HELDERSCHECOURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Aardrijkskunde
Het Eiland Texel
No. 4304
DINSDAG 28 APRIL 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco per post 90 et, Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37} 45 0.75
Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiön van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent Elke regel maer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel mser 15 cent
Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Qroote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2£ cent.
Het eerstvolgend nummer
van ons blad verschijnt
Donderdagmiddag.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Het Bassin.
In een onzer vorige nummers
hebben wij vermeld, dat aan het
Bassin een kazerne voor den onder
zeedienst zal worden gebouwd.
Dat bassin, in 1862 gegraven en
tot aan de opening van het Noordzee
kanaal in gebruik voor het laden en
lossen van stoomschepen, in latere
jaren ongebruikt en bijna ten doode
opgeschreven, zal, nu het door de
Marine in gebruik wordt genomen,
een minder vreedzame bestemming
krygen.
Het lijkt ons niet onaardig in her
innering te brengen, dat door de
gemeente Helder, in de zitting van
den Raad, gehouden op 20 Sept. 1862,
een overeenkomst werd aangegaan
met de „Commissie voor de Staats
spoorwegen", waarbij onze gemeente
voor het maken van een brug over
den toegang .tot het Bassin, een be
drag van f 30.000 toestond, benevens
f15.000 voor andere daarmede in
verband staande werken.
Eerste Helder's Bioscoop-theater.
Het is de moeite waard om deze
week een kijkje te nemen aan den
Ranaalweg, want een heel mooi
programma wordt er vertoond, ter
wijl naast de goede piano-muziek van
den heer Boon een prima violist met
zijn oneindig-klagende en teer-zin-
gende of hartstochteiyk-vurige heer
lyk-reine klanken veel genot geeft
bij elk nummer dat op het doek komt.
Met de „Heldersche Courant" wordt
begonnen en die bevat weer groote
aantrekkelijkheden, de inspe'ctie van
een regiment fuseliers door Prins
Heinrich van Pruisen, het te water
laten van 't reusachtige stoomschip
„Avia", een Ski-wedstrijd in Oosten
rijk, de koningin en do koning van
Engeland in plechtigen optocht naar
het paleis, een sleden-wedstrijd in
Zwitserland, uitrukkende troepen op
standelingen in Mexico, enz.
Dan volgt een prachtige natuur
opname, „In de dalen van Collini",
waarbij ons oog wordt geboeid door
het hooge en diepe gebergte, door
de besneeuwde toppen en grillige
heuvels, door landhuizen, vee en
herten en alpenbloemen.
Hierna brengt een drama afwisse
ling, „Een Catastrophe tengevolge
van jalousie", dat drie spannende
afdeeliugen heeft en waarvan het
laatste gedeelte een zeldzaam bios-
copisch moment laat zien, n.1. een
treinbotsing, welke opname maar
eventjes 250.000 francs heeft gekost.
Bijzonder grappig is „De moderne
dienstbode"een arme kellner, zonder
werk, komt op het idéé om jpch te
verhuren als keukenprinses, slaagt
daarin schitterend en wat zij, pardon,
wat hij alzoo in betrekking meemaakt
is echt komiek en laat u gedurig
lachen tot bet laatste oogenblik van
ontmaskering.
Ten slotte wordt nog gegeven
„Keizer Nero", een historische kunst
film, die zeer mooie taferëèlen laat aan
schouwen uit den tijd van het schrik
bewind des Romeinschen keizers.
Een paar extra-nummers geeft de
directie toe, waarvan speciaal „Het
Kerstfeest" bewonderenswaardig is.
Serenata.
De Heldersche Mandoline-club
„Serenata" gaf Zaterdagavond in
„Casino" een uitvoering die wel ge
slaagd is.
De club bestaat 3 jaar, de zaal bij
het tooneel on het tooneel waren
met groen en planten versierd. Aan
den directeur, den heer L. Polak,
werd namens de clubleden door mej.
Botter een fraaie krans aangeboden.
De „Hallo-Entos"-marsch was een
goede inzet waarbij het ensemble-
spel best tot zijn recht kwam.
We kregen ook solo-spel„Jolie
Provenqale" van J. Vincent voor 4
instrumenten, 2 mandolines en 2
mandola's. (Een mandola, door heer
bespeeld, staat tot een mandoline
ongeveer gelijk een cello sta3t tot
een viool.) Die zwaardere ondertonen
doen de muziek aan diepte en
klankrijkheid winnen. Ook in de
Menuet voor mandoline en mandola
die daar op volgde kwam dat goed uit.
Na de pauze kwam oen Tyroler
zang- en dans-cnsemble bestaande
uit zes dames, die goed zongen en
aardig jodelden, 't Tooneel stelde een
berglandschap voor en heel mooi
klonk telkens de echo van het gezang.
De dames benutten de gelegenheid
om in hunne voordracht den directeur
te huldigen, en de laatkomers en
wegblijvers onder de leden een veeg
uit de pan te geven. Gelijk hadden ze
Tot slot werd een cabaret (kroegje)-
scène gegeven, die erg leuk was.
De beide negers spraken Engelsch
en wellicht ook andere talen maar
konden toch ook Nieuwediepsch.
„Good bye", „Adio" vertaalde de een
zoo precies door ons „Gonje I" En
behalve dat, speelden ze op meerdere
instrumenten, 't Was aardig bedacht,
't Liep ondertusschen naar half twaalf
en de talrijke jonge dames verlangden
naar het bal.
Vermelden we nog dat de heer
Ph. Polak zeer verdienstelijk de piano
partijen speelde.
ZOMERDIENST
op de Hollandsche Spoor.
1 Mei 1914.
Van d8n Helder naar Amsterdam.
Vertrek Aankomst
5.15 's Maandags en daags 7.40
na feestdagen doch
niet op 1 Juni.
6.26 Zondags niet. 9.10
6.59 op Zon- en feest- 8.06
dagen tot Alkmaar
7.40 sneltrein 9.10
7.48 Donderd. tot Schagen 8.46 2J
9.02 11.37
11.55 2.21
1.48 Zondags niet 4.35
4.10 gedeeltelijk sneltrein 6.03
7.40 sneltrein 9.17
8.82 10.54
Van Amsterdam naar den Helder.
Vertrek Aankomst
4.44 alleen Donderdags .7.34
6.04 Zondags niet 8.35
8.12 sneltrein 9.37
9. Zondag3, alleen van af
Alkmaar 10.07
9.44 11.47
12.54 3.26
3.88 6.07
6.25 7.32
9.05 sneltrein 10.35
10.06 alleen van af Alkmaar 11.14
10.47 op Zon- en feestdagen 12.54
i) t« Alkmaar.
3) te Scliagen.
Zooals wij in ons nummer van
21 Febr. 1.1. hebben medegedeeld,
zouden bij de invoering van den
zomerdienst volgens het ontwerp
enkele belangrijke wijzigingen plaats
hebben.
De ontwerp dienstregeling is bijna
onveranderd gehandhaafd. De defini
tieve regeling geeft de volgende ver
schillen met den winterdienst.
Vertrekkende treinen
De ochtendsneltrein vertrekt te
7.40 (inplaats van 7.44), en komt te
Amsterdam te 9.10 in plaats van
9.24. Te Uitgeest wordt niet gestopt.
Deze trein wordt te Alkmaar gesplitst
voor Amsterdam en Haarlem.
De tweede trein vertrekt te 9.02,
dus 3 minuten vroeger.
De derde trein vertrekt nu te 11.55
(in plaats van 12.43), en komt te
Amsterdam te 2.21, in plaats van
3.11. Hierdoor is gevolg, gegeven aan
het verzoek de ruimte, gelegen tus
schen het vertrek van twee treinen,
te verkleinen.
De avondtrein vertrekt te 7.40 in
plaats van te 7.30 en komt te Am
sterdam te 9.17.
Aankomende treinen
De eerste trein komt te 8.35, en
dus 4 minuten eerder aan.
van
door P. DEUZEMAN,
Hoofd der School to De Cocksdorp op Texel
en Leeraar Middelbaar Onderwijs
in Aardrijkskunde.
In 1914 herzien door:
J. Daalder Dz. en W. Mets Tz.
3).
In 24 uur zijn er 4 getijden (2 maal
eb en 2 maal vloed). In 1400 jaar is
dit ongeveer 1400 X 1460 getijden
2 millioen getijden. Ieder getij zou
dan slechts Vbo deel van een millimeter
(streep) dikke zandlaag behoeven weg
te voeren. Dit kan zeer gemakkelijk,
want 60 keer ebbe en vloed voeren
dan een laagje zand weg ter dikte
van een speldekop. Zoo langzaam en
zeker werkt de tand des tijds. 't Is
er mee als met den harden steen,
door den stadigen drop uitgehold.
Behoeven wij ons, na deze beschou
wingen, wel te verwonderen dat een
zeegat als het Marsdiep, 't welk thans
de grootste zeeschepen draagt, lang
zamerhand kon worden gevormd, om
mede te werken tot de wording van
Texelinzijntegenwoordigen toestand?
Voorzeker niet.
Over het Marsdiep en de Zuiderzee
heeft de correspondentie van Texel
met den vasten wal plaats, des zomers
vijf maal per dag en des winters vier
maal per dag, met goed ingerichte
stoomschepen.
HOOFDSTUK IV.
De Duinen.
Aan de zuid-, west- en noordkust
van Texel vindt men duinen hoog
ten; van 't Latijnsche dunum). Zij
bestaan uit fijn zand, dat zich vroeger
op den bodem der Noordzee bevond,
door de werking van het water op
het strand werd geworpen, bij zonne
schijn, vooral tijdens de ebbe, droogde
en door de werking van den wind
verstoof.
Het fijne zand blijft achter iedere
hoogte, achter ieder voorwerp liggen.
Zoo ontstaan eindelijk heuvels, soms
wel twee of drie rijen achter elkander.
De duinen dienen om het land tegen
oversirooming der zee te beveiligen,
Zij zijn op Texel begroeid met mos,
Jieide, helm en doornachtige gewas
sen. Hierdoor, zoowel als door kunst
matige beplanting met helm of het
aanbrengen vau stroowisschen, wordt
het verstuiven grootendeels voor
komen. In het zuidwesten van Texel
zijn de duinen het breedst, in de na
bijheid van de Koog het smalst, terwijl
ze door den ingang van de „Kleine
Slufter" achter den Eierlandschen pol
der onderbroken zijn. Voor den ingang
van ie vroegere „Groote Slufter" is
De tweede trein wordt nu sneltrein
hij vertrekt om 8.12 van Amsterdam
via Zaandam, Alkmaar, Schagen en
en Anna Paulowna en komt hier te
9.37 aan.
De derde aankomende wordt nu
„boemel", vertrekt van Amsterdam
9.44 en arriveert te 11.47.
De middagtrein, vertrek Amsterdam
3.38, komt te 6,07, en dus 13 minuten
later aan. Het oponthoud te Alkmaar
is thans vergroot tot 26 minuten
De daarop volgende trein vertrekt
uit Amsterdam om 5.25 en komt te
7.32, dus 4 minuten later aan.
De overige veranderingen zijn van
geen belang.
BINNENLAND.
Stuurlieden-examens.
's Gravenhage, 25 April. Geslaagd
groote stoomvaart le-stuurman J. A.
Gitz en M. de Groot, 2e-stuurman
D. Smit, 3e-stuurman L. Jongman,
H. Krul en Chr. E. Leestemaker.
Noodlottig ongeluk.
Op den Loosduinschen weg te
's-Gravenhage duwde een jongen een
wagen, waarmede hij cokes aan de
gasfabriek ging halen en waarin een
broertje en een zusje zaten, toen een
der wielen, in de rails van de West-
landsche stoomtram geraakte, juist
op het. oogenblik, dat de stoomtram
aankwam. Het jongetje wist nog uit
den wagen te springen, maar het
meisje, een kind van 4x/a jaar, ge
raakte onder de stoomtram, met het
noodlottige gevolg, dat het hoofd
werd afgereden.
Moordaanslag.
Zaterdag heeft de politie in den
Haag een 35-jarigen winkelier aan
het Groenewegje, gewezen Indisch
militair aangehouden, de man is
drager van de Militaire Willemsorde
ter zake van bedreiging met een
misdrijf tegen het leven gericht,
gepleegd tegenover zijn vrouw.
Deze had hem wegens zijn wan
gedrag, vooral het misbruik maken
van sterkedrank, verlaten en was
gaan inwonen bij haar ouders.
Zaterdag had hij zich een revolver
aangeschaft en was naar de woning
zijner schoonouders gegaan, voor
gevende het met zijn vrouw „goed
te willen maken". Hij vroeg haar
afzonderlijk te spi eken, doch ziende,
dat hij weder onder den invloed van
sterkedrank verkeerde, vluchtte de
vrouw weg. De man haalde daarop
de revolver te voorschijn en richtte
het wapen op haar; zijn schoon
moeder kwam nog bijtijds tusschen-
beide en wist te beletten, dat hij een
schot loste.
Hij moet zich te voren tegen
anderen hebben uitgelaten, dat het
zijn bedoeling was, zijn vrouw te
treffen.
Uit oude tijden.
Bij graafwerk te IJlst bij Sneek
vond men een dag of wat geleden
zes aarden potjes uit de 10e eeuw.
Thans heeft men er eenige paren
schaatsen gevonden uit den tijd der
Romeinsehe heerschappij, 't Zijn
schenkels van runderen, met gaten
op 't eind voor de riemen.
20 geraamten gevonden.
Bij het graven van een grafkelder
op de ruïne van de oude parochie
kerk te Warmond heeft men op een
diepte van twee meter ongeveer 20
geraamten gevonden, alsmede twee
vierkante, langwerpige ruimten van
steen vervaardigd, elk ter grootte
van een mensc-henlichaam. De archi
varis van de gemeente Leiden, nar.
dr. van Overvoorde, ter plaatse ge
weest om een en ander te bezich
tigen. Deze heeft meegedeeld, dat. de
vierkante ruimten uit tufsteen zijn
vervaardigd en moeten hebben ge
diend tot begraafplaats. Eenigen tijd
geleden heeft men in Voorhout en
Oestgeest dergelijke kisten gevonden.
Die uit Oestgeest is in het Stedelijk
Museum te Leiden geplaatst. Ver
moedelijk werden deze kisten
vroeger vrij algemeen gebruikt.
De staking te Zaandam.
Naar aanleiding van het feit, dat
in deze staking door kantoorbedienden
hulp wordt verleend met het lossen
en laden van hout en zij dan door
de stakers als „onderkruipers" wor
den beschouwd en behandeld, heeft
de Zaanlandsche Vereeniging yan
Kantoorbedienden en Handelsreizigers
een algemeene vergadering belegd en
daarop met 99 stemmen voor, 9 tegen
en 14 in blanco besloten, de leden
te dezen opzichte geheel vrij te laten.
De overwegingen waarop dit besluit
steunde, zijn de volgende:
I. Dat de verhouding van den
kantoorbediendo tot den werkgever
ondanks de talrijke punten van
overeenkomst in hooge mate ver
schilt van die van den arbeider tot
den patroon, in hoofdzaak wegens de
dagelijksche persoonlijke aanraking,
waardoor bij een gespannen verhou
ding de positie van den kantoor
bediende onmogelijk wordt;
II. dat met het oog daarop, de
gevolgen van een weigering der
kantoorbedienden om z.g. „onder-
kruiperswerk" te verrichten, voor
hen veel ernstiger kunnen zijn dan
in soortgelijke gevallen bij arbeiders
het geval is
Hl. dat die gevolgen door geen
organisatie noch die van de kantoor
bedienden, noch die van de arbeiders,
uit den weg zouden kunnen worden
geruimd;
IV. dat de vergadering daarom -
ter zijde latende of zij de stakende
arbeiders al of niet sympathiek ge
zind is niet beoordeelen mag in
hoeverre de houding der betrokken
bedienden te laken is, en dit aan hun
eigen eerlijk oordeel moet overlaten.
Besloten werd het stakingscomité
hiervan mededeeling te doen.
Tevens werd besloten tot de pa-
troons die bij de staking betrokken
zijn een schrijven te richten met het
verzoek de kantoorbedienden geen
werk op te dragen waarvoor zij niet
zijn aangenomen.
Vanwege de S. D. P. was tegen
Vrijdagavond een vergadering belegd,
waarop de heer D. Wijnkoop zou
spreken over: Regeerings-socialisme
en vakstrïjd en waarop de stakers
vrijen toegang hadden. De vergadering
ging echter wegens gebrek aan be
langstelling niet door.
Sociaal-democraten aan offieele
diners.
Verleden week heefteen gezelschap
Parijsche Raadsleden de hoofdsteden
van ons land bezocht. Te Amsterdam
werd hun een diner aangeboden, en
daarbij zaten ook vier sociaal-demo
cratische Amsterdamsche Raadsleden
.n.
Een viertal S. D. A. P.-ers gevoelt
zich daarover bezwaard en lucht zijn
hart in „Het Volk".
Het viertal schrijft:
„Wellicht is het kortzichtigheid,
die ons verhindert de belangen, door
zoo'n diner gediend, naar waarde te
schatten.
Voor ons is het verre van ver
heffend, onze njannen te weten als
tafelgenooten van vorsten- en regeer-
ders-betoastende en -bejubelende bour
geois.
Wij, arbeiders op groote fabrieken,
voelen ons, helaas, onmachtig neer
te slaan de spottende kritiek te dezer
zake van kerkelijke en „vrije" mak
kers; voelen ons ook onmachtig te
beantwoorden de als een verwijt
klinkende vraag van geestverwanten:
„Zijn bij zulke partijtjes socialisten
wel op hun plaats?"
Doordring, geachte redaktie, ons
van de overtuiging, dat ook daar, in
deftige eethuizen, bij oranje-befuifende
autoriteiten, de arbeidersbelangen
worden gediend; dat dit mede-aan
zitten onzer mannen een noodzakelijk
onderdeel vormt van den strijd voor
het proletariaat. Dan zullen wij ook
ten opzichte van deze zaak onze
tegenstanders van repliek kunnen
dienen."
„Het Volk" teekent hierbij aan:
„De inzenders zullen ons vermoe
delijk toestemmen, dat iets niet
„noodzakelijk" kan zijn en toch vol
strekt _niet afkeurenswaardig. Toch
door middel van rietschermen een
ilinke „stuifdijk" aangewonnen, die
snel in hoogte toeneemt. Een dergelijke
stuifdijk bevindt zich aan de westzijde
van den polder Eierland, die van het
jaar 1629 dagteekent en waardoor het
vroegere duineilandje Eierland met
Texel verbonden is.
Het Noordzeewater dringt door
middel van de „Kleine Slufter" wel
een kwartier gaans de duinen in en
wordt door laatstgemelde stuifdijk ge
keerd. Die dijk heet ook Zanddijk en
werd opzettelijk opgeworpentot
welk eene hoogte vindt men niet ver
meld, doch thans is hij zeker wel
15 Meter hoog.
Bij gelegenheid van stormvloeden
dringt het zeewater ook aan de Noord
zijde langs den polder „De Volharding"
een eind weegs in de duinen. De
laagten tusschen de duinen noemt
men duinpannen. Hierin vormt zich
wel eenslaag veen. De duinen dienen
om er aardappelen in te verbouwen,
die fijn van smaak, doch minder voed
zaam zijn dan kleiaardappelen. Vooral
de zoogenaamde „Krim", ten westen
van Eierland, is bekend door de uit
stekende aardappelen.
Niet ver van de noordkust, in de
nabijheid van den Eierlandschen vuur
toren en het Eierlandsche gat bevindt
zich het zoogenaamde „Engelsche
Kerkhof". Men meent dat hier de
lijken begraven liggen van tal van
is het ons bekend, dat het feit, dat
vier onzer raadsleden bij een toast
op de koningin enz., met daarbij
gespeeld „Wilhelmus" enz., opgestaan
zijn, vrij wat ontstemming gewekt
heeft. Wij voor ons willen wel zeg
gen, dat wij het in dezen houden
met het krachtige woord, door Vliegen
bij het begrootingsdebat..in Oktober j.1.
in den Raad namens onze fraktie
gesproken. Hij zeide toén o.a.
„Voor een sociaal-democraat is het
moeilijk, deel te nemen aan een hulde-
betooging aan een monarch... Nu is
de vraag eenvoudig: Kan dat (n.1.
bij officieele ontvangsten) niet achter
wege blijven? Het wordt moeilijk
gemaakt. Men krijgt in dergelijke
bijeenkomsten, dat een min of meer
groot aantal personen blijft zitten
dat wordt dan onbeschoft gevonden,
maar daar is niets aan te doen...
Laat men, als men absoluut drinken
wil, en daar heb ik niets tegen, laat
men dan drinken op de volkeren.
Dan zijn de vorsten er bij inbegrepen.
Dan heb ik geen bezwaar."
De burgemeester antwoordde toen
bot-afwjjzend, waarop Vliegen o.a.
,,Ik weet wel, wij worden het niet
eens. Wij zullen overwegen of wij een
andere houding zullen moeten aan
nemen, dan wij tot nu toe hebben
aangenomen..."
Wij voegen hier nog bij, dat Vlie-
gen's aankondiging van een „andere
houding", ook door den toon, waarop
zij uitgesproken werd, algemeen den
indruk maakt van een aankondiging
van scherper maatregelen van de
zijde van onze fractie, wanneer men
niet van plan was, het krenken onzer
overtuiging na te laten.
Wij meenen, dat dit krachtig op
treden toen de instemming van de
groote meerderheid der Amsterdam
sche partijgenooten had en dat daar
mee moeilijk de omstandigheid te
rijmen is, dat nu enkelen onzer
niettemin zonder meer zich geschikt
hebben.
Wij voor ons hechten aan zulke
etikette-kwesties geen overmatige
beteekenis, wijzen oök als belache-
lijken onzin de bewering van het
christelijk volksdagblad „De Amster
dammer" af, als zou ons viertal
raadsleden „tegenover het Buiten
land" hebben willen „toonen, dat
wij zijn één natie, trouw geschaard
om den troon van Koningin Wilhel-
mina". maar meenen toch, dat het
voor de hand had gelegen, niet deel
te nemen aan een manifestatie,
waarbij aan onze overtuiging geweld
wordt aangedaan."
SPORT.
VOETBAL.
Nederland-België 4-2.
Zooals wij reeds bulletineerden,
behaalde Nederland j.1. Zondag de
overwinning op het Belgische elftal,
waardoor schitterend revanche ge
nomen werd op de nederlagen van
onlangs.
De drukte in de straten der hoofd
stad was enorm, reeds Zaterdagavond
was die merkbaar, doordat de sup
porters uit Belgis hun kameraden
in het hotel opzochten, en Zondag
morgen verlieten de sportliefhebbers
in dichte drommen de stations. Tegen
twaalf uur begon de run op het
Stadion aan den Amstelveenschen
weg. De „Maandag Courant" schrijft
hierover het volgende:
Op 't breede voorplein verdeelt
do menschenstroom zich in tal van
zijrivieren, die uitmonden in de ver
schillende tourniquets. Daarbinnen
achter hooge muren, rond 't door de
zon beschenen veld, grijnzen den eerst-
aankomende al die leege banken en
trappen tegen en vol verbazing staren
ze er naar en vragen zich af of 't
mogelijk zal blijken die schier einde-
looze ruimte te vullen, en ziet op
hetzelfde oogenblik zelft, begint de
vulling reeds, worden de trappen en
banken, maar op dit vroege middag
uur de trappen vooral reeds inge
nomen, door honderden en nog eens
honderden kijklustigen, die er een
paar uur langer staan voor over
hebben, wanneer ze zich daardoor
Engelsche matrozen, die bij gelegen
heid van een' hevigen storm aan het
Texelsche strand verongelukten in
het jaar 1672, toen de Engelsche vloot
eene landing in Holland wilde bewerk
stelligen, doch waarin zij door den
hevigen wind en eene landurige of
dubbele ebbe verhinderd werd.
Meer binnenwaarts vindt men in
een vallei of duinpan (in de zooge
naamde „Doode menschenkuil") men-
schelijke geraamten, doodkisten, over
blijfselen van kleedingstukken, knoo-
pen, geldstukken enz.
De meest bekende toppen der duinen
zijn:
1. de Neeltjesnol of Witte Nol,
zuidoostelijk vau Den Hoorn.
2. de Loodsmansduin ten zuiden
van Den Hoorn, die veel be
zocht werd door de loodsen,
die voor 1835 aan Den Hoorn
woonden. Die loodsen poogden
op dezen duintop in de verte
de schepen te bespeuren, ten
einde deze naar de reede van
Texel of naar de haven van
Nieuwediep te geleiden. Zoo
ontstond de naam „Loodsmans
duin". Die heuvel is de hoogste
der Texelsche duinen.
3. De Fonteinsnol of Fonteinsduin,
aldus genoemd, omdat hier
duinwater uit de j grond dringt;
deze top ligt noordelijker.
De duinen dienen, behalve voor den
de beste plaatsen veroveren kunnen.
Met elke minuut wast het aantal
toeschouwers. Honderden suppoosten
staan klaar om den stroom in de
juiste bedding te leiden.
Telkens als een groepje Belgen de
poort binnentreedt, 't zwart-geel-rood
in 't knoopsgat, gaat er een kreet
van bewondering op. Zóó hadden ze
zich het Stadion niet voorgesteld,
hoe hoog de verwachtingen ook ge
spannen waren.
Om één uur, als de muziek van
de Koninklijke Weerbaarheidsvereeni-
ging haar eerste ronde langs het
veld doet, staat reeds een compacte
menigte op de goedkoopere rangen
de muzikanten toe te wuiven en op
de onoverdekte, zoowel als op de
overdekte tribune hebben reeds tal
van dames en de heeren hunne
plaatsen ingenomen.
Ofschoon de Belgen verschillende
goede uitvallen ondernemen, heeft, na
18 minuten spelens Holland de leiding,
hetwelk met enorm gejuich wordt
begroet. Even daarna was de stand
2—0. Maar al heel gauw weet Belgie
te doelpunten on voor de pauze ingaat
is de stand gelijk, 2—2.
Na de pauze hebben de Hollanders
de zon in hot gezicht. Er ontwikkelt
zich een snel spel, Holland blijft iets in
de meerderheid, maar Belgie is bui
tengewoon gevaarlijk door zijn snelle
uitvallen. Als even later Holland de
leiding neemt, ontstaat een gewel
dige geestdriftuiting, die tot ver in
den omtrek gehoord zal zijn. Do
gang zit er thans bij de Hollanders in.
Om 4 u. 02 wordt Lotsy leelijk
genomen, waarvoor een vrije schop
gegeven wordt, die door den Dort-
schen aanvoerder bij Buwalda wordt
geplaatst. Deze brengt fraai op, hij
passseert Swartenbroeckx en plaatst
naar Vos, die handig den bal laat
passeeren, om Buitenweg, die in een
betere positie stond, een kans te
geven. De middenvoor profiteert
dankbaar van de kans en de stand
is 4 2 voor Holland.
België slaagt er niet in hierin ver
andering te brengen, en als de
scheidsrechter fluit, is het resultaat,
dat Nederland met 4-2 heeft ge
wonnen.
Over den scheidsrechter, Hargrea-
ves, is de „Maandag-Courant" niet
best te spreken, hij volgde het spel
niet steeds voldoende, waardoor hem
overtredingen ontgingen.
Terwijl op 5 April 22.129 bezoekers
binnen het stadion waren, bedroeg dit
aantal thans 28.282. Verschillende
autoriteiten, de burgemeester en
hoofd-commissaris van Amsterdam,
de Belgische gezant, enz. enz.,"woon
den den wedstrijd bij. De regeling na
afloop was voortreffelijk, kalm stroom
de hot stadion leeg, slechts 15 politie
agenten zorgden voor de goede orde.
Heel den avond bleef het druk in de
cafés en ook op de stations was de
drukte enorm.
Uit den omtrek.
Anua Paulowna.
Ziekenfonds „Anna Paulowna."
Zaterdagavond 25 April belegde
het Departement Anna Paulowna van
de Maatscb. tot Nut van 't Alge
meen eene vergadering in Veerburg,
waarop uitgenoodigd waren alle leden
van 't Ziekenfonds alhier. Ruim
350 personen waren aanwezig.
De heer K. L. van Gorkom be
tuigde namens het bestuur groote
ingenomenheid met de flinke opkomst
als bewijs van belangstelling. Vroeger,
zoo ging spreker voort, was hier een
Ziekenfonds opgericht om een dokter
te verkrijgen, nu heeft de dokter
voor dat fonds bedankt. Het bestuur
van 't „Nut" heeft alle pogingen in
't werk gesteld, om onzen verdien-
stelyken dokter voor het fonds te
behouden, doch deze moeite is ver
geefs geweest, 't Bestuur hoopte,
dat geen enkele onaangenaamheid
tegen onzen dokter gehoord mocht
worden. De ontevredenheid is alleen
het gevolg van het optreden van de
verbonden doktoren. De hoofdzaak is
eene geldkwestie, 't Nieuwe fonds
zal volgens 't bestuur te duur zijn
verbouw van aardappelen, voor de
schapenteelt en worden van rijkswege
inperceelen verhuurd aan zoogenaam
de „duinboeren", die zoodoende een
voldoend middel van bestaan vinden.
Verscheidene stukken tusschen en
bij de duinen zijn door het Staats-
boschbcheer in vruchtbaar terrein
herschapen, waarvan ook de duin
pachters proflteeren.
Aan de Noordkust vau Texel vindt
men in de duinen den hoogen, van
een draailicht voorzienen vuurtoren
van Eierland, die bij helder weer in
Harlingen kan worden waargenomen.
De Eierlandsche toren isdeeeDige
vuurtoren op Texel. De top van dien
toren bevindt zich 50 Meter boven
de oppervlakte der zee. De toren zelf
is 30 M., terwijl de voet zich 20 Meter
boven de zee verheft. Op don toren
bevindt zich het volgende opschrift:
Onder de Regeering van Wil
lem III, Koning der Nederlan
den, tijdens 't bestuur van den
Minister van Marine, W. J. C.
Ridder Huijser van Kattendijke,
op voorstel van den Schout-bij-
Nacht J. P. A. Coertzen, Inspec
teur-Generaal van het Loods
wezen, gebouwd 1868—1864.
Het eerste licht ontstoken
door J. L. Kikkert, Notaris te
Texel, 1 November 1864.
De toren is rond, cilindervormig,
voor een arbeider. De actie heeft
niet ten doel de inkomsten van den
dokter aan te vullenvoorden dokter
niets dan lof en arbeid moet betaal''
worden. Als de contributie van 't
oude fonds met de helft verhoogd
wordt en 't bestuur is van oordeel
dat deze verhooging noodzakelijk is -
zal 't jaarlijks ongeveer f5400 op
brengen, en dan blijft de contributie
nog aanmerkelijk beneden die van
't nieuwe fonds. Dit verschil zal
varieeren van f325 tot f 14.95 per
jaar en per gezin, soms zelfs nog
meer. In andere plaatsen bestaat de
actie tegen de doktoren, en het zich
niet aansluiten bij 't nieuwe fonds,
behoudens enkelen, die dikwijls den
dokter noodig hebben. Wil de
gadering 't fonds behouden, dan z&
't bestuur van 't „Nut" voor 't fonds
blijven werken.
Hierna werd 15 minuten pauze
gegeven om over 't gesproken na te
denken en daarna vragen te stellen.
Na de pauze zei de hoer Kooi, dat bij
vreesde, als wij voor 't Ziekenfonds
een anderen dokter hadden, de medi
sche hulp treurig zou zijn. De heer
van Gorkom oordeelde dat een dokter
te hoog staat, om tegenover oen
een patiënt zijn best niet. te doen. De
heeren Bakker, Burg en Keuris vroe
gen meerdere inlichtingen over het
nieuwe fonds en de plannen van
't bestuur. De heer H. Visser infor
meerde of er zekerheid was oen
nieuwen dokter te kunnen krijgen?
De heer van Gorkom antwoordde, da
't bestuur eerst moet weten ovei
welke financiën en steun te beschikker
is. Dan eerst zal blijken of de plannen
van 't bestuur uit te voeren z|jn.
Thans kan hieromtrent niet meer
medegedeeld worden. De heer Looy
juichte het toe dat de leden van
't fonds medezeggensschap zullen
krijgen, doch acht de contributie-
verhooging met de helft voor arbei-
bers te zwaar. De heer van Gorkom
vroeg ieder, die voor opheffing van
't fODds was op te gaan staan. Enke
len voldeden hieraan, zoodat met bijna
algemeene stemmen besloten werd,
dat 't fonds zal blijven bestaan.
Hierna werd de vergadering met
een woord van dank door den heer
J. Blaauboer gesloten.
UIT INDlE.
0* „Koningin Regentes".
De „Koningin Regentes" is inden
nacht van 27 op 28 Maart vlot ge
raakt. Nadat 's middags vier kanonnen
van 7J en twee van 15 c.M. waren
gelost middels een kraan, werd om
10 uur 's avonds, toen er hoog water
was, met eenige deining, een tweede
poging gedaan om het schip af te
sleepen. De „Hertog Hendrik", de
„Java" en de |„Edi" werden met
trossen aan de „Regentes" verbonden.
Zij sleepten eerst met kwart kracht,
van af half elf met halve kracht.
De „Regentes" bewoog niet. Eerst
om half twaalf kwam er beweging
in het schip. Het gleed kort daarop
met vrij veel vaart van het rif.
Vermoedelijk heeft het schip geen
schade gekregen, doch na herlading
van de ontscheepte lasten, zal het
naar Soerabaja gedirigeerd worden
ter onderzoek.
Het „Bat. Nwbl". vernam nog,
dat er in totaal 860 ton Cardifi-kolen
over. boord zijn gegooid. Verder ver
nam hetzelfde blad nog, dat de
„Koningin Regentes" 30 Maart te
Priok weer haar geschut zou binnen
halen. De vlootoefeningen zouden 81
Maart doorgaan. Admiraal Pinke zou
aanboord van de „Fret" de manoeuvres
volgen.
Crematorium.
Aan een derde klasser H. B. school
meisje wordt de beteekenis gevraagd
van het woord crematorium. Crème.
crème torium, zegt de een tot
de andere, wat is dat Ja, crème
crèmetorium, meid, dat is room
roomfabriek! En aldus luidde het
antwoord. (Hist.)
wordt naar boven dunner en is door
een ijzeren hekwerk omgeven.
De Koog en Oosterend hebben
bakens. Ten Noorden van „de Mok",
in het „Molwerk" bevindt zich een
licht, dat over het Marsdiep zicht
baar is.
Op drie punten van het eiland zijn
seinpalen geplaatst voor den storm-
waarschuwingsdienst, n.1. nabij den
vuurtoren van Eierland, achter De
Koog en aan de haven te Oudeschild.
Het seinen heeft over dag plaats
door middel van een houten bol, des
nachts door middel van lantaarns.
De dienst wordt verricht door de
kustwacht van Eierland, welks vuur
toren telefonisch en telegrafisch in
verbinding staat met het weerkundig
station te Utrecht.
HOOFDSTUK V.
De bodem van Texel.
Over 't geheel is de bodem effen;
eene uitzondering hierop maken de
duinen en de Hoogeberg met zijne
omgeving.
De grondsoorten op Texel zijn:
1. g'-yntgrond;
2. zaM;
3. laag veen;
4. zeeklei.
Het eiland rust op een zeebodem,
die in vroegere tijdperken door aan
slibbing en onderaardsche krachten of
langzame opheffing zal verhoogd zijn.
In vroegere perioden had er eene
merkwaardige verbreiding plaats van
ijs en gletschers. Door veelvuldige
sneeuw, gepaard met koele zomers
en kille winters breidden de gletschers
of ijsvelden van Skandinaviè (Zweden
en Noorwegen) zich eenmaal zuid
waarts over Noordelijk Duitscbland
en Nederland uit. Over land kwamen
die gletschers naar deze streken
schuiven, steeds de helling van het
terrein naar deze oorden volgende;
misschien geschiedde die verplaatsing
ook door middel van het water. In
die gletschers of ijsvelden bevonden
zich verschillende steonen, door de
ijsmassa's aan de bergen (rotsen) bij
de neerdaling ontrukt. Zulkconglet-
schermassa vol gesteenten k wam naar
hier, waarschijnlijk over land en
vormde de kern van Texel, den
Hoogeberg, die 50 voet hoog is en
vanwaar men een heerlijk vergezicht
geniet over de Noordzee, de Zuiderzee,
de reede van Texel en die van Nieuwe
diep, benevens over 't geheele eilaDd.
Omgekeerd kan men van alle punten
van het eiland den Hoogeberg waar
nemen. Dat deze een „zwerfblok"
zou zijn, bogint men meer en meer
in twijfel te trekken.
De tijd, waarin de Hoogeberg ge
vormd werd, noemt men den ijstijd,
het ijs zelf landys.
(Wordt vervolgd).
i
