De Pathéfoon
snograaf PAl
Fonograaf PATHE, Reguliersbreestraat 43, Amsterdam.
Extra St. Nicolaas
Aanbieding
INGEZONDEN MEDEDEELINC.
Prachtig en degelijk St. NICOLAAS GESCHENK!!!!!
Te allen tijde, onder alle omstandigheden en bij elke gelegenheid is
de welkome Gast
in eiken Huiselijken Kring
Nieuwste uitvinding PATHÉ.
Omdat:
Hij lacht, weent en
zingt naar een
ieder' s wensch;
Zijn zoete aange
name .klank en
zijn zuivere weer
gave en reinheid
van toon onver
gelijkelijk zijn;
Hij speelt met een
onverslijtbaren Saffier
en naalden dus
overbodig zijn.
Bovenstaand toestel, degelijk en sierlijk afgewerkt, pQ u
met rolsluiting en 12 nummers PATHÉplaten
De PATHÉplaten
zingen zonder naald,
maar met een ON
VERSLIJTBAREN
SAFFIER, - het
behoud der platen.
De PATHÉplaten
zijn alle schitterend
geslaagd en het
repertoire bestaat
uit meer dan
25000 opnamen.
De beroemdste
Hollandsche en
buitenlandsche ar
tiesten en musici
hebben aan de sa
menstelling van het
PATHÉ repertoire
medegewerkt.
naar keuze des koopers pHjS f45.-
De PATHÉFOONS, soliede van constructie en sierlijk afgewerkt, zijn in meer
dan 30 verschillende modellen en prijzen onder het bereik van een ieder.
Verkrijgbaar bij al onze Agenten door heel Nederland. Platen-Catalogi en Prijscouranten gratis en franco.
Vraagt onze speciale voorwaarden voor termijnbetaling!!!!!
Vraagt inlichtingen bij:
Bezoekt onze 3 nieuwe, naar de eischen des tijds ingerichte, verkoopzalen.
r
Ingezonden Mededeeling.
op RIJWIEL', KIJTUlG.cn AUTOBANDEN
waarborg* «oliditclt.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Orooingenjj
De algemeene toestand.
De oorlogsberichtgeving kenmerkt
zich daardoor, dat zij ons uitvoeriger
inlicht naarmate de gebeui tenissen
onbelangijker zijn.
Van het Noordwestelijk front, waar
niet veel belangrijks voorvalt, weten
wij, dat het er, evenals in Nederland,
geregend heeft en de Engelsche oor
logscorrespondenten beschrijven ons
utvoerig, dat tengevolge daarvan de
wegen modderig worden en het leven
in de loopgraveó onaangenaam,
waartoe dan nog de ochtendvorsten
het hunne bijdragen.
Op het oorlogsterrein ln Polen
vindt echter een ontzaglijke worste
ling plaats, die wellicht voor vele
.jaren Europa's lot beslissen zal. Als
'door een bliksemflits heeft een kort
zinnetje uit een Russische mededee
ling heel even den toestand op een
bepaald gedeelte van het slagveld
verlicht, maar daarna heerscht weer
volstrekte duisternis, en hoe de ge
beurtenissen zich verder hebben ont
wikkeld, weten wij niet.
Wel weten wij ongeveer de om
standigheden waaronder de slag be
gonnen is en de opstelling van het
front.
Wij hebben hier in het bijzonder
den slag op het oog, die ten Zuiden
van den Weichsel gestreden wordt.
Het komt ons voor, dat hier het
eerst een belangrijke beslissing te
verwachten is. In vergelijking met
dezen slag is het krijgtbedrijf in
Oost-Pruisen waar de offlcieele
mededeelingen het uitvoerigst zijn
- van ondergeschikte beteekenis.
Het is nu wel duidelijk, dat de
Oostenrljksche en Duitsche legers,
die midden-October van Przemysl af
langs de San en den Weichsel ston
den, zijn teruggetrokken, om een
omvatting te vermijden door de aan
zienlijke Russische strijdkrachten, die
van Warschau uit waren opgerukt
om den Russischen rechtervleugel te
verlengen. Het Duitsch-Oostenrijksche
leger trok zich, langzaam door de
Russen gevolgd, naar de grens van
Posen en Silezie terug, op zijn terug
tocht spoorwegen, bruggen en wegen
verwoestende. Met spoed werd toen
aan het centrum een troepenmacht
naar Thorn vervoerd, daar aangevuld
met vestingtroepen en troepen, die
aan het leger in het Westen waren
onttrokken, en het aldus gevormde
leger trok aan beide zijden van den
Weichsel tegen de zooeven vermelde
Russische strijdkrachten, die van
Warschau uit opmarcheerde tot in
de nabijheid van Thorn waren ge
naderd, op.
Die opmarsch, in het bizonder die
ten Zuiden van den Weichsel, voerde
tot een aanvankelijk succes. De rech
tervleugel van het Russische leger
ten Zuiden van den Weichsel moest
achterwaarts omzwenken en levert
thans slag op een front, dat niet
rechthoekig op zijn richting van op
marsch en zijn verbindingslijnen
staat, maar er vrijwel evenwijdig mee
loopt. Dat is voor de Russen geen
gunstige omstandigheid. Evenmin
is voor hen een gunstige omstandig
heid, dat het centrum van het leger
zich in een gebied bevindt, waar de
terugtrekkende Duitschers en Oos
tenrijkere de bewegingen van hun
vervolgers door de verwoesting van
de verbindingswegen zooveel moge
lijk hebben trachten te belemmeren.
Een derde ongunstige omstandigheid
voor de Russen is, dat de Oosten
rijkers op de linie Czentochaw-Kra-
kau (vormende den rechtervleugel
van de Duitsch-Oostenrijksche strijd
krachten, die op het oogenblik de
grenzen van Posen en Sileziö ver
dedigen) eveneens het offensief heb
ben hernomen op een front, dat vrijwel
een scherpen hoek maakt met dat
waarop de Russische rechtervleugel
strijdt.
Het Russische leger bezuiden de
Weichsel voert derhalve slag met
zijn beide vleugels achterwaarts om
gebogen, een slag, die vooral op die
vleugels mof groote felheid zich ont
wikkeld heeft.
Voorbarig zou het zijn, om uit een
en ander een slotsom te trekken ten
opzichte van de kans op zegepraal.
Wij stelden in het licht dat de op
stelling van het front, zooals die was
terwijl de slag zich ontwikkelde, voor
de Duitsch-Oostenrijksche strijdkrach
ten gunstig kon genoemd worden.
Dit is het voorloopig, maar ook niet
meer, wat het succes van de Duit
schers van Thorn uit, hun heeft op
geleverd. Die gunstige omstandig
heden kunnen wellicht het nadeel,
dat voor hen in getalsterkte is ge
legen, opheffen, maar in hoeverre dat
het geval is, moet nog blijken. Dat
slagleveren met omgebogen vleugels,
of als men wil naar twee fronten,
wat de Russen moeten doen, kiiu
noodlottig worden, indien zij den slag
verliezen. Daarvoor bestaat echter
tot nu toe niet de minste aanwijzing.
In het algemeen kan men over den
strijd in Polen zeggen, dat de Duit
schers en Oostenrijkers, zelfs met een
mogelijk groote overwinning, vooral
een negatief succes zouden behalen,
want de offensieve kracht van Rus
land kan door een enkele nederlaag
niet worden gebrokeneen nederlaag
echter van de Duitschers en Oosten
rijkers kan voor hen het noodlottige
gevolg hebben, dat de „Russische
stoomwals", waar de Engelschen zoo
gaarne over spreken, het Duitsche
land platrollen gaat.
Over het krijgsbedrijf ten Noorden
van de Weichsel is sinds maanden
van geen enkele zijde iets gemeld.
N. Rott. Ct.
De Duitschers In
Frankrijk en België
Parijs, 19 Nov. (Reuter.) Officieel
bericht van 11 uur 'savonds:
De «dag is bijzonder kalm geweest.
Er valt niets te vermelden.
Londen, 20 Nov. Gisteren werd
uit Noord-Frankrijk aan de Daily
Chronicle geseind:
Tusschen Yperen en La Bassée ia
de strijd weer met grimmige kracht
uitgebroken en opnieuw bevinden de
Engelsche troepen zich in de hitte
van het gevecht, den schok van de
onstuimige aanvallen der Duitschers
doorstaande. Deze nieuwe slag werd
geheel verwacht en is de allerlaatste
poging van den vijand om naar de
kust door te dringen voordat hij, als
dan in staat van beleg verkeerende,
de voor den winter voorbereide defen
sieve houding aan zal nemen in zijn
natuurlijke en haastig ontworpen
citadels(Hier is een gedeelte van
het' telegram door den censor ge
schrapt.)
Dinsdagavond wierpen de Duit
schers hun manschappen weer eens
op de Engelsche stellingen. De slag
ving in een storm aan en, zooals de
meeste Duitsche aan vallen geschieden,
zag men de infanterie naar onze
loopgraven kruipen. Het was ongeveer
5 uur in den namiddag en donker.
De regen drong in onze loopgraven
en er was een prikkelende kou, voor
bode van den wintervorst.
S.toeds voorwaarts kroop de Duitsche
infanterie en ditmaal niet in gesloten
slagorde. De kanonnen donderden,
doch de granaten vielen Yer van onze
verschansingen. De Engelsche offi
eieren maakten de toebereidselen om
den vijand op warme wijze te ont
vangen, want zy gaven het bevel om
enkele loopgraven te ontruimen. De
manschappen verlieten hun stellingen
niet, omdat het noodzakelijk was
terug te trekken (Geschrapt door
den censor).
Om 6 u. 80 m. knalden de eerste
geweerschoten uit een aantal onzer
loopgraven. De vijand was gevaarlijk
nabij en op geen anderen tegenstand
gestooten dan op dien van het gra-
naatvuur. Ook had hij zich overeen
front van verscheidene' mijlen ver
spreid en rukte zoo op, een strijd
wijze, die bij van de Engelsch§n
scheen te hebben afgezien. Het was
duidelijk, dat op een wanhopig hand
gemeen moest worden gerekend.
Of de Duitschers daarop hadden
gehoopt, ja dan neen, het zal nooit
zijn uit te maken, want de gelegen
heid daartoe deed zich niet voor.
Toen zij aan de opgeruimde loop
graven kwamen, werden zij over
stelpt door een hagel van kogels uit
de aan beide flanken gelegen bos-
schen. Nog geen tien minuten na
ons eerste salvo waren de eerste vier
gelederen vernietigd, terwijl onze
mannen geen verliezen hadden ge
leden.
Toen de voorste Duitsche gelederen
zoo in de val waren geloopen, wierp
onze infanterie zich met een vaart
op den vijand. De ter versterking
gezonden vijandelijke manschappen,
die reeds begonnen waren terug te
trekken, toen zij inzagen, hoe moeilijk
de verdediging was, werden spoedig
uit onze stellingen verjaagd en over
anderhalf kilometer afstand op het
„neutrale" gebied tusscheu de beide
legers in deze eigenaardige streek
vervolgd.
Op één punt slechts, aan onzen
linkervleugel, slaagden de Duitschers
er in een Britsch regiment te ont
dekken, dat hun linies bestreek. Meer
bij toeval dan door tactische ver
dienste, waren zij op het Iersche
regiment gestooten, toen het den
vijand bij geheele compagnieën neer-
maaide, en onmiddellijk vielen de
Duitschers aan. Een verwoed, ruw
gevecht, waarby men over elkaar
heenviel en brute kracht, geweer
kolven en vuisten een hoofdrol
speelden, volgde en duurde tot
middernacht. Het eerste regiment
won het echter en de onzen hebben
b(jna drie-vierden van do Duitschers
in het zand'doen bijten.
Het openingsstadium van den slag
eindigde dien nacht met een alge-
heele nederlaag van de Duitschers.
28 machinegeweren werden ver-
Den volgenden dag werd de slag
hervat. Geen van beide partyen be
haalde eenig voordeel. De Britscbe
troepen zitten stevig in het zadel en
wachten af, dat hun tegenstander
aankomt. De Duitschers kunnen deze
taktiek niet lang meer voortzetten,
doch w(j kunnen dat, zoo noodig, nog
jaren doen.
Deze slag is eenig in dezen oorlog.
Het is de eerste slag, die plaats
heeft gehad zonder voorafgaande ver
kenningen van vliegtuigen. Het weer
heeft het vliegen op het oogenblik
om zoo te zeggen onmogelijk gemaakt
en zoo is er weer meer partij ge
trokken van onze cavalerie.
Von Voigt-Rhetz. t
Berlijn, 19 November. Wolff). Amb-
teiyke mededeeling uit het grooto
hoofdkwartier
De kwartiermeester-generaal, ge-
neraal-majoor von Voigt-Rhetz, is
vannacht tengevolge van eon hart
verlamming onverwacht overleden.
Zijn opvolger is nog niet aangewezen.
Berlijn, 20 November. (Van Duitsche
zijde). Het onverwacht overiyden van
den generaal-kwartiermoestor von
Voigt-Rhetz heeft aller wege pijnlijk
verrast. H'j bekleedde zijn post pas
sedert 3 October.
Een verbetering.
In een Wolff bericht op de eerste
pag. over de verklaring door den
directeur-generaal van de Hamburg-
Amerikaiyn, B3llin, afgelegd, vyerd
gezegd dat de „Times" correspondent
in Duitschland een mededeeling aan
zfjn blad had gezonden over de
meening van Duitsche patriotten be
treffende den oorlog.
Een ons door Wolff gezonden ver
betering doet zien, dat die mededeeling
afkomstig was van den „Times"-
correspondent in Kopenhagen.
Van het Dultsch-Oostenrijksch-
Russische gevechtsterrein.
St. Petersburg, 19 Nov. (Pet. Tel.-'
Ag.) Mededeeling van den grooten
generalen staf:
Het krijgsbedrijf op den linkeroever
van den Weichsel heeft zich in de
laatste dagen in twee stóken ont
wikkeld: op het front LuRichen den
Weichsel en de Warthe, en op de
linie Czentochau-Krakau. 'Deze ge
vechten dragen een uitermate ver
woed karakter. Over 't algemeen is
het een afwisselend offensief en de
fensief.
In Oost-Pruisen vallen onze troepen
de krachtig versterkte stellingen van
den vijand aan. Ten oosten van An-
gerburg zijn de loopgraven der Duit
schers voorzien van drievoudige draad
versperringen. Wij veroverden een
gedeelte van deze stellingen op zeven
wersten afstand oostelijk van Auger-
burg en den doorgang tusschen de
meren Bouveluo en Yrklo. 19 kanon
nen, 6 machinegeweren en een zoek
licht vielen daarbij in onze handen,
benevens verscheidene honderden ge
vangenen.
In West-Galiciö zetten wij ons
offensief voort.
Van hei
Turksch-Russlsche front.
Konstantinopel, 19 Nov.. (Wolff)
Het Turksche hoofdkwartier meldt:
In de gevechten bjj Keuprikeui heb
ben onze troepen nog vijf machine
geweren buit gemaakt.
In tweedaagsche gevechten tegen
de Russische stellingen op de linie
Azab—Zazik Khohabzljn de heuvels
in de nabijheid van Azab, waar sterke
verschansingen waren aangelegd, door
een bajonetaanval genomen.
De heftige strijd neemt een voor
de Turken zeer gunstig beloop.
Ook de tegen Batoera oprukkende
troepen hebben den Russen een zware
nederlaag toegebracht de stellingen
van Zavolter en Koera bezet, een
vaandel vermeesterd en zes offi
cieren en meer dan 100 man gevangen
genomen. Vier kanonnen, veel paarden
en levensmiddelen zijn in onze han
den gevallen.
De Russische verliezen zijn groot,
de Russische troepen zijn in ordelooze
vlucht in de richting Batoem ont
komen.
De in de Perzische provincie Azer
beidzjan oprukkende Turksche troe
pen hebben de Russen bij Salmas
geslagen. De Russen hebben daar
twee officieren en honderd man ver
loren. De hoofden der Perzische stam
men, die tot dusverre de zyde dei-
Russen hadden gekozen, hebben zich
thans met hun staramen bij de Turk
sche- troepen aangesloten.
Aan da Perzische Golf.
Londen, 19 Nov. (Reuter, officieel.)
De Engelsche troepen die aan den
Sjat-el-Arab en de Perzische Golf
opereeren zijn negen mijlen langs den
rechteroever der rivier opgerukt en
ontmoetten daar een'vyandehjkestrijd-
macht van ongeveer 4500 man die
sterk verschanst was en over twaalf
kanonnen beschikte.
De Engelschen vermeesterden de
vijandelijke stellingen na den hard-
nekkigen tegenstand van den vijand
te hebben gebroken.
De Turken trokken terug met ver
lies van twee kanonnen.
Onze troepen hebben veel krijgs
gevangenen gemaakt en een groote
hoeveelheid oorlogsmateriaal, munitie
en voertuigen vermeesterd.
De verliezen aan Engelsche zyde
bedragen 3 officieren en 45 man ge
dood, 15 officieren en 300 man gewond.
Londen, 20 Nov. (Reuter.) De Daily
News meldt, dat in de City bericht
was ontvangen van het in den grond
boren in de Perzische Golf van de
Ekbataua, een stoomschip van 4573
ton van de Hamburg- Amerikalijn, met
een waarde van ongeveer 100,000.
De beschieting van Ubau.
Over het bombardement van Libau
werd Woensdag aan de Daily Mail
Duitsche kruisers en torpedoja
gers hebben gisteren do oorlogshaven
langer dan vier uur beschoten.
Verscheidene fabrieken werden be
schadigd. Het station en eenige hui
zen in de armere wijken van de stad
kregen ook schade. De potreleum-
tank werd door brand verwoest. De
Duitschers lieten verscheidene kleine
vrachtbooten in de toegangen tot de
haven zinken.
Vijf menschen werden gedood, onder
wie eenige vrouwen; het aantal ge
wonden bedraagt tusschen de dertig
Verliezen der Engelsche Marine.
Op een vraag van Lord Charles
Beresford heeft Churchill in het
Lagerhuis medegedeeld, dat de ver
liezen van de Engelsche marine tot-
dusver bedragen haddenaan officieren
222 gedood, 87 gewond, 5 vermist
aan manschappen 345 gedood. 428
gewond, 1 vermist. Bovendien heeft
de marine-divisie 1000 man aan ver
misten verloren, ongerekend natuur
lijk degenen, die in Nederland ge
ïnterneerd zijn.
Oorlogswee.
De Berlynsche correspondent van
het „Handelsblad" schrijft d.d. 17
November
We weten het allen, dat deze oor
log ook van Duitschland - en spe
ciaal van Duitschland, dat verbitterd
te strijden heeft in het westen en
het oosten schrikbarend veel men-
schenoffers eischt. Men hoeft er niet
eens de berichten op na te lezen van
de tegenpartij. Vcldpostbrieven in
Duitsche kranten gepubliceerd zeggen
al genoeg. Nog duidelijker spreken
de advertenties in de bladen. Er zijn
regimentscommandanten, die het
sneuvelen moedeelen van dertig regi-
ments-broeders, actieve en reserve
officieren. De Duitsche Bank noemt
onder elkaar een paar dozijn van
haar employés in Duitschland - allen
dus reservisten, die in het vyandigo
land den heldendood stierven, zooals
hier de gebruikelijke term luidt. De
Disconto Bank betreurt al niet min
der troi^ve medewerkers. Groote win
kels geven ook hun sombere, lange
lijst. In de „Vorwarts" zijn het de
besturen der verschillende sociaal
democratische vak- en kiesvereeni-
gingen, die hun kameraden-medeleden
herdenken. En ook deze opsomming
van "namen stemt door haar lengte
tot droefheid.
Er zijn advertenties bij, die een
lezer voor een enkel oogenblik zoo
met stomheid slaan, dat de krant
vol auoncea met dikke rouwranden,
met doodskruizen op zij gelegd
moét worden.
Een majoor Von König deelde den
dood mede van zyn vier jongere
broeders, die allen in het westen
sneuvelden. Een paar dagen latei-
moest ook by er aan gelooven, de
vijfde en laatste van dit gezin.
Een predikant kondigt den dood
aan van zyn eenig kind, een twin
tigjarigen student, die als vrijwilliger
meevocht by Yperen. Een van de
duizenden waarschynlijk, die bij het
uitbreken van den oorlg, in niet te
breidelen geestdrift, zich aanmeldde,
dagen en weken lang moest trekken
van het eene regiment naar het
andere, vóór by aangenomen werd
en eindelijk zich den koning te jyk
voelde, toen het hem gelukte een
gaatje te vinden, waar hij in kon
kruipen. Zes weken werd hy gedrild,
moest hij leeren loopen, turnen, schie
ten. En vol hoop ging hy met zijn
kameraden naar het westen van
Vlaanderen, waar de strijd het hevigst
woedt. Zingend„ Deutschland, Deutsch-
land tl her alles" behoorde hij tot de
jonge kerels die eens het intellect
van de Duitsche natie moesten vor
men die met de bajonet op het
geweer renden door den hagel van
vijandelyke kogels en granaten en
kartetsen. Zingend „Deutschland,
Deutschland über alles" werd hij door
het doodeiyk projectiel getroffen.
Nu treuren de eenzame vader en
moeder in de stille pastorie.
De doods-advertenties van vrywil-
ligers, ze pakken den lezer nog het
meest aan, die zich de eerste Augustus
dagen herinnert, toen bij honderd
duizenden tegelyk de aanvragen
kwamen om een plaatsje in de ge
lederen.
Do dagelyksche verlieslljsten heb
ben den omvang aangenomen van
een boekje.
We weten het allen, dat deze oor
log van Duitschland schrikbarend
veel menschenoffers eischt. Maar toch
schrijnt het meer dan de lectuur van
de verlleslysten en van de adverten
ties, wanneer men een jongen flinken
kerel, nu zoo bleek, zoo ingevallen
van wangen, langzaam moeiiyk ziet
strompelen langs den weg op twee
ki ukken, gesteund door een pleeg
zuster, die hem oefenen zal in de
kunst van het loopen op een houten
been. Toch schrijnt het meer, wan
neer men den angst heeft kunnen
zien en meeleven van een vrouw,
die weet dat baar man in een ge
deelte vau het lange front is, waar
het bloedigst gevochten wordt, en
die nu werkeiljk weduwe is
(Voor de laatste berichten
zie 2e Blad.)
BINNENLAND.
Minister Posthumi.
De nieuwe minister van Landbouw,
de heer Posthuma, heeft Donderdag
de zaken van dit departement uit
handen van den tydehjken minister,
mr. Treub, overgenomen, en zyn ambt
aanvaard. Minister Treub had in den
loop van den ochtend in hun bureaux
afscheid genomen van de hoofden der
afdeelingen en de andere ambtenaren.
Tabaksbelasting.
Men meldt aan de N. Rott. Ct. dat
de minister van financiën desamen-
stelling van een commissie van advies
in zake de tabaksbelasting overweegt.
Deze commissie zou bestaan uit per
sonen uit handels- en nyverheids
kringen. De voorzitter van de Kamer
van Koophandel te Amsterdam, de
heer Van Eeghen, schynt aangezocht,
als voorzitter der commisie op te
treden
Bebossching der Provinciale duinen.
De Statenlieden Thomassen,Wibaut,
Vliegen, Van Kuykhof, Matthjjsen,
DoniaenGerhard hebben het volgende
voorstel by de Prov. Staten inge
diend
„De Staten besluiten Ged. Staten
uit te noodigen, voorstellen aan hun
vergadering ter goedkeuring voor te
leggen om zoo spoedig mogelijk op
uitgebreide schaal een aanvang te
kunnen maken met de bebossching
van de provinciale duinen."
Het voorstel gaat vergezeld van
een toelichting.
„Do Achilleus" an de „Deukalion."
Dc correspondent van de N. Rott.
Crt. te Athene schrijft, d.d. 12 dezer
Alle Grieksche bladen schryven
over de twee Nederlandsche schepen,
de „Achilleus" (kapitein Visser) en de
„Deukalion" (kapitein Buys), beide be-
hoorende aan de Kon. Ned. Stoom
vaart My., die door de Turken, in
stryd met de internationale tracta-
ten, in de haven van Smyra vast
worden gehouden.
Beide schepen zyn in de Turksche
haven gekomen, vóórdat de oorlog
van Turkije met Rusland, Frankrijk
en Engeland uitgebroken was, en
waren al gereed om te vertrèkken,
toen hun plotseling verboden werd
weg te varen.
Alle protesten van de gezagvoer
ders, .den agent en den Nederland-
schen consul-generaal waren vruchte
loos, het feit, dat de schepen onder
do vlag voeren van een mogendheid,
die met Turkye steeds in vriend
schappelijke betrekkingen heeft ge
staan, scheen geen indruk te maken.
De schepen waren in Smyrna en
moesten er biyven, evenals een paar
Engelsche en Grieksche schepen.
Later verontschuldigden de Turksche
autoriteiten zich, door te zeggen, dat
de schepen wel tot een neutrale natie
behoorden, maar goederen inhielden,
die naar een land gezonden werden,
dat met Turkije in oorlog was. Dat
is echter niet bet geval. De „Achilleus"
was bestemd voor Pireus en had
slechts papier, kaas, sigaren, enz. in,
en de „Deukalion" was op het punt,
om naar de Ver. Saten van Amerika
te varen.
Jhr. Mr. S. Laman Tript
Gisternacht is tengevolge van een
ongeval overleden jhr. mr. S. Laman
Trip, president van den Hoogen Raad,
in den ouderdom van 71 jaar.
Begrafenis der slachtoffers van het
ongeluk te Westkapelle.
De begrafenis der slachtoffers van
het ongeluk te Westkapelle had Don
derdagmorgen te elf uur te West
kapelle plaats. De ïyken van den
torpedomaker-majoor B. Nyssen en
van den milicien-ordonnance J. Smits
zyn naar elders vervoerd. De be
grafenis had plaats in tegenwoordig
heid van een groot aantal autoriteiten,
familieleden, vrienden van de over
ledenen, enz. Van de autoriteiten
waren aanwezig de vertegenwoordi
ger der Koningin, de ordonnance-
offleier Quarles van Ufford, de kapi
tein ter zee Van der Hegge Spies,
vertegenwoordiger van den Minister
van Marine, de luitenant-kolonels Van
Gogh en Kroese, vertegenwoordigers
van den Minister van Oorlog, de ka
pitein ter zee Von Leschen, verte
genwoordiger van den opperbevel
hebber vau land- en zeemacht, de
viceadmiraal Van Hecking Colen-
brander, uit Hellevoetsluis, de luit.
ter zee le kl. Van Hecking Colen
brander, vertegenwoordiger van den vi-
ce-admiraal te Willemsoord, officieren
van de te Vlissingen gestationeerde
oorlogsschepen, een deputatie van het
loodswezen te Vlissingen en van de
Marine te Helle voetsluis. Ook de
polder Walcheren was vertegenwoor
digd, alsmede de Vereeniging „Onze
Vloot". Als eere-escorte was aan
wezig bet geheele landweer bataillon,
voor zoover het op Walcheren aan
wezig is en de dienst het toeliet,
een deputatie van een ander landweer
bataillon met het uit dit bataillon
gevormde muziekkorps, en 100 man
der Marine.
Van verschillende militaire- en an
dere gebouwen woei de vlag halfstok.
Te ongeveer halftwaalf word het kerk
hof aan den voet van den vuurtoren
bereikt, waar het vuurpeloton, be
staande uit 50 man, het salvo gaf.
Achtereenvolgens werd het woord
gevoerd door den vertegenwoordiger
van den Minister van Marine, den
viceadmiraal Van Hecking Colen
brander, den burgemeester van West
kapelle, den territorialen bevelhebber
in Zeeland, den commandant van de
„De Ruijter", den heer Bentz van den
Berg, den majoor van het landweer-
bataillon.
De schoonvader van den kapitein
Okhuysen bracht namens de weduwe
dank voor de belangstelling, terwijl
de vice-admiraal den dank overbracht
van de familieleden der overleden
Marineofficieren en schepelingen.
Nog werd het woord gevoerd door
den predikant der Ned. Herv. ge
meente, en den heer Dekker, chef van
den opzichter Van Elsaecker, waarna
door een broeder dank werd gebracht
voor de betoonde belangstelling, ter
wijl ten slotte luitenant Van Damme,
die thans de plaats van den overleden
kapitein Ockhuysen inDeemt, de ver
zekering gaf, dat de nagedachtenis
van den goeden chef in dankbare her
innering zal bfijven.
Een zeer groot aantal kransen
dekte de baren, en de droeve plech
tigheid maakte een diepen indruk op
de groote schare, die er by tegen
woordig wasj
Ontvluchting van geïnterneer
den in strijd mnt hun belofte.
De uit het interneeringskamp te
Bergen ontsnapte Duitsche officieren
waren een landweerluitenant en een
vaandrig der marine met den rang
van officier. Beiden hadden bij schrifte
lyke verklaring hun eerewoord gege
ven om niet te ontvuehten. Hoewel
uitlevering der ontvluchten naar
Nederland niet- kan geschieden, is,
naar van in dit opzicht goed inge
lichte zyde wordt medegedeeld, het
plegen van woordbreuk door officieren
van de keizerlijke krijgsmacht toch
een geval, dat in Duitschland voor
een militairen eereraad kan worden
gebracht.
Volgens het bericht zyn twee
Duitsche officieren uit het internee
ringskamp te Bergen ontvlucht, hoe
wel z(j hun eere woord hadden gege
ven, dit niet te doen. Het is moeiiyk
de bijzonderheden van een geval als
dit nauwkeurig te beoordeelen,
maar eenige algemeene opmerkingen
mogen er toch wel over worden ge
maakt.
De breuk van het gegeven eerewoord
kan ook in oorlogstijd niet anders dan
veracht worden. De belofte bindt den
man, - ook al zouden strijdlust of vader
landsliefde hem liever anders doen
handelen. Het eerewoord wordt vrij
willig gegeven; - mag den krygs-
gevangene niet afgevergd worden.
Het lijdt geen twijfel, of onze auto
riteiten hebben dit tegenover de ge-
interneerden evenzoo toegepast. Maai
dan is die belofte gegeven om daar
mede persooniyke voordeelen en meer
vrijheid van beweging te erlangen.
Wie deze misbruikt, om de aange
gane trouw te schenden, handelt niet
alleen onbehoorlijk tegenover den
staat welke hem die schonk, maar
hij handelt ook onbehooriyk tegen
over den staat, waartoe hy behoort,
en welks naam hy in discrediet
brengt.
Het kan niet alleen de quaestie
zyn, of zooals het bericht zegt,
officieren van de keizerlyke krjjgs-
macht in zoo'n geval ginds vooreen
militairen eereraad kunnen worden
gesteld. De zaak heeft ook volken-
rechteiyk hare beteekenis.
Met het eere woord, waarop de ge
vangene zich verbonden heeft, loopt
de eer van zyn land in zekeren zin
samen. „Het eergevoel van een leger",
zeide generaal Den Beer Poortugal,
„waarvan een aantal officieren hun
eere woord geschonden hebben, blyft
verdacht, zoolang het leger berust
de eerloozen bij zich te houden". En
het oorlogsrecht heeft dan ook dezen
regel opgesteld, dat „de regeering
van eenen gevangene, die zyn eere
woord gegeven heeft, verplicht is
van hem geene diensten te verlan
gen of aan te nemen, die met het
gegeven eerewoord stryden". Ook het
.Haagscbe reglement heeft dit voor
den Ikrijgsgevangene, in art.,10, be
vestigd.
Het mag vau de Duitsche regeering
worden verwacht, dat zy zich hieraan
houden zal, ook voor de geïnter
neerden wie het hier geldt. Verschil be
staat er tusschen krygsgevangenen
en geïnterneerden, wat dit punt be
treft niet. Het mag dan ook wel
worden vastgesteld, dat de Duitsche
commentaar op het oorlogsrecht, nog
pas tydens den oorlog verschenen,
van dr. Strupp, verklaart, „aan ana
loge toepassing van den regel op de
geïnterneerden staat niets in den weg".
Het is niet bekend, in hoeverre
onze regeering zich vooraf met de
Duitsche over deze verloven tot vrijere
beweging op eerewoord verstaan
had. Zij behoefde dit niet te doen.
Maar het geval is niet volkomen
duidelijk, omdat de „Felddienstord-
nung" (art 10) van het Duitsche
leger, aan de leden van de keizerlyke
legermacht de machtiging tot het
geven van hun eerewoord schijnt [te
onthouden.
Of de betrokkenen tegenover hun
eigen land bevoegd waren of niet de
belofte te geven, doet echter voor de
kracht van die belofte niet af. Het
eenige uitvloeisel zou zyn, dat de ge
ïnterneerde, wién door zijne regeering
het geven van zyn eerewoord ver
boden is of wordt, zich met intrekking
daarvan alsnog weer voor de gewone
bewaking zou moeten komen aan
melden. En het terugvragen van het
woord, is een verzoek, dat niet mag
worden geweigerd.
Het geldt bij zaken als deze niet
enkel de quaestie van een paar
mannetjes meer of minder, of het
prestige van den interneerenden staat.
De heele reputatie van de idee „be
lofte" is er bij betrokken. Daarom
is het te wenschen, dat wanneer de
omstandigheden ertoe liggen, de beide
regeeringen dit ook met «rast en
naar de eischen van het recht zullen
behandelen.
De garequireerde auto.
Bericht zonder naam, zonder plaats
aanduiding, zonder dagteekening:
Een onzer landgenooten is verplicht,
een auto-bezoek in Belgie te brengen
hij voorziet zich;|Van,al de stukken,
welke benoodigd z(jn, om de zuide
lijke grens over te gaanhij verzamelt
stempels, zegels, handteekeningen,
visies, triptieken, identificatie-stuk
ken, paspoorten en portretten, heel
dat documenten-arsenaal, wat de
nieuwe strenge meesters in het be
zette Belgenland, hun gewoonte
getrouw, daar hebbon ingevoerd.
Met een vrijwel veilig gevoel, wordt
dé tocht aanvaard.
Maar nauwelijks is de automobilist
de grens over, of daar wordt hij al
aangehouden door een tweetal kort
aangebonden officieren, die zich kort-af,
en van een uiterste scbneidigkeit,
kenbaar maken als staf-officieren, die
het niet eens de moeite waard achten,
één monocle-oog te slaan op de ver
zameling offlcieele documenten, door
den auto eigenaar bijeen gezameld.
Hij wordt met minder dan drie
woorden gebiedend bevolen, de twee
officieren iu zijn auto op te nemeD,
en verneemt meteen, dat op zyn
mooien wagen beslag is gelegd voor
het Duitsche leger.
Al zijn verontwaardigde protesten,
al zijn overtuigende argumenten, al
zijn dringende overredingen, - niets
helpt tegenover de ongenaakbaarheid
der beide Duitsche Mars zonen.
Rechts-omkeert met den gerequi-
roerden wagen 1 en dadeiyk met vol
gas voorwaarts op de eerste Duit
sche étappe aan
De automobilist is niet zoo goed,
of hy moet zelf plaats nemen aan
het stuur van wat eenige minuten
geleden nog zyn eigen prachtig-nieuwe
auto was!
Hij zwijgt, weet zyn ergernis te
onderdrukken, neemt op het knal
lende bevel der twee stafofficieren
gehoorzaam zyn onverwachte functie
van Duitsch militair chauffeur op.
By stuurt zyn wagen den weg langs.
Het stuifc er over heen. Achter hem
meent hij de tweekrygslieden scham
per te hooren meesmuilen over hun
makkelijken buit.
Maar dan remt hij eensklaps zijn
wagen.
Wat is er?
De twee officieren vragen hem waar
om hij pjotseling hier stopt Dit is
immers de étappe-plaats nog niet,
waarheen hij bevolen werd hen te
brengen
Maar de chauffeur-eigenaar is van
zyn bok gestapthoffeiyk opent hy
het portier van zyn wagen en noodigt
zijn twee opgedrongen mede-passa
giers, uit te stappen.
„'t Is hier de Nederlandsche
grens, myne heeren!" zegt hij zoo
vriendelijk mogelijk; ik heb u er maar
vast over heen gereden. Daar staat
onze Nederlandsche schildwacht Wan
neer u direct rechtsomkeert maakt,
kunt u nog net even ontkomen aan
de kans om hier op Nederlandsch
grondgebied geïnterneerd te worden.
Maar snel wat, alsjeblief!"
En als de officieren zich haasten,
om hfin biezen te pakken, roept hy
hen nog na:
Maar uw gerequireerde auto
blijft aan m(jn kant van de grens,
Een moordaanslag in da
Warmoesstraat.
Een man die Woensdag in het te
huis Welkom" in de Warmoesstraat
drie revolverschoten loste op een
meisje, dat ernstig gewond werd,
heeft zich in den nacht van Woens
dag op Donderdag van het leven be
roofd. In een deurpost van een der
oude pakhuizen op den O. Z. Kolk
had hy zich opgehangen; om drie
uur werd hy daar gevonden.
De toestand van het getroffen meisje
is nog zeer ernstig.
Thaa.
Onze Londensche correspondent
seint ons, dat de Britache legeering
een verbod heeft uitgevaardigd van
uitvoer van thee naar alle havens
op het vasteland van Europa, met
uitzondering van die in de met Enge
land in den oorlog verbonden staten,
Spanje en Portugal.
Verscheidene ladingen thee zyn in
de Theems aangehouden.