HELDERSCHE COURANT
No. 4378
DINSDAG 20 OCTOBER 1914
42e JAARGANG
Stelling van DEN HELDER.
Ontspannings-avonden in de 2e helft van October.
Kon. Emm.i
Tlvolt
Nautilus
Erfprins
I Neptunus
I Hor. kerk Sp.str.
X Parallelweg
Kijkduin
Voordr. ond. leid. v. dB.Warners
Lez. met liditb. Slingerv. Ban).
Lez. met licbtb. Chaillet
Zang- en Muz.-ultv. leid. Jaegers
Lozing StuinpUius
Lezing met llchlb. Cliaillet
Stafmuziek
Voordrachten-avond Feuten
Lezing met lic-htb. Chaillet
Voordo, cither- en andere muz.
8 u. Zoo mogel. ook v. d. bez. d. linie
8u. Mar.,Harss.,Torp.-maB..O.-ot
Naulilis", School a.d. Parall.
8u.
7J£—10}i u. Entrée op programma
Op pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen
1. Nieuws van de grens. Actueels
schets vau P. N. v. R.
2. Sport.
3. Ingezonden.
4. Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Over de lange gevechtslijn vau de
Zwitserscho grens tot aan de kust,
van Gent tot Geneve is er bijna geen
nieuws.
Het va-et-vient gaat steeds voort.
Van het begin van September hebben
de beide legermachten daar honderd
duizenden manschappen, millioenen
guldens verloren, zonder dat er noe
menswaardige wijziging is ontstaan.
De lyn is hier en daar wat krom
mer geworden. Amiens en Compiègne,
Epernay 'en Lunéville, Reims en
Atrecht waren nu eens in handen
van de eene, dan van de andere par
tij maar met geen ander succes
dan dat zij straks weer moesten
worden ontruimd.
In België is na de bezetting van
Antwerpen, Gent, Brugge en Ostende
het Duitsche leger langs de kust
voortgetrokken, en wordt nu een
ernstig gevecht geleverd bij Nieuw-
poort, waarschijnlijk tusschen de
Engelsch-Belgische troepen, die naar
liet zuiden zijn uitgeweken, en de
Duitsche troepen. Of die terugwijken
de troepenmacht van uit het zuiden
door troepen der geallieerden wordt
gesteund, is nog niet bekend.
Maar wel moeten onze jongens
voortaan nog een tweeden slag bij
Nieuwpoort onthoudenNaast dien
van 1600, waarin prins Maurits de
troepen van aartshertog Albertus van
Oostenrijk versloeg, komt thans een
gevecht zij Nieuwpoort in 1014. Over
den afloop er van hebben wij echter
nog geen enkel bericht.
Op het oostelijk gevechtsveld, waar
van de berichten iets uitvoeriger zijn,
doch alleen van Oostenrijksche zijde
Rusland meldt: dat de gevechten
aan de Weichsel en in Galicië zich
geleidelik ontwikkelen schijnt
thans het geluk meer aan de zijde
der vereenigde Duitsch-Oostenrijksche
macht te zijn.
De Oostenrijksche berichteu al
thans melden, dat in de gevechten
in Galicië de Russische aanvallen
bloedig werden afgeslagen, en de
Russen, die terugtrokken door artil
lerie en infanterie werden vervolgd.
Ook in de Karpathen rukken de
Oostenrijkers voort.
De Duitsche troepen, die in de
buurt van Warschau staan, stryden
daar voortdurend tegen een krach
tige Russische legermacht.
De jongste gebeurtenissen op de
Noordzee hebben de aandacht weer
eens op de marine gevestigd. De
aanval van een Duitsche onderzee-
sche boot op den Engelschen kruiser
„Hawke" heeft waarschijnlijk tevens
het verlies van dien onderzeeër ten
gevolge gehad. Want het bericht van
het vergaan van de „Hawke" is al
leen door de Engelsche admiraliteit
gemeld. Een offlcieele mededeeling
van de Duitsche regeering, welke
onderzeeër dien aanval heeft gedaan,
un over den behouden terugkeer van
dit schip, is niet ontvangen, zoodat
men nu wel mag aannemen, dat de
ondergang van de „Hawke" moest
worden betaald met het verlies van
een onderzeesche boot.
Het Engelsche antwoord op die
onderzeesche aanvallen is Zaterdag
gegeven in een gevecht tusschen een
Engelsche üottielje, bestaande uit een
kruiser en vier torpedojagers, en een
Duitsche vlootafdeeling, die uit vier
torpedojagers bestond. Volgens de be
richten van Engelsche zijde en
van onze visscheis, die in de nabijheid
waren zijn daarbij de vier Duitsche
torpedojagers, door de Engelschen tot
zinken gebracht.
Aau Engelsche zijde werden een
officier en vier matrozen gewond;
de schepen, die aau het gevecht hadden
deelgenomen werden slechts licht
beschadigd. De bemanning der Duit
sche schepen is waarschijnlijk ver
dronken, op 81 man na, die door de
Engelsche schepen gered en als
krijgsgevangenen naar Engeland ge
bracht werden.
Tot dusver, zegt de „Times", heeft
Duitschlaud zijn vloot nog steeds
binnengaats gehouden. Daardoor blijft
deze gereed voor de actie, in de Noord
of in de Oostzee, en beschermt zij
tevens de Duitsche kust, zoodat zy
meer waard is dan een aantal leger
korpsen. Waarschijnlijk zal die vloot,
naar de marine-specialiteit van het
Engelsch blad uiteenzet, niet licht
de havens verlaten, tenzij voor een
wanhopig avontuur. De Engelsche
zeemacht staat toch tot de Duitsche
in verhouding als twee tot een. Nu
hebben wel Duitsche schrijvers, onder
anderen de heer Ertzberger in „Der
'rag," gezegd, dat Duitscbland, be
halve de 42 cM. belegeringsgeschut,
nog andere verrassingen in petto
heeft. Wellicht meent de „Times",
een zwaarder scheepskanon, of hou
witsers, of een krachtiger ontplofflngs-
middel in de projectielen en de
torpedo's.
Maar heel veel waarde hecht de
Times daaraan niet het is lastiger
zulke geheimen te bewaren op zee
dan te land.
Het is derhalve, zoo redeneert de
Times, moeilijk voor de Duitsche
vloot in de Noordzee te verschijnen
want zelfs als zij door handige taktiek
een deel van haar mindere sterkte
weet te doen vergeteD, dan loopt zij
toch groote gevaren in een zeestrijd.
Want daardoor zou, als de vloot of
een deel ervan vernietigd werd, niet
alleen de marine belangrijk zijn ver
minderd, maar zou ook de kust niet
langer voldoende beschermd zijn, en
openliggen voor den inval der bond-
genooten. Een zeeslag in de Noordzee,
met een noodlottigen afloop voor
Duitschland, zou Rusland gelegenheid
geven een groote legermacht aan de
Duitsche kust aan land te zetten.
Daarom, zegt ook de „Daily Chro-
nicle", kunnen wij niet verwachten
de Duitsche vloot in de Noordzee te
ontmoeten.
Toch is het denkbeeld, dat de
Duitsche vloot in Engeland troepen
aan wal zou kunnen zetten of dit
ten minste zou kunnen beproeven
nog niet geheel door de Engelschen
op zij gezet als onmogelijk. Engelsche
zee-officieren noemen dat dwaasheid.
De transportschepen vol troepen
zouden worden aangevallen door de
Engelsche onderzeeërs en torpedo
jagers, terwijl de vloot de Duitsche
schepen zou bestrijden. En de onbe
schermde transportschepen zouden
dan spoedig verdwenen zijn.
De „Times"-redacteur wijst er
bovendien op, dat de Engelsche kust
van Leith tot Harwich door mijnen
beschermd is. Het zenden van trans
portschepen door gebieden, die on
veilig worden gemaakt door eigen of
vreemde mijnen, is een gevaarlijke
onderneming.
Er blijft dus slechts het zuidelijk
gedeelte van de Noordzee over, en
ook hier is een overtocht gevaarlijk.
Een landing door de lucht, met
Zeppelins, acht de „Times" totaal
onmogelijk. Als dat zou worden
beproefd, zouden die Zeppelins andere
luchtvaartuigen ontmoeten, die wel
in staat zouden zijn ze te vernietigen.
En daarom, zegt de „Times", zal
de aangekondigde aankomst der
Duitschers in Engeland door de
verstandigen onder ons kalm worden
ontvangen, maar niet zonder voor
zorgen te nemen, voor de ontmoeting.
(H.blad.)
Op het Westelijk oorlogstooneel.
De Duitschers in Frankrijk.
Parijs, 18 Oet. (Reuter) Officieel be
richt van 11 uur 's avonds:
In den afgeloopen nacht hebben
de Duitschers twee hevige aanvallen
gedaan ten noorden en ten oosten
van St. Dié. Zij werden met ernstige
verliezen voor den vijand afgeslagen.
Geen ander belangrijk bericht over
de krijgsverrichtingen op heden- is'
ontvangen.
Slag bij Nieuwpoort.
Londen, 19 Oct. (Reuter). De
j Daily Mail" verneemt uit Duinker
ken van gisteren, dat een ernstig
gevecht bij Nieuwpoort wordt gele
verd.
In Noord-Frankrijk.
Londen, 19 October. De correspon
dent van de „Daily Chronicle" in
Frankrijk seint dd. Zondag:
De slag heeft nu bijna een week
geduurd. Wij weten de voornaamste
feiten van de belangrijke vorderingen
van de bondgenooten sedert den val
van Antwerpen. Het nieuws ver
spreidde zich van stad tot stad, over
gebracht door soldaten en vluchtelin
gen, door gewonden en particuliere
brieven. Het is ten minste in het
noorden van Frankrijk overal bekend
dat de vijand gedurende de laatste
drie dagen zeer ver is terruggedron-
gen door den alles schoonvegenden
en onweerstaanbaren opmarsch van
de verbonden legers.
De Duitschers zijn uit Rijssel ver
jaagd, nadat zij die zwaar beproefde
stad voor de derde maal hadden be
zet. De intocht binnen Rijssel, met
een legercorps, dat behoord had tot
de belegeringstroepen voor Antwer
pen, werd gevolgd door een snellen
terugtocht naar een veiliger oord op
de heuvels.
Een uitgewerkt stelsel van spion-
nage, alle plannen van fabrieken,
ovens, kolenmijnen en steengroeven
tusschen Armentières en Rijssel heb
ben hun niets gebaat.
Kortryk is door hen ontruimd. Zij
zijn in groote opeengepakte massa
teruggeworpen in de buurt van den
weg, dien zij op straffe van om te
komen moeten verdedigen, den weg
van Doornik naar Valenciennes en
vandaar naar Kamerijk en St. Quen-
tin, waarlangs hun kanonnen zijn
getrokken en hun transporten levens
middelen en oorlogsvoorraad sedert
het oogenblik, dat Frankrijk de eerste
slag is toegebracht.
Wij zijn nu zeer dicht by dien weg.
Dezen morgen sprak ik met man
schappen, die in de onmiddellijke
nabijheid daarvan geweest waren.
Het is waar, dat zij daar wat van
hun bloed-hadden gestort, doch hun
kameraden rukken nog verder op,
langzaam maar voortdurend en met
de grimmige vastbeslotenheid, welke
hen twee dagen geleden over de
loopgraven van den vijand had ge
dragen, over draadversperringen,
tusschen hoopen van slakken en
Ijzersmelterijen en door dorpen, welke
door het vuur der mitrailleurs waren
weggeveegd en langs lange straten
van arbeiderswoningen.
In het zwarte land van Frankrijk,
waar de Duitsche soldaten, met uit
zondering van de zich in de kelders
verbergende vrouwen en kinderen,
de eenige bewoners zijn, dekt de
vijand zich achter de met roet
slagen muren. De strijd in deze streek
is zeer bloedig geweest.
Gemoedelijkheid aan het front.
Als een staaltje van de betrekkelijke
gemoedelijkheid, die er in de gevechts
linie aan het Aisne-front heerscht of
geheerscht heeft, ontleenen wij het
volgende aan het relaas van een paar
Engelsche officieren, gepubliceerd in
een der Engelsche bladen:
„Drie weken lang zijn wij oostelijk
van Soissons aan de Aisne gebleven.
Om beurten hadden wij dienst inde
loopgraven. Telkens drie dagen en
nachten dienst, met -twee dagen en
nachten vryaf ten zuiden van
rivier een verzetje dat wy op
prijs stelden, al moesten wij er ook
brug voor overgaan, die voort
durend het mikpunt was van het
geschut. Ook de cavalerie kwam in
de loopgraven; en de ruiters waren
zoo voldaan over de bajonet, dat zij
dat wapen hebben overgenomen. Wij
kregen onze menage geregeld en
overvloedigbij onze rantsoenen jam,
ham en tabak, wat brood en versch
vleesch. En wij maakten de wonder
baarlijkste verschansingen, van meer
nut dan alle vestingen ter wereld.
De manschappen noemden die de
konijnenholen en zichzelf de konijnen
wanneer het gebrom van het zware
geschut der Duitschers ons waar
schuwde, hadden wij nog 10 seconden
tijd om dekking te zoeken, vóór de
projectielen insloegen. Zelfs voor de
kogel van de „Black Maria's" waren
de loopgraven onverwoestbaar, of
schoon die projectielen gaten in den
grond slaan van 8 voet diep en 15
voet diameter. Weerklonk het schot,
dan riepen de manschappen: „Daar
is de jachtopziener", en zij verdwenen
in de holen. Ons deel in de gevechts
linie is nooit ernstig door infanterie
aangevallen; ofschoon de vijand in
het begin dikwijls uitvallen deed. Zij
hebben vreeselijke verliezen geleden,
vooral door het regiment dat op onzen
linkervleugel vocht. Zij verloren hun
élan volkomen en zij weigerden voor
uit te gaan, zelfs wanneer hun offi
cieren hen voor „laffe zwijnen"
scholden.
W(j hebben onze opgewektheid
weer volkomen teruggekregen, maai
bij de Duitschers schijnt die er uit,
ook al organiseeren zij in hun ver
schansingen concerten, die dan door
ons worden geapplaudiseerd."
De Duitschers in België.
Vlissiogen, 18 October. Gisteravond
om acht uur is van de pier te Zee-
brugge door de Duitschers op het
Belgische lichtschip Wielingen ge
schoten. De bemanning verliet het
vaartuig in een boot en is opgepikt
door het Hollandsche marine vaartuig
Atlas. Zij is hier zoo juist geland.
Het lichtschip is nu onbeheerd.
Van de Brabantsche grens.
Eindhoven, 28 October. Omtrent
de bezetting der Achelsche Kluis
door de Duitschers kan nog het vol
gende worden gemeld
Zaterdagnamiddag verscheen een pl.
m. 800 man sterke troepenmacht, be
staande uit landweer-infanterie, cavale
rie en eenige stukken geschut, voor
de Kluis, waardoor de Belgische be
zetting gedwongen werd de Neder-
landsche grens te overschrijden. De
kolonne der Duitschers had in op
dracht de Belgische Kempen van de
zich hier en'daar nog bevindende af-
deelingen Belgische militairen te
zuiveren. Een gedeelte der Duitschers
rukte verder naar Hamont, welke
plaats nu door hen bezet is. De zich
daar nog bevindende drie Belgische
gendarmen vluchtten over onze grens,
waar zy ontwapend wei den. Het sta
tion Hamont is nu door de Duitschers
bezet, het station Achel daaren
tegen niet. De treinenloop van hier
uit naar Achel ondergaat geen wijzi
ging. Morgen trekt een gedeelte der
Duitsche bezetting vau de Kluis weg
met onbekende bestemming. Tot op
heden waren de paters nog niet te
ruggekeerd. Overal aan onzegrenzen
staan nu in de Belgische Kempen
Duitsche wachtposten.
Mijnen in de Schelde.
De Duitschers hebben in de Schelde
nabij Antwerpen mijnen gelegd van
af Bath. Schippers, naar Antwerpen
varende, zullen goed doen le Hans-
weert instructies te vragen.
Antwerpen.
Breda, 18 October. Antwerpen her
leeft. Toen ik vanmorgen gewekt
werd door het geschel van een Duitsch
muziekkorps en van uit mijn slaap
kamer een blik wierp op de Groen
plaats, bleek dit duidelijk.
Het zonnetje speelde tusschen de
bladeren der boomen. De stafmuziek
der Duitsche mariniers gaf voor het
hotel een matinóe (het is heden de
herinneringsdag van den slag by
Leipzig) en op de Groenplaats wemel-
het van Antwerpenaren, die met
hun Zondagspak aan en lachende
gezichten een feestelijken indruk
maakten.
Uur bij uur ziet men de -drukte
toenemen. Heden waren er wel tien
maal zooveel winkels weer geopend
als gisteren en dat gaat zoo gemoede
lijk en kalm, alsof Antwerpen als
Belgische stad ingeslapen was en als
een Duitsche garnizoensplaats ont
waakt. Bij de banketbakkers en in
de lunchrooms staan kranige luite
nants hun gebakje te verorberen en
kijken naar Vlaamsche schoonen, die
weder gepoederd en gefriseerd door
de straten wandelen. Alleen de ver
brande huizen hier en daar herinne
ren eraan, dat Antwerpen belegerd
geworden is.
Van hedenmorgen af hoort men
de bellen der electrische trams weder
door de straten. De lijnen 1, 3 en 5
hebben den dienst hervat. De andere
volgen morgen of overmorgen. Aan
de gasfabriek werken thans 300 man.
Anders waren er 1200. Met de water
leiding zal het wel langer duren. Het
buizennet is geheel gaaf gebleven,
maar de pompinrichtiogen te Wael-
hem zijn zwaar beschadigd, zoodat
geen voldoende druk kan verkregen
worden Men moet zich dus te Ant
werpen met pompen behelpen, die
echter, omdat Antwerpen een oude
stad is, in bijna ieder huis aangetrof
fen worden.
Voedsel is er ruim voldoende. En
de prijzen zijn op het oogenblik lager
dan vóór het beleg. Brood, ook heer
lijk witte brood, is verkrijgbaar tegen
13 k 14 ets. per K.G. Boter kost 3 fr.
per K.G. Melk 10 ets. per L. Ook
vleesch is goedkooper dan anders.
Alleen is er gebrek aan petroleum,
die 22£ ets. per L. kost en deze zal
nog veel duurder worden.
Op het hoofdbureau van politie
vernam ik, dat bjjna geen enkele
onordelijkheid sinds de komst der
Duitschers voorgekomen is. Slechts
twee gevallen van ruw optreden der
Duitschers vc-ruam ik. Het kan niet
anders gezegd wordende Duitschers
gedragen zich correct, en, naar ik
van menschen, die uit Brussel kwa
men, verneem, treedt men daar on
eindig veel strenger op.
Aan het verbodsuur om na 8 uur
op straat te loopen, wordt niet streng
de baud gehouden. Winkels en café's
moeten om 7 uur worden gesloten.
Werklieden zijn door het gemeente
bestuur van Antwerpen aangenomen
om de puinhoopen op te ruimen.
Het Duitsche bestuur laat aan het
gemeentebestuur geheel de vrije haud
in het bestieren der stad. Baron von
Bodenhausen is thans gouverneur
van Antwerpen en omtrek. Von Hüue,
de Duitsche generaal der infanterie,
is commandant van de stad. Majoor
Schwabe is de bevelhebber der politie.
Ik bezocht heden verschillende
hospitalen. Het Belgische Roode
Kruis zorgt alleen voor de Belgische
en Engelsche gekwetsten. In de zalen
van den Dierentuin, welke tot hospi
taal ingericht zijn, liggen er 125. In
het gebouw der Predikheeren thans
een kleine 50. Dit zijn meest ernstige
gekwetsten. De andere waron voor
den val van Antwerpen naar Ostende
overgebracht. In de militaire hospi
talen liggen alleen Duitsche gekwet
sten. Het aantal is niet te bepalen,
en wordt goheim gehouden. Do mees
ten gaan zoo spoedig mogelijk naar
hun vaderland terug. De afdeeling
Antwerpen van het Belgische Roode
Kruis zorgt ook voor do vluchtelingen,
die geen onderkomen meer hebben.
Heden werd aan hen 10.000 K.G.
brood uitgereikt.
Binnen eenige dagen zullen er te
Antwerpen een of meer Vlaamsche
couranten verschijnen. In het hotel
Weber is een kranten kiosk geplaatst,
waar de „Düsseklorfer Zeitung" ver
kocht wordt. Het nieuws daarin is
één dag oud.
Behalve de treinen van Merxem
naar Holland ryden er nog geene.
Zaterdag zijn er twee militaire treinen
uit Brussel naar Antwerpen ver
trokken, maar deze zijn niet aange
komen, omdat de spoorweg nog niet
in orde was. Van het Belgtsch staats
spoorweg-personeel hebben er zich
een 150 man aangemeld om weder
te werken. De spoorlijnen om Ant
werpen zijn echter voor het grootste
gedeelte beschadigd. Men is druk
bezig met het net te herstellen.
De post voor binnen de stad zal,
naar de Duitsche gouverneur mede
deelde, Donderdag of Vrijdag weder
bestellen. Enkele bij postkan toren zijn
ingericht voor de Duitsche veldpost,
die uitstekend werkt.
Met een Duitscben officier ben ik
langs de forten van den binnensten
gordel gereden. Ze zijn niet erg be
schadigd. Voor de forten Rille en
Liefkenshoek waren door de Belgen
versperringen aangebracht. Deze zijn
met dynamiet vernietigd. Zooals men
weet, bestaat de bezetting van Ant
werpen uit Duitsche mariniers. On
geveer de helft is vertrokken in de
richting Oostende om dat te bezetten.
Vannacht zijn er in de militaire
hospitalen talrijke Duitsche gekwet
sten binnengebracht. Volgens een
staf-officier moet er tusschen Ostende
Ieperen op het oogenblik hevig
gevochten worden.EenAmerikaansche
ournalist die van Gent kwam ver
telde mij dat er ook te Gent vele
gekwetsten worden binnengebracht.
Iet moet vaststaan dat er in die
richting een hevige slag aan den
gang is.
Hedenmorgen werd voor het eerst
in de O. L. Vrouwe Kerk, de kathe
draal van Antwerpen, een mis ge
houden voor de Duitsche soldaten.
De mis werd opgedragen door een
Duitschen aalmoezenier, geassisteerd
door matrozen als misdienaren. Het
muziekkorps der marine gaf daarbij
toepasselijke muziek. Na atloop hield
de Duitsche priester een predikatie
dit was de eenige maal dat ik de
Duitschers in Antwerpen zich hoorden
verhoovaardigden over hunne over
winning. De priester dankte God, Die
hun de zege gegeven had. De enkele
burgers die ook in de kerk aanwezig
waren en toevallig Duitsch verston
den, verwijderden zich met tranen
in de oogen. In hun eigen kerk was
thans een priester van hun eigen
godsdienst bezig, te roemen over den
val van Autwerpen. Het trof my dat
ik nog slechts enkele weken geleden
een priester in dezelfde kerk God had
hooren smeeken om het Belgische
vaderland te bewaren.
Ik heb gisteren bericht, dat naar
ik vernam, advocaat Franck niet is
benoemd tot burgemeester van Ant
werpen; hij is voorzitter van de
commissie van bijstand bij het bestuur
der gemeente en treedt op als plaats
vervanger van burgemeester de Vos,
die ongesteld is. N. R. Ct.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
Pe Duitsche opmarsch naar
Warschau.
Men meldt van Duitsche zijde:
De Duitsche troepen staan voor
Warschau dit is de kern der laat
ste officieele Duitsche berichten. In
deze zes woorden ligt een heel hoofd
stuk der wereldgeschiedenis opge
sloten, waarvan het eerste kapittel
geschreven is en waarvan het laatste
zal zijn: het vredesprotocol. Op 30
September vernam meu in Duitsch-'
land voor het eerst van nieuwe ope
raties van Duitsche troepen te zarnen
met Oostemyksche in Zuid-Polen. Een
week later kwam de zege op het
slagveld van Opadow en Otrowiecin
Zuid-Polen, 50 kilometer noordelijk
van Sandomir, het bruggenhoofd over
de Weichsel, dat door de Oosten
rijkers veroverd was. Weer 50 K.M.
meer noordelijk ligt Radom, waar
sterke Russische afdeelingen op de
wederom 50 K.M. noordwestelijk ge
legen vesting Iwangorod teruggewor
pen werden. Op 13 October werd de
Russische voorhoede ten zuiden van
Warschau door de Duitsche troepen
teruggeworpen en een poging om de
Weichsel ten zuiden van Iwangorod
over te trekken verhinderd.
15 October staan de Duitsche troe
pen voor Warschau en werpen 8
Russische legerkorpsen over het 100
K.M. lange slagfront Iwangorod-War-
schau terug. Deze prestatie van de
Duitsch-Oostenrijksche ijoepen is
daarom zoo verbazingwekkend, omdat
er van wegen en straten inRuslaud
om zoo te zeggen geen sprake is en
spoorlijnen zijn er in dit 10.000 vier
kante kilometer groote gebied langs
de Weichsel heelemaal niet; slechts
bij Iwangorod en bij Warschau zelf
kruisen twee van zuidwest naar
noordoost loopende lijnen de rivier.
Het uiterst snelle voortrukken der
Duitsche troepen geeft hun een ge
weldigen voorsprong. In militaire
kringen geldt het als een quaestie
van slechts eenige dagen, dat de
Duitschers in Warschau zullen bin
nenrukken.
De Russen In Galicië.
Weenen, 18 October. (Wolff.) Mede
deeling van generaal-majoor von
Höfer namens den chef van den
generalen staf
Ons aanvallend optreden in den
slag op beide oevers van de Strwiaz
(zyrivier v. d. Dnjestr, ten zuiden
van Przemysl) is gisteren voortgezet
en gelukte op enkele plaatsen. Onze
troepen zijn reeds in de onmiddellijke
nabijheid van de vijandelijke linies.
Op sommige punten werken zij zich
als in een vestingoorlog met loop
graven vooruit. In den afgeloopen
nacht werden verscheidene aanvals-
pogingen der Russen bloedig afge
slagen. Ook heden duurt de slag over
de geheele linie voort. Onze zware
artillerie is met haar vuur begonnen.
De vervolging van den ten noorden
van Wyszkow (noordelijke helling
v. d, Karpathen) teruggedreven vij
and wordt voortgezet.
Andere deelen van onze over de
Karpathen gerukte strijdkrachten
drongen tot Lubience op de heuvels
ten noorden van Orow en in het ge
bied van Urez vooruit.
De verliezen der Russen bij den
aanval op Przemysl worden op 40.000
dooden en gewonden geschat.
Van Oostenrijksche zijde.
DeOostenrijksch-Hongaarsche lega
tie in Den Haag deelt het volgende
mede
Volgens een officieel bericht van
gisteren werd de Oostenrijksch-Hon-
gaarsche aanval Zaterdag voortgezet
ten Noorden en ten Zuiden van de
Strwiaz. Op sommige punten nemen
de Russen sterke stellingen in, die
een wezenlijk beleg noodzakelijk ma
ken.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag werden verscheidene Rus
sische aanvallen bloedig afgeslagen.
De veldslag duurde Zondag nog voort.
Het in actie komen van het zware
Oostenrijk9ch-Hongaarsche geschut
begint zich te doen gevoelen.
Het aantal der Russische gevan
genen, die door de Oo3tenrijksch-
Hongaarsche troepen zijn gemaakt
en vermeld ztjn in het ambtelijk be
richt van den 17en dezer, is meer
dan 15,000 en niet 5000, zooals door
enkele dagbladen is gemeld.
Oostenrijksche Reserve.
De „Neue Freie Presse" van j.1.
Vrijdag bevat de volgende mededee
ling:
Binnen enkele dagen worden de
landstormplichtigen van den eersten
ban, die tusschen de 24 en 36 jaar
oud zijn en tot dusyer nog niet ge
diend hebben en ook nog niet militair
gevormd zijn, opgeroepen om te wor
den gekeurd, teneinde vast te stellen
of zij geschikt zijn voor den militai
ren dienst.
Deze beslissing, die verdedigd wordt
op grond van oorlogsnoodzaak, is vau
de hoogste beteekenisvoor het Oosten-
rijksch-Hongaarsche volk. Want het
betreft hier de in het bedrijfsleven,
in de nljverheidsbedrljven, in de vrije
beroepen en in den ambtenarenstand
werkzame, veelal reeds totdenman-
nelijken leeftijd gekomen burgers van
Oostenrijk en Hongarije. MUlioenen
zullen gehoorzamen aan de oproeping,
die hen zal bereiken, wijl de twaalf
lichtingen der niet-gediend hebbende
landstormplichtigen in beide staten
eenige millioenen personen telt. Deze
maatregel bewijst, dat de monarchie
besloten is, den haar opgedrongen
oorlog met alle krachten vol te hou
den tot een vrede zal zyn bevochten,
die blyvende rust verzekert en betere
t(jden waarborgt. Deze oorlog heeft
tot doel, aan een overmoedigen vljaud
de wet voor te schrijven, niet onaf-
gobroken de rust der monarchie door
zijn woelen te verstoren.
Krijgsgevangenen.
De Oostenrijksche bladen melden,
dat het aantal Russische. Servische
en Montenegrijnsche krijgsgevange
nen in Oostenrijk-Hongaiijc op 10
dezer ruim 48,000 bedroeg, onder wie
meer dan 3800 officieren zijn.
Van hetOuitsch-Russlsche front.
Berlijn, 19 Oct. (Wplff.) Uit het
groote hoofdkwartier:
Op het oostelijke oorlogsterrein is
de toestand onveranderd.
OP ZEE.
De torpedeering van de„Hawke".
Londen, 17 October. (Reuter, Part.)
De te Aberdeen aan wal gekomen
overlevenden van de „Hawke" ver
tellen, dat de kruiser midscheeps, vlak
bij een van de magazijnen getroffen
werd. 'Een hevige ontploffing had
plaats en in den zijwand was een
groot gat goslagen. Dadelijk helde het
schip zwaar over.
De meest aanschouwelijke beschrij
ving van het gebeurde is gegeven
door een stoker, die een oogenblik
verdoofd was. Toen hij weer tot
zichzelf kwam, was het een belsche
toestand om hem heen, maar op het
dek gekomen, zag hy', dat alles met
de grootste orde geschiedde. De com
mandant en de officieren waren op de
brug. De bevelen werden op kalme
wijze gegeven en even kalm opge
volgd, doch het zware overhellen van
het schip maakte het onmogelijk de
sloepen te strijken.
Het schip zonk in vijf minuten.
Slechts een kleine pinas, een vlot en
een kotter had men te water kunnen
laten. De stoker werd door den kotter
opgenomen, die over het tooneel van
de ramp werd rondgeroeid en zoovele
drenkelingen binnenhaalde als met
het oog op de zeewaardigheid van het
vaartuigje mogelijk was. De opvaren
den wierpen daarop hun reddings
gordels, riemen en al het losse hout
werk aan de in het water om hun
leven worstelenden too. Enkele daar
van bereikten den kotter en konden
aan touwen in het water blijven
hangen.
Toen het vlot het laatst gezien
werd, was het volgepakt met zeven
tig man. De kotter had "vijf uren
rondgedreven, toen hij opgepikt werd
door een Noorsch stoomschip, dat nog
een uur naar andere overlevenden
gezocht heeft, doch er geen vond.
Later gaf de Noor de schipbreukelin
gen over aan een te; Aberdeen thuis
behoorenden treiler.
Berlijn, 17 Oct. (Wolff.) Uit de
ambtelijke Engelsche mededeeling
blijkt nog, dat de torpedeering van
do Hawke heeft plaats gehad in het
noordelijke gedeelte van de Noordzee
en de eerste 49 geredden te Aber
deen (Schotland) aan land z(jn ge
it.
Tegelijk met de Hawke is volgens
dezelfde mededeeliug de kruiser
Theseus (zusterschip van de I-Iawke)
aangevallen, zonder resultaat echter.
Vdn Duitsche ambtelijke zijde is
medegedeeld, dat men nog geen be
vestiging van het feit ontvangen had.
Schipbreukelingen van de
„Hawke".
Londen, 16 Oct. Officieel. Een lui
tenant en twintig matrozen op een
drijfzak zijn gered.
Londen, 16 Oct. Een telegram uit
Aberdeen aan de „Evening Standard"
deelt mede, dat 48 geredden van de
„Hawke" daar hedenochtend door
een trawler geland werden.
De kruiser werd gisteren getorpil-
leerd en zonk binnen vijf minuten.
De trawler rapporteerde, dat de ge
redden in den afgeloopen nacht waren
overgenomen van een Noorschen
stoomer. Zij waren ontkomen ineen
overvolle boot; er had echter niets
gedaan kunnen worden om de man
schappen, die in het water ronddre
ven in reddingsbuizen of de vlotten,
te redden.
De periscoop vau den onderzeeër
was onmiddelyk na de ontploffing
verdwenen.
De „Hawke".
De pantserdekkruiser „Hawke", die
de Engelsche vloot verloren heeft, is,
zooals wij reeds hebben gemeld, een
betrekkelijk oud schip, in 1893 vol
tooid, van 7350 ton. Het voerde twee
stukken van 23 C.M., tien van 15 en
12 van 5.7 c.M., beuevens nog klei
nere vuurmonden en torpedobuizen.
De „Theseus", die aan het lot van
de „Hawke" ontsnapt is, is een
zusterschip van een jaar joDger, De
Hawke" is de kruiser die, ais wij
ons wel herinneren, een tyd geleden
de groote mailboot „Olympic" aan
gevaren en bijna in den grond heeft
geboord. Dat het bericht over de ge
redden van de „Hawke" uit Aberdeen
iu het Noorden van Schotland komt,
schijnt te bewijzen, dat de Duitsche
duikboot heel in het Noorden van de
Noordzee is bezig geweest. De drie
Engelsche kruisers, die eenige weken
geleden zijn gezonken, werden ge
torpedeerd op de hoogte van Hoek
van Holiand, dus in het Zuidelijkste
deel van de Noordzee.
Uit het kleine aantal geredden en
de omstandigheid, dat die in een boot
en op een vlot zijn gered, valt op te
maken, dat de „Theseus" het nieuwe
bevel van de Engelsche admiraliteit
heeft opgevolgd en zich niet met het
redden van de drenkelingen van de
Hawke" heeft bezig gehouden, maar
óp haar eigen veiligheid bedacht is
Sidney Austin, bootsman aan bocrd
van de „Hawke", die er het leven
heeft afgebracht, was ook aan boord
van de„Hogue",toen deze getorpedeerd
werd. Hij werd in ons land aange
bracht en was zes dagen geleden aan
boord van de „Hawke" in dienst
gekomen.
Op de aankomst vau den 26 knoop
loopenden Engelschen kruiser „Yar-
mouth" in het Oosten is - schrijft
de „Daily Mail" - snel het bericht
gevolgd, dat de „Markomarnia" en de
„Pontoporon", twee van de kolen
schepen die de „Einden" van brand
stof voorzagen, in den grond zijn ge
boord. De „Yarmouth" is 2 kuoopen
sneller (en is ook ruim 1600 ton
grooter) dan do „Emden" en veel
zwaarder gewapend, zoodat er alle
kans is op een gevecht ter zee eerst
daags. De „Emden" kan niet ver van
hare kolenschepen verwyderd z(jn en
moet door het verlies ervan zeer in
ongelegenheid z(jn gekomen.
Duitsche torpedojagers In den
grond geboord.
Londen, 17 Oct. (Officieel.) Een
Engelsche lichte kruiser met vier
torpedo-jagersontmoettehedenmiddag
in het gezicht van de Nederlandsche
kust vier Duitsche torpedo-jagers en
bracht deze tot zinken.
Men seint ons uit IJmuidenHet
stoomschip „Eemstroom", gisteravond
van Huil to IJmuiden binnengeko
men, rapporteert, op 20 mijl Noord
west half West van het vuurschip
Haaks een zeegevecht te hebben
waargenomen tusschen twee eskaders,
bestaande, uit eenige kruisers en tor
pedobooten. Een der kruisers stond
in brand, doch van welke nationali
teit het schip was is niet bekend.
Een Nederlandsche stoomtrawler
was ook in de nabijheid.
Nader meldt men uit IJmuiden
De „Eemstroom" rapporteelt nog,
dat de bemanniug twee torpedo
booten in brand zag staan en zinken,
terwijl zij de derde zag vluchten.
De IJmuidenscho stoomtrawlers
„Nelly Geziena" on „Catharina"
zoo juist to IJmuidon binnengekomen
rapporteeren, in de nabijheid to
z(jn geweest.
Beide lagon rustig te visschen,
omstreeks drie uur gistermiddag.
Eensklaps hoorden z(j een hevig
kanongebulder en eenige minuten
later vlogen de kogels over de vaar
tuigen.
Op de „Nelly Goziena" werd zelfs
het want door een grauaat getroffen.
De vechtende schepen hadden een
verschrikkelijke vaart.
Eén ervan ging zelfs niet ver van
de „Nelly Geziena" voorbij.
„Wij haastten ons", zegt het rap
port, „uit do benarde positie te komen
en waren blij uit het gozicht van
het gevecht to zijn".
Nog hadden de bemanningen ge
zien, dat groote kolommen water
opspatten en zij meenden, dat twee
schepen zonken.
Een der opvarenden der „Nelly
Geziena" zag een vaartuig van groo
ter type, vermoedelijk een kruiser,
en hy vertelde voorts, dat er wol
een tiental schepen waren.
De beide vaartuigen wachtten den
verderen loop van het gevecht niet
af, maar gingen full speed naar
IJmuiden.
De Engelsche Admiraliteit deelt
mede, dat gistermiddag de lichte
kruiser „Undaunted" vergezeld van
de torpedojagers „Lance", „Lennox",
„Legion" eti „Loyal" in gevecht is
geweest mot vier Duitscho torpedo
jagers op de hoogte van de Holland
sche kust. Al de Duitsche torpedo
jagers werden tot zinken gebracht.
Het gevecht In de Noordzee.
De kruiser „Undaunted", die een
werkzaam aandeel heeft gehad inde
vernieling van vier Duitsche torpedo
jagers in do Noordzee, is eon vau
de allernieuwste pantserdekkruisers
en een zusterschip van de „Arethusa",
die by Helgoland heeft gevochten.
Deze kruisers hebben een waterver
plaatsing van 8600 ton en loopen
29 inyl. Hun wapening bestaat uit
2 kanonnen vau 15.2 c.M. en 6 van
10.2 c.M. Zy hebben turbine-machines
met 37.000 Pk. vermogen. Hun groote
lheid maakt hen zeer geschikt
om als „leiders" van de flotieljes
torpedo-jagers dienst te doen. De
„Lance", „Lennox", „Legion" en
„Loyal", dio do „Undaunted" verge
zelden, behooren ook tot de nieuwste
1L-) klasse van torpedo-jagers die in
1913 op stapel waren gezet. Zy heb
ben een water verplaatsing van 950
ton, een snelheid van 81-32 mijl en
3 kanonnen van 10.2 c.M. Evenals
de kruisers van de „Undaunted"-
klasse worden z(j met olie gestookt
en hebben zy turbine-machines (25.000
Pk.). De „Lance" bad ook voor Hel
goland meegevochten.
De gezonken Duitsche
torpedojagers.
Londen, 17 October. De admirali
teit maakt bekend, dat de Engelsche
verliezen in het gevecht met de
Duitsche torpedojagers bedragen 1
officier en 4 manschappon aan ge
wonden. De aan do Engelsche torpedo
jagers beloopen averij is van geon
beteekenis. 31 overlevende Duitschers
zijn krijgsgevangen gemaakt.
Het gevecht In de Noordzee.
Berlijn, 19 October. (Wolff.) Ambte
lijk wordt medegedeeldIn den middag
van 17 dezer geraakten onze torpedo
booten S 115, S 117, S 118 en S119
niet ver van de Nederlandsche kust
slaags met don Engelschen kruiser
Undaunted en vier Eugelscho torpedo
jagers. Volgens ambtelijke Engelsche
berichten werden de Duitsche torpedo
booten tot zinken gebracht. Van hun
bemanningen zijn 81 man in Enge
land aan wal gebracht.
Do vier bovengenoemde Duitsche
torpedo-jagers waren in 1902—08 van
stapel geloopen en hadden een water
verplaatsing van 420 ton. Hun snel
heid was 26 mijl, huu bewapening
bestond uit 3 kanonnen van 5 c.M. De
bemanning vau elke boot bedroog
ongeveer 60 koppen. j
