HELRERSCHE COURANT.
Jtteums» en
Zaterdag
flÖnertentie--6faÖ.
2 November.
JU 1195.
Twaalfde Jaargang.
Een paar Vergaderingen.
NIEUWSTIJDINGEN.
1872.
Verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 0.50
Franco per post 0.65
Men abonneert zich bij alle Bockhandelaren en
Postdirecteuren. Brieven franco.
De prijs der Advertejjtien van 14 regels is 6P
Centen; voor eiken regel meer 15 Centen.
Vóór des Dinsdags en Vrijdags middags 12 uur gelieve
men de Advertentien intekenden.
Ingezonden stukken minstens één dag vroeger.
Uitgever S. G I L T J E S.
De tijd der vergaderingen staat wederom voor de deur.
Niet, dat ze in de andere jaargetijden tot de zeldzaamheden
zouden behooren maar de zoogenaamde wintervergaderingen
hebben doorgaans een ander karakter. Denken wij slechts
aan het Nut, aaD de Rederijkerskamers, aan de Volksvoordrach
ten, en zoovele andere inrichtingen, welke vergaderingen or-
ganiseeren, bij welke in den regel nut en genoegen samengaan,
althans worden gezegd samen te gaan, ofschoon het laatste
somtijds wei eens het eerste op den achtergrond schuift. Wij
hebben echter nu het plan niet dat onderwerp te behandelen
misschien vinden wij daartoe later de gelegenheid. Wij hebben
thans een paar vergaderingen op het oog, die onze aandacht
tot zich hebben getrokken, en waarop wij die onzer lezers
wenschen te vestigen.
Beide werden gehouden op den 27 October. De eene te
Haarlem in de Korenbeursdoor de Algemeene Nederlandsche
Werklieden-Vereenigïng de andere te Amsterdam in Dalrust
door de Internationale. Beider doel schijnt wel hetzelfde te
zijn geweest: verbetering van het lot van den werkmanVoor
het overige was het verschil echter hemelsbreed, en de wijze,
waarop zich dat openbaarde, is verblijdend voor het Neder-
landsch gemoed.
De namen der lokalen zouden reeds stof geven tot zonder
linge zinspelingen, indien men denken konde, dat bij de keuze
daaraan gedacht was. Immers de Korenbeurs kan liet beeld
worden genoemd van leven, werkzaamheid en ijver, juist de
hoedanigheden, die den flinken werkman niet behooren te ont
breken, en die alleen in staat zijn zyn lot te verbeteren. Maar
de woelige, rustelooze, oproerige internationale in een rustig
dal te denken, valt voorzeker hoogst moeielijk. Het zal dan
ook blijken, dat alleen bij de eersten eene vergelijking mocht
gemaakt worden.
Wij hebben meermalen het lot van den werkman behandeld
en daarbij onze sympathie uitgesproken. Evenzeer als wij het
onmenschelijk hebben genoemd, dat hij uit winstbejag wordt
geëxploiteerd, zoo als nog maar al te vaak bij sommige fa
brikanten, ondernemers en landbouwers plaats heeft, evenzeer
noemden wij de werkstakingen en opruiingen der Internationale
dwaas en onverantwoordelijk, omdat de werkman de maat
schappij in groot gevaar brengt, terwijl hij zijn eigen lot, in
plaats van het te verbeteren, onvermijdelijk verergert.
Het deed ons daarom genoegen, dat de Haarlemsche ver
gadering zulke duidelijke bewijzen heeft gegeven, den rechten
weg te kennen en te willen bewandelen.
In weerwil der talrijke opkomst, werd de orde Diet een
oogenblik verstoord. De verschillende sprekers toonden diep
doordrongen te zijn, dat hun toestand onhoudbaar is en drin
gende behoefte aan verbetering heeft. De duurte van woningen,
kleeding en levensmiddelen, drukte zwaar op hunnen stand
er moest verandering komen.
En hadden die sprekers niet volkomen recht Het is waar,
men kan daartegen inbreDgen, dat zij niet de eenigen in de
maatschappij zijn, wier middelen bij die algemeene duurte on
voldoende zijn, en dat een aantal ambtenaren, onderwijzers en
anderen, daaronder wellicht nog meer lijden dan zij. Dit is
evenwel een zwakke troost, en die in ieder geval hun het recht
niet ontneemt, verbetering in hun lot te brengen, wanneer het
mogelijk is. Doch hoe
Niet door werkstaking en nog minder door opruÜDg, was
de conclusie, die ons verheugt, omdat zij bewijst, dat de leden
de zaak verstandig inzien. LaDgs den minnelijken weg moesten
de gebreken worden weggenomen. Voorzeker, want die ge
breken liggen zoowel by den werkman als den werkgever, en
alleen door eendrachtige samenwerking kunnen zij worden
weggeruimd, niet door dwang.
Dat de vergadering ook niet enkel in loonsverhooging het
middel tot verbetering zocht, bleek uit het middel, dat de leden
op hun program brachten coöperatieve wiokelvereenigingen.
Het moet ons verwonderen, dat van dit middel zoo weinig
algemeen gebruik wordt gemaakt, terwijl de groote voordeelen
toch zóó voor de hand liggen. Het is hier de plaats niet, de
wijze van inrichting in bijzonderheden te behandelen, die dan
toch ook niet zoo geheel verre te zoeken zal zijn. Ee'nc op
merking willen wij echter niet terughouden.
Die inrichting is dan alleen goed, wanneer de werkman voor
matigen prijs goede waar kan verkrijgen, en zich verzekerd kan
houden, niet bedrogen te worden. Zou het nu niet een plicht
zijn van de ondernemers, daartoe de behulpzame hand te bieden?
Het ligt in den aard der zaak, dat die inrichting daardoor
gemakkelijker tot stand zou worden gebracht, zonder nog te
spreken van den nauweren band, die daardoor tusschen beide
zou ontstaan, hetgeen toch aller aandacht voorzeker ten volle
waardig is. Wij zouden daarom de werkgevers, overal waar
liet noodig is, met den meesten nadruk tot medewerking willen
aansporen. Wanneer de werklieden zoo duidelijk bewijzen
den eenigen waren weg te willen volgen, verdienen zij ten
volle de ondersteuning der ondernemers.
Hoe gunstig onderscheidt zich een dergelijke geest van de
internationalen, welke direct tegen het kapitaal te velde trek
ken. Hoe weinig steun echter dezeu in ons vaderland onder
vinden, bewees de Amsterdamsche vex-gadering. Volgens de
berichten betoonde het publiek niet den minsten lust tot dis
cussie. Het bestuur deed eenige mededeelingen, wekte op tot
deelneming, noodigde dringend tot spreken uit, doch' te ver
geefs een paar aanwezigen spraken eenige woorden en dat
was alles. Wat zal men ook spreken, wanneer men gevoelt,
dat de zaak niet goed is?
Wij behoeven niet te herinneren aan het Ilaagsche congres,
aan de taal, die daar gesproken werd, aan de sujetten, die
er het woord voerden, aan den bespottelijken afloop der bij
eenkomsten, aan de groote verdeeldheid, die daarop is gevolgd
in de Internationale zelve; dat alles is algemeen bekend.
Maar de werkman, die desniettegenstaande nog lust gevoelt,
tot zulk eene vereeniging toe te treden, moet of een dwaas
zijn, öf een fortuinzoeker, evenals degenen, die aan het hoofd
staan, of zeggen te staan, en in ieder geval hun eigen voor
deel hebben getoond niet uit het oog te verliezen.
Daarom, wij herhalen het, verheugen wij ons, datdeAlg.
Ned. Werkliedenvereeniging bewezen heeft, met dezulken niets
gemeens te hebben. Onderlinge samenwerking is het eerste
en voornaamste middel. Wy wijzen slechts op de Timmer-
lieden-Vereeniging Concordia Inter Nos te Amsterdam, die thans
800 leden telt, welke jaarlijks f6.50 contribueeren. Ingeval
van ziekte wordt een weekgeld van f4.- toegelegd, en bij
overlijden worden de begrafeniskosten betaald. Wij zouden
nog meer voorbeelden kunnen aanwijzen, of middelen opge
ven, doch waartoe Als het beginsel algemeen werd aange
nomen, zouden de middelen spoedig gevonden worden, en wij
gelooven, dat de Haarlemsche vergadering de zaak een grooten
stap voorwaarts heeft gebracht op den eenigen, wettigen en
rechten weg, die tot het doel kan breDgen. Het spreekwoord
toch »G-od helpt, die zich zeiven helpen", is ook hier van
toepassing. Wij komen ook daarop terug.
Helder, Nieuwediep, Willemsoord, enz., 1 Nov. 1872.
De Woensdag avond jl. in Tivoli gehouden tooneel-
vooratelling, door het gezelschap van de heeren Albregt en
van Ollefen, was zeer goed bezocht.
Het spel voldeed uitmuntend, inzonderheid van de heeren
Albregt en Moor. Mejuffr. de Vries was vol waardigheid
en de heer Le Gras onverbeterlijk jammer dat de stukken
zeiven. minder in den smaak vielen van ons publiek. Wij
hopen daarna beter.
Naar wij vernemen, is het wrak van de verbrande
bark Prins Oscar Frederikthans liggende aan de scheeps
timmerwerf r/de Lastdrager'' alhier, dezer dagen, bij onder-
handsche verkoop, weder van eigenaar .verwisseld en zal door
het Noordhollandsch kanaal naar Amsterdam worden vervoerd.