ELDERSCHE COURANT.
3ïteums= en
Woensdag
flöoertentie-öfaö.
9 Februarij.
M 908.
Tiende Jaargang.
1870.
De Bewaarschool.
Verschijnt DINGSDAG- en VRIJDAG-AVOND
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.00
Franco per post n n 1.25
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post
directeuren. Brieven franco.
De prijs der Advektemuen van 1—4 regels is 60
Centen; voor eiken regel ineer 15 Centen.
Vóór des Dingsdag eu Vrijdags middags 12 uur gelieve
meu dc Advcrteutieu intezenden.
Ingezonden stukken minstens één dag vroeger.
Uitgever S. GILT J ES.
i.
Wanneer wij onze beschouwingen aangaande de zoogenaamde
bewaarscholen mededeelen, behoeven wij niet te vreezen, dat
men ons zal beschuldigen een onderwerp te behandelen dat
niet aan de orde van den dag is. Niemand, die ernstig denkt,
zal het zijner aandacht onwaardig keuren. Bekwame mannen
hebben in de laatste jaren de zaak a fond behandeldniets
is als het ware hunne aandacht ontgaan. Indien wij het even
wel Dog wagen ons gevoelen daarover te zeggen, is dit niet,
omdat wij over de zaak zelve iets nieuws meenen te kunnen
mededeelen, maar om de belangstelling onzer lezers op nieuw
daarop te vestigen, en om hen opmerkzaam te maken op de
scheeve voorstellingen van hendie, naar zij beweren, wel
geene vijanden zijn van de bewaarscholen, maar daaraan zoo
gaarne eene rigting zouden geven, die wij voortdurend zul
len blijven afkeuren, overtuigd dat zij schadelijk is.
Nog altijd gebruiken wij het woord Bewaarschoolomdat
bijna iedereen het gebruikt, niettegenstaande die benaming
ons minder gepast voorkomt. Dat men aan de vroegere ma-
tressenschooltjes dien naam gaf, is niet te verwouderenzij
dienden bijna uitsluitend om de kleine kinderen te bewaren,
wanneer de ouders door hunne betrekking of hunne bezighe
den buiten staat waren, zeiven voor hen te zorgen. Zij wer
den dan ook bewaard voor verdrinkenarmen of beenen
breken en dergelijke gevaren meermaar werden zij ook be
waard voor ongesteldheden, die, met het oog op de bedompte
lokalen, bijna onvermijdelijk waren werden zij ook bewaard
voor onzindelijkheid, wanneer de matres het der moeite niet
waardig achtte, zelfs de walgelijkste zaken weg te ruimen
werd bun gevoel van kieschheid ook bewaard en aangekweekt
door de scheldwoorden, soms vloeken van eene oude kregelige
vrouw, die hare taak met den grootsten tegenzin en doorgaans
enkel vervulde om te leven Wij weten allen wat die ma-
tressen-scholen vroeger, zelfs in de laatste tijden nóg waren,
en het woord bewaarschool breDgt ons die Dog altijd voor den
geest met al het ondoelmatige en schadelijke, dat daarmede
gepaard ging.
Men heeft echter later leeren inzien, dat de vier levens
jaren van een kind, van 2 tot 6 jaren, nuttiger konden worden
doorgebragt, door hen tevens op doelmatige wijze voor te berei
den voor de lagere school. Wij zeggen op doelmatige wijze later
zal blijken wat wij daaronder verstaan. De Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen, die, even als voor het lager onderwijs,
ook voor deze scholen de grootste belangstelling heeft betoond
en nog voortdurend aan den dag legt, noemt het dus gepaster:
voorbereidend onderwijs; niet, omdat zij vordert dat daarop
geregeld onderwijs zal worden gegeven, maar met de bedoe
ling, dat het spelen, het bezighouden der kindertjes, kortom
dat alles de strekking behoort te hebben, hen voor te berei
den voor de lagere school. Welk verstandig mensch zal die
bedoeling laken Hoezeer die overtuiging dan ook vrij al
gemeen gedeeld werd, blijkt uit de oprigting van een aantal
inrigtingen, welke dat doei op den voorgrond stellen en daar
aan met meerder of minder gevolg getrrouw blijven. Een
aantal bewaarscholen zijn in ons vaderland opgerigt, waarvan
sommigen weinig te wenschen overlaten.
De zaak is dus ongetwijfeld in de laatste jaren zeer vooruit
gegaan, maar voldaan zijn wij niet. Zoo lang nog een gedeelte
der bewaarscholen minder goed, zoo niet slecht mogen worden
genoemd, zoo lang Dog zoo menige gemeente geheel daarvan
verstoken is, zoo lang nog zoo vele gemeentebesturen on
genegen blijven krachtig de handen aan den ploeg te slaan,
kunnen wij ons welligt verheugen over hetgeen reeds is tot
stand gebragt, voldaankunnen, mogen wij niet zijn.
Tot dusverre bestaan omtrent deze zaak geene algemeene
voorschriften en slechts in Zuidholland is het onderwerp bij
provinciale verordening geregeld. Dit gemis werd door velen,
welke in de laatste tijden hunne aandacht daarop vestigden,
diep betreurd. Zij begrepen, en wij vereenigen ons daarmede
volkomen, dat, zoo lang geene algemeene bepalingen daarom
trent werden vastgesteld, men geene hoop mogt voeden, dat
de inrigting dier scholen aan het doel zou beantwoorden en
de oprigting algemeen zou worden. De zaak werd besproken
in verschillende departements-vergaderingen, bij vele gemeente
besturen en onlangs ook in de vergadering der heeren in
specteurs van het lager onderwijs. Het was met grond te
verwachten, dat het gevolg van een en ander niet zou achter
blijven.
Het verheugde ons, toen wij onlangs in de dagbladen la
zen, dat bij de Tweede Kamer een wetsontwerp is ingeko
men, regelende de inrigting der bewaarscholen.
Daardoor kan, naar onze overtuiging, «le zaak maglig worden
bevorderd. Ai waren wij het volstrekl niet eens met den
inhoud van het ontwerp, (waar wij later op terug hopen te
komen) toch gelooven wij, dat reeds de indiening en de latere
behandeling, niet anders dan hoogst nuttig kan werken, en wij
houden ons overtuigd, dat alle weidenkenden in ons vader
land met ons, de regering daarvoor dankbaar zullen zijn.
Er zijn mensehen in de wereld, die niets goeds kunnen
zien of vernemen, zonder daarop iets af te dingen zij kun
nen niemand verheugd zien, zonder door een koel woord dat
genoegen te vergallen. Wij kunnen dezelfde opmerking ma
ken aangaande sommige dagbladen. Wie toch zou kunnen
denken, dat het indienen van het bewuste ontwerp bij iemand
afkeuring zou vinden en ongrondwettig zou worden genoemd
Toch is het zoo. De conservatieve bladen, die zich zoo gaarne
gematigd liberaal noemen, doen reeds nu al het mogelijke om
door het zaaijen van wantrouwen de gemoederen tegen het
ontwerp te stemmen. Is dat liberaal Dat zij den inhoud
naar hunne opvatting behandelen en toetsen, wie zal het hun
ten kwade duidenmaar dat zij daarbij zinspelingen maken
op bedoelingen, waaraan welligt nog niemand heeft gedacht,
dat zij der regering plannen toedichten zonder daarvoor eenig
bewijs te hebben, zie dat is niet gematigd liberaal, maar
kleingeestig. Het bewijst allerduidelijkst, dat bij hen niet het
hoofddoel is de zaak goed in te rigten, maar naar hun zin,
d.i. in het voordeel hunner bekrompen partij-bedoelingen.
Het belang hunner kindertjes staat dus niet bij hen op den
voorgrond, maar het belang hunner partij, en aan dezulken
den naam te geven van gematigd liberaal, zou profaneren zijn
Dat den tegenstanders der neutrale school het ontwerp
niet bevalt, is zeer natuurlijk want dezelfde redenen, die bij
ons Nederlanders, voor zoo verre wij niet verblind zijn door
partijbelang en bekrompen iuzigt, voor de neutrale school
pleiten, en die door de eerstgenoemden worden bestreden, zij
zijn ook van toepassing op liet ontwerp, en vinden juist daar
om bij zekere weinig talrijke partij tegenstand maar be
wijst dit iets tegen hare degelijkheid Verre van daar. Wan
neer zij goedkeuring ondervonden, zouden wij misschien be
ginnen te twijfelen, maar nu juist gevoelen wij ons op ons
standpunt des te sterker. Zonder ons te willen anticiperen
op het aannemen of verwerpen van het ontwerp, blijven wij
ons over de indiening verheugen en zien de debatten gerust
en vol vertrouwen op het gezond verstand onzer vertegen
woordigers te gemoet. De tijd zal leeren, of wij ons illussiën
hebben gemaakt.
Het dagblad »de Tijd" is een van de bladen, die het hevigst
tegen het ontwerp te velde trekken. Dat verwondert ons
niet, maar, omdat wij het nuttig achten, willen wij in een
volgend artikel de argumenten, die dat blad bijbrengt, ter
toetse brengen, om over hunne waarde te kunnen oordeelen.
Het is ons dus minder te doen, dat blad te overtuigen, want
dat is onmogelijk maar om den onbevangen lezer aan te too-
nen, hoe listig waarheid en onwaarheid, met drogredenen ver
mengd, kunnen ingekleed worden, om verdenking te zaayen,
teneinde de goede bedoelingen der regering te verijdelen.
Dat vooral »>de Tijd" dat wapen meesterlijk weet te ge
bruiken, zal, indien dat nog noodig is, nader blijken.