HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD »T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
STELLING VAN DEN HELDER.
Uit alle landen.
No. 4346
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1914
42e JAARGANG
L^-'" -- Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37$ 45 0.75
Modeblad 65 75 1.00
y Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent. Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden medsdeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent
Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cllché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exemplaar 2$ cent.
Staat van Oorlog.
De Stelling-Commandant brengt ter
algemeene kennis dat van af heden
den oen Augustus 1914, des namid
dags 12 uur de Stelling van den
Helder, omvattende de gemeenten
Helder, Koegras in
Staat van Oorlog
wordt verklaard, ter voldoening aan
het Kon. Besluit van heden No. 1.
Waarschuwt de bevolking, dat zy,
die komen langs andere dan de gewone
of voorgeschreven wegen, poorten,
bruggen of barrières; of op de plaatsen,
die bij de politie-verordening zijn
"verboden, en zij, die het aanroepen
van schildwachten of patrouilles on
beantwoord laten, zich aan lijfsgevaar
blootstellen.
Verbiedt het bekend maken door
middel van de drukpers of op andere
wijze van berichten en opmerkingen
betreffende militaire maatregelen.
Willemsoord, 5 Augustus 1914.
De Schout-by-Naclit, Stelling-
Commandant,
w.g. ten Cate.
Bij staat van oorlog oefent het
militair gezag in overleg met het
burgerlijke verschillende functien uit,
die in gewone tijden aan het burger
lijk gezag toekomen. Bij staat van
oorlog legt de wet aan de besturen
van en de ambtenaren in dienst bij
provinciën, gemeenten, waterschap
pen, veenschappen en veenpolders de
verplichting op aan het militair gezag
de inlichtingen te verschaffen, welke
van hen verlangd worden en tot het
verstrekken waarvan zij in staat zijn.
Het militair gezag kan nieuwe politie
verordeningen en waterschapkeuren
vaststellen en bestaande wijzigen of
schorsen; regelen vaststellen nopens
de hulp, die de bevolking in de mili
taire werkzaamheden zal hebben te
verleenenwegen, wateren, terreinen
en gebouwen in gebruik nemen,
wanneer dit voor de uitoefening van
den militairen dienst noodzakelijk is;
den dienst der politie en der brand
weer regelen of wijzigen en een ge
heime politie instellen om de hande
lingen van verdachte personen na te
gaan en de pogingen tot verstand
houding met den vijand of het vormen
van samenspanningen tydig op te
sporen en tegen te gaan.
(Red. Held. Crt.)
Keizer Wilhelm en Neerlands
onafhankelijkheid.
In dezo benarde tijden, nu het
spook van den oorlog steeds meer
onze grenzen schijnt te naderen, lijkt
het ons niet ongewenscht, de woor
den in herinnering te brengen, door
Z. M. den Duitschen keizer bij zyn
jongste bezoek aan Amsterdam, op
13 December 1907, geuit.
Aan het gala-diner dat te zijner
eere in het Koninklijk Paleis gege
ven werd, zeide keizer Wilhelm, in
antwoord op een rede van H. M. de
Koningin
„Uwe Majesteit heeft de vrien
delijkheid gehad, een snaar aan te
roeren, welke in mijn hart weer
klank moest vinden en in het hart
van mijn Huis en mijn volk, n.1.
de betrekkingen tusschen de Hui
zen van Oranje en Hohenzollern.
Uwe Majesteit kan er van verze
kerd zijn, dat telkenmale dat ik
den voet op Nederlandschen bodem
zet, ik met dankbaar hart het land
aanschouw, dat eenmaal mijn voor
ouders heeft geleerd hun plicht
jegens het vaderland te vervullen.
Van hieruit voerde de Groote Keur
vorst zijn gemalin naar zijn vader
land. Hier had hij geleerd voor
zijn volk te arbeiden. De edele
keurvorstiu heeft ons een beeld
achtergelaten, dat thans nog in
mijn volk leeft en ook in de stich
telijke liederen, die wy des Zon
dags iu de kerken zingen. De
spaarzaamheid en de vreugde in
den arbeid van den eersten Frede-
rik Wilhelm stammen mede uit
Nederland. En zoo is mijn Huis
den Nederlanden en het huis Oranje
den innigsten dank verschuldigd.
Aan dezen plicht der dankbaar
heid kan ik slechts daardoor uit
drukking geven, dat ik met mijn
leven borg sta, dat onze landen
zich in vrede kunnen ontwikkelen.
Ik weet, dat ik óén ben met mijn
land, als ik God bid, dat hij Uwe
Majesteit en Hare gezegende regee
ring bescherme moge".
Oe Zuidelijke Nederlanden.
De Zuidelijke Nederlanden zijn mede
in den oorlog gesleept.
Onze Zuidelijke buren, een klein
onzijdig rijk als wij, dat met den strijd
niiets te maken had, dat noch met
Rusland, noch met Oostenrijk, noch
rmpt Frankrijk, noch met Duitschland
onderhandeld had, dat niets wenschte
da:a met rust gelaten te worden en
in vrede te mogen voortleven, is door
onAen gezamenlijken Oostelijken huur
maan aangevallen.
yjVat ook voor ons land en door zoo
velXan gevreesd is, een volkomen ge
ringschatting voor de rechten van
neutrale kleine volken door den
maclytigen militairen staat, heeft
Belgis tot eerste stootblok in dezen
schok der volkeren gemaakt.
Het is wel zeker dat de sympathie
van geheel Noord-Nederland naar
onze Zuid-Nederlandsche broeders
uitgaat.
De oorlog is een te schrikkelijk
ding dan dat Nederland zonder strikte
noodzakelijkheid zich in den strijd
mag en zal mengen.
Maar het zal daarom toch elk Ne
derlander volkomen onmogelijk zijn
iets andere te wenschen, dan dat onze
Zuidelijke buren kracht zullen vinden
in hun mooie vestingatelsel en in een
met geestdrift voor de schoonste zaak
die er is bezield leger, om hun vader
land te verdedigen.
Zij zullen daarbij zeker vrienden
vinden terwijl wij dit schrijven,
hooren wij, dat zij reeds een mach
tigen vriend gevonden hebben. En
wij herhalen wat wij reeds gezegd
hebben onze neutraliteit, die wij
moeten handhaven, mag nooit een
onwelwillende neutraliteit tegenover
België zyn. (H. blad.)
Een herinnering.
Zondag 2 Augustus was het juist
44 jaar geleden, dat keizer Napoleon
III met een heel legercorps van drie
divisies het kleine garnizoen van
Saarbrücken van nauwelijks 1300
man aanviel en verdreef. De Pruisen
trokken na een gevecht van drie uur
over de Saarbrug naar het aangren
zende St. Johann terug
Napoleon III, die met zijn zoon van
het gevecht getuige was, seinde aan
keizerinj Eugenie: „Louis heeft den
vuurdoop ontvangen. Hij is bewon
derenswaardig kalm geweest."
Een gelegensdichter maakte toen
een vers, dat eindigde met de woorden
„Een brandende stad was uw
[doopvont
En 't water was tranen en bloed I
Den 4den Augustus, Dinsdag voor
44 jaar, volgde bet bloedige gevecht
by Weissenburg, dat eindigde met
de bestorming van de stellingen van
de Franschen en hun terugtocht, op
6 Augustus de slagen bij Wörth en
Spichern, op 16 Augustus de slag
van Mars-la-ïour, op 18 Augustus
die van Gravelotte enz.
BELQIË.
De tekst van hel „ultimatum".
Oorlogsverklaring aan België.
Brussel, 4 Augustus. De tekst der
Duitsehe nota van 2 Augustus aan
de Belgische regeering luidt
De Duitsehe regeering ontvangt
vertrouwbare berichten, meldende
dat Fransche troepen voornemens
zyn over Civet en Namen naar de
Maas op te rukken. Die berichten
laten geen twijfel aan de bedoeling
van Frankrijk om door Belgisch
grondgebied naar Duitschland op te
rukken. De Duitsehe regeering kan
de vrees niet onderdrukken dat Bel
gië, ondanks den besten wil, niet in
staat zal zijn zonder hulp den op-
marsch der Franschen terug te
slaan.
In dit feit en de voldoende zeker
heid, dat de bedreiging gericht is
tegen Duitschland, is het de dringen
de plicht van zelfbehoud voor Duitsch
land een vijandelijken aanval tegen
te gaan. De Duitsehe regeering zou
het levendig betreuren, dat België
het als een vijandige daad zou beschou
wen, dat vijandelijke maatregelen
Duitschland van zijn kant zouden
noodzaken het Belgisch grondgebied
te schenden.
Om elk misverstand te voorkomen
verklaart de Duitsehe regeering
le. Duitschland heeft geen enkele
vijandige daad tegen België in den
zio, indien dit land er in toestemt,
in den oorlog die zal beginnen, een
welwillende neutraliteit aan te nemen
tegenover Duitschland.
Duitschland verbindt zich op het
oogenblik van de vredesluiting te
waarborgen de integriteit aan het
Koninkrijk en zijn bezittingen in hun
vollen omvang.
2e. Duitschland verbindt zich uit
drukkelijk het Belgische gebied te
ontruimen dadelijk na het sluiten van
den vrede.
3e. Zoo België een vriendschappe
lijke houding tegenover Duitschland
aanneemt, is Duitschland bereid,
in overeenstemming met de Bel
gische autoriteiten, tegen contant
geld, alles te koopen wat noodig i9
voor zijn troepen, en op te komen
voor de schadeloosstelling wegensin
België veroorzaakte schade.
4e. Indien België zich vijandig ge
draagt tegen de Duitsehe troepen,
voornamelijk indien het moeilijkheden
maakt tegen den opmarsch dezer
troepen, dien belet door de verster
kingen in het Maasdal, of het ver
nielen van spoorwegen, tunnels of
andere kunstwerken, zal Duitschland
genoodzaakt zijn België als zijn vijand
te beschouwen.
In dat geval zal Duitschland geen
enkele verplichting aanvaarden tegen
over het Koninkrijk, maar de regeling
der toekomstige verhoudingen tus
schen de beide staten overlaten aan
de beslissing der wapenen.
De Duitsehe regeering heeft de
rechtmatige hoop dat deze eventua
liteit niet zal voorkomen.
De Belgische regeering zal de
noodige maatregelen weten te nemen,
om die te voorkomen.
In dit geval zullen de betrekkingen
van vriendschap, die de beide staten
vereenigen, nog nauwer en duurzamer
worden.
Het Belgische nota luidde:
De inhoud van de Duitsehe nota
wekte bij de Belgische regeering
diepe en smartelijke verbazing. De
bedoelingen, aan Frankrijk toege
schreven, zijn in tegenspraak met
de formeele verklaringen, ons op 1
Augustus gedaan uit naam van de
regeering der Republiek. En wanneer
tegen de verwachting een schending
der neutraliteit van België zou plaats
hebben door Frankrijk, zou België
zijn internationale plichten waar
nemen. Zijn leger zou den indringer
den meest krachtigen tegenstand
bieden.
België beroept zich verder op de
tractaten van 1839 en 1870, die de
onafhankelijkheid en neutraliteit van
België onder den waarborg van de
mogendheden stolden, en wijst erop,
dat het steeds aan zijn verplichtingen
is irouw gebleven.
Brussel, 4 Aug. Men verzekert, dat
in antwoord op het telegram van
den Koning der Belgen aan den
Koning van Engeland deze België
verzekerde, dat hij de onafhankelijk
heid, de integriteit en de neutraliteit
van België zal eerbiedigen en zal
doen eerbiedigen.
Brussel, 4 Aug. De staat van beleg
is afgekondigd, hedenmorgen, in de
versterkte stellingen van Antwerpen,
Luik en Namen.
Het leger wordt als op voet van
oorlog beschouwd.
De veldtocht is begonnen.
Belgisch grondgebied is bezet in
de provincie Luik, ten zuiden van
Aken.
Aan het Duitsehe consulaat te
Brussel is het wapenschild wegge
nomen.
De Belgische Kamer.
Brussel, 4 Aug. De kamerzitting
werd te half tien geopend onder
koortsachtige emotie.
De koning hield staande, met de
rechterhand op de borst, de volgende
redevoering:
Nooit sedert 1830 heeft een ern
stiger uur voor België geslagen. De
kracht van ons recht en de nood
zakelijkheid voor Europa van ons
onafhankelijk bestaan mogen doen
hopen dat de dreigende gebeurtenis
sen nog zullen worden vermeden,
maar indien de noodzakelijkheid zich
voordoet weerstand te bieden aan
een invasie van ons gebied, zullen
wij gewapend zijn om dien plicht
te vervullen en zijn we vastbesloten
tot de grootste offers. Mannen staan
thans gereed om het in gevaar ver-
keerende vaderland te verdedigen.
Een enkele plicht dringt zich ons
slechts op, een hardnekkige tegen
stand, moed en eensgezindheid. Onze
moed wordt bewezen door de voor
treffelijke mobilisatie en de talrijke
aanmelding van vrijwilligers. De tijd
van daden is aangebroken.
Ik heb u bijeengeroepen om de
Kamers ln de gelegenheid te stellen
het élan van het land te toonen. Gy
zult onverwijld de noodige maatregelen
nemen. Zijt gy besloten het erfdeel
der vaderen te handhaven, dan zal
niemand zijn plicht vergeten; het
leger is berekend voor zijn taak. De
regeering is evenals ik zelf vol ver
trouwen in onze weermacht.
De Regeering is zich bewust van
baar verantwoordelijkheid en zal
haar plicht doen tot het uiterste om
het vaderland te verdedigen. Indien
een buitenlandsche macht het Belgisch
gebied wil binnendringen, dan zal
zij alle Belgen vereenigd vinden om
hun souverein, die nimmer zijn eed,
op de Grondwet afgelegd, zal schen
den. Ik stel vertrouwen in onze toe
komst. Het volk, dat zich verdedigt,
heeft recht op aller eerbied en gaat
niet onder.
God zal ons helpen.
De koninklijke familie trok zich
terug door de en haie geschaarde
afgevaardigden en senatoren, onder
daverend gejuich.
De nieuw gekozen leden zijn ver
volgens toegelaten en legden den
eed op de Grondwet af. Het vroegere
bestuur der Kamer werd herkozen.
De kamerpresident hield een toe
spraak, waarna de Kamer een crediet
voteerde van 200 millioen voor de
landsverdediging en een aantal urgente
wetsontwerpen.
Van der Velde achtte het oogen
blik gekomen, waarin de socialisten
zonder aarzeling hun plicht zullen
vervullen. Zij zullen alle crediet en
toestaan, die de regeering zal eischen
voor de nationale verdediging.
Bij het uiteengaan der Kamer hield
de minister-president een toespraak
tot de menigte. „Een aanslag, zonder
voorbeeld in de geschiedenis," aldus
zeide hy, „is ondernomen. Het Bel
gische grondgebied is door de Duit-
schers geschonden. Dat is een gruwe
lijke aanslag, die niet straffeloos mag
worden gepleegd."
De zitting werd te 11.55 opgeheven.
De schat van de Nationale Bank in
België.
Een bijzondere trein heeft Woens
dagnacht Brussel verlaten, om de
waarden der Nationale Bank naar
Antwerpen over te brengen. Reeds
Woensdag in den loop van den dag
was een bijzondere trein naar Ant
werpen vertrokken met 100 millioen
goud. De wagens, waarop het goud
naar de bank van Antwerpen werd
vervoerd, waren beschermd door de
burgerwacht.
Stemming te Antwerpen.
Antwerpen, 4 Aug. Het officieel
bevestigd nieuws van den inval der
Duitschers in België, heeft te Ant
werpen enorme opschudding verwekt.
Dadelijk trokken optochten van stu
denten en andere jongelieden met
Belgische vlaggen door de stad, zin
gend het volkslied en jouwend by
huizen waar Duitschers wonen. De
betoogers eischten, dat de Belgische
vlag aan Duitsehe kantoren, winkels
en instellingen zou worden uitge
stoken.
Alle huizen zijn bevlagd, iedereen
draagt de driekleur op de borst;
Duitsehe wapenborden en vlagge-
stokken worden neergehaald en ver
nield. De verbittering tegen Duitsch
land lucht zich op alle mogelijke
wyzen en het leger wordt overal
toegejuicht. De staat van beleg is
afgekondigd voor de provinciën Ant
werpen, Limburg en Luik.
De haat tegen de Duitschers leeft
ook in het legerde soldaten zijn
vol moed, en de verdediging der
stad is prachtig ingericht.
Vier Duitsehe spionnen zijn heden
in Kempenland aangehouden, terwijl
zij de telegraafverbinding trachtten
te verbreken. Er loopt een gerucht,
dat een tweetal zeer bekende Duit
sehe handelaars wegens spionnage
'zijn aangehouden.
De vaderlandslievende houding
der Belgische socialisten.
De Belgische socialistische partij
had voor Maandag een groote betoo
ging to Brussel georganiseerd tegen
den oorlog. Maar, in verband met
den hoogsternstigen toestand heeft het
bestuur Zondag geheel uit eigen be
weging den burgemeester medege
deeld, dat men afzag van elke mani
festatie. „Le Peuple" bevat tevens
het volgende entrefilet:
„"Wij doen opnieuw een klemmend
beroep op de Belgische arbeidersom
hun kalmte en koelbloedigheid te
bewaren. Uit het diepst van ons
hart en geheel onder den indruk van
de ernstige gebeurtenissen sporen wij
hen daartoe aan, daar wij meenen,
dat een dergelijke houding in hun
belang is, gezien de onmetelijke
ellende, welke de moeilijkheid van
deze uren nog zou vermeerderen, in
dien de bevolking werd aangegrepen
door een paniek en het hoofd ver
loor".
Het bestuur heeft aan Vandervelde
en enkele andere leiders opgedragen
een manifest op to stellen, waarin
den militairen op het hart gedrukt
wordt hun plicht ten volle te doen.
Het manifest bevat o. a. deze zin
snede
„Bewuste socialisten, gij weet, dat
door het grondgebied te verdedigen
tegen een indringer, wij tegelijkertijd
ertoe bijdragen om de politieke vrij
heid en democratie in Europa te be
schermen tegen het barbaarsche mi
litairisme".
ENGELAND.
Sneller en sneller grijpt de oorlogs
toestand om zich heen. Voor een
week was het nog slechts tusschen
Oostenrijk en Servië, nu hebben
Duitschland, Rusland en Frankrijk
zich reeds in dien strijd gemengd.
Na de oorlogsverklaring Zaterdag aan
Rusland was die aan Frankrijk te
wachten. De Duitsehe regeering laat'
er geen gras over groeien. Zij doet
met buitengewone wilskracht haar
zetten op het diplomatieke en mili
taire schaakbord.
En daardoor is Europa in enkele
dagen het tooneel geworden van een
verwarring en strijd, als niet zyn
aanschouwd sinds de dagen van
Napoleon.
De eenige staatsman, die met groote
koelheid en kalmte, buiten den wir
war staande, het gewoel en gewrie
mel aanziet, en daarover openlijk
zijn meening zegt, is Sir Edward Grey.
Hij heeft in het Engelsche Lager
huis een overzicht gegeven, dat welis
waar, hier en daar, een zeer spre
kende Engelsche kleur heeft, maar
dat tevens kan worden beschouwd
als een waarschuwing en een mede-
deeling aan Europa.
Er kunnen, zoo is ongeveer de
redeneering van Sir Edward, eenige
omstandigheden voorkomen, die het
ingrijpen van Engeland noodzakelijk
maken, n.1. de beschieting van de
noordelijke en westelijke havens van
Frankrijk door de Engelsche vloot,
en de schending der neutraliteit van
België of Nederland.
Wanneer de onafhankelijkheid der
kleine staten wordt bedreigd, dan
moeten wij onze macht in de weeg
schaal werpen, tusschen beide komen
en den toestand regelen volgens onze
opvatting".
Wat Sir Edward Grey zeide, was
lang overdacht en nauwkeurig be
spreken. Sedert Zaterdag waren de
Engelsche ministers bijna voortdu
rend in rade vergaderd geweest. Zij
hebben, na den toestand van stukje
tot beetje te hebben nagegaan een
gedragslijn vastgesteld, die toont, dat
zij precies weten wat zij aan Enge
land, aan Europa, aan de mensch-
heid verplicht zijn.
Do „Times" zegt nog daarover:
„Engeland heeft geen strijd met
Duitschland, integendeel, wy zijn ge
neigd en bereid geweest om de betere
betrekkingen te ontwikkelen, die in
den laatsten tijd waren ontstaan. Wy
wilden gaarne met Duitschland
samenwerken voor bemiddeling en
vrede.
„Maar het woord van Duitschland
is niet te vertrouwen*
„Het verbond zich plechtig, met
andere mogendheden, waaronder ook
Frankrijk, de neutraliteit van Luxem
burg te handhaven en te eerbiedigen.
„De wereld heeft nu gezien, hoe
Duitschland dit woord hield.
„Na het voorbeeld van hetgeen
Duitschland deed in Luxemburg en
aan de Fransche grens kunnen wy
niet langer vertrouwen op de aan
wezigheid van den Duitschen gezant
te Londen als een waarborg tegen
eenige verrassing.
„Gisteren was het Luxemburg,
vandaag zal het België of Nederland
zynof het kan ons behandelen,
zooals het onze Fransche vrienden
behandelde, en ons aanvallen zonder
oorlogsverklaring.
„Het zal thans het Engelsche rijk
gereed vinden".
Londen, 8 Aug. Een ontzaglijk-tal
rijke menigte bewoog zich dezen
ochtend ten gevolge van de „Bank-
Holiday" in de buurt van Downing-
Street en het paleis. De Koning had
een „Privy-Council" bijeengeroepen
het kabinet hield een zitting en men
zag met belangstelling de verklaring
tegemoet, die Asquith dezen middag
in het huis zou afleggen. De alge
meene opinie is, dat Engeland zich
niet buiten den strijd kan houden,
nu het bericht is ontvangen, dat
Duitschland een ultimatum heeft ge
steld aan België en Duitsehe troepen
op verschillende punten de Fransche
grens hebben overschreden.
Het ministerie van landbouw be
richt, dat in Engeland voldoende
voorraad tarwe aanwezig is voor de
geheele bevolking voor een tijdperk
van vier maanden.
De „Pall-Mall" zegt, dat mon al
gemeen hoopt, dat Kitchener minis
ter van oorlog zal worden en French
bevelhebber van de Britsche strijd
macht, als deze naar het vasteland
wordt gezonden.
De „Westminster-Gazette" ver
klaart, dat, hoewel de inval der
Duitschers in België Engeland niet
onverschillig kan blijven, er in het
verdrag, waarbij de Belgische onaf
hankelijkheid wordt gegarandeerd,
niets voor komt, dat Engeland aan
leiding zou kunnen geven om bij een
inval in België door een van de andere
gegarandeerde mogendheden daarvan
een casus belli te maken.
Wij wenschen den vrede met
Duitschland te handhaven, maar
Duitschland treedt op op een wijze,
die wel een oorlog ten gevolge moet
hebben.
De rede van Grey wekte groote
opgewondenheid. Het Huis was zeer
dicht bezet en buiten, in Parliaments
Square en Whitehall zag een tallooze
menigte verlangend uit naar nieuws.
Alle edities der bladen waren in
een minuut uitverkocht en .de ver
ontwaardiging, toen men de voor
stellen van Duitschland aan België
en Engeland las, was algemeen.
De rede maakte diepe sensatie;
leden stonden in groepjes in diepe
stilte er naar te luisteren. De mededee-
ling dat de Koning der Belgen een
beroep had gedaan op Engeland, lokte
luide toejuichingen uit.
Later, toen bekend werd, dat Duitsch
land werkelijk een ultimatum aan
België had gestuurd, nam de ver
ontwaardiging toe.
Iedereen is met Grey overtuigd,
dat een schending van de Belgische
neutraliteit door Duitschland ernstige
gevolgen kan hebben ten opzichte
van Nederland en Denemarken.
De algemeene indruk hier is, dat
Engeland onder zulke omstandigheden
Frankrijk ter zyde moet staan en
ofschoon het Parlement nog geen
beslissing heeft genomen wordt al
gemeen verwacht dat Groot-Brittannië
Frankrijk zal steunen.
De verklaring van Sir
Edward Grey.
London, 4 Aug. De algemeene in
druk van de pers is, dat het Lager
huis zich gisteren op zyn best heeft
getoond, dat Sir Edward Grey in
drukwekkend heeft gesproken en de
natie heeft doen weten wat haar te
doen staat. Hoewel nog geen feitelijke
oorlogsverklaring aan Duitschland is
gedaan, is er geen twijfel of de op
vatting van Sir Edward en van En
geland zal door alle regeeringen vol
komen begrepen worden.
Het Engelsche leger.
De mobilisatie van het Engelsche
leger is gelast en in de „Staatscou
rant" afgekondigd.
VEREENIQDE STATEN.
De New-Yorkacho correspondent
van de „Daily Telegraph" seinde
Zaterdagavond aan zyn blad: Uit
berichten uit Washington blijkt, dat
president Wilson en minister Bryan,
met de andere leden der regeering,
ten diepste bewogen zijn door het
vooruitzicht van den meest gruwe-
lijken en verwoestenden oorlog in de
historie en bereid zyn de rol van
bemiddelaar te spelen, zoodra de tyd
voor Amerika zal zyn gekomen om
zijn goede diensten aan de mogend
heden aan te bieden. President Wilson
is met den heer Bryan bezield door
den wensch al het mogelijke te doen
om te voorkomen, dat Europa zal
worden geteisterd door den „cycloon
van dood", waarmee het bedreigd
wordt.
Er is geen enkele officieele aan-
wijzing, dat een der mogendheden
voornemens zou zijn den Vereenigde
Staten te vragen als vredestichter op
te treden, maar er zyn vele redenen,
waarom dit land in een uitnemende
positie verkeert om als zoodanig op
te treden. Intusschen gaat er door
geheel Noord-Amerika een golf van
verontwaardiging en ergernis, dat de
hulpmiddelen der moderne beschaving
blykbaar onmachtig zijn de dreigende
catastrophe te voorkomen.
gHet gevoel is zoo bitter en alge
meen, dat Europa goed zou doen
hiermede als een factor rekening te
houden.
ft De beschaving staat op het spel,
zoo zetten de bladen uiteen. Dat drie
regeerders een in Weenen, een
ander te Petersburg, een derde te
Berlyn - in staat zyn over oorlog
en vrede te beslissen, gaat boven het
begrip van den gemiddelden burger,
gewend aan het democratische re-
geeringsstelsel der Vereenigde Staten.
„Van deze drie mannen", om een
groot belangrijk blad te citeeren,
„heeft alleen die te Berlyn meer dan
middelmatige bekwaamheden; niet
temin wordt dezen drie vergund te
spelen met de levens van millioenen
menschen, met eigendom ter waarde
van duizenden millioenen, met handel
en nijverheid, welvaart, wetten en
instellingen, niet slechts van keizer-
ryken, koninkrijken, maar van conti
nenten. Aan hen is overgelaten of
de wereld getuige zal zijn van den
meest bloedigen en verwoestenden
oorlog der geschiedenis. Het zou be
lachelijk zyn, indien het niet zoo
gruwelijk ware."
Amerika gevoelt zelf ook reeds de
gevolgen van den oorlog, o. a. in een
belangryke stijging van de prijzen
van verschillende levensmiddelen.
Duizenden reizigers, die plaatsen op
booten naar Europa bestelden, hebben
hun passage opgezegd en men maakt
zich bezorgd over de terugkeerende
duizenden Amerikanen in Europa,
zoodat zelfs al het denkbeeld is op
geworpen, deze door de oorlogssche
pen te laten terughalen. Een bewijs
zeker wel, dat ook in de Unie een
paniekstemming begint te heerschen.
DUITSCHLAND.
Wee den overwonnenen.
Berlyn, 4 Augustus. Het Militair
Wochenblatt bevat den volgenden
oproep
„Op roekelooze wyze heeft Rusland
ons wegens Servië den oorlog opge
drongen. Het uur van afrekening,
dat over eenige jaren toch had moe
ten komen, is geslagen. Als er een
rechtvaardige God in den hemel
is en daarvan zyn wij overtuigd
mogen wy op de zege onzer wapenen
in onze rechtvaardige zaak hopen.
„Thans geen woorden meerAlleen
nog dit, dat gloeiende toorn over den
overval van het vreedzame Duitsehe
volk ons ingeeft: Als God in zyn
genade ons de overwinning verleent,
dan „Vae victis!" (wee de overwon
nenen). Onze strijdleus zij echter:
Leve de keizer! Duitschland boven
alles.'"
Berlyn, 4 Augustus. Na den lUjks-
kanselier heeft de voorzitter van den
Rijksdag als volgt gesproken:
De storm van geestdrift, die door
het land suist, is een teeken, dat
het Duitsehe volk goed en bloed ten
offer wil brengen voor zyn eer. Nooit
is het Duitsehe volk eensgezinder
geweest dan thans. Ook zy, die anders
tegenstanders van den oorlog zyn,
3nellen te wapen. Hun vertegen
woordigers in den Rijksdag beramen
mede middelen tot verdediging des
vaderlands. (Levendige toejuiching.
De leden van de burgeriyke partyen
klappen in de handen.)
Zoo trekt het volk in de wapenen
op tot den heiligen strijd, bewust van
zyn kracht, zeker van de overwinning.
De zitting van den Ryksdag werd
daarna afgebroken. Na hervatting
legde de sociaal-democraat Haase een
verklaring af, waarop alle wetten
met betrekking tot den oorlog onder
luide toejuiching van het Huis zonder
beraadslagingen werden aangenomen,
daaronder ook het oorlogskrediet van
vyf miljard.
Namens de regeering dankte de
rykskanselier. Terwijl alle afgevaar
digden, ook de sociaal-democraten,
zich van hun zetels verhieven, sprak
de voorzitter het „hoch" op den Keizer
uit waar alle leden van de burger
lijke partyen en de tribunes geest
driftig mee instemden. Daarop werd
het Huis verdaagd.
De stemming te Berlijn.
Berlyn, 5 Augustus. Do oorlogsver
klaring van Engeland heeft beweging
in de stad gewekt en een verbitterde
betooging uitgelokt voor het Engel
sche gezantschap. De regeering zoo
wel als de pers berusten er in. Zy be
schouwen haar als onvermydelljk en
meenen daarom, dat wat uit een
oogpunt van strategie noodzakelijk
was, niet te duur is gekocht.
De Lokal-Anzeiger zegt: „Een uiter-
lijk onzydig, doch iunerlljk vijandig
Engeland zou ons tot een voor onze
belangen schadelyke terughoudenheid
genoopt hebben en eindeiyk toch tot
open vijandschap zyn overgegaan.
Daardoor zou oneindig meer nadeel
gesticht zyn dan nu van een onmid
dellijke oorlogsverklaring kan ver
wacht worden."
Dat is ongeveer de opvatting van
alle bladen.
FRANKRIJK.
EEN VERKLARING VAN PRESIDENT
POINCARÉ.
Parijs, 4 Aug. Poincaró heeft aan
de Kamers een boodschap gezonden,
waarin hy zegt: „Frankryk is het
slachtoffer van een vooruit beraam
den, brutalen aanval. Het Duitsehe
keizerryk heeft ons eerst gisteren
avond den oorlog verklaard doch kan
van af den aanvang der crisis aan
Frankryk geen enkele daad of woord
verwyten, die niet vredelievend en
verzoeningsgezind waren. Daags na
dat onze bondgenooten en wy nog
openlyk onze hoop hadden uitgedrukt,
dat de onderhandelingen ondor leiding
van het Londensche kabinet een
vredelievend verloop zouden hebben,
verklaarde Duitschland den volgen
den dag plotseling den oorlog aan
Rusland, viel het grondgebied van
Luxemburg binnen, en beleedigde
gruweiyk de edele Belgische natie.
In den oorlog, die thans begint, zal
Frankryk het recht aan zyn zyde
hebben, het zal heldhaftig worden
verdedigd door al zyn zonen, getrouw
worden geholpen door zijn bondge
noot Rusland en ondersteund door
Engeland. Frankryk ziet thans reeds
van alle zyden de sympathiebetui
gingen der beschaafde wereld toe-
stroomen, want ook ditmaal verte
genwoordigt het tegenover de geheele
aarde de vrijheid, de rechtvaardigheid
en de rede. Houdt moed Leve Frank
rijk I"
UIT ENGELAND.
Londen, 5 A ugustus. Reuters Agent
schap verneemt, dat hedennacht om
kwart voor twaalf door de regeering
het volgende communiqué is uitge
vaardigd
Als gevolg van de 9ummiere wei
gering door Duitschland om gevolg
te geven aan den eisch van de Brit
sche regeering, dat de verzekering
zal worden gegeven, dat de neutra
liteit van België zal worden geëer
biedigd, heeft de Duitsehe gezant te
Londen zijn paspoort gekregen en
heeft de Britsche regeering aan de
Duitsehe regeering doen weten, dat
van af Dinsdagavond elf uur de oor
logstoestand is ingetreden tus&chen
Engeland en Duitschland.
Londen, 5 Augustus. Koning Goorge
heeft aan admiraal Sir John Jellicoe
de volgende aanschryving doen toe
komen.
In dit ernstige oogenblik van de
geschiedenis van ons volk zend ik
u en door uwe tusscbenkomst
aan de officieren en bemanningen
van uwe vloot, waarover gy het
opperbevel hebt aanvaard, de be
tuiging van myn vertrouwen, dat
zy onder uwe leiding den roem van
de koninklijke marine opnieuw zullen
doen schitteren en dat zy nogmaals
zullen bewy'zen, dat de vloot werke-
Ujk een beukelaar voor Groot-Brit-
tannie en het Britsche Ryk zal wezen.
w. g. George I. R.
Londen, 4 Augustus. (Part.) Toen
hedenmiddag vroeg een verslaggever
van de „Daily News" op Haymarket
ging kyken, vond hy de Civil Service
Stores als belegerd. Groote voorraden
etenswaren, die men had opgeslagen,
verdwenen als by tooverslag. De vraag
naar meel was razend. Ingemaakte
waren vlogen weg. Versche boter
bracht, zooveel als er was, 2 shilling
het pond (pl.m. 4J ons) op, verscho
eieren 2 shilling het dozijn, d. i. 10
stuivers meer dan de prijs anders
om dezen tijd is. Er werd haast
gevochten om Engelsch vleesch en
er werd luid geroepen om Nieuw-
Zcelandsche stukken, maar er 'was
al gebrek aan. Schapenvleesch wordt
nog in de koelkamers achtergehouden
in afwachting van sterker vraag.
Londen, 5 Augustus. Er is een
proclamatie verschenen nopens oor-
logscontrabande. Daarby wordt ook
aan schepen van den vyand tot 14
Augustus 12 uur 's nachts tyd gege
ven, om de Engelsche havens te
verlaten.
DE STEMMING TE LONDEN.
Londen, 5 Augustus. Engeland is
in oorlog. Toen gisteren laat bet ant
woord van Duitschland ontvangen
was en hot onbevredigend bleek, werd
de oorlog verklaard. Voordien hadden
de Duitschers reeds oorlogsdaden ge
pleegd en een Engelschen mynen-
legger in den grond geboord.
Ongetwijfeld zal de oorlog hier po
pulair zyn. Zy, die zich tegen een
tusschenkomst in het Europeesche
conflict verklaren en die nog tot op
heden brieven tegen inmenging in de
bladen hebben laten opnemen, hadden
tot het laatste oogenblik geloofd, dat
Duitschland als het er op aankwam
de neutraliteit van België zou eer
biedigen.
Maar in het oog, zelfs van de
meesten dier pacifisten, wettigt de
schending van België's neutraliteit
den oorlog tegen Duitschland.
In een hoofdartikel van de „Daily
Chronicle", getiteld „de misdaad tegen
Bolgië", wordt gezegd De rol van
Engeland is duidelijk en het zal met
eere vechten, om dat kleine land, en
zyn naaste buren, te behoeden voor
het meeat verschrikkelijke lot, het
slagveld van Europa te zyn.
„De Times" schrijft smalend over
de met brutaliteit vermengde huiche
larij van de Duitsehe diplomatie jegens
België. En schryft de Times
Engeland gaat in een oorlog, dat het
is opgedwongen, omdat het de ver
dediger is van de zwakken en de
kampioen van de vryheden vanEuropa.
Zelfs de Daily NewB, die gedurende
den ganscben loop van het geschil,
dat tot den oorlog heeft geleid ja
zelfs nu nog - bepleit heeft, dat de
neutraliteit van Engeland bewaard
had kunnen blij ven, Indien geen tien
jaren entente-politiek achter ons lagen
hoeft alle sympathie voor België, dat
veel zal ïyden, zonder dat het eenig
verwyt treft. Het blad laakt Duitsch
land, zyn haast met het stellen van
ultimatums en zijn niets ontzien de
geringschatting van het internatio-
