HELDERSCHECOURANT
No. 4372
DINSDAG 6 OCTOBER 1914
42e JAARGANG
Stelling van DEN HELDER.
Ontspannings-avonden in October.
Dinsdag 6
Emma
Bioscoop
Parallelweg
Lezing Vau Dam
8 uur
Woensdag 7
Neptunus
Stumphius
8
Harssèns
Bioscoop
Op pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen:
1. Oe mobilisatie van 1914.
2. Oe Fransch-Duitsche oorlog
van 1870 - 71.
3. Ingezonden.
4. Feuilleton, enz.
Antwerpen en onze
neutraliteit.
De „Middelburgsche Courant" van
3 October 1.1. schrijft:
We zijn ons bewust tot nu toe in
de oorlogsdagen ons niet schuldig
gemaakt te hebben aan bangmakerij.
Maar we meenen dat een ernstig
woord op 't oogenblik op zijn plaats is.
Er is zeker nog geen reden voor
onmiddellijke bezorgdheid. En trou
wens toch is vooral in tijden als wij
doorleven de raadgeving goud waard
neem de zaken ernstig op, maarniet
tragisch.
Er is echter door dien, twee maan
den gehandhaafden vrede bij velen,
die eerst vol groote zorg waren, een
gevoel van gerustheid ontstaan, dat
even ongemotiveerd is als eerst die
angst. Ze zijn aan de dagelijksche
oorlogsberichten gewend geraakt en
hebben het gevoel dat het zoo wel
zoo zal blijven.
En daarom mag nog wel eens her
haald worden, dat we er nog niet
zijn, dat de lucht nog verre van
schoon is.
De' gebeuiteuissen bij Antwerpen
kunnen een toestand scheppen, die
ernstige internationale moeilijkheden
kim veroorzaken voor ons land. Het
in ons vorig nummer onder Laatste
Berichten vermelde artikel van de
„Times" over Engeland's vrees voor
een Antwerpen in Duitsche handen,
geeft een opinie weer, die door veel
Engelschen gedeeld wordt.
01' de Britsehe regeering er ook
zoo ovei- denkt, en of de vrees voor
een verovering van Antwerpen door
de Duitschers haar tot eenig daad
werkelijk optreden tegen ons land
zal nopen we weten het niet.
Zoolang de verbinding over land
van de Belgische kust met Antwerpen
nog in stand blijft wel is nu de
spoorlijn Gent - Dendermonde - Ant
werpen verstoord, maar bestaat nog
altijd de verbinding van Gent over
St. Nicolaas naar 't Vlaamsche hoofd
tegenover Antwerpen zoolapg
heeft Engeland geen reden om ook
de Wester-Schelde te gebruiken voor
het doorvoeren van datgene wat wij
als neutrale staat niet mögen door
laten, bijv. van troepentransporten.
Maar als die spoorwegverbinding ver
broken is en Antwerpen is van de
landzijde geheel ingesloten, - wat
dan?
Zal dan Engeland trachten de
Wester-Schelde te forceereu om langs
dien weg Antwerpen te hulp te
komen? We gelooven dat nog niet
na de Engelsche verzekering, dat het
de neutraliteit der Wester-Schelde
zal eerbiedigen zoolang de tegen
stander die niet-schendt. Engeland
zou dan immers hetzelfde doen wat
het in Duitschland tegenover Belgiö
zoo sterk afkeurt!
Maar wat we wel mogelyk achten,
dat is een sterke aandrang van Enge
land, zonder direct onze neutraliteit
te schenden, om ten opzichte van de
Wester-Schelde gedaan te krijgen,
wat maar eenigszins ten nadeele van
Duitschland kan zijn. Er zijn daar
voor genoeg middelen te vinden en
dab die paddelen zeer hinderlijk kun
nen zijn, weten we na 't geen met
de aanhouding van onze neutrale
koopvaardijschepen gebeurde.
En hoe zal de houding van Duitsch
land dan zijn?
Dat zul natuurlijk protesteeren
zoodra wij dingen doen die in zijn
nadeel zijn.
Maar er is nog iets anders ook.
Als het den Duitschers lukt Ant
werpen aan de landzijde in te sluiten,
is het natuurlijk hun belang allen
toevoer lot de stad af te snijden.
Maar juist de Schelde beneden Ant
werpen is voor hen het moeilijkst te
bereiken door de inundaties. En die
groote aauvoerweg leidt uit Ne
derland in die vesting. Is het
niet te voorzien dat dan ook Duitsch
land zal doen wat het kau, om
laten we het maar voorzichtig, uit
drukken invloed uit te oefenen
op de bepalingen voor het verkeer
op de Wester-Schelde?
En wat zullen Engeland en Duitsch
land ten opzichte der Wester-Schelde
doen als Antwerpen door de Duit
schers bezet mocht worden,en DuitBch-
land een uitweg over dezen rivier
mond zal wenschen, wat Engeland
juist niet wil?
Al deze beschouwingen zijn geen
voorspellingen. Ze geven slechts een
uiteenzetting van wat mogelijk is.
En men zal moeten erkennen dat
die mogelijkheden de kiemen in zich
dragen van groote moeilijkheden voor
ons land.
Onze regeering zal dan een zware
taak hebben en meer dan ooit zal
het dan een hooge plicht voor de
Nederlandsche handelaars zijn om
niet te trachten een extra-winstje
te behalen door daden, die schrome
lijke gevolgen zouden kunnen hebben
voor ons land.
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
De slag aan de Aisne duurt voort.
Dat wil zeggen: Volgens de jougste
berichten is aan de Aisne, in het
front en op den Pranschen rechter
vleugel de toestand bijna ouveran
derd -, maar is op den Franschen
linkervleugel weer een poging aan-
end, om de Duitsche linie te
verlengen. Waren in het laatst dei-
vorige week de gevechten hevig om
Albert, thans wordt van een gevecht
meer noordelijk van die plaats, in
den omtrek van Arras, melding ge
maakt. De linie waarover gestreden
wordt, heeft zich dus naar het noor
den uitgebreid. Tegenover de pogin
gen van Fransch-Engelsche zijde om
den Duitschen rechtervleugel om te
trekken, hebben de Duitsche troepen
dien vleugel verlengd, zoodat op
nieuw de flankaanval der Franschen
een frontaanval worden moet.
Op die wijze wordt het aanvals
front voortdurend verlengd, en wordt
het zwaartepunt van den strijd ver
plaatst, zonder dat een beslissing
valt.
Het is wel opmerkelijk, dat inplaats
van heil te zoeken in de poging om
door de vijandelijke linie te breken,
wat tot dusver als het voornaamste
doel van de Fransche strategie werd
beschouwd, generaal Joffre tegenover
de omvattende beweging die von
Moltke steeds toepaste, oen nieuwe
omvattings-theorie plaatst; daardoor
toch doen de beide legers telkens
hetzelfde, met het gevolg dat er wel
van uitbreiding van het slagfront,
doch niet van omvatting kan worden
gesproken. En het resultaat is, dat
de strijd blijft voortduren, met de
regelmatigheid van een uurwerk, aan
beide zijden met groote volharding,
met taaiheid en kracht, doch zonder
tot een resultaat te komen.
En terwijl de Fransche pogingen,
om op den Duitschen rechtervleugel
tot een beslissing te komen, worden
voortgezet, gaan de Duitsche troepen
op den anderen vleugel voort pogingen
aau te wenden om over de Maas te
geraken. Na den val van Camp des
Romains werd bij St. Mihiel een ge
deelte van het Duitsche leger de
rivier overgebracht; het moest een
zwaren, harden strijd voeren tegen
de Fransche troepen, die uit Verdun
te hulp snelden. Of de geslaagde po
ging om de spoorwegverbinding tus-
schen Verdun en St. Mihiel op ver
schillende plaatsen te verbreken, van
invloed zal zijn op den uitslag in dat
gedeelte, moet worden afgewacht.
De raeening dat Antwerpen een
ernstige bedreiging zou kunnen vor
men in den rug van het Duitsche
leger, vooral wanneer het Antwerp-
sche garnizoen met Engelsche troe
pen wordt versterkt, schijnt de Duit
schers er toe geleid te hebben, Ant
werpen te willen nemen, om het ge
vaar te voorkomen. Als gevolg hier
van is om de vesting Antwerpen de
strijd met nieuwe kracht hervat. Van
de buitenste linie zijn de forten Beel-
heim, Wavre St. Cathérine, Konings-
hoyckt en Lier gevallen, waardoor
een Duitsche afdeeling in staat is be
noorden Mechelen tot de tweede linie
der fortenketen op te rukken, en de
stad zelf te beschieten.
In het Oosten is een slag geleverd
tusschen Angustowo en Soewalki,
waarin beide partijen zich de over
winning toeschrijven. Het Duitsche
bericht dat over den slag op den
Duitschen linkervleugel schijnt te
spreken, zegt, dat bij Soewalki de
Russen in een tweedaagsch gevecht
op 1 en 2 October totaal verslagen
zijn; zij worden teruggedreven met
een verlies van 3000 man aan gevan
genen, 18 stuks geschut en veel
ander oorlogsmateriaal.
Het Russische officieele verhaal
schijnt dan te spreken over den slag
bij Augustowo, dat is dus op den
Russischen linkervleugel. Maar de
Russische mededeeling zegt, dat de
Duitsche troepen ook bij Soewalki de
nederlaag hebben geleden, en in wilde
vlucht Rusland verlaten.
Er is iets onoplosbaars in deze
tegenspraak over het resultaat van
een zelfden slag.
Maar wij zijn niet in staat hier dit
raadsel op te lossen wij deelen daar-
de beide lezingen naast elkaar
mede, zonder commentaar.
Op het Westelijk oorlogstooneel.
Berlijn, 2 October. (Wolflbureau.)
Officieel. Uit het groote hoofdkwar
tier wordt d.d. 3 October 's avonds
In het Oosten zijn het 3e Siberische
en gedeelten van het 22ste legercorps,
die zich op den linkervleugel van
de over de Njemen voortdringende
Russische leger bovonden,
verbitterende strijd van twee dagen
bij Augóstof verslagen.
Meer dan 2000 niet gewonde ge
vangenen en een aantal kanonnen
en machinegeweren zijn in
handen gevallen.
Duitsch legerbericht.
Berlijn, 3 Oct. (W. B.) (Officieel
bericht uit het groote hoofdkwartier).
Op het oorlogstooneel in Frankrijk
zijn geen bepaalde wijzigingen ge
komen.
Bij Antwerpen zijn ook de forten
Lier, Waelhem en Koningshoycht en
de daartusschen gelegen redouten
gevallen.
In de stellingen tusschen de forten
zijn 30 stuks geschut veroverd.
De in den buitensten fortengordel
gemaakte bres stelt ons in staat over
te gaan tot den aanval op de binnen
ste fortenlinie en de stad.
In het Oosten zijn het derde Sibe
rische en gedeelten van het
legercorps, die op den linkervleugel
van de over den Njemen voortruk-
kende legers bevonden, na een twee
daagsch verbitterd gevecht bij Augus-
tow verslagen. Meer dan tweeduizend
niet-gewonden werden gevangen ge
nomen en een aantal kanonnen en
machinegewereu buitgemaakt.
De Duitschers in Frankrijk.
Parijs, 4 October. (Reuter) Officieel
bericht van 3 uur hedenmiddag:
Op onzen linkervleugel hebben wij
het offensief op verschillende punten
hervat na alle aanvallen van den vij
and te hebben teruggeslagen.
Op andere punten z(jn onze stel
lingen merkbaar sterker geworden.
Er valt niets nieuws te melden van
het centrum tot Argonno toe.
In het Argonnerwoud hebben wy
den vijand teruggedrongen naar
't Noorden.
In 't Zuiden van Woevres maken
wij vorderingen, doch zeer langzaam.
Van onzen rechtervleugel, Lotha
ringen en de Vogezen is geen nieuws.
Berfiju, 4 October. (Wolff.) Officieel
wordt hedenavond uit het groote hoofd
kwartier gemeld:
Op het Westelijk oorlogstooneel
vordert de strijd op den rechtervleugel
en in het Argonnerwoud met succes.
Parijs via Londen, 4 Oct. (Reuter.)
Het communiqué van elf uur 's-avonds
luidt:
Op onzen linkervleugel is de slag
in vollen gang in de omgeving van
Arras, zonder dat nochtans een be
slissing wordt verkregen.
De actie was minder hevig tusschen
Ancre en Somme en tusschen Som-
me en Oise.
In het gebied van Soissons win
nen wij terrein. Byna over het ge
heels overige front is de actie van
den vijand verlamd. In het Woevre-
gebied blijft het rustig.
Wij hebben eenig terrein gewon
nen tusschen Apremont en de Maas
en aan de Rupt-de-Mad.
Spoorweg-aanslag.
Berlijn, 2 Oct. (W.B.) Een belang
rijk voorspel voor de verovering van
het fort Camp des Romains en voor
het doorbreken van de sperfortenlinie
Verdun—Toul was het vernielen van
den spoorweg tusschen Verdun en
St. Mihiel, waarlangs de Franschen
voortdurend munitie-troepen uit Ver
dun aanvoerden. Twee officieren en
24 pioniers werden daarmee belast.
Een luitenant, welke aan dezen
tocht deelnam, vertelt hierover het
volgende
Toen wij uitrukten, was het stik
donker. Er viel een dichte regen en
deze onttrok ons aan het gezicht.
Wij kenden wel de stand der troepen
op den eenen oever van de Maas,
maar op den anderen, waar wij zijn
moesten, niet.
Wij slaagden er echter in een
Fransche bewakingspost te dooden
moesten toen de rivier over
zwemmen. Met de lading voor het
doen springen van een spoorbrug
iemd, op het hoofd gebonden,
kwamen wij beslijkt, en klappertan
dend op den anderen, moerassigen
oever van de Maas aan, tot aan de
knieën in den modder loopend. Daarna
werd de springlading op zijn plaats
gebracht.
Na de ontploffing kwam een pa
trouille cavalerie op het geluid af en
schoot op ons. Wij kondens ons echter
tijdelijk in het moeras langs de Maas
verbergen.
Eindelijk slaagden w(j er in weer
over de Maas te komen. In een dorp
werd toen met behulp van onze revol
vers paarden en een wagen gerequi-
reerd, waarmede wij in woeste vaart
naar onze kwartieren terugkeerden.
Bij dezen tocht verdronken een ser
geant en een officier.
De térugkeerenden ontvingen allen
het IJzeren Kruis.
Keizer Wilhelm aan het front.
De correspondent van de „Times"
te Kopenhagen meldde Donderdag
avond
Het schynt dat de keizer een maand
heeft doorgebracht te Mainz, alwaar
het hoofdkwartier van den Duitschen
generalen staf is gevestigd. Zijn spe
ciale trein van tien wagens, voorheen
blauw en wit gekleurd, is thans
donker geschilderd, met een rood
kruis boven op de wagens.
Ontzaglijke moeite wordt gedaan,
de bewegingen van den keizer ge
heim te houden. Zyn persoonlijke
veiligheid wordt bewaakt door zijn
gevolg, eon groote afdeeling lijfgarde
en een groot aantal rechercheurs uit
alle deelen van Duitschland. De
laatsten zijn bekend als de veld
politie en onder controle van het
centraal bureau der geheime politie
te Berlijn.
De verwoesting van Orchies.
Van Duitsche zijde maakt men ons
de opmerking, dat het telegram van
Wolff uit het groote Duitsche hoofd
kwartier over de verwoesting van
Orchies anders luidt dan in de Duit
sche bladen. Er is inderdaad verschil
tusschen den tekst van de twee be
richten, daar een paar zinnen, die in
de Duit3che bladen staan, niet voor
komen in het telegram van Wolff,
zooals dit aan de Hollandsche pers
is toegezonden. Die zinnen luiden
„in de plaats (Orchies) werden 20 by
het gevecht op den voorgaanden dag
gewonde Duitschers gruwelijk ver
minkt gevonden. Ooren en neus waren
hun afgesneden en men had hen door
zaagsel in mond en neus doen stikken.
De juistheid van de dienaangaande
opgemaakto bevinding is door twee
Fransche geestelijken met hun hand-
teekening bevestigd."
Intusschen, de Hollandsche pers
heeft het telegram gegeven, zooals
het door het offieieuse Berljjnsche
bureau hier te lande verstrekt is, en
degenen, die opmerkingen maakten
over de verdonkeremaning van h6tslot
van het telegram, en daarin een aan
wijzing zagen, dat onze pers zich niet
voldoende neutraal houdt, hebben
ongelijk.
Majoor v. Manteuffel.
Parys, via Londen, 5 Oct. (Reuter.)
Majoor v. Manteuffel, de Duitsche
officier, die verantwoordelijk is voor
de verwoesting van Leuven, bevindt
zich in Fransche handen.
Om en bij de strijd.
De correspondent van het Alg.
Handelsblad schrijft uit R(jssel, d.d.
28 Sept.:
Eindelijk ben ik dau uit Brussel
kunnen komen, zij 'tdan ook met
heel 'veel moeite, en zij 't dan ook
wat incer naar 't Westen gedrongen,
dan ik wel gowenscht had. 't Is den
laatsten tijd bijna ondoenlijk om
verder dan Brussel te komen. Vertrok
uit Brussel wordt niet meer toege
staan dan in de richting Maastricht,
en dat ook nog niet eensiederen
ig-
Maar ik zit dan nu in Ryssel. Mijn
bedoeling was geweest om te gaan
van Brussel naar Maubeuge, en van
daar mij te laten zakken naar het
front. Maar mijn goede gesternte, dat
mij begeleid heeft tot Mons, liet mij
daar in den ste6k en ik moest terug.
Op de groote markt in Mous hielden
wij stil om het reservoir van onze
auto en onze keel, die fel geleden
hadden van veel, door oen stevigen
wind opgejaagd, stof, wat water te
geven. Op het terras van het café
waar w(j stil hielden, zaten twee
Duitsche officieren, een heel oude on
een piep jongo. Een praatje was
gauw geëntameerd. Zij vertelden dat
zij juist uit den slag kwamen, even
verder op. Verbaasd zei ik niet te
hebben gewoten, dat er zóó dicht bij
Mons nog gevochten werd. Dat prik
kelde den jongen 'officier, en haastig
verzekerde hijja, maar met dat al
z(jn we toch nog maar veertig kilo
meter van Parijs.
De oude gaf mij eon knipoogje en
ging er niet op in. Ik ook niet. Toen
zei de oude, als je even verder door
rijdt, zal je zóó hoog de lijken zien
liggen, h(j wees een meter hoog,
allemaal over elkaar heen.
Ja, allemaal Franschen- viel
de jonge in.
En Duitschers, zei kalm de oude.
En zonder zich te storen aan de erger
nis van den jongen officier, ging hij
door: de vijand heeft groote verliezen
geleden, maar wij ook. 't Kan
ook niet anders. Wij zaten vlak op
elkaar, hadden op tal van punten
bajonetgevechten.
Hij zweeg even, en ging toen zacht
peinzend verden:
Och, 't is voor allemaal even
erg. De oorlog is nu eenmaal afschu
welijk, 't is te hopen, dat er gauw
een einde aan komt. De Duitschers, -
de Franschen, z(j ziju allemaal men-
schen. Menschen. En nu liggen daar
vederop de lijken eeu meter hoog.
,t Is verschrikkelijkEn tóch, wat
't ons koste, wij zullen in Parijs
komen
Ik merkte b(j mij zelf op dat dit
wel al een ander geluid was dan wat
ik zoo vaak in het eerste stadium
van den oorlog had gehoord: ,Wir
gehen nach Paris".
De Duitschers In Belgisch-
Limburg.
Maastricht, 4 Oct. Hevige kanon-
nades en geweervuur hebben de be
woners hedenmorgen uit den slaap
gewekt. Te ongeveer half acht begon
het en duurde voort tot bijna 9 uur.
Het kwam uit de richting Lanaeken.
Een boer uit Veldwezelt vertelde me,
dat daar om half zeven de Duitschers
met geschut doorgetrokken zijn, zon
der iets te doen. Het gehucht Brieg-
den, dicht bij Lanaeken, een gehucht
van ongeveer 60 huizen, is beschoten.
Maastricht, 4 Oct. De Duitschers
zijn in Lanaeken en hebben daar aan
verschillende kanten van het plaatsje
huizen in brand geschoten. Een gra
naat is in de kerk terechtgekomen
een vrouw heeft een schot door het
been gekregeneen Duitsch trom
petter is gedood door een Duitsche
granaat. Een gewond Duitsch officier
is naar Luik vervoerd, andere ge
wonde Duitschers naar Tongeren.
Een man die met z(jn kar en paard
nog over den grens wilde, zag zijn
paard voor de kar gedood het ligt
nog aan de grens. Er schijnen 50
Belgen in Lanaeken geweest te zijn,
die hebben zicb nu teruggetrokken
in de bosschen bij Tournebride en
daar schijnen de Duitschers ze nu te
omsingelen, ten minste het brandt
in de bosschen.
De Duitsche troepen, die hedeu in
Lanaeken geweest zijn, telden 3000
man en bestonden uit veldartillerie
mitrailleurs, ulanen en infanterie.
De Belgische militairen waren gering
in aantal. Tevens was er een gepant
serde automobiel. In de kerk zijn drie
granaten terechtgekomen, waarvan
één in de sacristi en een in den voor
gevel, waardoor de kerk nogal erg
beschadigd is. Verder zijn vanaf de
kerk van Lanaeken tot aan Tourne
bride alle huizen verbrand, ook het
huis van den burgemeester de Caretat
dat van den heer de Merode is ge
spaard. Volgens de Duitschers hebben
de burgers geschoten.
In het vluchtoord Parallelwegwa
ren om zes uur zooveel vluchtelingen
dat het aantal niet te schatten was.
Er kwamen telkens nog nieuwe, maar
600 waren het zeker.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
De overwinning op de Russen.
{^Koningsbergen, 4 Oct. (W. B.) De
plaatsvervangend opper-bevelhebber
te Koningsbergen geeft de volgende
aanvulling van het reeds vermelde
bericht omtrent de overwinning op
de Russen: De Russen zijn in een
tweedaagsch gevecht bij Soewalki op
1 en 2 October totaal verslagen. Zij
verloren 5000 man aan gevangenen,
18 stuks geschut, waaronder een
zware batterij, veel machinegewereu,
voertuigen en paarden.
De Tsaar naar het oorlogs
tooneel.
Petrograd, 3 Oct. (P.T.A.) De Tsaar
is naar het oorlogstooneel vertrokken.
De slag bij Augustow.
Petrograd, 4 Oct. (P. T. (Com
muniqué van den Grooten Generalen
Staf). De slag bij Augustow is gisteren
geëindigd met een zege voor de Rus
sische wapenen. De Duitschers leden
een volslagen nederlaag. Zij trekken
op het oogenblik in wanorde terug
naar de grens van Oost-Pruisen. De
Russen zetten de Duitschers krachtig
achterna en dezen laten in hun wilde
vlucht konvooien, kanonnen en mu
nitie in den steek en hebben zelfs
geen tyd om de gewonden op te
nemen.
De slag bij Augustow begou, zoo
als men weet, op 25 September met
het bombardement van Svpotskino
door de Duitschers, gevolgd door een
aanval op genoemde positie. Tegelij
kertijd deden de Duitschers verschil
lende pogingen om bij Droeskeni aan
de Njemen door de Russische troepen
heen te trekken.
Op26 September deden de Duit
schers een aanval op de versterkingen
van Ossowetz, maar stieten overal op
verwoeden tegenstand en zagen zich
genoodzaakt terug te trekken.
Onze troepen bepaalden zich niet
tot krachtige tegenaanvallen, maar
gingen over tot den aanval en ver
volgden den vluchtenden vfjand. De
Duitschers konden ondanks hun krach-
tigen tegenstand, onzen druk niet
weerstaan en onze troepen maakten
zich achtereenvolgens meester Van
de stellingen der vyanden.
Deze, in de war gebracht door deze
onweerstaanbare actie, weken en zijn
thans op den terugtocht. Met spoed
verlaten zij ons grondgebied, op som
mige punten is hun terugtocht zelfs
tot een vlucht geworden.
Wij vervolgen krachtig den ver
slagen vyand.
De strijd om de vesting Ossowez.
Londen, 5 Oct. In een telegram uit
Petrogad worden de volgende bijzon
derheden vermeld over den strijd om
Ossowez.
De Duitschers moesten bij gebrek
aan een anderen naderingsweg, over
Graevo marcheeren. Toen zij tot op
14 K.M. genaderd waren, bemerkten
zij, dat hun artillerie niet verden kon,
daar het terrein moerassig werd. Zij
begonnen toen de vesting van dat
punt heftig te beschieten, terwijl zij
hun infanterie mettalrijke mitrailleurs
de vesting lieten naderen tot op zes
K.M. De Russen deden een nachtelijken
uitval en slaagden erin over wegen,
met welke de Duitschers onbekend
waren, deze op beide vleugels te
omvatten. Zoodra de Duitschers, die
hun volle aandacht aan de vesting
wijdden, in de overtuiging dat zij
alle bruikbare wegen bezet hielden,
deze beweging ontdekten, ontstond
een verbitterd gevecht onder voor hen
zeer ongunstige condities. De Rus
sische artillerie decimeerde den vijand,
die zich in open terrein bevond,
terwijl de Russische infanterie met
hevig vuur zijn flanken bestookte.
De strijd duurde 36 uur en eindigde
met een volslagen nederlaag voor de
Duitschers, die in wanorde in de
richting van Graevo vluchtten. De
Russen maakten zich meester van
de geheelë Duitsche artillerie, die in
het drassige terrein bleef steken.
Londen, 5 Oct. Naar aan de „Daüy
Cronicle" gemeld wordt, zijn groote
gebeurtenissen langs het Silesische
front en in Polen aanstaande. De
Petereburgsche correspondent van dat
blad meldt, dat de Tsaar zich gisteren
naar het front heeft begeven. De
Duitsche Keizer is, na het houden
van vurige toespraken voor de troepen
te Breslau naar Bromberg vertrokken.
De Koning van Beieren inspecteerde
te Czestochowo de pas aangelegde
aardwerken. Niet-officieel wordt ge
meld, dat de algemeene opmarsch
der Duitschers reeds begonnen is.
Volgens geruchten die ie Stockholm
de ronde doen, is het doel de plaatsen
Kovno, Lodz en Warschau te nemen,
en de Russen uit Galiciö te drijven.
Er hadden reeds eenige gevechten
plaats aan den linkeroever van de
Weichsel. In de buurt van Kielce
behaalden de Duitschers aanvankelijk
eenig voordeel. Zij rukten op naar
de Njemen, doch een poging om zich
een weg te banen naar Ossowetz
mislukte. In het Westen van het
district Suwalski werden de Duit
schers, niettegenstaande zij een hard-
nekkigen tegenstand boden, terugge-
gedrongen, zoodat het district ten
slotte geheel gezuiverd was van den
vijand. In het district Lómza her
namen de Russen Kalvaria en Mari-
ampol en dreven de Duitscher tot
op 40 mijl afstand ten Westen van
Memel terug.
Van het Zuidelijk oorlogstooneel.
Weenen 4 Oct. (W. B*.)" (Officieel).
Tengevolge van het binnendringen
van Servische en Moutenegrijnsche
troepen in Oostelyk Bosnië waren wij
genoodzaakt in dit gebied, gelegen
buiten het terrèin waar de hoofdbe
slissing zal plaats hebben, mobiele
troepen te detacheer en. De eerste
daar begonnen actie is reeds met suc-
xes geëindigd. Twee Montenegr(jnsche
brigades, de „Spuska" onder bevel
van generaal Vucopitsj en de „Zeska"
onder generaal Rajewitsj zijn na twee-
daagsche hevige gevechten totaal ver
slagen teruggeworpen op Foca en
trekken zich in paniek terug over de
grens. Hun geheele, trein waaronder
niet onbelangrijke, in Bosnië buitge
maakte, voorraden moesten zij achter
laten.
Ook hier bleek dat groote wreed
heden gepleegd waren op gesneuvel
den van Oostenrljkscbe patrouilles.
Bij de actie in het noordelijk gedeelte
is een Servisch bataljon door een
Oostenrijksch half-bataljon gevangen
genomen.
OP ZEE.
Het s.s. „Marie" van de Kosmos-
lijn is te Callao, in Peru, aangeko
men met de bemanning van.het
Britsehe s.s. „Bankflelds" aan boord.
De „Bankflelds" was ter hoogto van
Eten in den grond geboord door den
Duitschen kruiser „Leipzig". Het
schip had een zeer rijke lading suiker
aan boord gehad.
Het schijnt niet precies vast te
staan, of de Peruaansche regeering
zeelieden van de „Bankflelds"
moet interneeren.
De Engelsche mijnen.
Londen, 3 Oct. De Londenscho
ochtendbladen keuren het goed dat
de Admiraliteit vergunning gaf tot
het leggen van mijnen, wat gedurende
de wintermaanden den Britschen
patrouille-dienst zal verlichten, en
tegelijkertijd een zekeren waarborg
zal geven tegen de Duitscho onder-
leérs.
In den Stillen Oceaan.
Bordeaux (via Londen), 3 October.
Een officieele marine-raededeeling
zegtOp 22 Sept. hebben de Duit
scho kruisers „Scharnhorst" en „Gnei-
senau", voor Papeete op het eiland
Tahiti, den kleinen kruiser „Zelee"
tot zinken gebracht; de „Zelee" was
sedert 14 September ontwapend :en
had dus geen geschut noch beman
ning aan boord. De Duitsche kruisers
bombardeerden daarop Papeete, oen
open stad en kozen vervolgens wier
zee.
Daar alle havens in den Ocedan
door de Engelsch-Fransche maèht
bezet zijn, zal de approviandeering
van de Duitsche kruisers weldra
onmogelijk worden; zij zullen zich
dan moeten meten met de kruisers
der bondgenooten, die hen door den
Stillen Oceaan najagen.
Japanners en Duitschers.
Peking, 3 Oct. Japansche mijnen-
opruimers zijn op mijnen gestooten;
een is gezonken, een andere bescha
digd. Er z(jn 4 dooden en 4 gewon
den. De Japanners boorden een Duit
schen torpedo-jager in den grond.
De vijandelijkheden duren hc-ftig
voort; voornamelijk worden artillerie
duels gevoerd; de oorlogsschepen in
de haven ondersteunen krachtig de
Duitsche forten.
De mijnen in de Noordzee.
Wij gevoelen een zekere trots, zegt
de „Daily Telegraph", dat de admi
raliteit zoo lang gewacht heeft met
het besluit tot het leggen van mijnen
in de Noordzee. Wy wilden ons eigen
volk en onze goede vrienden in Hol
land, Zweden, Denemarken en Noor
wegen zoo min mogelijk last veroor
zaken. Het was echter niet langer
vol te houden, daar wij toch gelijken
tred moeten houden met de activiteit
van den vijand. Gedurende den oorlog
zijn talrijke visschersvaartuigen ge
zonken, en ongeveer negentig men-
schenlevens daardoor te betreuren.
Wij hebben met een vijand te doen,
waarmee wij niet langer eenige con
sideratie mogen gebruiken.
Het gebied waarin de mijnen liggen
strekt zich parallelvormig uit. De
lijnen loopen van Deal naar een punt
ten Noorden van Ostende, van het
lichtschip van de Tongue naar een
punt, dat in een rechte lijn ligt met
Middelburg, maar vele mylen van de
Hollandsche kust verwijderd. De Zui
delijke toegang van de Noordzee bij
het Nauw vau Galais is feitelijk voor
den vijand afgesloten. Daardoor wordt
den Duitschers belet de Thames te
bereiken, en de koopvaardijschepen
zullen, daar zij onderricht zijD, er
geen hinder van ondervinden. Mocht
de vijandelijke vloot door een honderd
of honderdvijftig Zeppelins gesteund,
zooals beweerd wordt, beproeven het
Kanaal op te varen, dan is zij ten
ondergang gedoemd. Bovendien zullen
door de admiraliteit een groot aantal
verkenningsschepen, torpedo-en mijn-
vernielers in andere deelen van de
Noordzee geposteerd worden. Duitsch
land heeft de vaart op deze zee
noodig voor zyn economisch bestaan,
maar wij hebben nog havens genoeg
en kunnen het verloop kalm af
wachten.
Het kan wel niet anders of het
bericht der Engelsche Admiraliteit
omtrent het brengen van mijnen in
de Noordzee moest in onze scheep
vaartkringen zeer veel beroering
brengen. Zet men toch de aangegeven
peilingen op de kaart af, dan blijkt
dat het gevaarlijke gebied recht in
den trek der scheepvaart van den
Waterweg naar het Noordhinder
vuurschip ligt. In verband hiermede
zouden dan ook Zaterdagmiddag ver
schillende schepen niet vertrekken.
Bekend is dat Zaterdagmiddag
zouden varen o. m. dc stoomschepen
„Calisto" en „Leto" van de firma
Hudig Veder, gecharterd door de
Holland Amerika lijn: een tweetal
zeeschepen van de Koninklijke en
de Dublin-boot.
Deze alle vertrokken eerst Zondag
ochtend om ten minste bij daglicht
de gevaarlijke plaats te kunnen voor
bijkomen. Men zal overwegen of de
scheepvaart door het Kanaal aldus
mogelijk blijft. Er zal niet anders
opzitten dan dat voortaan eerst van
Rotterdam naar de Noorscho kust
wordt gestoomd om vervolgens om
de noordpunt van Schotland heen te
gaan. Deze maatregel zal uiteraard
niet dan in bet uiterste geval wor
den genomen, omdat deze route een
omweg van misschien een vyfta!
dagen beteekent, met als gevolg
daarvan een belangrijke uitbreiding
van het kolenverbruik.
Op een mijn gestooten.
Lloyds verneemt uit Ostende d.d.
8 Oct., dat de Engelsche stoomboot
„Dawdon" van Huil naar Antwerpen,
des nachts in de Noordzee op een
mijn is gestooten en gezonken. Negen
opvarenden worden vermist; acht
opvarouden zijn door een visschers-
boot naar Ostende gebracht.
Londen, 3 Oct. Volgens een Lloyds-
bericht uit Tynemouth is het stoom
schip „Tromo", van Arendal, heden
ochtend to half zevon op een mijn
gestooten en gezonken. Twee matro
zen zijn gered door een visschers-
boot en aangebracht te NortShiolds.
Duitsche avlateurs gered.
Londen, 4 Oct. De „Times" ver
neemt uit Kopenhagen, dat de Zweed-
sche stoomboot „Runa" van Gothen-
burg twee Duitsche aviateurs heeft
gered, die veertien uren op zee had
den rondgedreven op een beschadigde
hydroplane.
DUITSCHLAND.
Berlijn, 2 Oct. (Wolff.) De offici
euze Norddeutsche Allg. Ztg. bevat
het verslag van den Generalstabarzt
van het leger, den chef van den ge
zondheidsdienst te velde von Schie-
rung, over de organisatie van de
ziekenverpleging.
Op het westelijk oorlogsterrein
alleen daarover, zegt von Schierung,
kan ik op grond van eigen ervaring
oordeelen hebben de organisatie
on het materiaal goheel aan de
eischen beantwoord. Men moet be
denken, dat het leger aanvankelijk
in Belgiö zonder trein on zonder
hospitaaldienst moest oprukken.
Daarop volgde een bijzonder snelle
opmarsch, voorloopig nog zonder
aanleg van een etapponweg. De
groote en kleine veldslagen met aan
zienlijke verliezen en over, een zeer
uitgebreid gebied vingen aan. Alle
gewonden zijn naar de regelen op
het slagveld verbonden on zoo goed,
dat de meeste verbanden gedurende
het geheele transport konden blijven
zitten.
De zwaar gowonden zijn dadelijk
in het veld-, daarna in het gewone
oorlogshospitaal gebracht. Hulptrei-
nen van ambulances kwamen slechts
zelden voor. Wij moesten de goede
rentreinen gebruiken, omdat wij de
vele gewonden niet bjjeey konden
laten, daar er andors besmettelijke
ziekten zouden kunnen uitbreken.
Dit te voorkomen is gelukt. De ge
zondheidstoestand van het leger ia
zeer goed; ik log daar.den nadruk
op. Ook met het transport is het
goed gegaan. De soldaten genoten
op bijna alle stations verpleging. De
dienst op het slagveld en aan de
hoofdetappeplaats was het zwaarst.
De artsen on ziekenverplegers werk
ten dag en nacht met inspanning
van alle krachten. Zij mochten tot
mijn vreugde waardeerhig vinden bij
het keizerlijke commando.
In den tegenwoordigen oorlog
wordt niets ontzien. Onze tegenstan
ders dooden zelfs gewonden in ge
vangenschap en vermoorden artsen en
ziekenverplegers.
In het veld zijn onder het teekeu
van het Roode Kruis negenduizend
handen overal bereid te helpen en to
zorgen. W(j kunnen kalm en geheel
tevreden z(jn.
Arbeid op Duitsche werven.
Londen, 3 Oct. De „Times" ver
neemt uit Kopenhagen uit vertrouw
bare bron, dat er met koortsachtige
energie in de Duitsche dokken gewerkt
wordt. Naar men meldt, worden er
vijftien onderzeesche booten gebouwd,
en zullen er nog meer gebouwd wor
den, wijl het succes van de „U 9"
een roep heeft doen opgaan in Duitsch
land van dit soort booten.
Duitsche verliezen.
In ons nummer van 29 Sept. heb
ben wij een opgave van de Duitsche
verliezen opgenomen, ontleend aan
de Pruisische verlieslijsten, die regel
matig ln het Berliner Tageblatt ver
schenen. Sedert do 35e lijst, waaruit
wij de laatste opgaven hadden over
genomen, worden deze lijsten niet
meer gepubliceerd. Wel wordt het
nummer van de lijst thans de 40e -
vermeld, doch do getallen aan dooden,
gewonden en vermisten, niet geheel.
Een protest.
Een aantal vertegenwoordigers van
Duitsche kunst en wetenschap heeft
een open brief „aan de beschaafde
wereld" gericht, waarin wordt be
toogd dat deze oorlog Duitschland is
opgedrongen en opkomen tegen be
schuldigingen van wreedheid enz.
FRANKRIJK.
De Indische troepen in Frankrijk.
De troepen uit Engelsch Indiö zyn
thans ln Frankrijk aangekomen. De
landing dezer troepen te Marseille
vond zeer geregold plaats. Terwijl
deze troepen over de Cannebierre
