De verdediging der Franschen
aan de Maas.
In een brief aan de „Deutsche
Tageszeitung" d.d. 14 November,
deelt iemand, die den stryd aan de
Maas van den beginne al heeft mee
gemaakt zijn ervaringen mede.
Hy vertelt daarin ook het een en
ander van de forten. Toul, zoo zegt
hij, wordt evenals Verdun door een
gordel van buitenforten beschermd,
die in twee- en drievoudige lijnen
om de vesting gegroepeerd zijn. De
ligging van Toul is uitstekend voor
verdedigingsdoeleinden en waar men
ver in den omtrek de natuur nog te
hulp kon komen door het aanleggen
van bosch en kreupelhout, is dit ge
schied. Houtvesters woningen en jacht-
kwartieren zijn technisch schitterend
aangelegde steunpunten. De lijn der
sperforten loopt ononderbroken van
Toul tot Verdun. Voor de bres had
men indertijd Sint Mihiel uitgezocht,
omdat deze plaats een belangrijk
militair steunpunt is en het fort
Camp des Romains in zyn bouw ver
ouderd was. Het bestond uit baksteen
in plaats van uit beton. Hoe gemak
kelijk het is in zulk een fort oorlog
te voeren, bleek uit de rijke buit,
die het regiment von der Tann
maakte.
Met groote handigheid is de leemte
tussehen het fort Lionville en Rem-
bercoiirt gevuld. Daar steekt in het
ondoordringbare kreupelhout van het
Bois Brulé een onderaardsch mees
terwerk van Franscbe versterkingSj
kunst, dat dagen lang niet eens ont
dekt werd, ofschoon onze voorste
patrouilles herhaaldelijk er door ge
komen waren. Het doel van dit voor
uitgeschoven bolwerk, dat ons sedert
vier weken hier ophoudt, is om den
laatsten storm op een tot zwijgen
gebracht fort te bemoeilijken. Dit
bolwerk wordt door de Franschen
met ongekende hardnekkigheid ver
dedigd. Het is bijna onmogelijk te
zien, waar onze projectielen vallen.
De schuilplaatsen zijn bijna acht
meter diep onder de aarde gepant
serd. En onze Oostenrijkers hebben
ze zelfs met hun zware mortieren
niet kunnen bereiken. De infanterie
heeft met zeer zware verliezen een
van de bastions genomen en is op
dertig meter afstand ingegraven,
maar iedere schrede voorwaarts kan
slechts met nog zwaardere offers
gekocht worden. Dit werk vormt
ongetwijfeld de sleutel voor de daar
achter liggende forten.
Deze forten beheerschen van de
heuvels af de dalen en de toegangs
wegen. Zij zijn goed verborgen, de
pantsertorens moeilijk te herkennen
en de Franschen zijn verstandig ge
noeg om 's nachts zoo weinig moge
lijk te schieten, opdat de vuurstraal
hen niet verraadt. De ligging van de
forten is natuurlijk zoo, dat het eene
fort ten minste door oen naburig
fort bestreken wordt. Een bestorming
heeft alleen dan blijvende waarde,
al9 tegelijkertijd ook de naburige bol
werken tot zwijgen zijn gebracht,
want anders kan een troep zich daar
slechts onder zware verliezen hand
haven. Voor hot geval dat een fort
valt, heeft de Franschman steeds een
zorgvuldig voorbereide versterkte
stelling ongeveer drie of vier K.M.
verder naar achteren ter beschikking.
Daarheen worden bij dreigend gevaar
de kanonnen gebracht gedeeltelijk
met behulp van veldsporen en andere
gelegenheden. Door onderaardsche
gangen komen de troepen zonder
gevaar in de nieuwe stelling en kan
de strijd opnieuw beginnen.
De Duitschers
in Frankrijk en België.
Londen, 30 November. Uit West-
Vlaanderen werd gisteren aan de
Daily News gemeld:
Gedurende de laatste dagen heeft de
toestand aan don Yser en bij Y peren
een verandering van groote beteeke-
nis ondergaan. Het offensief is van
's keizers leger op de bondgenooten
overgegaan. Ik weet, dat er deze
dragen sterke stellingenaan den buiten
zijn oevers getreden Yser opgegeven
zijn, een feit, waaruit blijkt, dat de
Duitscbe staf eindelijk inziet, wat
slechts een klein punt in den toestand
is, dat de Duitschers in hun loop
graven in het verschrikkelijke moeras-
land zullen omkomen door ziekte, al
zouden de kanonnen der bondgenooten
ophouden hen te beschieten.
Bij Dixmuiden zijn de Franschen
in bijna onbetwist bezit van het Jand.
De Duitschers hebben voor hun aan
val veel zware artillerie moeten
terugtrekken.
Wij raeenen het eind te hebben
bijgewoond van 's Keizers aanval, die
tegen Duinkerken en Calais was ge
richt.
Honderden Fransche vluchtelingen,
die drie maanden lang het Duitsche
geschutvuur op Atrecht hadden ge
trotseerd, kwamen gisteravond bij
stroomen den weg van Atrecht naar
Doullens afgeloopen om een veiliger
streek op te zoeken. Zy vertellen
vreeseiyke verhalen over de wraak
gierigheid van de Duitschers, die, na
tevergeefs te hebben getracht Atrecht
met één aanval te nemen, thans van
Donderdag af voortdurend de stad ver
woed aanvallen. Tot nog toe zonder
Over een betrekkeiyk klein stuk
grond was het een wanhopig gevecht.
Eerst vermeesterden het de Duitschers,
toen de Franschen. Hot was hoofd-
zakeiyk een verwoed en bloedig hand
gemeen tussehen de vyandeiyke loop
graven, die geen vijftig meter van
elkaar lagen. De afstand was te gering
om geschutsvuur te wagen, en zoo
was het den heelen Donderdag een
gevecht van man tegen man, bajo
net tegen bajonet.
De Duitschors lieten zich door niets
afhouden om Atrecht te beschieten.
Wat er van de bevolking was over
gebleven werd ten slotte Vrijdagnacht
door de granaten verbijsterd de stad
uitgedreven. De Franschen doorston
den intusschen aanval op aanval en
overdokten zich met roem.
Zaterdag werd het gevecht om het
bezit van de loopgraven hervat. Ver
scheiden regimenten Duitschers wier
pen zich op de Fransche stellingen.
Aan weerskanten waren de verliozen
zwaar en hield men hardnekkig vol.
Het eind was, dat de Franschen alle
stellingen behielden, maar Atrecht
is helaas een puinhoop. De Duitschers
hebben met al hun inspanning niets
bereikt.
Duitsche oorlogsschatting.
De „Maasbode" verneemt uit de
beste bron, dat behalve de oorlogs
schatting in vele Belgische steden
thans van Belgiö in zyn geheel een
oorlogschatting zal worden geheven
van 35 millioen francs per maand.
Vrij dagmiddag heeft het Duitsch
gouvernement voor de provincie Bra
bant de voornaamste Belgische ban
kiers bijeengeroepen en deze mede-
deeling gedaan, onder bijvoeging, dat
dit geld besteed wordt aan onderhoud
van Duitsche troepen in BelgiG ten
getale van 250,000 man. In de verga
dering is terstond geprotesteerd, de
heffing is er onrechtvaardig genoemd.
Men wees op de bedragen, die reeds
door de steden werden opgebracht.
Het antwoord luidde, dat de schat
tingen der steden moesten worden
beschouwd als te dienen voor de we
duwen der gevallenen. Deze nieuwe
oorlogsschatting werd opgelegd we
gens het schieten op Duitsche soldaten
door Belgische burgers.
Verder werd medegedeeld, dat 't
de wensch der Duitsche overheid was,
dat de Nationale Bank van Belgis
weer zal geopend worden voor de
circulatie.
Duitsche sieradiën.
In het „Berliner Tageblatt" waar
schuwt Fritz Stahl dat, wanneer het
Duitsche volk vandaag of morgen
geroepen wordt zyn gouden en andere
sieradiön te offeren voor weduwen
en weezen, het vooral niet de voor
werpen van eenige kunstwaarde laat
vernietigen. „Het belang der kunst
en der menschenliefde", zoo zegt de
schryver, „zyn in dit geval identiek".
Deze laatste opmerking geldt dan
toch maar alleen voor Duitschland
zeiven. Wy meenen ons tenminste
te herinneren dat in Belgische en
Fransche steden een paar kunst
werken vernield zyn en dat óók de
menschenliefde aldaar niet onaan
getast bleef. Nietwaar, Herr Fritz
Stahl?
Engeland.
De teleurstelling over de mislukking
van de pogingen om op de voetbal
velden van Engeland manschappen
voor Kitchener's leger te werven,
geeft de „Pall Mali Gazelte" het vol
gende stukje over den voetbal kanker
in de pen. Het is, volgens dat blad.
Zaterdag weer treurig geweest. B(j
den voornaamsten wedstrijd, die er
te Londen werd gespeeld, waren
15.000 toeschouwers. Geen enkele nam
er dienst. Kolonel Burn, die in den
oorlog een zoon heeft verloren, deed
vergeefs op al die mannen een beroep
om de plaats van zijn zoon in te
nemen. Te Nottingham, waar 7000
menschen het spel bywoonden, was
er ook geen enkele voor het leger te
vindente Brighton evenmin, enz.
Zoo blykt het beroepsvoetbal een
verderfelijken en verlammenden in
vloed op de krachten van het natio
nale zelfbehoud te oefenen, zegt de
„Pall Mail Gazette". „De gladiatoren
zelf, aan wier licbameiyke vorming
zooveel geld, tyd 'en geestdrift zyn
besteed, biyken in de uren van 's
lands gevaar onnut te zyn en hun
verrichtingen verdoovend te werken
op al wat er manlijk is in duizenden
Engelschen, op wie het land de eerste
rechten zouden moeten hebben
Als de Duitschers slim waren, zouden
zij een deel van hun oorlogsleening
moeten bestemmen tot subsidie
Engelsche voetbalvereenigingen. Die
lichamen doen evenveel voor den
Keizer als de overweldigers van Belgiö
en veel meer dan de Duitsche spionnen
die zyn doodgeschoten of opgeborgen."
Geen voetbal-verslagen meer.
De Vereeniging van eigenaren van
Londensche dagbladen heeft besloten,
dat voortaan van voetbalwedstrijden
de uitslagen, en verder niets zullen
worden gepubliceerd. Sportbladen
vallen buiten dit besluit.
Engeland en Duitschland
De „solicitor-generaal" voor Schot
land zeide in een rede te Leven in
Schotland: „In 1864ontnam Duitsch
land aan Denemarken een provincie,
waardoor het eerstgenoemde ryk in
staat werd gesteld het kanaal van
Kiel aan te leggen. In 1915 moeten
de geallieerden zorgen, dat de pro
vincie aan Denemarken terug wordt
gegeven.
Deze oorlog moet ten einde loopen
niet wanneer Duitschland gaarne
vrede wil, maar wanneer het niet
langer in staat is te strijden."
Op het Oostelijk oorlogstooneel.
Beriyn, 29 Nov. Ambteiykc mede-
deeling uit het groote hoofdkwartier:
De keizer bevindt zich op het
oogenblik op het oostelyke oorlogs
terrein.
Beriyn, 29 Nov. Het aantal derby
de laatste gevechten op het oostelijk
oorlogsterrein sedert den slag by
Kutno door de Duitsche troepen ge
vangen genomen Russen bedraagt
volgens de laatste berichten 65.000,
onder wie zich twee Russische gene-
raals bevinden.
De gevechten duren voort en zijn
moeilijk, daar de Russen zooveel
mogelijk troepen hebben samenge
trokken. Het is echter onjuist, dat
de Duitsche troepen zich terugtrekken.
Afgesneden van den trcep.
Petrograd, 29 Nov. Volgens niet-offi-
cieele berichten zwerven Duitschers
in groepen, compagnieën, zelfs in ba-
tayons hongerig en halfbevroren rond
door de met sneeuw bedekte bos-
schen en velden, een gelegenheid
zoekend om zich over te geven. Zy
laten zelfs Russische gepantserde
auto's diarvoor stilhouden.
De gevangenen worden geleideiyk
in de dorpen geconcentreerd.
Om den terugtocht der Duitschers
geheel en al af te snyden zouden
zes of zeven versche legercorpsen
noodig zyn.
Van het Duitsch-Oostenrljksch-
Russlsche gevechtsterrein.
Londen, 80 November. Zelfs de
correspondent van de Morning Post
is stil geworden na de waarschuwing
van den Russischen generalen staf
tegen een overdryving van de over
winning der Russen.
De deskundige van het Nowoje
Wremja prijst, volgens een telegram
uit St. 'etersburg (Petrograd) aan de
Times, de verrichtingen van do
Russische troepen. Niet ieder leger
zou, meent hy, in staat zyn, om een
onstuimigen aanval weerstand te bie
den, die ten doel had de voornaamste
beschikkingen te verijdelen, kalm
stand te houden tegen het opdringen
van massa's Duitschers in zyn rug
en tegen een bedreiging in de fiank,
en tezelfder tyd zyn stelling te Lodz
te behouden als spil voor een toe
komstige omvatting van den linker
vleugel der Duitschers.
De Duitsche groep, die tot ten O.
van Lodz over Strykow en Brzeziny
doordroDg en zich daarna verspreidde
in de streek van Koluszki, Tuszyn
en Rzgow, werd alleen, dank haar
getalssterkte en de uitgestrektheid
van het gevechtsterrein, voor vol
komen omsingeling behoed.
Ten einde deze massa stevig ge
kluisterd te houden, was het noodig
ten minste zes legercorpsen vrij te
hebben, daar de gesteldheid van jiet
terrein zoodanig is, dat het van alle
kanten toegankelijk, maar ook te
ontruimen is. Do Duitschers worden
nu van alle kanten in het nauw
bracht en doen hun uiterste best, om
in noordeiyke richting op Strykow
terug te trekken door een gang waar
van de breedte dageiyks kleiner wordt.
De Russen hebben Brzeziny alreeds
bezet en zoodoende den Duitschers
den terugtocht over Koluszki en Stry
kow afgesneden. De oostelyke muur
van de gang is in westeiyke richting
vooruitgeschoven en langs dien muur
neemt de Russische ruitery tussehen
Brzeziny en Glowno een flankstelling
tegenover de terugtrekkende Duit
schers in en laat geen gelegenheid
voorbygaan, om hem aan te vallen.
Vrijdag zyn de Russen in verschil
lende afdeelingen opgerukt en dien
tengevolge kan de stelling der Duit
schers in het centrum er alleen
slechter op worden. Alle heldhaftige
pogingen van de Duitschers in die
streek moeten, hoewel zy van buiten
gewone moed en tactische bekend-
zaamheid biyk gaven, vruchteloos
blyken.
Turkije en het Suez-Kenaal.
De „Frankfurter Zeituug" spreekt
het vermoeden uit dat indien Tur-
kye een aanslag doet op het Suez-
kanaal, Engeland zich beroepen zal
op het verdrag van Konstantinopel
van 29 October 1888, waarby be
paald .is dat het kanaal ook in oor-
logstyd voor alle koopvaardij-en oor
logsschepen vry zal zyn. Het blad
brengt nu in herinnering, dat Enge
land ten aanzien van dit verdrag het
voorbehoud heeft gemaakt zich slechts
in zoover aan de onzydigbeid van
het kanaal te zullen houden als over
een te brengen zal zyn met den
voorloopigen uitzonderingstoestand
waarin zich Egypte bevond en met
de vrijheid van beweging der En
gelsche Regeeriug voor den duur dor
bezetting van Egypte door Engelsche
troepen. M. a. w. zegt de „Frank
furter" treedt de waarborging van
de onzijdigheid van het Suez-kauaal
voor Engeland eerst in werking wan
neer de bezetting van Egypte op
houdt, en deze voorloopige uitzon
deringstoestand duurt nu al 26 jaren.
Engeland heeft bovendien al het
verdrag van Konstantinopel geschon
den door het opbrengen van Duit
sche en Oostenrijkache schepen, welke
zich in het Suez-kanaal bevonden,
•zoomede door het aanleggen van
versterkingen aan het kanaal, lang
voor de Turksche oorlogsverklaring.
Voor laatste berichten zie 2de Blad.
De algemeene toestand.
Gedurende de week van 15 tot
November hebben de Duitschers en
Oostenrijkers tevergeefs gotracht om
de Russische strijdkrachten in Polen,
ten Zuiden van den Weichsel, te om
vatten en te vernietigen. Hun positie,
die zij door den opmarsch van Thorn
uit konden innemen, scheen hun
daartoe kans te bieden, maar het ge
lukte hen niet een beslissende over
winning te behalen, voordat aan het
begin van de vorige week de Russen
met nieuwe strijdkrachten kwamen
opdagen, die op hun beurt de Duit
schers trachtten te omvatten. Deze
poging maakte den indruk, dat het
den Russen op hun beurt was mis
lukt en de telegrammen, die sedert
dien zyn aangekomen bevestigen
dien indruk.
De berichten van den Russischen
staf geven te kennen, dat de Duit
schers op het front aan beide zijden
van Lodz standhouden en zij duiden
dat front met juist dezelfde plaatsen
aan, als zy een week geleden deden,
zelfs spreken zy van een tegenaan
val, die de Duitschers ondernemen.
Van eén groote nederlaag dér Duit
schers op dit front kan dus geen
sprake zijn. Trouwens de geruchten
dienaangaande heeft dc Russische
staf noodig gevonden uitdrukkelijk
tegen te spreken.
Een week lang heeft op dit front
de kry'gskans den Duitschers toege
lachen en daarna weer een week
lang de Russen, maar voorloopig is
het resultaat, dat de stryd nog onbe
slist is en wordt voorgezet. Beide
partyen geven ontzagiyke verliezen
op van hun tegenstanders en
waarschynlijk beide terecht.
In een bericht van Zaterdag haalt
de Russische staf nog eens de (reeds
gemelde) voordeelen op, Donderdag
op de Oostenrykers behaald Doch
ook deze voordeelen hebben biykbaar
niet tot een beslissende zege geleid.
De oorlog is thans byna vier maan
den aan den gang. Dat is voor een
modernen oorlog, en een wereld
oorlog nog wel, een lange tijd en nog
steeds heeft zich geen oorlogsge
beurtenis voorgedaan, waarin men
by mogelijkheid het begin van het
einde zou kunnen zien.
Te land hebben, over het algemeen
gesproken, de Duitsche strydkrachten
tot dusver het gevechtsterrein buiten
de grenzen van het ryk weten te
houden, in het Noordwesten zelfs
het front zoover van dc ryksgrenzen
gebracht, dat deze ook by een neder
laag, die niet. geheel vernietigend is,
nog niet rechtstreeks zouden worden
bedreigd.
Aan den anderen kant is het
Duitschland (afgezien dan van Belgiö)
ook geenszins gelukt om de kracht van
ook maar één van zijn tegenstanders
te breken. Waar aan beide zijden de
verliezen zwaar zyn geweest, zijn
thans Frankrijk en Rusland geen
minder geduchte vyanden dan by
den aanvang vau den krijg on En
geland maakt zyn leger op lift vaste
land voortdurend sterker, f
De groote moeilijkheid, het groote
nadeel, dat voor Duitschland aan het
begin van den oorlog bestond, be
staat nu nog evenzeer; het moet
tegelijkertijd naar twee fronten oorlog
voeren, naar het ©oston tegen Rus
land, naar het Westen tegen Frank
rijk in de eerste plaats.
Veronderstel, dat er een oorlog
ware uitgebroken alleen tussehen
Duitschland en Frankrijk, of alleen
tussehen Duitschland en Rusland.
In geen van beide gevallen, vooral
in liet laatste niet, zou een voor
zichtig mensch van 'te voren met
zekerheid hebben durven voorspellen,
dat Duitschland overwinnaar zou
blijven. Men kon dus by den aanvang
van den oorlog gerust zeggen, dat
een strijd tegolijkertyd tegen Rusland
en Frankrijk voor Duitschland hache-
ïyk zou zijn.
(De getalsterkte van de legers, die
de oorlogvoerende naties in het veld
hebben gebracht en nog in het veld
kunnen brengen, zyn niet bij bena
dering bekend en de schattingen
daaromtrent loopen ver uiteen. Niet
zoo heel ver zal men echter van de
waarheid af wezen, als men zegt dat
het Russische met het Fransche leger
te zamen tweemaal zoo groot als het
Duitsche is.)
Nu wordt Duitschland geholpen
door Oostenrijk-Hongarije, in do eerste
plaats tegen Rusland en al moet de
monarchie een aanzienlijk deel van
haar troepenmacht tegenover Serviö
en Montenegro en ter bescherming
van haar zeekust afzonderen, zy is
nochtans een bondgenoot, waarvan
men de krachten, juist omdat zc niet
zóo reusachtig zijn, als men by een
heel oppervlakkige beschouwing van
de uitgestrektheid van het rijk zou
verwachten, wel eens onderschat.
Daar staat tegenover dat in het
Westen Frankrijk steun heeft van
het Britsche ryk, welks leger nog pas
gevormd wordt, en dat de vloten der
bondgenooten de zee beheerschen.
In deze omstandigheid mag het dus
van Duitschland een belaugrijke krijgs
kundige praestatie heeten, dat het zijn
vyanden al dien tyd buiten zyn gren
zen heeft weten te houden, ja den
oorlog heeft gevoerd diep in het vijan-
deiyk land, maar daarbij moot men
niet uit het oog verliezen, dat die
zelfde omstandigheden de betrekkelijke
waarde van dit succes verminderen.
Men heeft weieens den draak ge
stoken met de Engelsche en Fransche
dagbladschryvers die van vreugde
tien voet hoog sprongen over het
feit dat Duitschland nog geon van
zijn tegenstanders een beslissende
nederlaag had toegebracht en op dien
grond DuitschlancCals verslagen be
schouwden.
In een zakelyke critiek op een
dergelijke beschouwing van zyn ambt
genoot aan de Times, wees onlangs
de militaire medewerker van de „N.
R. Ct." erop, dat op dien grond vic
torie kraaien een erkentenis van de
meerderheid des tegenstanders in
houdt.
Het is immers alsof iemaud, wien
in een vuistgevecht een blauw oog
geslagen wordt, zyn tegenpartij hoont,
omdat by er nog niet in geslaagd
is hem geheel buiten gevecht te
En toch is, dunkt ons, zooals meer
dwaze redeneeringen, ook deze niet
vau alle redelijkheid ontbloot. De
dwaasheid schuilt vooral in de een
zijdige overdrijving.
Het valt, dunkt ons, niet tegen te
spreken, dat de Duitschors, om gelijke
resultaten te bereiken ten opzichte
van den eindeiyken uitslag van den
heolen oorlog, op de slagvelden
grootere overwinningen noodig heb
ben dan hun vyanden.
De snellere mobilisatie heeft het
Duitsche leger in staat gesteld, dadelijk
by het begin van den oorlog tot diep
in Frankrijk op te rukken, maar die
opmarsch leidde niet tot de vernieti
ging van een aanzienlijk deel van
de Fransche strijdkrachten. De slag
aan de Marne verydelde dit. Later
deden beide partijen pogingen tot
omvatting, welke mislukten en
sindsdien houden zij elkander op
een beperkt front vrywel in even wicht.
Waar de beslissing in het Westen
is uitgebleven, blijft in verband daar
mee een mogelijke nederlaag in het
Oosten voor de Duitschers dubbel
gevaarlijk en slechts een zoo be
slissende overwinning op de Russen,
dat dezen in den eersten t(jd niet
aan een ernstige bedreiging van de
Oostgrens vau Duitschland kunnen
denkon, zou Duitschland een goede
kans op do overwinning in den
heelen oorlog gevon.
De entente-mogendheden kunnen
terecht van een beslissende over
winning op oen van beide gevechts
terreinen een voor hen gunstigen
invloed op het andero gevechtsterrein
verwachten. Voor hen telt dus een
overwinning dubbel. Derhalve is men
te St. Petersburg, Londen en Parijs
geneigd om een succes van de Duit
schers liebt te tellen, als het niet
groot genoeg is om dien toestand te
veranderen, en om een afgeslagen
aanval als een overwinning te be
schouwen, omdat die toestand er door
wordt bestendigd.
Voor Duitschland schynt dus, om
den oorlog te winnen, een beslissende
zege op een van beide gevechts
terreinen een noodzakelijke voor
waarde.
Dat deze vooralsnog mogelijk is,
zouden wy niet durven ontkennen.
Brengen echter de entente-mogond-
heden op een van beide gevechts
terreinen de Duitscbe strydkrachten
een verpletterende nederlaag toe, dan
kan men oen voor Duitschland na
deel igen vrede als aanstaande be
schouwen.
Een derde mogelijkheid is, dat geen
van beide geschiedt, dat de. tegen
woordige toestand zoolang voortduurt,
dat door uitputting van krachten de
partyen tot vrede moeten 'komen.
Een goed deel van deze beschou
wingen zou men ook dadelyk na de
onderscheidene oorlogsverklaringen
ton beste hebben kunnen geven. De
vier verstreken oorlogsmaanden heb
ben een ontzagiyke hoeveelheid bloed
zien vloeien. Legers van ongekende
grootte hebben veldslagen van dagen,
van weken geleverd. Onder de be
volking van uitgestrekte landstreken
is naamlooze ellende gebracht en het
einde is nog niet te voorzien; noch
hoe dat einde wezen zal.
Ter zee heeft de vloot der entente
de Duitsche en Oostenryksche scheep
vaart stop gezet. Dat zij hiertoe bij
machte was, wist men van te voren.
Noch echter de Duitsche vloot, noch
de Oostenryksche in de Adriatischo
Zee is vernietigd.
Zelfs op de Zwarte Zee heeft geen
beslissende zeeslag plaats gehad. Voor
het overige doen de Turken nog te
kort aan den oorlog mede, dan dat
men kan zeggen of zulks eenigen in
vloed op den hoofdstrijd zal hebben.
In den Kauküsus schijnen de Rus
sische en Turksche strydkrachten
vrywel tegen elkaar op gewassen. Ern
stiger is de opmarsch der Turken
tegen het Suez-kanaal. Al kunnen zy
er zich geen meester van maken, als
er aan het kanaal ernstig wordt ge
vochten, is do scheepvaart er doorheen
toch vrywel onmogehjk geworden.
Het behoeft geen betoog, dat zulks
voor Engeland een ernstige schade
zal wezen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
De Kamer van Arbeid voor de
Bouwbedrijven zal Donderdag 3 De
cember e.k., des namiddags 8 uur,
ten Raadhuize vergaderen. Stukken
voor die vergadering kunnen vooraf
worden ingezonden bij den Voorzitter,
bij een der leden of bij den Secretaris
(adres Dykstraat 45.)
Zang- en Reciteer-vereeniging
„Harmonie".
Deze Vereeniging van Hervormde
Protestanten, thans onder leiding van
den heer Pieters staande, gaf Zater
dagavond in „Ca8ino"eene uitvoering,
waarin mej. R. Koek en de heer J.
Pala hunne welwillende medewerking
verleenden.
Onder leiding van den heer Pieters
gaf de Vereeniging staaltjes van
fraaien samenzang en toonde daar
mede nog steeds op een tamelijk hoog
peil te staan. Zeer goed was het
Vereenigingslied, dat fleurig en frisch
gezongen werd, nadat van het oude
Wilhelmus twee coupletten waren
gezongen ter opening. Wat dit laatste
betreft, hield de directeur in het
tweede couplet, het bekende gebed
„Mijn schilt ende betrouwen syt gy o
Godt myn Heerhetzelfde tempo van
hot eerste, ofschoon wij voor ons dit
langzamer en vooral zachter, inniger
hadden gewenscht. Bizonder mooi
was het „Roeierslied" van do Viiegh
de discant van de tenoren kwam
tegen de sonore begeleiding der bassen
fraai uit. Bij enkele nummers, zoo
by het „Gebed" van Weber, dat niet
gemakkelijk is, klonk de samenzang
niet steeds zuiverdaarentegen werd
by andere nummers, o. a. het lieve
„Lente" van Bender, schitterend re
vanche genomen. Het pièce de ré-
sistance was wel de cantate „Looft
den Heer!" van de Viiegh, een vrij
omvangrijk nummor, dat eenvoudig
schitterend gezongen werd.
De heer Pala, begeleid door zijne
partner mejuffrouw Koek, speelde ter
afwisseling eene sonate van Von
Beethoven, hetgeen het publiek aan
leiding gaf tot het meerdere malen
toejuichen en het bestuur tot het aan
bieden van een bouquet aan de pi
aniste, en zoo was tltet pauze voor
we er aan dachten.
De directeur zorgde mei loffelijkon
yver voor den goeden gang van za
ken, waardoor lange en uuttelooze
pauzes werden vermeden.
Een collecte voor de wed. Hammer
bracht f 10.62$ op.
Na de pauze-voortzetting van het
programma. Tot besluit: bal. Tal
van witte kleedjes met derzei ver be
koorlijken inhoud waren aanwezig,
en ware het weer niet zoo buitenge
woon slecht geweest, wie weet hoe
veel plaats men tekort was gekomen.
Het Parket van de Rechtbank
te Alkmaar, bevond zich gisteren
hier ter plaatse om een onderzoek
in te stellen naar een vermoedeiyk
geval van kindermoord, in April van
dit jaar hier gepleegd.
Het parket, bestaande uit den Offi
cier van Justitie Mr. Hijman, den
Rechtercommissaris Mr. Ledeboeren
den Griffier der Rechtbank heeft na
verhoor de moeder naar Alkmaar
doen vervoeren.
Belgische Vluchtelingen.
Te onzen kantore liggen voor be
langhebbenden ter inzage twee door
het Leidsche Comité uitgegeven lysten
van BelgischeVluchtelingcn, die onder
gebracht zijn of waren in Leiden en
omliggende gemeenten.
Goed afgeloopen.
Gisterenmorgen werd een vlet van
W. G. alhier even buitengaats door
een stoomsloep op sleeptouw geno
men. By het toewerpen van een eind
touw verloor de vletterman zijn even
wicht en sloeg voorover in zee. Toen
de vlet, intusschen vastgemaakt,
reeds werd meegotrokken, ontdekte
de bootsman het ongeluk en liet di
rect terug stoomen om den man, die
zwemmende achterop kwam, behou
den binnen boord te halen.
Ongeluk.
Op een erf in de Langestraat zon
gisteren een zware boomstam uit
den grond verwyderd worden. Ter-
wyi een paar werklieden hiermee
bezig waren, brak een touw dat men
gebruikte en viel het gevaarte on
verwachts omver, gedeelteiyk terecht
komende op den 27- jarigen A. J.
Deze, inwendig ernstig gekneusd,
moest per rytuig naar huis vervoerd
worden, waar onverwijld geneeskun
dige hulp ingeroepen werd.
Een zwendel-vluchteling.
De vorige week kwam in een café
alhier een als heer gekleed persoon
van ongeveer 80-jarigen leeftijd, die
gebrekkig Hollandsch en vloeiend
Fransch sprak en vertelde, dat hy uit
Belgiö was gevlucht en op weg was
naar Texel, waarheen zyn familie
onlangs was gebracht. Mijnheer had
zijn rechterarm in een doek, zeide
dat hy door een Duitschen infanterist
bij de vlucht uit zyn ongelukkig land
was verwond, dat hij zyn zaak, een
der beste hótela in Vlaanderen, hals
over kop had moeten verlaten, dat
hij zyn geld en goeè kwyt was, dat
hij slechts eenige penningen had
kunnen meenemen, voldoende om
zich in Nederland te kunnen redden,
ten einde zyn vrouw en kinderen op
te zoeken. Hy was rechtstreeks uit
Maastricht gekomen en verzocht, al
vorens met de boot van hier over te
steken, om logies. Zeer beleefd werd
de gewonde Belg in de gelagkamer
uitgenoodgd om wat te rusten en te
drinken, en trotsch op den cliënt,
die hem in de armen was gevlogen,
liet de eigenaar hem de mooiste en
gezelligste kamer van zijn inrichting
geven, die, waar de deftigste bezoe
kers van buiten haddén geslapen.
Men bedenke eens: een waarachtige
Belg in huis, gewond nog wel I De
concurrent een paar deuren verder
had er geenOf er ook een dokter
moest komen om den arm eens na
te zien Maar de Belg bedankte,
stelde den yverigen zakenman gerust
en verklaarde, dat moeder natuur na
eenigen tyd haar genezend werk wel
zou verrichten. En lekker breed zich
makend in het puike bed, nam de
Belg de zaken wysgeerig op, sliep
lang, kwam laat naar beneden en
daar zijn maag in de ellende van den
oorlog niet geleden had, deed hy zyn
uiterste best om deze volop werk te
geven. Trouwens, zyn gastheer
maakte er een soort feest van, by
deze verafgoding des buiks de be
hulpzame hand te bieden. Hy zat
zyn echtgenoote en dienstbode - het
kookpersoneel achter de hielen,
bedacht zyne menu's, peinsde over
lekkere, ingewikkelde schotels, dolf
zijn oudste wynen op uit de inge
wanden van het kleine keldertje. En
de Belg dronk maar raak en ver
slond met graagte de heeriyke spijzen.
Van de nota werd niet gerept. Dat
kwam later in orde. Stel nog eens
goed voor: een verjaagde Belg, een
beklagenswaardige gewonde Belg
onder je dakWie kon er zich op
beroemen? Niet één in heel Nieu-
wediep
Zaterdag steeg de eigenaar weer
eens voor de zooveelste maal de trap
op naar de kamer van zijn gast en
in zyn hand was een terrine, gevuld
met uitgezochte lekkerny, die bereid
was volgens lang vergeten recepten.
„Ruik dit eens, mijn waarde Belg
aldus sprak hy onder het openen der
kamerdeur. Helaas, hij meende niet
der waarheid zoo nabij te zijnDe
bewoner was gevlogen, de kamer
ledig. Bleek en ontdaan stond de
eigenaar, de benauwdheid voor zijn
nota neep hem de keel toe. En hoe
de bedriegelyke Belg de vlucht had
genomen Terwijl de eigenaar 's moj-
gens oen oogenblikje op stap moest,
de juffrouw achter op de plaats was
en de meid in de gelagkamer boende
en poetste, had hij aan de laatste
medegedeeld, dat hij even om een
boodschap ging. Binnen een kwar
tiertje zou hij weer terug zijn, Maar
het werd een half uur, een uur, twee,
drie uur later het werd avond,
nacht, Zondag en Maandag en de
Belg liet op zich wachten en is spoor
loos verdwenen.
BINNENLAND.
De spionnage te Oude-Tonge.
Naar wij vernemen, is de instructie
in zake den directeur van de gasfa
briek te Oude Tonge, die verdacht
wordt van spionnage, en thans in
het huis van bewaring te Rotterdam
preventief gevangen zit, gesloten en
is de zaak naar de rechtbank ver
wezen. De behandeling geschiedt in
December met gesloten deuren.
Wittebrood.
In Alkmaar is het gewone witte
brood dagelijks weer verkrygbaar. In
Amsterdam is het aan de -bakkers
weder toegestaan het wittebrood te
bakken. Te Helder?
Smokkelhandel.
Men schryft uit Venlo aan „De
Geld."
In deze dagen nu er velen zonder
werk of verdienste rondloopen, bloeit
de smokkelhandel in onze provincie.
Het is ongeloofiyk hoeveel er nog
dagelijks, ondanks de strenge mili
taire grensbewaking, langs allerlei
binnenwegen of door de bosschen
over de grens gaat. Vooral voedings
middelen, die men over de grens ge
makkelijk tot goede prü'zen van de
hand kan doen, worden heimeiyk uit
gevoerd. De Duitsche grenswacht
schynt voor dit smokkelwerk wel een
oogje dicht te doen.
Op de geslepenste manier weet men
onze militairen te verschalken. Het
aantal sluwe smobkelaarslisten groeit
eiken dag aan. Zelfs paarden worden
nog altijd naar Duitschland gesmok
keld.
IJmuiden, 30 November.
Op de Kalkzandsteenfabriek albier
laat de gemeente ter voorkoming van
werkeloosheid steenen bakken voor
de eerlang te bouwen huizen der
woningbouw-vereeniging. De
nemer van het werk zal de steenen
tegen kostenden prys moeten over-
MARINE EN LEGER.
De luitenant tor zee Me kl.A.W. Sta verman
Is tüdeluk geplaatst aan boord Tan Hx. Ms.
Wachtschip te Willemsoord.
„Kijkduin" naar Hr. Ms. „Schorpioen" te Helle
voetsluls en do luitenant ter zee der 80 klasse
A. L. E, Bambonnet van Hr. Ms. „Bruga" naar
het fort „Kijkduin".
Met den lsten December 1914 worden over
geplaatst: de adelborst dor le klasso Marino
Reserve R. L. Oudenhoven von Hr. Ms. „Ko
ningin Emma" naar Hr. Ms. Wachtschip te
Willemsoord en ds adelborsten der le klasse
A. Kort landt, W. B. K. Verstar en R. van Tijen
van Hr. Ms. „Kortenaer" naar Hr. Ms. „Ko
ningin Emma".
VISSCHERIJBERICHTEN.
Kieuwediep, 28 November. Aangebracht door
sardünvisschers HS mandjes aardtjn f 2H5a f2A0
per mandje.
80 November Van sardUuvlsscliura 360 mand
jes aardtjn fl.10 a f 1.75 per mandje.
1 December, v.m. 8 uur. Niets binue.i.
Tijdstippen van verzanding der
Brievenmalen.
Naar Oost-Indiö:
Datum der TUdstder
ter post- laat. busl.
bezorging, o/h Fostk.
Naar Atjeh en onderhoorigheden
en de Oostkust van Sumatra
/et Engeland eiken Dlnsd. 12.15 'am.
Naar Guyana (Suriname):
lepoat vla Amsterdam 18,17, ai Doe. I 0.65'sav.
au via Queenstown 7 en 21 12.15 'am.
mail vla Southampton 14 en 28 12.16 's ui.
(alleen op verl. d. afz.)
Naar Gurayao, Bonaire en Aruba:
Naar Kaapland, Natal, Oranje-Rivier-
kolonie en Transvaal:
eiken Donderdag, 12.16 's m.
LIJST van ingekomen en vertrokken
personen.
INGEKOMEN,
m: Beroep: Woonplaats: Van: Gel.:
A.v.Andel, kp.e.v.pl.,Will.Atr.46, HellevAl. N.H.
C.B.H.Waldonmaler, z.b„Kerkgr.54,ütrecht. H.L
A.v.d.Lely,timm..Nieuw8tr.l0a,Hekellngen. N.H.
G.C.H.Seljerlln.winkjuff-Spoorstr.ll,A-dam. B.C.
N.W.v.Rossum1m.-tpjn„2eRoz.dw.str.6, Geeno.
P.v.d.Mark,asp.-muz.,HoogdwAtr.3,HaarlemN.H.
S.A.v.Ewjjk, stoker, Molengracht23,Dtrecht. R.C.
J..T.Reuvers, 8g.-mont.,2eWtlh.dw.str.lö,A'd. N.H.
Do Ru ij terstraat 52, WeBlwoud. RXJ.
A.Verfaüle,landbouwer,KoegTas9,AkeralooLN.n.
M. de Jong, borduurster, Zufdstr. 82, A'dam.
W. Witte, stoker le kL, Hoogstr. 54,
G.Makelaar, arb., ArtiUeriostr.43, Beverwijk.
W.Klut.hotelh., Spoorstr.il/18.Wormervoer.
VERTROKKEN,
am: Beroep: Van: Naar: Gel.:
N.v.d.Veldl, tuinkn., Diaconlestr.21, A.-PauL R.C.
J.Buhrmann,huishJ»ieuw8tr ^Amersfoort N.H.
M. J. Sarton, schoenm.. Huisduinen, 's Hage. R.C.
G.Lodder,remm.H.IJ.S ,DoRuljt.str.52,A'dam N.H.
J.F.W.Roovere, stoker, Basslngr. 66, R'dam. KL.
ö.Ii.Yincent,mach.,Parallel wcg47.Haarl6m.Geen
K. Tesselaar, schipper, Onrust 2, Alkmaar. R.C.
W.Dral, sorg.-bottelier, Onrust 6c, Vlieland. E.L.
P.Gabrielse,korp.-torp.m..Paleisstr.l3, N.H.
H.W.Vonk,z.b.,Zuidstraatl8,Leouwarden. Ger.K.
J.M.E.Klik, z.b.,Weststraat20, Amsterdam. N.H
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaart-Maatschappij „Nederland".
Vondel, uitreis, is 27 Nov. Dungenesa gopass.
Java on Batjan, thuisreis, zijn 27 Nov. Gibraltar
Java te A'dam.
Pr. Juliaua, thuisreis, vertr. 28 Nov. v. Singapore.
Booroe vertr. 28 Nov. van Amsterdam n. Batavia
en pass. 29 Nov. het Sund-vuurachip.
Celebes, uitreis, vertrok 38 Nov. van Genua.
Radja, van Java, 1. v. Londen naar Nantes, pass
28 Nov. Dungeness.
Booton vertr. 28 Nov. v. G ra vegend n. Cardlff.
Banka, uitreis, vertrok 29 Nov. van Suez.
Grotius, uitreis, is 29Nov. Gibraltar gepasseerd.
Rotterdamsche Lloyd.
Bogor arrlv. 29 No v. vau R'dam te A'dam.
Dell arrlv. 29 Nov. van Java te Rotterdam.
Goontoer arri v. 29 Nov. van Batavia te R'dam.
Soerakarta vertrok 29 Nov. v. R'dam naar Java.
Jacatra, thuisreis, vertrok 28 Nov. v. Port-Sald.
Tabanan, uitreis, pass. 28 Nov. Pantellarla.
Bongalen, thuisreis, passoorde28Nov. Gibraltar.
Djocja, thuisreis, vertrok 29 Nov. van Port-Sald.
Medan, thuisreis, pass. 2S Nov. Kaap Flnlsterre.
Opliir, thuisreis, passeerde 23 Nov. Malta.
Palombang, van New-York naar Java, vertrok
29 Nov: von Durban.
Tornate, ultrois, is 29 Nov. Noord-Hindor gepass.
Karimata arrlv. 80 Nov. van Java te A'dam.
Rembrandt, uitreis, arri v. 80 Nov. te Singapore.
Rindjani, uitreis, arri v. 30 Nov. te Graveaend.
Kon. Holl. Loyd.
Kalland, uitreis, arriv. 27 Nov. te Rio Janeiro.
Zeelandia^ultrels, zou SB Nov. van Falmouth ver -
Gelrla, thuisreis, arriveerde 29 Nov. te Londen,
waar passagiers en mails worden geland.
Het stoomschip wordt Dinsdag a.s. tv
Amsterdam verwnelit.
Tubantla arrlv. 23 Nov.v,A'dam te Buonos-Ayres.
Zaanland, thuisr.,pass2BNov.Femando Noronlm.
Rijnland,thuisr.,pas8.29Nov.Fernando Noronlia.
Kon. West-lndischa Maildienst.
Nlckerie vertrok 25 Nov.v.New-Yorkn.W.-Indl».
Pr.Maurits arriv.96Nov.v.W.-Indl8 te New-York.
Pr. W. I vertrok 27 Nov. v. Golon naar A'dam.
Pr.Fred.Hendr. arrlv. 23 Nov.v.Paramaribo te A'd.
l'r.W.V,Uiulsr.,vertr.27Nov.V.Madüran.Llssabon.
Commewy ne vertr. 29 Nov. v. A'dam n. Suriname.
Portuna vertr. 29 Nov. v. A'dam n. WeatlndlG.
Haven te Nieuwediep.
Nov. Aangekomen vau West Hartlepool" en
vertrokken naar Harlingen het Ned.aji.
„Beierland".
Aaiigokomen vau Goole en vertrokkou
naarHarlingen hot Ned. sa. „Dulveland".
Aangekomen van Harlingen on vertrok
ken naar Leith het Eng. s.s. „Amulet".
Aangekomen van Harlingen en vertrok
ken naar Huil het Ned. s.s. „Minister
Tak".
Nov. Aangekomen van Harlingen en ver
trokken naar West Hartlepool sa.
„Nlcoluas".
Aangekomen van Harlingen on vertrok
ken naar Goole s.s. „Friesland".
1 Nuv. Aangekomen van Leith en vertrokken
naar Harlingen sa. „SchJeland".
MARKTBERICHTEN.
Hoorn, £93 Nov. 19i4.
Tarwe f 10,50 a f 12,50, gerst f9,00 a f 10,60, liuvor
fü,60 af 7,-, groene erwten f15,-a 18,-, vale ld.
f20.- a 1'30,-.grauweld.f28.-af80,-, br.boou.
114,— afl7,karweiz.fl6^0afl7,—.mosterdz. f24,50
a f28,00, - koelen f - af000, - schapen f -
a f—0 lammeren faf—,—. 0 kalve
ren f-,- a f-,-, 0 varkens f-.- a f
biggen f0,— a f-,-, - paarden f000,- a
f 000.-, kipoieron f10,- a flObO, 1430 kop boter
77* a SP ct. per kop.
Alkmaar, 28 Nov. 1914.
Aangevoerd 1 paarden f160 a f0-, 25koelen
en ossen f 160 a f280, 67 nucht. kalveren 18,-
a f28,-, 107 magere schapen f 20.- a f28,-,
00 lammeren f 00 a f 00, 1 magere varkens
1 -,-af-,-, 95 biggen f6,-ari0,-, 28 bokken
en geiten f3,- a I'S,-, O kleino bokjes f 0.00
a ro.00,boter, p.halfNed. pond,laagste prijs f 0,70,
middeiprUs rO.-, hoogste prijs f0,65, aangevoerd
- kop, kipeleren fa f per 100.
1 f 0,86 per k.G., magere id. f 1 bok fèö.
Purmerend, 1 December 1914.
22 stapels Fabrieksbaas per 50 K.G. f 41.60
70 Boerenkaas 60 f 40.—
1 Commissie 60 f 37
1 Middelbare 60 f 30,60
11119 K.G. Boter per K.G. f 1.46 i f 1.76
561 Runderen:
386 vette per K.G. f 0.76 f 0.90
186 melke en gelde f 160.- f 810.-
12 Stieren f 000.- f 000.-
87 Paarden f 000.- f 000.—
44 vette Kalveren per K.G. f 0.96 f 1.15
287 nuchtere id. por stuk f 12.— f 26.—
019 vette Varkens per K.G. f (UJO f na*
magere id. per stuk f r
241 Biggen
2042 Schapon
Overhoudors
f 00.-
stuk f 4.- f 9.-
f 26.- f 42-
f 0.- f a-
Lammeren t 0.— f 0.—
461 Ganzen t 086 f 6.25
Kalkoenen t 0.— f 0.—
86 Zwanen f 8.— t 9.—
Kipeleren per 100 stuks f 10.50 f 11AO
Eendeloren 100 f 0.— f 0.—
Kievitseieren per stuk f 0.- f 0.-
60 zak Appelen f 1- J 060
76 zak Peren t L26 f O—
Vette koeien handel vlug; melke- en geld©-
koeien ld. stug; vette kalveren id. matig;
nuchtere kalveren ld. matig; vutte varkens id.
vlug; biggen id. matig; schapen ld. matig.
Burgerlijke Stand van Helder,
Van 28 tot 30 November.
ONDERTROUWDA. J. Edens en
N. Kleijn.
BEVALLENM. Konlngstein geb.
Leeuwen, z. B. de Vries geb. Buy,
d. H. Koppel geb. Meyer, d. C. Kar-
sen geb. van Otteren, z.
OMERLEDEN: M. Kamp geb. Har-
tog, 79 j. H. Rensmaag, 84 j. K.
Best, 86 j. P. Buys, 54 j. A. Th.
Aldera, 1 m.