIEK OVEKZIGT VAN DEN DAG.
Omtrent de conferentie meldt het Journal Officiel, dat zij
Zaturdagjl. haar 5e zitting heeft gehouden, en daar de leden
geheimhouding blijven in acht nemen, is dit ook wel het eenige
wat met zekerheid te berigten is. De Constitutionnel deelt
echter eenige bijzonderheden mede, die, zoo zij juist zijn, doen
zien, dat de conferentie tot eenig resultaat heeft geleid. De
gevolmagtigden zouden het nl. eens zijn geworden omtrent
het geven van een verklaring tot herinnering aan de begin
selen van internationaal regt, die in het Turksch-Grieksche
geschil betrokken zijn, en deze verklaring zou, zoodra zij van
alle onderteekeningen voorzien was, ter kennis gebragt worden
van het Grieksehe gouvernement. Daar welligt nog eenige
formaliteiten te vervullen zijn, zou, volgens dat blad, een
laatste zitting, zoo die daartoe noodig ware, Zondag avond
gehouden worden.
Het gewigt van zoodanige verklaring kan natuurlijk alleen
gelegen zijn, in de meerdere of mindere eenstemmigheid der
mogendheden, om daaraan des noods op een of andere wijze
kracht bij te zetten.Daar Turkije aan de conferentie heeft
deelgenomen, is van dat land waarschijnlijk geen tegenwer
king te duchten, en Griekenland zal zich wel moeten on
derwerpen zoo het voor een tegenovergestelde gedragslijn geen
steun erlangt van eenige groote mogendheid. Die steun zou
van Rusland moeten komen, en alle berigten omtrent de houding
en gezindheden van dat rijk geven aanleiding om te verwachten,
dat het niet op die wijzede conferen tie zal doen te loorgaan.
De Public schijnt onzeker of de conferentie ontbonden zal
worden dan of men Griekenland tot het aannemen van den
wil der mogendheden zal dwingen. «Als de conferentie ont
bonden wordt, zegt het blad van Rouher, dan is een gewapend
conflict onvermijdelijk, waardoor de vrede van Europa ieder
oogenblik in de waagschaal kan gesteld worden. Men moet
stekeblind zijn, omniet in te zien, dat onmiddelijk een opstand
zou uitbreken aan den Donau en in de overige christelijke
provinciën van Turkije, waar thans een zeer groote gisting
heerscht.
Lord Palmerston's woord zal zich verwezenlijken; »De
candiotische kwestie is de lont, die Europa in vuur en vlam
zal zetten." Hoe is het mogelyk dat de Grieksehe regering
die gevaren niet inziet? Zal zy de verantwoordelijkheid van
een zoodanig conflict op zich willen laden Wij willen er
nog aan twijfelen. Europa's rust kan niet van eene gril van
Griekenland afhankelijk gemaakt worden. Eene gewelddadige
oplossing der oostersche kwestie kan Europa niet opgedrongen
worden op het oogenblik dat degenen, van wie gewoonlijk
oorlog en vrede afhangt, diplomatisch met elkander confereren.
Te Madrid zijn dezer dagen in de kazernen opruyende
proclamatien verspreid. Daarin wordt aan de soldaten, zoo
zij in opstand tegen het voorloopig gouvernement komen,
plundering der hoofdstad en verder definitief ontslag uit de
krijgsdienst beloofd. Dit is een van de middelen waarmede
de reactie de gemoederen in ongerustheid houdt.
Dat alles heeft ten gevolge dat vele personen uit het land
wijken, ongerekend de vijftig of zestig duizend ingezetenen
van Madrid, die sedert de September revolutie de hoofdstad
hebben verlaten.
Te Toledo, worden op de straten door de kanunniken van
de domkerk predikatiën tegen de volksvrijheid gehouden, en
allen die hunne stemmen aan de liberale kandidaten zouden
willen geven met Gods toorn en straffen bedreigd.
Helder, Nieuwediep, Willemsoord, enz., 19 Jan. 1869.
In de Vrijdag jl. gehouden vergadering zan de afdee-
ling Helder der Maatschappij van Landbouw, is besloten, op
nader te bepalen tijd in deze gemeente eene tentoonstelling
te houden. Het bestuur der afdeeling rekent op eene krach
tige medewerking van de leden, van het gemeentebestuur
en van andere belangstellenden, tot het uitloven van prijzen
en premiën, waarvan de uitvoering en het welgelukken van
dit voornemen voor een groot deel afhankelijk is gesteld.
Wij kunnen hier echter bijvoegen dat niet alleeu staaudo
de vergadering maar ook daarna door eenige leden reeds
flink is voorgegaan.
Wij 'hopen dat dit voorbeeld nog door velen gevolgd zal
worden. Indien de aanbiedingen daartoe voldoende geacht
worden bestaat ook het voornemen tot het houden eener
harddraverij en andere volksvermakelijkheden.
In de vergadering van heeren zangers van het con
cert op 30 December 11., gisteren avond in het lokaal
Tivoli alhier gehouden, zijn de statuten besproken en goed
gekeurd voor eene liedertafel, die onder den naam van
Helders Mannenkoor is opgerigt, terwijl de directie is op
gedragen aan den plaatselijken muziekmeester, den heer
11. A. Egbers.
Op de eerste repetitie, die Zaturdag a. s. zal plaats heb
ben, zal een bestuur worden gekozen.
Tn de reglementaire bepalingen is opgenomen, dat de
liedertafel ook op zekere tijden concerten zal geven, ten
voordeele van behoeftige», uitsluitend van de plaats onzer
inwoning.
Op Donderdag 28 dezer zal in het lokaal Tivoli eene
tooneelvoorstelling worden gegeven door eenige leerlingen van
de scholen van mejufvrouw van der Burgh en den lieer
