HELDERSCHE COURANT VOORHEEN GENAAMD 9T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Eerste Blad. Aardrijkskunde Het Eiland Texel No. 4317 ZATERDAG 30 MEI 1914 42e JAARGANG Abonnement per 3 mnd. 65 et, franco per post 90 ct, Buitenland f 1.90 Zondagsblad 37£ 45 0.75 Modeblad 65 75 1.00 Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend. Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 21 cent Het eerstvolgend nummer van ons blad verschijnt Dinsdagmiddag. ZOMERDIENST op de Hollandsche Spoor. 1 Mei 1914. VAN DEN HELDER NAAR AMSTERDAM. Vertrek Aankomst 5.15 's Maandags en daags 7.40 na feestdagen doch niet op 1 Juni. 6.26 op Zon- en Feest- 9.10 dagen niet. 6.59 op Zon- en feest- 8.06 dagen tot Alkmaar 7.40 sneltrein 9.10 7.48 Donderd. tot Schagen 8.46 2) 9.0211.37 11.552.21 1.48 op Zon- en Feest- 4.35 dagen niet. 4.10 gedeeltelijk sneltrein 6.03 7.40 sneltrein 9.17 8.3210.54 VAN AMSTERDAM NAAR DEN HELDER. Vertrek Aankomst 4.44 alleen Dondordags 7.34 6.04 op Zon- en Feest- 8.35 dagen niet. 8.12 sneltrein 9.87 9.— Zondags, alleen van 10.07 af Alkmaar. 9.44U.47 12.543.26 3.386.07 5.257.32 9.05 sneltrein 10.35 10.06 alleen van af Alkmaar 11.14 10.47 op Zon- en feestdagen 12.54 i) te Alkmaar. te Schageu. PLAATSELIJK NIEUWS. Zeekrijgsraad te Willemsoord. De kiygsraad deed Woensdagmid dag uitspraak in de zaak van den pijper le klasse die uit de Mariniers- kazerne te Amsterdam was gedeser teerd en in wiens zaak de verdediger, mr. Kraakman, vrijspraak vroeg omdat de beklaagde niet van een bodem, zooals artitel 145 Crim. Wetboek eischt, maar uiteene kazerne afwezig is gebleven. De krijgsraad besliste, dat de woor den „bodem waarop hy dient" in art. 145 moeten worden opgevat als i „de plaats waar hij. die tot het krijgsvolk te water behoort, zich tot het vervullen der verplichtingen uit zijn dienstverband voortvloeiende moet bevinden". De krijgsraad ver oordeelde den beklaagde, die hooger beroep by het Hoog Militair Gerechts hof aanteekende, tot de geëischte straf, n.1. 4 maanden militaire ge vangenisstraf, met aftrek van het preventief arrest. Verder deed de krijgsraad uitspraak in de zaak van een matroos 3e klasse, beschuldigd van diefstal van 4 kope ren scepters van Hr. Ms. „Hefring" te Willemsoord, tegen wien door den fiscaal was geëischt 6 maanden ge vangenisstraf met aftrek van het preventief arrest en ontzegging om bij de gewapende macht te dienen voor drie jaren. De krijgsraad veroordeelde den beklaagde tot de geeischte straf. Ook deze beklaagde teekende appèl aan. Postduiven-Vereeniging „Hollands Noordpunt" den Helder. Bovengenoemde vereeniging hield onderstaande wedvluchten met oude duiven. Zondag 10 Mei wedvlucht van Dordrecht. Afstand 140 K.M. Duiven los 8 uur met goed weer. Wind Noord- West. In concours 49 duiven. K. Koch le, 2e en 10e prijs; A. Felkers 3e, 4e, 5e, 7e, 8e en 12e prijs van door P. DEUZEMAN, Hoofd der School te De Cocksdorp op Toxol en Leoraar Middelbaar Ouderwijs in Aardrijkskunde. In 1914 herzien door: J. Daalder Dz. en W. Mets Tz. 7) Men is vrij algemeen van gevoelen, dat de invloed van de meerdere warmte in den lentetijd op Texel 2 h 3 weken later te bespeuren is dan in Zuid-Holland en Zeeland. In het najaar echter zal men kunnen op merken, dat de bladeren der hoornen op Texel niet zoo spoedig afvallen als in pasgenoemde streken. Over 't geheel is het klimaat op Texel gezond, evenals op de andere Wadden eilanden. Er zyn ook voor beelden, dat personen van den vasten wal naar deze eilanden kwamen, om hunne verloren gezondheid te her kregen. Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog zijn dan ook badplaatsen. Koortsen en verkoudheden komen, evena* overal elders in streken aan zee gelegen, dikwijls voor; 't aantal teringlijders daarentegen is zeer gering. A. Gomes 6e en 13e prys; W. Dienaar 9e prys; J. Tielemans He prijs; M. Bruin I4e en 15e prijs. 17 Mei wedvlucht van Mechelen (België). Afstand 214 K.M. Duiven los om 8 uur met goed weer. Wind Noord-Oost. In concours 42 duiven. A. Gomes le prijs; M. Bruin 2e, 5e en 7e prijs; A. Felkers 3e, 4e, 8e, 9e, 10 en 11e prijs; J. Tielemans 6e prys. 24 Mei wedvlucht van Mons (België). Afstand 286 K.M. Duiven los om 10 uur met slecht regenachtig weer en sterke Noord-Oosten wind. In concours 26 duiven. A. Felkers le, 5e, 6e, 9e en 11e prijs; A. Gomes 2e prijs; K. Kwast 3e prijs; N. Koch 4e en 8e prijs; M. Bruin 7e en 10e prijs. BINNENLAND. Bevorderingswet zee-officieren. Het wetsontwerp tot wijziging van de bevorderingswet voor de zeeoffi cieren is van den Raad van State terug en zal weldra de Staten-Generaal bereiken. In hoofdzaak beoogt het een andere regeling van de bevordering tot den rang van kapitein-tor zee en vlagofficier. Het drama te IJmuiden. Het Gerechtshof te Amsterdam deed Donderdag uitspraak in de zaak tegen den 38-jarigen Jacob Brester, die door de Rechtbank te Haarlem was veroordeeld tot twee jaren ge vangenisstraf, onder aftrek der pre ventieve hechtenis, wegens doodslag op de 16 jarige Dina Sant te IJmuiden, op 4 September 1913 gepleegd. Het O. M. bij de Rechtbank had zeven jaar gevangenisstraf geëischt de advocaat-generaal bij het Gerechts hof vorderde veroordeeling tot vyf jaren gevangenisstraf. Het Hof vereenigde zich met het vonnis der Haarlemsche Rechtbank, behalve wat de opgelegde slag betreft, daar èn het belang der maatschappij èn de ernst van het gepleegde feit meebrengt, dat aan beklaagde een zwaarder straf worde opgelegd. Het Hof veroordeelde daarom den be klaagde tot vijfjaren gevangenisstraf, onder bepaling dat bij de ten uit voerlegging van de straf drie maanden der ondergane hechtenis in mindering zullen worden gebracht. Stuurlieden-examens. 's-Gravenhage. Geslaagd groote stoomvaart eerste stuurman, de heer P. Schaaptweede stuurman de heeren J Meynderts, D. Roos en J. Ruig; derde stuurman de heeren L. Oosting, J. K. L. van Otterloo on R. Pais. Molestatie van vreemdelingen. De klacht van den Franschman Romaiu over de behandeling, hem en zijne familie te Harderwijk aangedaan, wordt tot onderzoek in handen ge steld van de justitie. BUITENLAND. De doodstraf in Amerika. Een bijzondere correspondent van het „Alg. Handelsblad" heeft onder- staanden brief aan dit blad gezonden. De redactie teekent daarbij aan, dat zij, hoewel zij altijd tracht zenuw schokkende verhalen uit haar blad te weren, ditmaal meent dit opstel, dat een zoo merkwaardig inzicht geeft in wat de doodstraf in Amerika is, te moeten opnemen. Sinds de dagen van den beruchten „monnik" Eastman wordt New-York onveilig gemaakt door benden geor ganiseerde sluipmoordenaars. Dit is business, zooals alles in New- York business is, en de loonen schijnen niet slecht te zijn ook. 't Groote publiek komt niet te weten, of er op deze bravo's jacht gemaakt wordt, en inhoeverre de politie hen ondersteunt; niemand weet er het ware van. Zoo nu en dan wordt 'n tipje van den sluier opgelicht. Merkwaardig is de zoogenaamde „zeevlara"; d'.i.eene koude en vochtige zeedamp.die plotseling over de duinen zich oostwaarts begeeft en in een oogenblik het vergezicht wegneemt. Molens, torens, hofsteden, die een oogenblik te voren zichbaar waren, verdwijnen plotseling voor het oog. Die mist kan soms dagen achtereen duren. Bakens, vuurtorens worden bij die gelegenheden voor de schepelin gen onzichtbaar, tengevolge waarvan menige schipbreuk in de nabyheid van het eilaud plaats heeft. Ook hevige stormwinden kunnen, vooral in het winterhalfjaar, dikwijls oorzaak van schipbreuken zyn. 't Kwam voorheen, toen er geen of on voldoende kustverlichting bestond, niet zelden voor dat er ettelijke schepen gelyktydig schipbreuk leden. De meest bekende schipbreuken in den laatsten tijd zijn die van „De Bessel", een Russisch schip, aan de zuidwestkust achter Den Hoorn, die van de „Aludra" een Engelsch vaar tuig in het Eierlandsche gat, die van de „Benbrack" (Engelsch) achter Eieriand, nabij de „Kleine Slufter", die van „de Stanley" (Engelsch) in de Eierlandsche gronden en eindelijk die van de „Mary B. Mltchell" en de „Pursay", De Westen. De temperatuur gedurende de maan den December, Januari en Februari wisseltopTexel gewoonlijk af tusschen Dat is ook gebeurd door den be kenden moord op Herraann Rosenthal in Juli 1912, houder van een speelhol, welke werd doodgeschoten door vier gehuurde Apachen, in dienst van den inspecteur van politie Charles Becker, die aandeel in de winst van dat speel hol had. Dat was geen slecht zaakje voor den inspecteur, want Rosenthal's speelhol was 't eenige, dat met den steun van Becker kön rendeeren alle andere werden onverbiddelijk door Becker's ondergeschikten be waakt en desnoods opgedoekt. Becker was evenwel al te gulzig; hij was bang, dat Rosenthal de windt niet eerlijk met hem deelde, en plaatste den beruchten speler Jack Rose, bekend als „Jack de biljart-bal", omdat hij geen haartje op zijn hoofd had, als dwarskijker in Rosenthal's speelhol, terwijl deze hem bovendien nog 15 dollar per nacht moest uit- keeren. Hiertegen kwam Rosenthal in opstand, en uit wraak klaagde hij den inspecteur Becker openlijk aan. Den volgenden dag al moest Rosen thal dit met den dood bekoopen, want Becker voelde zich niet op z'n ge mak, eer Rosenthal uit den weg was geruimd. Dit is heel iu 't kort de trouwens niet onbekende toedracht dezer cause célèbere, die dezer dagen New York even hard in rep en roer bracht als de dreigende oorlog met Mexico. De vier moordenaars werden won der boven wonder binnen twee maan den gegrepen, en na een gevangen schap van bijna twee jaar veroordeeld om op Paasch-Maandag van dit jaar te sterven in den electrischen stoel van de gevangenis Siug Sing, terwyl Becker's zaak nog steeds hangende Op straat en in de trams was slechts sprake van deze moordzaak, en tegen Paschen steeg de spanning nog, omdat de mogelijkheid bestond, dat Glynn, de gouverneur van New- York, van zijn recht gebruik zou maken om gratie te verleenpn, of schoon hij herhaaldelijk en uitdruk kelijk verklaard had, dat daarvoor geen termen bestonden. Elk oogenblik vlogen de news- paperboys gillende de straat op met 't een of ander nieuws of zooge naamd nieuws, tot eindelijk de tij ding zich verspreidde, dat een laatste poging om den gouverneur te ver murwen, mislukt was, en dat „Dago Frank", „Qyp the Biood", „Lefty Lonie" en „Whitev Lewis" dus ge doemd waren om Maandag 13 April te sterven met het krieken van den dag, het griezeligste oogenblik, „zoo als de traditie is". De gevangenis werd nu in gereed heid gebracht voor de groote gebeur tenis; de veroordeelden werden voor het laatst gebaad en in hun grijze doodskleeren gestoken; naar aanlei ding van deze gewoonte hebben de gevangenen den Zaterdag vóór een terechtstelling „waschdag" genoemd. Middelerwijl werd alles uit de cel len verwijderd, op hun houten rust- bauk na; dit is om hun op 'tlaatste oogenblik nog de gelegenheid tot zelfmoord tc ontnemen, Voor de andere gevangenen en ter dood veroordeelden was het een treurige dag, want met het oog op het laatste bezoek van familie en vrienden aan het viertal, werden de gordijnen voor hun cellen neerge laten. Zij gaven evenwel eenstemmig aan den cipier te kennen, dat zij niet mopperen zouden, al moesten hun gordijnen den geheelen dag dicht blijven. Van het - oogenblik af, dat het vast stond, dat de moordenaars zouden sterven, regende het dreigbrieven aan het adres van den rechter en den gouverneur, en benden mannen en vrouwen kwamen zich aanmelden bij de gevangenis met de mededee- ling, dat zij in staat waren belang rijke getuigenissen te verschaffen, alleen maar om uitstel van executie te krijgen, en opmerkelijk was het groote aantal misdadigerstypen onder hen met verschillende afwijkingen in den schedelbouw. Toen de cipier hun het slechte 2° en 4° Celsius; in de warmste maanden des jaars gewoonlijk tus schen 16° en 18° C. Dit betreft voor namelijk de maanden Juni, Juli, Augustus en de eerste helft van September. In den loop der tyden is herhaal delijk gebleken, dat de onweders ge woonlijk niet zeer hevig en kort zijn zij drijven meestal spoedig af naar zee. Indien al de regen, die in den loop des jaars valt, aan de oppervlakte van den bodem bleef staan, zou de hoogte daarvan 675 m.M. bedragen. In den lentetijd en in den zomer is het eiland in feestdos; dan wisselt het groen der boomen en weiden af met het bruin der heide en de lichte kleuren van de wiegelende helm in het duinlandschap. Ook geeft de duin flora veel bekoring. Maar in den winter, wanneer strenge vorst invalt, heeft Texel werkelijk iets Nova-Zembla achtigs. De Noordzee bevriest nooit. Begeeft men zich echter naar de oostkust, dau is hij eenigszins aan houdende vorst alles (zoover het oog reikt) met ijs bedektóón groot einde loos ijsveld vertoont zich aan het oog. Het drijfijs verplaatst zich met de getijdenbij vloed gaat het voor den stroom de zeegaten in (Marsdiep, Eierlandsche gat, enz., by ebbe komt het terug en gaat de zeegaten uit. Soms gebeurt het, dat het ys weken uieuws bracht, vertoonden zij niet de minste ontroering, dit was Zon dagmorgen tegen den avond begaven de krachten „Dago Frank". Hij op z'n rustbank, de oogen wyd open en staarde onbewegelijk voor zich uit, van wat er om hem heen was, had hij geen bewustzijnzijn hersens lieten slechts gedachtengang toe in één richting naar dat verschrikkelijke, dat hem den volgenden dag wachtte. „Gyp the Blood" leed aan kramp achtige samentrekking van de lucht pijp, telkens als hij spreken wou, en tegen middernacht was hy geheel sprakeloos „Lefty Lonie" begon wartaal te sprekenhij kon zijn gedachten niet meer by elkaar houden, hoe hy zijn best ook deed zich te vermannen, alleen „Whitey" trachtte den moed er bij de anderen in te houden. Ondertusschen had het gerucht zich in de gevangenis en daarbuiten ver spreid, dat de dynamo niet werkte. Toen de staatselectricien Davis (die voor eiken veroordeelde 250 ont vangt) Zondag den dynamo wou laten proef„stoomen", merkte hij, dat 't niet veel meer dan een hoop ijzer was. Alle verbindingen waren ver broken enz., en zoo, dat herstel uit gesloten was. Zondagnacht was Davis er na een dag hard werken met zijn helpers in geslaagd een nieuwen dynamo te monteerenvan den dader was geen spoor te ontdekken. Om in de behoefte der veroordeelden aan vertroosting te voorzien, werd een gramophoon opgesteld, die bijna zonder ophouden psalmen afdraaide, alleen zoo nu en dan ter opwekking afgewisseld door ragtimes en niggei songs, bovendien stonden onafge broken tot hun beschikking een kapelaan en twee Franciscaner noD nen. Op verzoek van den kapelaan knielde op 'n gegeven oogenblik alles wat in het doodshuis was neer om Gods leiding af te smeeken in al wat gebeuren ging, het geschuifel in de cellen van alle andere veroordeelden achter de neergelaten gordijnen be wees, dat zij hieraan gevolg gaven. Op den laatsten dag kregen twee van de vier misdadigers, die getrouwd waren, bezoek van hun vrouwen. Dezen gedroegen zich evenwel zóó, dat ze verwijderd moesten worden, De kranten lieten /liet na te ver melden, dat mevrouw „Lefty Lonie" een nieuwe japon droeg en een nieu wen zwarten hoed met groene veeren, „die zij zoo nu en dau met haar vingers recht streek", hetgeen cenigs- zins in contrast is met haar toestand van radeloosheid. Van alle kanten kwamen duizen den automobielen met nieuwsgierigen, die de gevangenen wilden zien, allen in 'n ziekelyken staat van overspan ning en geprikkeldheid, maar nie mand werd toegelaten, voor de ge vangenis mocht men niet stilstaan. Tijdens de terechtstelling werd zelfs het heele terrein met touwen afgezet, maar de toeschouwers gaan dan „zooals de traditie dat wil", in het grauwe morgenlicht op de omliggende heuvels kijken naar de stoompijp van gevangenis. Wanneer er niets gebeurt, gaat die stoom zachtjes omhoog, maar zoodra wordt niet de stroom ingeschakeld, of de stoom gaat recht omhoog, en de menschen weten dan, dat er iemand de eeuwigheid ingeslingeid wordt. Geslapen is er den laatsten nacht door niemand in de gevangenis en zeker niet door de andere 16 ter dood veroordeelden In de aangrenzende cellen. De volgorde der terechtstelling was niet bekend, deze hangt van de om standigheden af, in dier voege, dat degeeri, die er het slechtst aan toe is. in den regel het eerst uit z'n lijden geholpen wordt. Bij elke terechtstelling zouden 19 publieke getuigen zijn (de wet schrijft voor 12, maar door speciaal „gunst bewijs" van den cipier, kregen telkens zeven man extra toegang tot.het schouwspel.) Om 5.38 werd „Dago Frank" als eerste binnengebracht. De man hoefde niet meer doodgemaakt te worden, hij was 't al half. In iedere hand aaneen zwerft van Texel naar de Friesche kust enomgekeerd, naar gelang der getijden. Komt, na invallenden dooi, een krachtige westen- of noordwesten wind opzetten, dan is in den tyd van één dag het ijs verdwenen en naar de kust van Friesland afgezakt, zoo dat de scheepvaartonmiddelly k hervat kan worden. Een oostelijke wind is ongunstig, hij voert het ys voor de haven en drijft het water naar de Noordzee. HOOFDSTUK IX. De planten. Van hetklimaat en den bodera hangt de plantengroei af. Het plantenrijk is van belang, omdat de middelen van bestaan hiermeo in verband staan. Soms ook hangt de nijverheid (fabrie ken) van het voorkomen van zekere planten af. De vruchten, waaruit zekere stoffen verkregen worden, voert inen naar elders (suikerbieten etc.). Naar den plantengroei kan men Texel in vier gebieden verdoelen, n.1.: 1. het litorale of strandgebied. 2. het poldergebied (landbouw gewassen). 3. het weidegebied (gras). 4. het duiDgebied (aardappelen, helm, etc.). De voornaamste gewassen in het litorale gebied of het buitendyksch hield hij 'n crucifix en klaarblijkelijk verkeerde hij in godsdienstextase. Het laatste wat hij zei, was„Jezus, Maria en Jozef." 2000 volt schoten door zyn ver zwakte lichaam. Na één minuut werd de stroom uitgeschakeld, maar op advies van den dokter nogmaals toe gepast. Daarna zei hij„Ik verklaar dezen man voor dood." De menschen, die als getuigen zouden optreden bij de tweede terecht stelling, waren niet meer te houden van ongeduld en 't leek er meer op, of ze stonden te wachten by den ingang van den subway in de rush- hours voor kantoortijd. Whitey Lewis was tweede, hij wilde iets zeggen, maar zijn tong weigerde, en vóór hij 't wist was het met hem Nauwelijks hadden de toeschouwers plaats genomen voor de 3e acte van het drama, of „Gyp the Blood" trad op, luid biddende. In twee schokken was ook hy er geweest. Lefty Lonie kon haast niet loopen, zijn voeten sleepten langs den vloer, hij was öp, en de Rabbi moest hem op de been houden. Hij ging in den stoel zitten als iemand, die moe is van 't zwerven en blij is, dat er nu eindelijk rust komen gaat. Bij den eersten schok kwam er 'n dof ge kreun over z'n lippen als bij een dier, dat afgemaakt wordt. Om delevens- kracht in zijn lichaam te vernietigen, waren vier schokken noodig, negen minuten duurde het, voordat hij dood verklaard werd, zes minuten had het bij Dago Frank geduurd. Toen de getuigen na afloop van de laatste terechtstelling naar buiten gingen, hieven alle cellulaire gevan genen „zooals dat de traditie is", een oorverdoovend gegil aan als protest. Als apotheose kwam de begrafenis van deze vier helden, martelaars, engelen of hoe ze anders door de New-Yorksche bladen nu genoemd worden. Uren lang was het straatverkeer voor trams, voertuigen en voetgan gers gestremd, zonder dat de politie er iets aan doen koQ en dat zegt heel wat voor ieder, die de macht van den politie-agent in New-York kent. De lichamen lagen eerst te kijk en moeders met kinderen aan de hand en kinderen op den arm pro fiteerden van deze unieke gelegenheid kiuderen werden zelfs opgetild om toch vooral één tipje van het gelaat van den doode te zien. Kan men individuen, die er hun beroep van maken, en er van leven, om menschen van kant te maken, die hun niets geen kwaad gedaan hebben, laten leven Hoe dit zij, zeker is dit niet de manier om cri minaliteit in de Ver. Staten te ver minderen. 'n Bewijs hiervoor is de ziekelijke belangstelling door millioenen men schen in deze zaak betoond. Voor geestelijk eenigszins slecht bedeelden is er geen middel, dat zoo zeker tot onsterfelijkheid leidt, als de publiciteit, die men hier aan moordzaken geeft. Portretten iu honderden poses bren gen eiken dag de kranten, en met eerbiedige bewondering worden ze bekeken door het schuim vanEastside New-York VOOR DE KINDEREN. Heerlijk, he jongens en meisjes, dat de lente er is, de lente met lange dagen van buitenspelen en ravotten, met wandeltochten naar strand en duin. Wat een fijn weer was dat met de Paaschvacantie, hoeveel uur op een dag was je wel binnen? Touwtjes springen toe maar, al beu je even groot bijna als moeder, 'c is vacantie, toe maar! Raketten, voetballen, klimmen en klauteren in een boom, op 't dak met een vacantie- pak, dat er tegen kan, gelapte broek, afdankertjes van schoenen geen standjes van moeder gelukkig over 't vreeselijk toemaken". Wat heb ben jullie allemaal genoten, he? Of allemaal? Ook de oudste zusjes, die zoo'n fijne vacantie moesten karren met een of twee, drie van dat kleine terrein zijnhet kweldergras, dat dooi de schapen gretig wordt gegeten; de zeekraaldie elders, b.v. in Zeeland, ijverig wordt gezocht en evenals groente gegeten wordt, wat op Texel slechts zelden geschiedt; zeeraket, dat in den zomer duizenden witte en paarse bloempjes vertoont, zeealsem, die vaalgroen van kleur is en scherp riekt, verder wier of zeegras, dat veelvuldig aan komt drijven, het strandkruid, enz. In het poldergebied vindt men hoofdzakelijk de bekende landbouw gewassen, zooals aardappelen, haver, tarwe, gerst, boonen, erwten, enz. Tusschen deze gewassen komt veel vuldig onkruid voor, b.v. de kleine brandnetel, de melde, de krodde, het kweekgras, het gemeene kruiskruid, hoefblad, mierik, rietsoorten, de nachtschade, wikke enz. Worden de landbouwgewassen opzettelijk aange kweekt, de verspreiding der onkruiden geschiedt onwillekeurig, doordien de zaden zich tusschen de cultuurge wassen bevinden. Ook de vogels kunnen de verbreiding der zaden be vorderen, door ze als voedsel tot zich te nemen, om ze later onverteerd uit te werpen. Zelfs heeft men opgemerkt, dat planten vau elders naar eilanden of andere afgelegen streken kunnen worden overgebracht door het slijk of den modder, die sommige vogels grut? Vroeg oude, zorgzame moeder tjes, die achter een kinderwagen den dyk op mochten, een bierfleschje met water by zich, waaruit ieder om beur ten een slokje mocht nemen, vooral niet te groot, want 't moest voor den heelen ochtend genoeg zyn. - Eens op een dag zag ik zoo'n stelletje en, nu ja, de kleine oppasseres had beter haar best moeten doen, maar begrij pen kon ik 't me zoo best, dat ze den wagen met kleinen broer een oogen blik in den steek liet, om heel, heel eventjes met een troepje meisjes en een heerlijk groot springtouw „in spin, de bocht gaat in" te doen. Eerst moest ze slingeren natuurlijk en stond het rijtuig met den jongeheer vlak bij haar, maar toen 't de beurt van springen was.gelukkig kon ik nog juist mijn huis uitvliegen en broer bijtijds bij 't jurkje grypen, anders was hij vast en zeker op de steenen getuimeld en wat dan Met een hoog- roode kleur ging zus er met 't schreeuwend broertje vandoor en beloofte voortaan beter op te letten. Arme kleuterIk zeg heelemaal niet, hoe zy of 't wagentje of kleine broer er uitzag, anders mocht moeder, als ze dit las eens begrijpen wie en de schrik van zusje was al erg genoeg. Daar stapte ze voort in de blijzonnige straat, de jongensjoelden en schreeuw den, de vogels in de al groenende boomen hadden het even druk en een man met een volle kar lekker rieken de bloemen, gele narcissen en bonte hyacinten, riep zoo luid hy kon: „twee mooie ruikers voor eon duppie, stuivertje een mooie boeket!" Bloemen! Daarover wilde ik'tjuist eens even met je hebben. Ik denk, dat er wel niemand onder jullie is, die niet van bloemen houdt. Prachtig, die lieve meibloemen met hun gouden hartje en sneeuwwit stralen kransje, die glanzend gele boter bloempjes, die erg teere duinviooltjes, ja, welk bloempje is nu niet lief? Zelfs een paardenbloetn is niet leelyk. Dat er dan ook grage handen naar die bloempjes grypen om een mooi ruikertje voor moeder of groote zus mee te brengen is natuurlijk, doch dat er nog zooveel kinderen zijn, die eerst handen vol bloemen aftrekken en ze dan even daarna achteloos weg6my ten, is heel verdrietig. Als die kinderen er goed bij nadachten, zouden ze 't stellig niet doen. O, 't is zoo'n treurig gezicht op zoo'n warmen, stoffigen weg. die lieve bloemen te zien sterven. Net of ze je aankijken met hun droe vige oogjes. Toe kinderen, beloof me, van nu af aan geen enkel bloempje meer on noodig uit z(jn zonnig wereldje te halen. Wil je er wat meenemen voor thuis, pluk dan zoo lang moge lijke stelen, doe ze, als je terug bent van de wandeling, zoo gauw mogelijk in frisch water, verversch dat water om de twee dagen cn je hebt er lang genot van. En laten de jongens nu niet denken, dat het flauw en meisjes achtig is om zorg voor bloemen te hebben, 't Staat heusch flink en 't getuigt van een ridderlijken aard als een jongen hart heeft voor 't kleine en teere. Welk eerlijke jongen haalt nog nestjes uit? Niemand immers! Stel je voor, zoo'n leeuwerik, die geroemd is onder 't zingen zoo heel, heel hoog te vliegen, precies of hij de zon tegemoet wil, op te sluiten in een kooi met een graszoodje, op gehangen op een zonnig plekje, nu ja, maar gevangen, gevangen, zijn heerlijke vrijheid kwijt. Of een merel, een lijster, 't komt er niet op aan, die dieren hooren niet in een kooi. 't Zijn wilde vogels, die alleen geluk kig kunnen zyn in de vrije natuur. En dat er dau nog slechts jongens zijn, die die heel kleine, hulpelooze jongen meevoeren, jongen, die vast en zeker doodgaan als ze hun ouder paartje moeten missen. Stel jc voor, dat je lokker in je bedje lag to slapen en er kwam een heel groote reus, die je opnam en verweg in een kooi zette, of wel, als je nog heel klein was, je vader en moeder by je van daan namZoo is het precies voor de vogeltjes ook. Daarom, een goed kind zal nooit een nestje verstoren, 't Is zoo'n eenig gezicht, die kale, hulpelooze jongen met wijd open bekjes zien zitten piepen om eten er. 't vadertje of moedertje zoo erg druk in de weer om die hongerige kin dertjes toch maar genoeg te geven. En ze kunnen wat op hoor, ze zijn hongeriger dan de hongerigste school jongen van tien, twaalf jaar. En die lusten wat, he jongens? Zorg dus maar goed voor bloemen en vogels, jongens, 't staat heusch niet flauw. Ik ken een leuken jongen van ongeveer acht jaar. Al zijn vrin den weten, wel, dat hy gauw klaar is met knokken, als 't hem niet aan staat en toch schaamt diezelfde jongen zich niet, bloempjes, die hy op den weg ziet liggen, op te rapen en thuis gauw in 't water te zetten. Laatst kwam h|j met z|jn beide handen vol dotterbloemen aan, je weet wel, die groote gele, die veel op boterbloemen lijken, maar veel dikker stelen hebben en op vochtige plaatsen groeien? Hy had ze heel bij 't voetbalveld gevon den, daar lageD ze te verwelken, maar toch, thuis gauw in een emmer water gedaan, en den volgenden dag pronk ten ze in een grove, lichtgroene kan en 't stond wè,t aardig, dat geel met groen. Weet je, waar je veel van die dot terbloemen vindt? Achter Kijkduin, een heel eind de duinen in, daar, waar die vier huisjes van de soldaten staan. Maar denk er om, 't is daar moerassig, dus zorg, dat je met geen natto voeten thuiskomt,anders krijg ik het met je moeder te kwaad. 't Is een heerlijke wandeling daar naar toe en w|j doen het meermalen. Eerst den Huisduinerweg op, dan by de roode bi ug, je weet wel links af, zoo naar 't voetbalveld, dat voorbij, dan maar den weg gevolgd, aldoor rechtuit, voorbij die mooie nieuwe boerderij „de Golfstroom" geheeten, voorbij het watermolentje en dan de hei op, ja heusch, een hei, 's zomers ziet het er paars van erica, dan dooi de duinen en zoo belanden we dan eindelijk bij 't moeras en de vier leuke huisjes, die meestentijds stevig gesloten zijn en alles potdicht. Houdt dan den vuurtoren maar in 't oog, dan kom je vanzelf wel in Huisduinen. Een heele tippel 1 Maar heerlijk! En leeuwerikken, dat je daar hebt, kon|jntje3, die voor je voeten opsprin gen, ja, de laatste keer vonden wy een nest met jonge veldmuizen, kleine dingen, zoo groot als nootjes. We lieten ze natuurlijk, waar ze waren en stapten vroolyk zingend verder. En toen begonnen er een paar van ons jolig troepje elkaar te pikken met, ja 't is wel een beetje vies, van die kleine ronde uitgedroogde dingetjes, die je veel vindt, waar veel konijntjes ook zijn, je weet wel, en dat werd een heel bombardement en 't is wel wat flauw, maar op laatst dedfen we allemaal mee en toen werd 't zelfs een ware kogelregen en toen we dan eindelijk genoeg gebombardeerd had den, zochten we een zonnig luw plaatsje op achter een duin, uit den wind en we vlijden ons languit neer en pelden apennootjes en namen voor den dorst weer een zuurtje en waren heerlijk uit. Dan met de borst tegen den stevigen wind in, ging het luid galmend huiswaarts. Toe, troon vader op een Zondag ook eens mee, 't zal heni heusch wel bevallen en andere onderneem je op een vrijen middag met elkaar maar eens zoo'n tochtje. Kwaad volk loopt er niet - on andere ben je toch verstandig genoeg, om met geen vreemd mensch mee te gaan. Dag kinderen! Kerknieuws. A. S. Talma. De heer A. S. Talma, oud-Minister van Landbouw, Handelen Nijverheid, is als predikant beroepen bij de Ned. Herv. Gemeente te Bennebroek. Ingezonden Mededeeling. SPLENDID 31590. Het afdoende middel tegen Zomer sproeten. Sedert jaren bewezen. Verkriigb. tyj H.H. Drogisten en Coiffeurs. Te Heldor bU Fa. Do Ble-" aan de pooten hadden. In dit slijk bevinden zich somtyds zaden van planten, soms ook ziektekiemen. In het gebied der weiden spelen de verschillende grassoorten natuurlijk eene hoofdrol. In botanischen zin be- hooren de granen ook tot de familie der grassen. De voornaamste grassen zijn: Engelsch raygras, zwenkgras, beemdgras, struisgras; klaveraoorten vindt men vrij algemeen. In de weiden vindt men te midden van het gras het madeliefje, de boterbloem, de paardebloem, de weegbree (groote en kleine), de distels, de groote boter bloem (aan de slootkanten van zuide lijk Texel), verschillende orchideën, ratel, spurrie enz. De laatste plant, die in de oostelijke provinciën van Nederland (op de zandgronden met stal voedering) opzettelijk als voeder gewas wordt aangekweekt, komt op Texel als onkruid voor, hoofdzakelijk in het landbouwend gedeelte van het eiland. De duinstreek is, nauwkeurig be schouwd, zeer rijk aan allerlei ge wassen en heeft een eigenaardige flora. In de allereerste plaats komt de gewone helm in aanmerking, die, met behulp van een langen wortel bijzonder geschikt is om het fijne duinzand vast te leggen, ten einde dit tegen verstuiven te vrijwaren. Vervolgens dient genoemd de zooge naamde riet helm, die door z|ju breede bladeren aan het gewone riet herin nert; verder het nederige zilverblad met zijn eigenaardige zilverglanzige blaadjes en lieve gele bloempjes; het aanminnig en nederig drie kleurig viooltje, verder het duizendgulden- kruid (Erythraea Centaurium) met fijnen stengel en roodachtige bloem, 't welk vroeger veel gezocht werd, omdat het een koortswerend middel bevat in het bittere vocht van den stengel; het hier en daar groepsge wijze voorkomende uiato/roo (Gallurn verum) met kransvormige bladeren en gelen bloesem; de duinwilg en de wilde doornstruik, die beide als brand stof worden gebezigd, vooral door de bakkers te Den Hoorn; de heide,die overal in de duinen, doch vooral op „de Mient" naby de Koog voorkomt de witte duinroos, die vooral in Zuidelijk Texel in de duinen welig tiert en zeer geurig riektde heidebes, die ten zuidwesten van Hoorn inde duinen gevonden wordt en ook in het oosten van Nederland (Drente, Overysel) voorkomt. De rijpe bessen zyn zwart van kleur en aangenaam zoet van smaak. In de duinen en langs de wegen vindt men veelvuldig het gedoomd stalkruid (Onónis spinósa). Van de boomen dienen vermeld: de els, de populier, de eik, de esch, de linde, de vlier en andere. (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1914 | | pagina 1