BUiiGEÜLIJKE S'i'iBD BEU (lEMFlïïE 11ELBEK.
knecht. //Ja, dat kan verschillen, mijnheer! als ik de
sleutel van de laden bewaar, zes guldenmaar bewaart u ze,
dan moet ik tien gulden hebben."
Dezer dagen zag het licht, bij J. J. van Brederode,
een herdruk van de in 1859, bij S. Giltjes, uitgegeven bro
chure: //De Kust in gevaar. Opmerkingen nopens de zee
gaten en stranden van Texel, Vlieland en Terschelling, ook
in verband tot het plan eener doorgraving van Holland op
zijn Smalst, door J. Ij. Kikkert, Lid der Provinciale Staten
van Noordholland, wethouder en notaris te Texel," waaraan
thans door den schrijver is toegevoegd, behalve een schets
kaart van Vlieland en het Eijerlandsche gat, eene beschou
wing over de ondoelmatigheid van de sedert dien tijd op
Vlieland daargestelde werken. Hij geeft daarna een plan ten
beste tot verbinding van de eilanden Texel en Vlieland, dat
(naar zijne bewering) zonder twijfel een beter succès zou
opleveren.
Wat echter het verband aangaat tusschen deze werken en
de doorgraving van Holland op zijn Smalst op den titel
vermeld wij moeten bekennen dat het ons thans, evenmin
als in 1859, recht duidelijk is gebleken.
Het gevoelen van den schrijver aangaande de doorgraving,
aan het slot der brochure toegevoegd, komt in hoofdzaak
volkomen overeen met onze beschouwingen, vooral in ver
schillende nommers van de jaargangen 1861, ,62('3f) en '63
kenbaar gemaakt.
Wij laten genoemd slot hieronder volgen:
„Eu wat nu betreft bet groote werk der doorgraving van Holland opzijn
Smalst, deelen wij nog steeds onze beschouwingen die wij 14 jaren vroeger
op pag. 14 onzer brochure hebben medegedeeld. Toen reeds maakten wij
bezwaar dat de voorgenomen werken der doorgraving, bij voorkomende stor
men, daartegen niet zouden bestand zijn en ofschoon nu dit onderwerp vele
onaangenaam zal aaudoen, omdat men voor Amsterdam daarvan een levens
kwestie heeft gemaakt, zoo willen wij vooraf nog zeggen, dat niemand mis
schien meer dan wij gaarne Amsterdam zich zoude zien verheffen, tot cene
der grootste koopstedeu van Europa, en ofschoon do doorgraving onzes in
ziens, dan ook niet kan of zal beantwoorden aaa het doel dat men zich daar
van jaren lang heeft voorgesteld, zoo is toch met dit belangrijk werk eene
droogmaking van vruchtbaar land gewonnen, en de daaruit voortkomende
werken zullen zeer veel tot verbetering en verfraaiing van Amsterdam toe
brengen. Maar het Nieuwediep blijve met zijne prachtige Zeehaven, die zoo
gemakkelijk kan worden vergrootdie haven moet worden uitgebreid, daaraan
moet alles ten koste worden gelegd om hetzelve te verheffen tot Amster
dammer-haven. Het gedeelte van den Zuid-wal, gelegen tusschen de beide
steenen dammen, dat reeds met getij droog valt, kan ingedijkt en verhoogd
worden, daarop kunnen scheepswerven, fabrieken en pakhuizen worden aan
gelegd, zoodat het eenmaal worden kan wat Bremerhaven voor Bremen is.
Bovendien kan het Noord-Hollaudsch Kanaal belangrijk worden verbeterd,
door het bestaande te yerbreeden, en wegneming van eeuige bochten en wan
neer het spoorweg-verkeer over Zaandam is tot stand gebracht, wordt het
verkeer met Amsterdammerhaven thans het Nieuwediep zoo gemakkelijk mo-
- gelijk gemaakt. Men make zich dus langer geene illusicn over de doorgra
ving van Holland op zijn Smalst; alles wat binnen de duin-regel, zoo, wat
het maken van Kanalen, en droogmaking vau land, en audcre daarmede in
verband staande kunstwerkeu betreft, voor dat alles bestoud geen bet minste
bezwaar, ec zal, dat kan niet uitblijven, reeds veel voordeel in de gevolgen
opleveren maar, daar buiten de duiuregel, werken op het strand, Hoofden
in zee en Zeebrekers, dat alles vreezen wij zal eenmaal een speelbal der
golven worden, en alle krachtsinspanning om bet gevaar te verhoeden, zal
blijken vergeefsch te zijn. Men verlieze de natuurlijke vorm van onze kust
langs de Noordzee niet uit het oog het Noordzee-zand wordt telkens met
den vloed tweemaal in de 24 uren opgevoerd naar onze kustuit de diepte
zachtjes opklimmende, vormt het eerst de bauken of natuurlijke zeebrekers,
en over die zee-brekers heen, het laag gelegene strand, dat steeds door het
vloed-water bij gewoon getij wordt bereikt. Doch bij ebbe vallen de bauken
droog en het zand geraakt in eene stuivende beweging in de richting van het
hooger gelegene strand. Het hoogstrand en de duinen ontstaan door het on
ophoudelijk opstuiveD, bij westelijke windeis, en worden door kunstmatige
helm- of stroobeplanting tot rust gebracht, dit alles nu heeft zijne natuurlijke
loop. Wanneer tegen deze natuurlijke loop der stroomen, en vorming der
stranden en duinen, werken w orden aangelegd, die het gevolg kunnen hebben
dat daaraan eene andere richting, dan die loop en natuurlijke vorming gegeven
wordt, dan kan het niet anders, of alle dergelijke aangelegde werken staan
telkens bloot aan eene algeheele vernieling. Het strand nevens het Zui-
derhoofd zal dat hoofd zeewaarts volgen, eu aan de Noord-zijde daarvan,
zullen diepten ontstaan, waarin de hoofden zoo niet wegzinken, dan toch aan
onophoudelijke verzakking onderhevig ziju. Tegen het Noorderhoofd zal eene
zand-aanschuiving tusschen de Hoofden ontstaan, maar aan de Noordzijde zal
Strand en Duinen afnemeu, en eenmaal bij een hevige storm uit het Noord
westen, waarbij de zee opgezweept tot soms 8 meter hooge golven, met al
zijn gewicht en kracht op die werken neervalt, aan algeheele vernieling bloot
staan. Onze kust langs de Noordzee, is ten eenemale ongeschikt, voor
een dergelijk'werk, en al wordt het ook doorgezet, ou daaraan nog millt-
oenen guldens nutteloos verspild; toch zal het doel dat men zich daarvan
voorstelt nimmer worden bereikt.
Het moge gewaagd genoemd worden, over dit belangrijk onderwerp zijn
gevoelen kenbaar te maken; wij deden dit reeds in 1859 en vroeger velen
zullen misschien dit ons schrijven met een ongeloovig schouder ophalen be
antwoorden. Wij hebben daarmede geen ander oogmerk, dan, kan bet zijn,
eenige wenken ten beste te geven, inde hoop dat wellicht door dit schrijven
nog intijds maatregelen kunnen worden genomen, die voor ons land cn volk
nuttig en productief kunneu worden; namelijk: Ie. afdamming van hetzee
gat Eijerland Vlieland, en beperking der Hors op Texel en Terschelling,
waarvan strand-verbreeding en land-aanwinning het gevolg zal zijn, en door
vermeerderde krachtige uitstrooming het zee-gat van Texel en ook dat van
Terschelling in diepte zal toenemen.
2e. Uitbreiding der Haven-werken aan bet Nieuwediep, het aanleggen van
Dokken, scheepstimmerwerven en dergelijke, tot welker inrichting, except
Vlissingén, bijna geen enkel terrein zoo geschikt en doelmatig in ons land
gevonden zal worden,
en ten 3e. Verbreeden en het wegnemen vau alle mogelijke beletselen in
het Noord-Hollandsche kanaal.
En ofschoon het zeer zeker erkend zal worden, het moeielijk, ja bijna
onmogelijk is, het aangevangen werk van Holland op zijn Smalst ten halve
te laten varen, zoo doet men echter wijs ca verstandig liever ten halve te
keeren als ten heele te dwalen."
In 1861 is de concessie verleend en in 1862 is het wetsontwerp
door de Kamers behandeld en aangenomen.
STAAT van Brieven, geadresseerd aan onbekenden, gedurende
do 2o helft der maand Augustus 1873.
Wed. T. Inzaron, Mej. T. Gerritsen, P. Schcltus, Wed. J. Hooij, J. T.
van Lier, W. J. K. van Ilelsdiugen, M. B. Lcidenaar, B. T.Struuk, allen
to Amsterdam D LelivelL, Arnhem J. Dames, Groningen Simmerkamp,
's Gravenliage G. Biustijn, llellevoetsluis A. Jansen, Nieuwediep Luinsing,
Zuidhoru. Vau het hulpkantoor A. 1'. POLDER II, Frauke, Amsterdam,
De directeur van het Postkantoor,
IlERWEIJ EIt.
Van 2023 September 1S73.
ONDERTROUWD cn GETROUWD Geeuc.
BEVALLEN: T. Kokkcs geb. Noot, D. G. Vreeken geb. Planjc, Z.
J. Korver geb. van Ogten, Z. E G. ltegter gcb. Bierenbroodspot, Z.
E. Tinkelenbcrg gcb. Meijer, Z.A. AV. Spel man gcb. Petersou, D.
OVERLEDEN W. E. Onderwater, 4 maandeu.
Levenloos aangegeven 2.
282ste STAATS-LOTERIJ. Vijfde Klasse.
Twaalfde Trekking.
No. 2768 en 16172 ieder f1500. No. 6079, 11608 cn '14748,
ieder f 1000. No. 3250, 9276, 9347 cn 11288 ieder f400. No. 7522,
13497, 13889 en 19644 ieder f200. No. 2738, 2763, 6342, -10470,
■10907, 12237, 14012, 15934, '17739, '19124 en 19490 ieder f100.
Binnengekomen te Helder.
19 Sept. Tom J. Taylor, st. Petersburg.
20 Eleonore, Davids, Rotterdam n. Jersey, als bijlegger, met
verlies van zeilen. Twee Zusters, Feenstra, Londen. Black
Sea, st. St. Petersburg n. Rotterd., als bijl., heeft 21 de
reis voortgezet.
21 Nicolas Witsen, Drijver, Padang. Raven, Harrison, Tagan-
rog. Antje Dirks, Dirks, Rochester.
22 Alert, st. Huil. Elisa Marie, Pcdersen, Petersburg. Sverre,
Schough, Sundsvall. Margaretli, Norbohn, idem. Minerva,
Maas, idem. Catharina Elisabeth, Keun, Riga. Gezusters,
de Ridder, idem. Westerbatten, Ostgaard, Kotka. Aletta,
Knudsen, Riga. Mary, Cliristensen, Ekenaess. Conservator,
st. Newcastlc. Vcnus, st. Hamburg. Anna Maria Wilhelmi-
na, Grol, Riga. Diana, st. Londen. Nicolaus, Gautbeer,
Petersburg. llillegonde, Heikamp, Nerva. Thomas, Thüss,
Hernosand. Eiésolution, Edwardsen, Riga. Minerva, Ileegaard,
idem. Nidelven, Bjertness, idem. Spes Nostra, Beekhuis,
Archangel. Enno, Timmerman, Petersburg. Petrus, Jahn-
sen, Riga. 2 Cornclissen, Potjcr, Dantzig. Sorento, Wang,
Riga. Hermanos, Araldsen, Oernkelwik. Najaden, Nielsen,
Wyburg. Athelstan, Newby, Ncwcastle. Athalia, Izaksen,
Riga.
23 Minerva, Johannessen, Drammen; de Beurs, Nilsen,Riga;
Hlijnn, Tollofsen, Drammen; Margaretha, Stahl, Petersburg;
Uncty, Nielsen, Fredrikstad Zwaluw, Feninga, Riga: Sand,
Waage, Riga: Anna Colbjornsen, Kjole, FredrikstadFauna
Maulin, Ekenaess.
Uitgezeild te Helder.
20 Sept. Kepier, st. Sunderland. Ondine, st. St. Petersburg. Mjöl-
ncr, st. Sandefiord. Willem I, st. Vlie, binnen door. Ve-
suvius, st. Middell. Zee. Nina, st. Bordeaux. Médéa, st.
Stettin.
21 Kristine, Clausen, Engeland.
22 Francisco Dinovaro, Schiaffino, Newyork. 3 Broeders, Bij
kerk, Londen. Mentor, Feenstra, dito. Vrouw Dleuwke,
van Kempema, dito. Nemrod, Rennenberg, Havre. Sunds-
wall, Gundersen, Sundswall. Stad Leiden, Huisman, Croon
stad. Sandviken, Hansens, Pernaviken. Barsingerhorn,
van der Woude, Sundswall. Eensgezindheid, Seinstra, Ri°-a.
Carmelita Ida, Jensen, Bordeaux. Ellen, Terkelsen, En
geland. Lida, Doijeri, Avontuur. Jason, Scherpenberg, dito.
Hermanc Dijk, Wortel, Wijburg. Johanna Margretlia,
Gosselaar, Abo. Seahorse, st!, iiull. Zr. Ms. kotter de
Vlinder, Adriaanse. Hellevoetsluis. van der Palm, Datema,
Oostzee. Carbon, st., Newcastle. Jolian Eilard Marie, Scheur
leer, Temby-Kapel. Eleonore, Davids, Jersey. Kunegunde,
Meeter, Riga, is teruggekomen.
23 Fincliale, st., Sunderland; Osterisoer, Jacobsen, Hernosand;
Valk, command. Dronkers, NewcastleDiana, Isbehn, avon
tuur; Kunegunde, Meeter, Riga.
MARKTBERICHTEN.
ALKMAAR, 20 Sept.
Aangevoerd 7 Paarden f75 a 225, Veulen f-.5 Koeien f 2S5 a 375,
22 nuchtere Kalveren'f 14 a 24, 190 Schapen f 21 a 56, Lammeren
fa 7 Geiten f3 a 8, kleine Bokjes f-.a f-.209 magere
Varkens f 17 a 29, 360 Biggen f 3 a 8, - Ezel fBoter per kop f0.82i
a f0.87*.
AMSTERDAM, 22 Sept.
Rogge per 2100 kilo nagenoeg onveranderd Galatz f240; Odessaf235;
nieuwe Petersburger f 240. Op levering lager afgegeven Oct. f 228, 227,
226, 225 Maart f238, 237, 236.
Tarwe per 2400 kilo op levering onveranderd; Oct. 388.
Aardappelen. Hillegommer Zand- f2 a 4; Geldcrsche Stoelenmattcrs
f2.70 a 2.?o dito Frausche Jammen f2.10 a 2.20; ronde Wolkammers
f 1.80 a 2.10; Friesche Jammen f 2.75 a 2 80 Engelsche Friesche f 1.70
a f 1.85 Zeeuwsehe Jammen f 2 80 a 2.90. Ruime aanvoer. Handel lusteloos,
ROTTERDAM, 22 Sept.
Meekrap. Van oüberoofde 1872 en andere gewassen blijven de vraag
prijzen meestal onverauderddoch er wordt zeer weinig verkocht. Racijn
1873 kon alleen koopers vinden tot op nieuw verlaagde prijzeu en was de
omzet niet belangrijk.
LONDEN, 22 Sept.
Ter Veemarkt zijn aangevoerd Runderen 5400, Schapen en Lammeren
16000, Kalveren 200, Varkens 100. Prijzen Beste Runderen 6/4, Schapen
en Lammeren 7/-, Kalveren 6/4, Varkens 5/6,
