ELDERSCHE
COURANT.
Jïteums* en
Woensdag
<ftÖncrlentic--6faÖ.
5 Maart.
M 1250.
Dertiende Jaargang.
1875.
geöculte.
VEESCHOUWING.
35iet-opciëel gcöcctte.
Een gewichtig besluit.
Verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 0.50
Franco per post 0.65
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en
Postdirecteuren. Brieven franco.
De prijs der Advertenties van 14 regels is 60
Centen; voor eiken regel meer 15 Centen.
Voordes Dinsdags en Vrijdags middags 12 uur gelieve
men do Advertentiën iutezendeu.
Ingezonden stekken minstens écu dag vroeger.
Uitgever S. GILT.TES,
De BURGEMEESTER der gemeente HELDER brengt ter kennis van de
belanghebbeodendat door de bevoegde keurmeesters een SCHOUWING zal
plaats hebben van RUNDVEE, PAARDEN en SCHAPEN, en wel:
Op MAANDAG den 10 MAART e. k.
in het Koegras, langs den Zanddijk en de Vliet.
Op DINGSDAG den 11 MAART e.'k.,
in het Koegras langs het Noordhollandsch Kanaal.
Op VRIJDAG den 14 MAART e. k.,
te Huisduinen, des voormiddags van 9 tot 10 ure, en in het gedeelte van
den Hclderschen Polder aan den Westzijde van den Spoorweg, des voor
middags van 10 tot 12 ure, en in het gedeelte van den Helderschen Polder,
aan de Oostzijde van den Spoorweg en in het Brakkeveld, des namiddags
van l tot 2 ure.
De Veehouders worden bij deze herinnerd aan de bepalingen van art. 459,
460 en 461 van het Wetboek van Stral'regt, eu aangemaand hun Vee be
hoorlijk gehokt te hebben gedurende den tijd voor het ouderzoek bepaald.
Helder, De Burgemeester voornoemd
den 1 Maart 1873. STAKMAN BOSSE.
II.
Het N. v. d.D. is geen vóorstander, neen, het is een hevig
tegenstander van de wettelijke leerplichtigheid. Wij kunnen
bij dat blad niet denken aan partijbelang of onverschilligheid,
daarom hebben wij het artikel over wleerdwang" met groote
belangstelling gelezen, zonder echter, zooals wij reeds in ons
vorig artikel hebben gezegd, daardoor in het minst overtuigd
te zijn geworden, dat onze bewering »dat zonder leerplich
tigheid het schoolverzuim niet kan worden overwonnen," aan
het wankelen wordt gebracht. Het N. v. d. D. schijnt het
volkomen met ons eens te zijn, dat het kwaad bestreden,
krachtig bestreden moet worden in de aan te wenden mid
delen intusschen verschillen wij grootelijks.
Het N. v. d. D zegt bij de bestrijding van de noodzakelijk
heid der leerplichtigheid het volgende
Indien eens werkelijk werd bewezendat het onderwijs
beter geregeld, voor meerderen verkrijgbaar, en hoofdzake
lijk beter financieel ondersteund kon worden en dat zulks
waarschijnlijk tengevolge zou hebben, dat het schoolverzuim
tot een gewenscht minimum werd teruggebracht, dan zou
er geen behoefte meer bestaan aan wettelijke* dwangmaat
regelen."
Wij hebben eenige woorden onderstreept, waarop wij de
aandacht vestigen, omdat daaruit duidelijk blijkt, dat dege-
heele phrase niet veel meer is dan hetgeen men een idéé zou
kunnen noemeD, maar dat zij als argument tegen de wette
lijke leerplichtigheid zeer weinig waarde heeft. Het begin
woord nIndien maakt het tot een eenvoudige onderstelling;
maar dan zouden wij wel eens willen vragen hoe dat alles
zou moeten bewezen worden en dour wie? Wij zien haast geen
ander middel dan door het te beproeven. Er zouden dus wel
licht commissiën worden benoemd, rapporten uitgebracht,
adressen verzonden, algemeene en bijzondere vergaderingen
gehouden, statistieken opgemaakt en geraadpleegd, requesten
iogediend, wetsveranderingen voorgesteld, adviezen gevraagd,
en wat niet al meer. Men zou voor een betere Jinanciëele on
dersteuning niet alleen met de regeering, maar, wat vrij wat
erger is, met de gemeenteraden te doen krijgen, en het is be
kend, wat dat nog op de meeste plaatsen te beteekenen heeft.
Doch ook van de regeering zou, na de ontvaDgst, die het
voorstel tot verhooging van het minimum der onderwijzers
is te beurt gevallen, niet zeer veel verwacht mogen worden.
En zoo komen wij tot de vraag Wanneer zou men eindelijk
eene conclusie mogen verwachten Over éen, over zes, of over
tien jaren Zou het met het opsporen van het gevraagde be
wijs ook kunnen gaaD, zoo als met de rechterlijke organi
satie, of.... of.... Wij zonden er in ieder ;geval minstens
op kunnen rekenen, dat het kwaad zelf nog lang, zeer lang
zou blijven bestaan, en dat dus het N. v. d. D. althans niet
den kortsten weg zou kiezen.
Mocht nu na al dien arbeid blijken, dat het onderwijs beter
geregeld, voor meerderen verkrijgbaar en beter financiëel on
dersteund kan worden, dan zijn wij er nog niet. Ook moet
nog bewezen worden, dat dit waarschijnlijk het schoolverzuim
tot een gewenscht minimum zou brengen. Het N. v. d. D.
schijnt er dus zelf alles behalve zeker van te zijn, dat, ook
dan noghet doel zou worden bereikt. Wij vragen dus, hoe
lang moet dan nog na al die verbeteringen de proef worden
genomen, om tot een eindbesluit te komen Moeten dan al
wederom van heinde en verre rapporten, berichten, statis
tieken, enz., opgevraagd, ingewacht, beoordeeld en verzameld
worden Het is voorzeker edel ten nutte der nakomeling
schap werkzaam te zijnmaar als wij het op een wijze
willen doen, die het tegenwoordige geslacht verwaarloost,
dan vreezen wij, dat er van de toekomst niet veel verbete
ring te wachten zal zijn.
Wordt nu eindelijk al het opgenoemde werkelijk bewezen
dan hebben wij geeüe wettelijke dwangmaatregelen noodig,
zegt het N. v. d. Wij betwijfelen dit zeer, maar wij willen
daarover du niet twisten. Wij willen echter ook een onder
stelling uitspreken »Indien na al die proefnemingen, na al
dien verloren tijd, eens bewezen werd, dat de zaak weinig
ol niets verbeterd was, en men tot het besluit moest komeD,
dat men door een wettelijke leerplichtigheid in korteren tijd
met vrij wat meer waarschijnlijkheid zijn doel zou hebben
bereikt,wat dan Wij willen geen antwoord geven, maar
wij houden ons overtuigd, dat deze conclusie met meer grond
zou te wachten zijn, dan die van bet N.v.d.D.
Het N.v.d.D. bestrijdt de leerplichtigheid nog opeen an
deren grond, door Damelijk op ons eergevoel te werken. Het
verdeeit de volken in drie klassen. »Op het allerlaagste stand
punt staau de volken, bij wien het onderwijs slecht is. Daarop
volgen die, waarbij het goed i3, uitmuntend misschien, doch
door dwaDg opgelegd. Maar boven allen zijn die natiën te
stellen, die een goed volksouderwijs bezitten, waarvan door
alle ingezetenen gebruik wordt gemaakt, omdat het goed is,
zonder dat de uitvoerders der wet hen er toe behoeven te
noodzaken."
Het doet ons leed, dat het N.v.d.D. niet hierbij gevoegd
heeft, tot welke categorie ons vaderland, naar zijn oordeel,
mag gerekend worden. Tot de derde komt ons wel wat aan
matigend voor, en met het thans nog heerschende schoolver
zuim volstrekt niet overeen te brengen. Tot de tweede zeker
in het geheel niet, want dan verviel de kwestie geheel en al.
Dus tot de eerste tot de volken, wier onderwijs slecht is,
en die dus op het laagst moreele standpunt staan. Voorze
ker geen reden, om er trotsch op te zijn. Wij willen dit
nu Diet beoordeeleD, maar wij geveu het N. v. d. D. in be
denking, of het van een volk, dat op een zoo laag moreel
standpunt staat, niet wat veel gevorderd is, dat het, met
overspringiug van de tweede klasse, plaats neme in de al
lerhoogste, de type van een goed, degelijk, op het hoogst mo
reel standpunt staaod volk? Het komt ons voor, een hals
brekende sproDg te zijn, waarbij men wel eens nog lager zou
kunnen vallen, dan men oorspronkelijk stond. In de natuur
zijn geen sprongen in de ontwikkeling van menschen, maat
schappijen en volken evenmin; zoodra nu het N.v.d.D. op
dergelijke gronden de leerplichtigheid bestrijdt, blijft voor ons
vaderland slechts de keuze over tusschen het laagst en bet
hoosgt moreel standpunt. Voorwaar een treurig dilemma,
naar ons oordeel Eu toch kan het niet anders, want: "indien
Nederland de leerplichtigheid decreteert, dan verklaart het
af te zien van elke poging, om zich op het huogste stand
punt te plaatsen. Het teekent eigenhandig het manifest van
zijne moreele onmacht."
Na het gezegde behoeveD wij weinig woorden, om ons ge
voelen over deze woorden uit te drukken. Een dagblad
schrijver, die een onderwerp volgens ziju overtuiging bestrijdt
of verdedigt, vervalt wel eens, zonder het te weten, in over-
