HELDERSCHE COURANT.
Jïteuros- en
Woensdag
<flÖoertentie--6faÖ.
24 Augustus.
M 964.
Tiende Jaargang.
1870.
Een verkiezing onder de wapenen.
Verschijnt DINGSDAG- en VRIJD AG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.00
Franco per post 1-25
Men abonneert zich bij alle Bockhandelaren en Post
directeuren. Brieven franco.
De prijs der Advertektien van 14 regels is 60
Centen; voor eiken regel meer 15 Centen.
Vóór des Dingsdag en Vrijdags middags 12 uur gelieve
men de Advertentien intezenden.
Ingezonden stukken minstens één dag vroeger.
Uitgever S. GILTJBS.
Ingezonden.
Bij de stemming voor een lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
op 16 Aug. 11., werden in 'tgeheel uitgebracht 1771 stemmen.
Van onwaarde werden verklaard11 billetten.
Het aantal geldige stemmen bedroeg alzoo .1760.
Bijgevolg was de volstrekte meerderheid 881. De beide candidaten ont
vingen elk 878 stemmen. Vier stemmen werden op andere personen uitge
bracht. Er was dus geen meerderheid, en op den daartoe aangewezen dag,
Dinsdag 30 Augustus, moet de herstemming plaats hebben.
Die stemming is in verschillende opzigten merkwaardig. Allereerst trekt
de aandacht het groot getal kiezers dat van de stembus wegbleef. In het vo
rige jaar bij eene stemming tusscben dezelfde candidaten, kwamen van de
3052 kiezers 2333 op, alzoo 562 meer dan tbans. In 1868 werden bij de
verkiezing voor een lid voor een lid der Tweede Kamer, bij de eerste stem
ming 2065, en bij de herstemming 2496 geldige stemmen uitgebragt. In
1866 bedroeg dit getal 2256. Waarom werd nu in de laatste stemming
zooveeel minder belang gesteld dan in die van de vorige jaren Waarom was
de opkomst zooveel flauwer Het antwoord schijnt voor de hand te liggen,
maar is desniettemin alles behalve bevredigend. De vreeselijke oorlog, die
tusschen twee machtige volken in onze nabijheid woedt, houdt al onze aan
dacht bezig. De pijnlijke gedachte aan dien bloedigen strijd vervolgt ons
overal, dag en nacht, en doet ons minder belang stellen in andere zaken.
Verklaarbaar mag dit verschijnsel zijn, onverschoonbaar is bet zeker. Het
is een blijk van zwakheid, van wankelmoedigheid, van onrust. Mag men dan
in bange tijden zijn plicht verzuimen Moest niet veeleer de ernst van het
oogenblik een hooger plichtbesef doen ontwaken Een manlijk volk mag,
ja, met weemoed zijn vervuld over zooveel jammer, het mag zich het hart
beklemd gevoelen en overstelpt van deernis met al dat naamloos lijden en
die gruwelijke verwoesting, maar het zal wakker zijn, opgewekt uit den slaap
der zorgeloosheid, uit den dommel der vadsigheid Het zal op zijn post niet
ontbreken, het werk waartoe het geroepen wordt niet veronachtzamen. Het
volksleven zal zich onder zulke omstandigheden bij een kloeke natie krach
tig openbaren, en elke uiting daarvan zal sterker zijn dan gewoonlijk. Elk
burger zal zijn betrekking tot den staat levendiger gevoelen, duidelijker in
zien dat hij een deel is van het groote geheel, zijn burgerschap beter be
grijpen. Onder de werkzaamheden waartoe de Nederlandsche staatsburger
geroepen is, staat het kiezen van zijn vertegenwoordigers bovenaan.
Hebben de kiezers in het district Alkmaar in deze ernstige tijden teekenen
van leven gegeven? Er zijn slechts 1771 stemmen uitgebracht.
De stemming heeft plaats gehad tusschen dezelfde candidaten als in het
vorige jaar. Bijzondere omstandigheden gaven aanleiding tot een vacature.
Den generaal Knoop werd een commando bij liet leger opgedragen. Hij nam
die betrekking aan, trad in nctive dienst, en moest daarom voor het lid
maatschap van de kamer bedanken. Dit eischt de wet. En werd het niet
uitdrukkelijk in de wet bepaald, wie zou er tegen hebben, dat een volks
vertegenwoordiger in 's lands belang zich tijdelijk verwijdert, dat hij uit
vaderlandsliefde zich terstond beschikbaar stelt voor de verdediging des lands,
en nogtans lid van de Kamer blijft, om zijn plaats te hernemen als het ge
vaar geweken is Nog eens wie zou daar iets tegen hebben
Een lid van de Kamer, die te gelijk in eenigerlei burgerlijke betrekking
den staat dient, en daardoor tijdelijk verhinderd wordt de zittingen bij te
wonen, blijft lid van de Kamer, en herneemt bij zijn terugkomst eenvoudig
zijn plaats. Bij militairen alleen is dit anders. De w,et eischt dat zij bedan
ken, wanneer zij in actieve dienst willen treden maar de wet belet niet
hun onmiddelijke herkiezing. En zoo kwam men zeer geleidelijk tot het plan,
den generaal Knoop weer tot enndidaat te stelleu. Het vond ingang op de
vergadering der Centrale Kiesvereeniging, en 50 stemmen van de 51 leden
die tegenwoordig waren verklaarden zich er voor.
De conservatieve bladen bestreden dit denkbeeld met die soort van ge
huichelde verontwaardiging, die steeds het kenmerk is van gebrek aan goede
gronden en redelijk betoog. Het Lagblad was wel zoo goed, deze handeling
niet te willen „qualificeren zooals zij eigenlijk zou verdienen". „Ieder
eerlijk man zal weten -beweerde het wat hij van zulk een partijlist
te denken hebbe." „De nationale waardigheid wordt grievend miskend."
-„Lakenswaardig gedrag der radicalen," „onedele handigheid," „een kies-
taktiek, welke wij niet aarzelen een schande voor ons land te heeten,"
ziedaar de uitdrukkingen waarvan het Dagblad zich bediende, de lage scheld
woorden die het de Centrale Kiesvereeniging naar het hoofd wierp. En
waarom dat alles Omdat die verccniging een candidaat voorstelde, die, wan
neer hij gekozen werd, niet dadelijk zitting zou kunnen nemen.
Heeft de kiesvereeniging dit dan niet aan de kiezeis meegedeeld On
getwijfeld. Zij heeft ben van alles behoorlijk ingelicht. Zij heeft gezegd
De generaal Knoop werd in het vorige jaar voor vier jaren gekozen. Om
liet land te kunnen dienen, moet hij bedunken. Uit vaderlandsliefde ge
lijk de heqr van Fobeest zegt - verlaat hij de Kamer. Hij is echter ter
stond herkiesbaar, en daarom, kiezers, brengt hulde aan den wakkeren
Generaal, die zijn mandaat nederlegde, om in dezo bange tijden zijn land
te dienen geeft hem dat mandaat terstond terug, opdat hij, zoodra de tijds
omstandigheden het vergunnen, op zijne plaats in de Kamer terugkeere,
waartoe hij voor den tijd van vier jaren werd verkozen. Laat ons allen
neen, niet allen, want wij weten te goed dat velen tc zeer door vooroordeel
verblind zijn, om zelfs in dezen tijd tot zulk een daad van vaderlandsliefde
in staat te wezen maar laat ons met groote meerderheid bij de stembus
den heer Knoop toeroepen Braaf, Generaal 1 Zóó behoort het. Mannen die
de daad bij het woord voegen, dat zijn de mannen die wij noodig hebben,
dat zijn onze mannen. Dat was goed gehandeld, dat ge uw ouden degen
weer hebt aangegord, toen de Koning u riep ten dienste des lands. De man
des Konings zijt ge, maar ook otize man, ook de man des volks. Generaal
en Volksvertegenwoordiger, dat is het kenmerk van een waarlijk natio
naal legerhoofd, dat is een echt Nederlandsch denkbeeld, waardig opgevat
en in toepassing gebracht te worden in Nederland, waar het leger nooit
van den burger mag vervreemden, waar beide door nauwe banden verecnigd
behooren te blijven.
Den Generaal, die den bevelhebbersstaf in de hand draagt als blijk van het
vertrouwen des Konings, een mandaat als volksvertegenwoordiger in den
zak te geven als blijk van het vertrouwen der natie, dat was bet denkbeeld
der Centrale Kiesvereeniging, en het was een schoon denkbeeld, wel waardig
om door de overgroote meerderheid begrepen en toegejuicht te worden, wel
waardig om juist tegenwoordig ten aanzien van landgenoot en vreemdeling
te schitteren als een krachtig teeken van den geest des volks, als een getui
genis hoe zeer ons onze verdediging ter harte gaat, als een verzet tegen alle
lauwheid waar het de handhaving geldt onzer onafhankelijkheid. En znlk een
denkbeeld wordt een partijlist, een onedele handeling, een schande voor ons
land genoemd De Generaal, wien buiten zijn voorkennis natuurlijk, want
zulke dingen spreekt men niet vtet elkander af wien buiteu zijn voor
kennis deze candidatuur als een openhaar volksgetuigenis voor een krachtige
handhaving onzer onzijdigheid werd aangeboden, wordt in een twijfelachtig
daglicht geplaatst, cn men vraagt openlijk, of zijn eer hem niet verbiedt
de lijdelijke medeplichtige te zijn van zulk een knoeierij Schande over
het blad dat aldus onze verkiezingen vergiftigt, maar ook schande over de
mannen in wier dienst dat blad staat, schande over dc partij die het steunt.
En zoo spreken dc bladen, die in huichelachtige zoetsappigheid den kie
zers toeroepen: onthoudt u toch van politieken hartstocht; vrede, vrede, een
dracht in deze dagen, laat het een waardige verkiezing zijn, alles nadat
zij reeds vooraf zoo vrij waren geweest te kennen te geven, dat do kiezers
deze keer aan niemand anders hunne stem behoorden te geven dan aan een
conservatief.
Thans geen politieke strijd; de politieke richting van den candidaat komt
onder de tegenwoordige tijdsomstandigheden niet allereerst en allermeest iu
aanmerking. Zoo spreken de conservatieve bladen. Welnu, als gij er zoo over
denkt, waarom dan niet juist onder de tegenwoordige tijdsomstandigheden,
juist oin tc tooueu hoe u 's lands verdediging ter harte gaat, met algomeene
stemmen den man herkozen, die altijd voor een voldoende verdediging heelt
geijverd, die thans uit vaderlandsliefde de Kamer verliet? Waarom hem
niet in staat gesteld, wanneer de omstandigheden het veroorloven, terstond
in dc Kamer terug te keeren? Omdat hij waarschijulijk nog een week of
wat in actieve dienst zal blijven, en dus verhinderd zal zijn cenigc zittingen
bij te woncu Dat voorwendsel is belachelijk. Neen, iets van zoo onder
geschikt belang kan niet in aanmerking komen tegenover de groote betee-
kenis, die dc verkiezing van den generaal Knoop met groote meerderheid
van stemmen hebben zou. 't Is reeds gezegd, en het wordt hier herhaald
als uw candidaat door ongesteldheid of afwezigheid verhinderd werd gedu
rende een week of wat de zittingen bij te wonen, zoudtgij er niet aan denkeu
hem daarom uwe stem tc onthouden. Gij, conservatieven, wilt van den nood
des lands gebruik maken om weer een conservatief meer in de Kamer te
krijgen. Daarom hebt gij voor het tijdelijk lidmaatschap van den lieer van
Foreest veel meer geijverd, dan zulk een plaatsvervangerschap zou verdienen
Daarom hebt gij gesproken van een edele wraakneming over uwe
nederlaag van het vorige jaar. En gij verklaart tevens van deze verkiezing
geen politieken strijd te willen maken
Daarom is dan ook de heer van Foreest slechts ten halve met u mee
gegaan. Hij schreef u„In deze ernstige oogenblikken komt het er niet
vooral op aan om de conservatieve partij tijdelijk met een enkel lid te
versterken, maar om alles te vermijden wat tweedracht zou kunnen zaaien"
enz. „De verkiezing die thans in het district Alkmaar noodzakelijk gewor
den is, behoort in mijne oogen een geheel exceptioneel karakter te hebben."
Hij verklaarde dut het hem tegen de borst zou stuiten „om het terugkecren
in dc Kamer onmogelijk tc maken aan een man, die haar uit vaderlands
liefde verlaten heeft." Met zulke beschouwingen zal wel ieder rechtscha
pen man zich kunnen vcreenigen. Op gron4 van die beschouwingen maakte
de heer van Foreest zijn voornemen bekend om, „mocht hij gekozen w orden,
zijn mandaat weder neder te leggen, zoodra de omstandigheden den generaal
Knoop zullen veroorloven om de actieve dienst te verlaten cn ziju zetel
weder in do Kamer te komen innemen." Het zij echter gevraagd had
de slotsom zijner beschouwingen niet anders nireten ziju bij voorbeeld
nu de Generaal Knoop, voor vier jaren gekozen werd, en dus onder gewone
omstandigheden ook vier jaren lid van dc Kamer zou gebleven zijn, baar
uit vaderlandsliefde heeft verlaten, wil ik niet medewerken, om van deze
gelegenheid gebruik tc maken lot tijdelijke versterking van de conservatieve
partij met een enkel lid deze verkiezing mag geen partijstrijd worden; dat
zou zij worden door mijne candidatuur, want ik stond vroeger tegenover den
heer Knoop er moet door deze exceptioneelc verkiezing geen verandering
gebracht worden in de onderlinge verhouding der partijen, en daarom kan
ik thans geen candidaat zijn.
Niet vooral. Toch wel een beetje Toch wel ccnigszins