ELDERSCHE COURANT VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Laatste berichten. No. 4489 ZATERDAG 10 JULI 1915 43e JAARGANG Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct, Buitenland f 1.90 Zondagsblad 37* 45 0.75 Modeblad 65 75 1.00 Voor het Buitenland bij vooruitbetaling Losse nummers der Courant" 2 ct. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend. Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2i cent Vlootaanbouw. Verschenen is de memorie van antwoord op het afdeelingsverslag der ..Tweede Kamer omtrent de wets ontwerpen tot „Vlootaanbouw". De aangeboden wetsontwerpen zijn te beschouwen als een eerste schrede op den weg naar een vloot-hervor- ming, zoodra die zich geleidelijk heeft ontwikkeld uit de gedachtenwisselin- gen, welke in de marine commissie, benoemd voor de technische voor lichting van de staatscommissie van 1912 hebben plaats gfehad, getoetst aan hetgeen de ondervinding van den tegen woordigen oorlog leerdezij hebben betrekking op een onderdeel, dat naar de meening van de regeering thans reeds vast staat, hoe ook later over de zwaar-geschut schepen wordt beslist. Dat ons tegenwoordig stelsel van verdediging van Nederlandsch-Indie, in hoofdzaak gericht op de verdediging van Java alleen, moet worden los gelaten en dat men zich daarbij ten doel moet stellen le. aan elke poging tot schending van onze neutraliteit in den geheelen Indisohen Archipel krachtdadig het hoofd te bieden 2e. aan een vijand, die zich op maakt tot vermeestering van ons koloniaal bezit, niet alleen de ver overing van Java, maar ook de in bezitneming van de Buitenbezittingen te beletten. De vrees, dat onze werven na af loop van den oorlog door den bouw der kruisers geen voldoende gelegen heid zouden hebben voor den aanbouw van koopvaardijschepen, wordt door de r6geering niet gedeeld. Ten aanzien van het voorgestelde type van onderzeebooten wordt mede- De eischen, waaraan deze booten zullen moeteü voldoen, zijn in vele opzichten hooger dan die van de booten, welke in den huidigen oorlog op herhaalde successen kunnen bogen. Van de 4 booten zullen er 2 van het type K 2 en 2 van het type K 3 worden gebouwdz(j zullen een boven watersnelheid van ten minste 16 mijlen hebben (voor de K 3 wordt 17.5 mijl gegarandeerd) terwijl zij met 12 mljls vaart een afstand van niet-minder dan 3500 zeemuien kun nen afleggen. Hunne bewapening zal bestaan uit 6 torpedo lanceerbuizen. Dat de omstandigheden, waarin de onderzeebooten in Indie zullen ver- keeren, in menig opzicht verschillen van die hier te lande, is volkomen juist en het kan evenmin worden ontkend, dat het wenschelijk zou zijn, dat wij daaromtrent reeds over eigen ervaring konden beschikken. De uit het tropische klimaat voortvloeiende bezwaren kunnen echter slechts door bepaalde aangewezen middelen wor den overwonnen, n.1. door het aan brengen van goede ventilatie- en af- koelingsinrichtingen en zoo mogelijk ook een door tenten tegen de zonne hitte beschermd bovendek, waar de bemanning zich gedurende de vaart boven water bij niet te ongunstig weder kan ophouden. Na de ervaring met de K 1 tijdens zeer warme dagen opgedaan is het vertrouwen in de doelmatigheid der bedoelde werktuigelijke inrichtingen zeer versterkt. Aangezien het op dit oogenblik niet raadzaam voorkomt om de K 1 naar Indie te zenden, moet ten dezen op zichte in het onvermijdelijke worden berust. De motoren van de K. 2 en K. 3 zullen gelijk zijn aan die van de K. 1, waarvan de bruikbaarheid al- doende bewezen is. Snelloopende mijnleggers zullen zeker in een compleet vlootplan voor do verdediging van Indie niet mogen ontbrekende regeering is echter van oordeel, dat de aanbouw van het materieel dat thans wordt aange vraagd, moet voorgaan. Het vraagstuk van de bemanning heeft de aandacht. De ten vorige jare te Makasser op gerichte opleidingsschool voor inland- sche schepelingen opent het uitzicht om in de toekomst ook voor de be manning van onderzeebooten van inlandsch personeel gebruik te maken. Aangezien de nieuwe onderzeeboo ten geheel gelijk zullen worden aan de K. 2 en K. 8 werden voor den bouw dier booten geene aanbiedingen gevraagd van alle vier de maat schappijen, die bereid waren voorde kruisers in te schrijven, doch wordt alleen onderhandeld met de beide maatschappijen waar de K. 2 en K. 3 op stapel staan. Voorts wordt medegedeeld, dat de kosten der onderzeeërs belangrijk hoo ger bieken te zijn dan die van de K. 2 en K. 3 tengevolge van de hooge materiaalpr(jzen en de moeilijkheden b(j de aanschaffing. De booten zullen op rond 2 millioen gulden per stuk komen. De minister van marine handhaafd zijne bij do behandeling der loopende marinebegrooting ontwikkelde mee ning, dat het aanhouden van 's Rijks werf te Amsterdam voor het bouwen van klein materieel, meer in het bijzonder van torpedobooten en on derzeebooten, geen aanbeveling ver dient. Het overgroote deel van het werk aan dit materieel behoort tot den machinegebouw, waarvoor de werf niet is ingericht. Bovendien vol doet de werf in haar geheel, wat de waterruimte, de ligging der werk plaatsen, de verbinding met het spoorwegnet enz. aangaat, niet aan de voorwaarden voor een economisch bedrijf, zoodat eene geheele restau ratie noodig zouden zijn om baar aan de eischen des tljds te doen be antwoorden. In verband met de kans op het niet tijdig ontvangen van matrialen en onderdeelen, kondon de bouw meesters der afleveringstijd der nieuwe onderzeebooten niet korter stellen dan 22 maanden voor de eerste en 31 maanden voor de tweede boot. Omtrent de kruisers wordt o.a. Naar aanleiding van de opmerking van vele leden, die te kennen gaven, niet overtuigd te zijn,'dat de kruisers in elk vlootplan een onmisbaar be standdeel zullen vormen en dat men zich thans tot den bouw van onder zeebooten moet beperken, omdat het nut van kruisers hun, minstens ge nomen, twijfelachtig voorkomt, wijst de regeering er op, dat tijdens den tegenwoordigen wereldoorlog steeds 10 van 11 schepen onzer marine in dienst werden gehouden (het elfde onderging periodiek de noodzakelijke voorzieningen). Zoover bekend, werd het groote nut der door die schepen bewezen diensten door hen die van den gang der zaken op de hoogte waren, nimmer betwist of betwijfeld. Integendeel bevestigde de thans op gedane. ondervinding opnieuw, hoe noodig de actieve handhaving der onzijdigheid is, ter voorkoming van incidenten, welke da kans dat het land zijns ondanks in den oorlog wordt medegesleept, noodweodig ver- grooten. Degenen die de verdediging te water uitsluitend aan onderzee booten en torpedobooten zouden wen- schen te zien opgedragen, dienen eene redelijke oplossing te geven voor de vervulling der diensten door de sche pen bewezenzoolang deze ontbreekt, zou eene reconstructie der vloot in dezen zin den grondslag missen, voor het bouwen op het terrein der wer kelijkheid vereischt. De onder den indruk van oogen- blikkelijke gebeurtenissen zich open barende neiging tot gevaarlijke koers- weudingen dwingt den verantwoor delijken bewindsman tot het stellen van meerdere waarborgen omtrent den te volgen koers. Van het lichten van den post voor de kruisers uit deze wetsvoorstellen kan dan ook geen sprake zijn. Aangenomen, dat de ruimere ge zichtskring d« r getuigde s.-Jiepen, de groote capaciteit hunner dbaadlooze stations, onder alle omstandigheden door vliegtuigen zouden kurmen wor den gecompenseerd, 'zoo mag toch gevraagd, zegt de regeering, op welke wijze in de behoefte aan snel verplaatsbare voldoend sta biel opgestelde snelvucurbatte rijen moet worden voorzien, ter be strijding van licht materieeL dat de werkzaamheid der onderzeebooten komt verstoren op plaatsen waar deze het meest succes belooft, dat kabels komt kappen, communicatiemiddelen, draadlooze stations opstellen, of mlju- veraperringen gaat lichten. Waar bet drijven van machtspoli tiek en het daaruit voortvloeiende oorlogsgevaar voor eeno kleine natie is uitgesloten, zal voor haar het ge vaar voor oorlog veeltijds voortsprui ten uit schendingen van de onzij digheid. Handhaving van de neutraliteit beteekent actief noch passief oorlogs handelingen steunen, m.n. w. voor komen dat oorlogshandelingen van uit het neutrale gebied bevorderd worden. Om schendingen der onzij digheid tegen te gaan, zijn schepen noodig. Oorlogsschepen die met kwade bedoelingen binnen ons gebied komen, laten natuurlijk geen onderzeebooten naderen, terwijl deze laatste niet in ondergedoken toestand hunne torpe do's kunnen lanceeren, indien zij geen zekerheid hebben van de be doelingen van den vreemdeling. Sche pen bieden «ene veel betere accom modatie voor het personeel dan de onderzeebooten. Zü kunnen zooveel langer achtereen in zee blijven; heb ben veel krachtiger stations voor draadlooze telegrapbiehebben eene talrijke bomanning eu beschikken over geschut om een vijand aan den wal te bestoken of hem hetzich nestelen ann den wal te beletten. Onderzeebooton vermogen tegen den wal niets en zijn door bare kleine bemanning en gebrekkige communi catiemiddelen weinig geschikt voor de diensten die bij de handhaving der neutraliteit op den voorgrond treden. In oorlogstijd zal de actie der onder zeebooten voornamelijk bestaan in het zich opsteli'en in bepaald strate gisch daarvoor aangewezen gebieden, waar zij de gelegenheid moeten af wachten om haar slag te slaan. Voor een voortdurend kruisen in open zee, voor het opzoeken van den vijand op grooten afstand van baro. basis, zon der omtrent diens plannen en be wegingen te zijn ingelicht, zijn zij niet geschikt. Voor dezen afmatten- den dienst zijn haar bemanningen te klein en in te ongunstige conditie. Daarvoor znllen bij voorkeur kruisers moeten dienen, die zich snel kunnen verplaatsen, bericht zendon van de nadering van den vijand en daardoor den onderzeebooten gelegenheid ge ven zich naar de bedreigde plaatsen te begeven. Bü het opmaken van de eischen, waaraan de kruisers en de onderzee booten moeten voldoen, heeft de re geering zich niet op het standpunt gesteld dat zij geroepen zullen zijn voor het voeren van een handels oorlog, welke niet op den weg der kleme natifin ligt. Dit neemt echter niet weg, c'.at, indien een onvoorziene loop der omstandigheden daartoe noopte, zij voor dat doel bijzonder geschikt zouden zijn. De onderstelling dat aan het voor stel tot aanbouw van kruisers niet vreemd zou zijn geweest de wensch om aan hoofdofficieren de gelegenheid te geven als commandant op te treden, wijst de minister van marine uit drukkelijk af. Vooropstellende, dat het bezit van schepen als de thans voorgestelde kruisers noodzakelijk is om onze marine in staat te stellen de taak, waarvoor zij in Indie wordt gesteld, naar behooren te vervullen, heeft bij gemeend in de Memorie van Toe lichting er op te moeten wijzen, dat langer uitstel van den aanbouw dier schepen tot ontwrichting van haar organisatie moet leiden. Daarbij was het oog gevestigd op de personeel- organisatie in haar geheel. Ter voldoening aan den geuiten wensch om te vernemen of ontslag aanvragen van zeeofficieren in den laatsten tijd vóór het intreden van den mobilisatietoestand talrijker zijn geworden, wordt medegedeeld, dat in de jaren 1895 tot en met 1913 het aantal op verzoek, zonder pen sioen eervol ontslagen zeeofficieren per jaar heefc bedragen resp. 11, 9, 15, 8, 10, 11, 7, 17, 9, 7, 11, 5, 4, 6, 9, 8, 11, 15. Over het verloop van het overige personeel kan, na al hetgeen over dit onderwerp b(j opvolgende begroo tingen is medegedeeld, thans geen oordeel worden uitgesproken, omdat de aanneming van het personeel voor zooveel betreft de matrozen met kort dienstverband, slechts korten tijd in werking is en tot de opleiding voor leerling onderofficier nog geen perso- noel werd toegelaten. Anderzijds was, wegens de buitengewone tijdsomstan digheden, in bet afgeloopen jaar alle ontslag wegens diensteindiging en op verzoek uitgesloten. De resolutie van 20 April 1914, betreffende de nieuwe dienstregeling, gold een proefneming om te komen tot een herziening van deninwendi- gen dienst bij de vloot. De hierom trent van de commandanten gevraagde rapporten, welke bij de definitieve vaststelling der regeling in overwe ging zullen worden genomen, zijn aan net dopartement in onderzoek. Overlegging dezer rapporten, die ver schillende opmerkingen en aanwljzi- gingen bevatten omtrent de toepas sing van de in genoemde resolutie neergelegde beginselen acht de mi nister van geen practisch nut en daarom ongewenscht. Werd biei boven nader toegelicht, zegt de regeering, welke taak de kruisers zullen hc-bben te vervullen, in de toelichting ligt tevens de ver klaring waarom van het door de staatscommissie aanbevolen type van torpedokruisers werd afgeweken. De thans voorgestelde kruisers kunnen door hun zeer krachtige bewapening den strijd opnemen tegen eiken lich ten kruiser yan den vijand. Bij bet nader uitwerken der plan nen is gebleken, dat om te voldoen aan de booge eischen van snelheid en werkingssfeer de waterverplaat sing meer dan 6000 ton, ja zelfs niot veel minder dan 7000 ton zal moeten bedragen, waardoor de prijs oneven redig .hooger gesteld moet worden. Deze omstandigheid en de steeds stijgendemateriaalprijzen zijn oorzaak, dat het voorzichtig schijnt den totaal prijs van het schip geheel uitgerust voor zee op ongeveer 10 millioen gulden te stellen. Het totaalcijfer van de bouwkosten voor de 2 kruisers en de 4 onderzee booten stijgt daardoor van 25 op 28 millioea gulden. De kruisers zullen een diepgang hebben van 55 d 60 d.M. op de toe lading voor de volle krachtproef. Men neemt aan, dat de schepen gereed zullen zijn voor de proeftoch ten 2 jaren na de kiellegging. Het vragen van concurreerende aanbiedingen van buitenlandscho fabrieken van gevestigden naam was noodig, daar het hier geldt een nieuw type van schip met een machtige turbine-installatie, waaromtrent de Nederlandsche werven nog geen erva ring hebben. Aan het geven van een opdracht aan eenige Nederlandsche werf zon der aanbesteding zijn uit dien hoofde ernstige bezwaren verbonden. Daar in Nederland nog geen water vliegtuigen zijn vervaardigd lag het ook met bet oog op de gewenschte vlugge aanschaffing in de bedoeling deze vliegtuigen rechtstreeks uit hot buitenland te betrekken. Sedert dien zijn echter aanbiedingen ontvangen van een in Nederland gevestigde fabriek van vliegtuigen, waarvan g3arne zal worden gebruik gemaakt, wanneer er voldoende waarborgen zijn tot het verkrijgen van goed ma terieel. Het waterterrein van de Rijkswerf te Arasterdam en ook het terrein, dat zich in de onmiddellijke nabij heid daarvan bevindt zijn ongeschikt voor de stationneering van water vliegtuigen. Voor den aankoop van watervliegtuigen, inrichting berg plaatsen enz. is f200,000 aangevraagd. Hierbij werd uitgegaan van de ver onderstelling, dat aan het water terrein geen kosten behoefden te worden besteed. Bij nader onderzoek bleek, dat het terrein, waar men eerst op gerekend had, niet bruik baar was. Een geschikte plaats werd gevonden in de Mok, op de Zuidkust van Texel. Er'zal daar evenwel een aanzienlijk bedrag besteed moeten worden voor bet uitdiepen en in orde brengen van een beschutte watervlakte van voldoende grootte. Alle uitgaven te zamen - met in begrip van aanschaffing van vlieg tuigen en motorboot - worden ge raamd op een bedrag van ongeveer f450,000. In het oog houdende, dat de ramingen slechts globaal zljD en berusten op eenheidsprijzen, die door de tijdsomstandigheden kunnen tegen vallen zal dus op een totale uitgaaf van f500,000 gerekend moeten wor den. De thans gevraagde f200,000 moeten dus als een eerste termijn van het benoodigde bedrag worden beschouwd. Regeling van examens en proeven bij de zeemacht. Bij Koninklijk besluit van 28 Juni 1915, no. 19, werd vastgesteld een nieuwe „Regeling van de examens en proeven bij de zeemacht". Yoor het lagere personeel, met name de matrozen, stokers, ambachts lieden en mariniers boneden den staat van matroos der 1ste klasse, brengt deze regeling eene vereenvoudiging in de wijze, waarop door hen aan de eischen voor hoogeren stand moet worden voldaan. Volgens de tot dusver bestaande regeling moesten deze schepelingen voor elke verboo ging in klasse een uitvoerige „proef' afleggen, waarbij zij door een com missie werden geëxamineerd in een lange reeks van vakken. Deze proo ven zijn thans beperkt tot die kenni3, waarvan slechts door het instellen van een bepaald onderzoek kan blijken of zij aanwezig is. De beoordeeling der hoofdzaak echter, d. i. de vraag of deze schepelingen op het punt van practiscbe bekwaamheid voldoen aan de vereischten voor hoogeren stand, wordt overgelaten aan de divisie chefs der betrokkenen, omdat deze officieren, als hebbende de leiding Dij alle diensten en oefeningen, waaraan door de tot hunne divisie behoorende schepelingen wordt deelgenomen, het best in staat zijn te beoordeeleu wat een bepaalde schepeling in de practljk waard is'. Hun oordeel omtrent de practiscbe bekwaamheid der man schappen wordt neergelegd in getuig schriften, welke in de conduiteboekjes der betrokkenen blgven berusten. Wanneer een schepeling blijkens de door hem verkregen getuigschriften de practische bekwaamheid voor hoogeren stand bezit, kan hij zich voor het afleggen der proef opgevon. Deze proef betreft dan de weinige theoretische kennis, welke van den man gevorderd wordt en draagt dus slechts een aanvullend karakter. Van de getuigschriften, noodig voor den stand van matroos der le klasse en de daarmede gelijkgestelde quali- teiten, met uitzondwriug van het stokerspersoneel, verdient de aan dacht het „getuigschriftsport". Om hiervoor in aanmerking te komen, moet de betrokkene door stelsel matige lichaamsoefening een zekere mate van bedrevenheid in eenigerlei sport hebben verkregen. Nadere aanwijzingen omtrent de verlangde mate van bedrevenheid in de verschillende takken van sport worden door den Minister van Marine bij circulaire voor de zeemacht ge geven. Het vereischte bezit van dit ge tuigschrift vervangt den vroegerun eisch, dat een schepeling den 21- jarigen leeftijd moest hebben bereikt om voor bevordering tot den stand van matroos der 1ste klasse in aan merking te kunnen komen en bedoelt het scheppen van een waarborg, dat in dien stand slechts lichamelijk flink ontwikkelde jonge mannen zullen worden aangesteld. Het behoeft geen betoog, dat deze waarborg door het stellen van een leeftijdsgrens volstrekt niet altijd werd verkregen. De keuze van sport, waarin een schepeling zich wenscht te bekwamen, staat hem vrij, mits slechts in het oog worde gehouden, dat verlangd wordt „stelselmatige lichaamsoefe ning". Naar wij vernemen, ligt het in het voornemen van het marinebestuur, om, wanneer de nieuwe regeling een tijd lang aan de praktijk zal zijn getoetst en blijkt te voldoen, te over wegen in hoever beperking van het examenstelsel ook voor de hoogere rangen bij de zeemacht mogelijk zal zijn. Internaat voor adspirant-adelborsten. Naar wij vernemen zal als tydollj- ken maatregel, om te gemoet te ko men aan den noodstand die ontstaan is, doordien het aantal plaatsen aan het Koninklijk Instituut voor de Marine in de laatste jaren niet geheel is vervuld, aan jongelingen die zich wenschen te verbinden om, na met goed gevolg afgelegd eind-examen eener H. B. S. met 5-jarigen cursus, in den zeedienst te treden als adel borst 2e klasse, ter nadere opleiding tot zeeofficier bij het Koninklijk In stituutvoor de Marine te Willemsoord, daartoe op de volgende wijze gelegen heid worden geboden: Er zal n.1. op 1 September a.s. worden geopend een Internaat voor adspirant-adelborsten bij de zeemacht. Dit Internaat zal gevestigd worden te Dordrecht en onder leiding worden gesteld van een oud-zeeofficier, ge wezen directeur eener Hoogere Bur gerschool met 5-jarigen cursus. Er zullen aan deze nieuwe inrich ting kunnen worden opgenomen jon gelingen, die bekwaam zijn voor het onderwijs in de 3e, 4e of de 5e klasse der H. B. S. Uitgezonderd daarvan zullen zijn leerlingen eener H. B. S. met 5j. cursus, wier ouders wonen in eeD gemeente in Nederland, waar een zoodanige school is gevestigd. Behoudens eene bijdrage van de ouders, die, naar wij vernemen, de f 800 niet te boven zal gaan, zullen overigons alle kosten, behalve die voor kleeding en schoeisel, voor re- keniDg van het Rijk genomen worden. Binnenkort zullen omtrent deze zaak nadere bijzonderheden worden bekend gemaakt. PLAATSELIJK NIEUWS. - Onze vroegere plaatsgenoot de heer G. Troost onderwijzer aan de Hendrikschool le Willemstad (Curagao) is benoemd tot onderwijzer 2e klasse. - Bij het heden te 's Gravenhage gehouden examen slaagden vooreer sten stuurman groote stoomvaart de heer A. J. Edens; voor tweeden stuur man groote stoomvaart de heer A. Kimmelvoor derden stuurman groote stoomvaart de heer P. de Beurs, leerlingen der zeevaartschool alhier. Zeevaartschool. Bij het heden gehouden eindexamen van den twee-jarigen cursus voor onbevarenen slaagden W. Boom; S. DenkerF. J. HagemanJ. Kamp- meyerS. Roos en A. Rijkers. 2 leerlingen werden afgewezen. Aanbesteding. Gisteren werd door de Directie van 's Rijks werf alhier aanbesteed het onderhoud der dok-, sluis- en andere waterwerken, behoorende tot het Ma ritieme etablissement alhier, waarvoor werd ingeschreven als volgt: Chr.Rosendaal, Enkhuizen, f 62.448.- W. L. de Jong, alhier, 62.000.— J. Huiberts, A'dam, 59 500.— P. Bos, alhier, 68.917.- Gebrs. v. Pelt, ld., 68.775.- H. Wijker, id., 58.888.- J. Wajer J. Schuurman, A'dam, 68.200.— H. Starrenburg J. Bocrdljk, alhier, 67.740.- A. Boon, id., 56.000.- A. Ooatdljk, Heen vliet, 65.985.- A. Kiljnen, alhier, 55.800.— J. Spruit, id., 62.834.— P. Broersma J. Broersma, Alkmaar, 62.272.- J. de Vries, alhier, 61.200.- Oe J.-Q.-O.-B. Wat is de J. G. O. B. De J(onge lieden) G(eheel)- O(nthouders-) B(ond) is een vereeniging van jongelui, die door woord en daad de geheel-ont houding propageeren. Eenige weken geleden werd in den Helder eene afdeeling daarvan opgericht, en het was ter propageering van de begin selen dezer vereeniging, dat Donderdag avond op de bovenzaal van hetgobouw voor Minder Marinepersoneel eene vergadering belegd was, waarop een lid van het hoofdbestuur, de heer Gerrit J. Zwertbroek, zou spreken. Heel erg druk was de bijeenkomst niet bezocht. De zang vereeniging „Ons Doel", directeur de heer Rusting, ver leende hare medewetkiDg door het zingen van een aantal nummers. Het viel ous op, dat deze zang fraai en zuiver klonk. Nadat de spreker het standpunt der vereeniging had uiteengezet: de Bond staat op het principe der geheel onthouding, juist omdat de alcohol de groote maatschappelijke vijand is, en hierover uitvoerig had uitgeweid, kwam hij tot de geschiedenis van de oprichting van den Bond. Iu Juli 1912 kwamen te Haarlem eenige jongemenschen bijeen, die een club wilden vormen voor de propa geering vap geheel-ontbouding door middel van geschrift-verspreiding. Niemand kon lid worden, die niet reeds georganiseerd geheelobthouder was. Steeds meerderen traden toe, aanvankelijk de georganiseerde geb.- ontboudere, later zij, die nooit aan geh.-ontboudiDg hadden gedaan, doch die zich het lidmaatschap van een vereeniging getroostten om maar lid van deze club te kunnen worden. Hieruit ontstond een aparte vereeni gingDe J. G. O. B. Oorspronkelijk alleen bedoeld als geheel onthouders-vereepiging, ont stond langzamerhand een andere geest: men voelde behoefte aan iets meer dan alleen geh. onthouding. Dat gevoel dreef hen om zich ook te gaan bezighouden met algemeene ontwikkeling, verheffing en allerlei andere vraagstukken. In 't kort: de club werd een ontwikkelingscursus. In den Haag ontstond destijds eene organisatie, die precies de tegenvoe ter was van de Haarlemscheopge richt als een vriendschapsclub, dach ten de jongelui, toen ze van school kwamen, er niet aan geh.-onthouder te worden. „Vriendschap, ontwikkeling, ge noegen" was de leus de beide eerste raakten op den achtergrond, het ge noegen werd no. 1. Een paar goede elementen zagen het gevaar in, maar konden niet helpen, totdat ze in aan raking kwamen met een geh.-onth. club en zoo kwamen allengs de twee geheel verschillende organisaties tot elkander. Zoo werd 20Dec. 1912 de J.G.ö.B. opgericht, oorspronkelijk met 4 af- deelingen en 186 leden. Thans, na 2J jaar, heeft hij pl.m. 1200 leden in 36 afdeelingen. De beide richtingen, die in den Bond heerschteugeheel onthouding zonder meer of ook ontwikkeling etc., deden zich al dadelijk op de eerste alge meene vergadering gevoelen. In de statuten werd alleen de strijd voor geh.-onth. vastgelegd. Echter bleek na een jaar arbeid, dat een andere beginsel-verklaring noodig was die zou op de jaarvergadering van 1 Aug. 1914 worden behandelddaarvan kon toen door de plotselinge mobilisatie niets komen. Thans zal het dit jaar geschieden. Het eerste punt van het programma is alzoo geheel onthouding verder wil de Bond aankweeken de zedelijke en verstandelijke ontwikkeling der leden, en een gevoel van eenheid en De Bond neemt een zelfstandig standpunt in, d.w.z. hij staat onder geene leiding. Dit is noodig, omdat h(j uit de jongeren-zelf gegroeid is ouderen zouden zich aan hun ge- dachtengang niet zoo goed meer kunnen aanpassen. De jongeren zou den te veel onder suggestie komen van de ouderen, en dat willen wij niet. Wij hebben getoond zelfstandig iets te kunnen we hebben veel meer afdeelingen gesticht dan de Ond. Prop. Club. De Bond staat op neutraal stand punt: ieder heeft er plaats, de loop jongen zoo goed als de H.B. scholier. Als wij de Bcheiding tusschen de standen zouden handhaven, zouden wij laten voortbestaan een fout, die wij in de maatschappij afkeuren. Spr. eindigde met eene opwekking om lid te worden. BINNENLAND. OorlogszeeongavallenwBt. Het Stbl. do. 300 bevat een Kon. besluit van den 30sten Juni, tot vaat- stelling van een algemeenen maat regel van bestuur tot uitvoering van Oorlogszeeongevullenwet 1916. Een meevaller. Bij beschikking van den Minister van Oorlog is, naar aanleiding van het feit, dat aan eenige burgerwerk lieden het extra-loon, bedoeld in art. W. R. L. niet uitbetaald is omdat de verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis in den laatsten tijd niet zijn gevierd, deze uitlegging van inhoud van vermeld artikel on juist verklaard. Op de verjaardagen, vorenbedoeld, moet aan de daarvoor in aanmerking komende werklieden onder alle omstandigheden extra-loon worden uitgekeerd. De uitkeerlng moet derhalve alanog plaats hebben aan hen, die baar niet hebben ont vangen. Een ontslag-quaestie. De „N. Rott. Crt." meldt, dat de districtscommandant der Ryksveld- wacht in Noord-Holland, de heer Van Buseck, is geschorst. Naar het „H.blad" nader verneemt, is aan den heer Van Buseck door den minister van justitie een onbe paald verlof verleend, gedurende welk een administratief onderzoek ingesteld zal worden. Ontvluchte geïnterneerden. Van een gezelschap geïnterneerde officieren van Urk, die per torpedoboot Enkhuizen bezochten, wist tegen den avond een tweetal te ontsnappen. Een hunner, die plaats genomen had in den trein van halftien, werd nog tijdig bemerkt; de ander is, naar men meent, gevlucht in de richtiDg naar Andyk. Gisteren werden te Assen door de marechaussées vier Eogelsche geïn terneerden in burgerkleeren, die uit Groningen ontvlucht waren, aange houden. Ze hadden zich aan het sta tion van een plaatsbewijs naar Utrecht voorzien. Veenbrand. In het Emmererfscheiderveen is brand ontstaan. Door de groote droogte greep het vuur snel om zich heen. Aan blusschen viel dan ook niet te denken. Donderdag waren reeds acht arbeiderswoningen verbrand. Groote hoeveelheden turf werden eveneens een prooi der vlammen. Om eenig idee te geven van de uitgestrektheid van den brand, diene, dat de twee verat van elkaar verwijderde arbeiders woningen welke verbrand zyn, onge veer 20 minuten gaans van elkander liggen. Uitlokking van meineed. De Rechtbank te Arnhem behan delde Woensdag een zaak betreffende uitlokking van meineed, welke een voortzetting was van twee onlangs behandelde meineedzakken. Er was een civiele procedure ge voerd betreffende onderzoek Daar het vaderscbap. Iemand, aangesproken om uitkeering ten behoeve van een kind waarvan hij de vader zou zijn, pro duceerde twee getuigenverklaringen, volgens welke niet aan gedaagde doch aan anderen het vaderschap over het kind in quaestie zou toeko men. De beide personen, die deze verklaringen onder eede aflegden, hadden daarvoor ieder f160 ontvan gen van een broeder van den ge daagde, zij werden wegens meineed vervolgd en ieder tot een jaar gevan genisstraf veroordeeld. Thans bad zich wegens uitlokking van meineed door beloften te verant woorden de broeder van den gedaagde in de civiele procedure, de gedeti neerde landbouwer G. van Hoef te te Barneveld. Deze ontkende aan de getuigen geld te hebben beloofd, doch gaf toe later f800 te hebben uitbe taald. De substituut-officier van jusitie, mr. Van Harencarapel, wees er in zijn requisitor op, dat beklaagde eenige pogiDgen had aangewend om getui gen te verkrijgen, die de gewenschte verklaring zouden afleggen. Aanvan kelijk faalde bij, totdat bij ten slotte personen wist over te halen. Het feit aan beki. ten laste gelegd heeft een ernstig karakter, ernstiger nog daD de destijds afgelegde meineed; de toen terechtstaande personen zijn ge zwicht voor de verlokkingen van het geld. Niet alleen heeft beki. z\ja eigen familie te schande gemaakt, maar ook twee andere gezinnen in het ver derf gestort endit alleen om zijn broeder eenige guldens voor een uit keering te besparen. Wegens het door belofte opzettelijk uitlokken meineed eischte Z.E.A. twee jaar gevangenis straf. IJmulden, 10 Juli. Slecht begin. De logger K.W. 48 „Mercurius" kwam hier van de haringvisscherij binnen na eene reis van 14 dagen, zonder vangst en defecte donkey. De schade wordt hier gerepareerd en vertrekt het vaartuig weder naar zee om het nogmaals te prooeeren, In Noorwegen binnengeloopen. Naar we vernemen is de haring- logger „Elsa" hier tbuisbehoorende in een haven van Noorwegen moeten binneloopen wegens schade aan de donkey. Aldaar wordt gerepareerd en zal het schip weer ter visscherlj uitvaren. Van hit Westelijk front. Parijs, 9 Juli. Tusschen Feye-en- Haye en in het Priesterbosch hebben de Franschen in gevechten met hand granaten ongeveer 150 M. heroverd van de loopgraven, die op 4 Juli ver loren waren gegaau. B(j Croix-des Carmes heeft de vijand gisteravond over een front van 350 meter aangevallen na een bombarde ment met luchttorpedo's en een be- werping met brandende vloeistoffen. Nadat de Duitschers er in geslaagd waren vasten voet te krijgen in de eerste Fransche linie, werden zij er in een tegenaanval weer uitgeworpen. Zy konden zich slechts in enkele ge deelten van de allervoorsteloopgraven handhaven. In de Vogezen hebben de Franscben n belangrijk voordeel behaald in de streek van Ban de-sapt en bij Fonte- nelle. Na do Duitscbers te hebben verjaagd uit een deel van het veld werk Naiche, dat zü op 22 Juni had den genomen, hebben de Franschen zich van alle Duitscbe verdedigings werken meester gemaakt van den heuvel ten Z.W. van Fouteuolle tot aan den weg van Launois naar Moyeu- moutier. Wij zijn hierdoor 700 metor vooruitgekomen over een front van 600 meter. Wij hebben 19 officieren, waaronder een bataljonscommandant en twee geneesheeren, en 767 onge kwetste manschappen gevangen ge nomen, behoorende tot 7 verschillen de bataljons. De Fransche ambulances Damen nog 1 gewond Duitach officier ep 85 soldaten op. Verder nameD wij een kanon vau 87 m.m., fwee ma chinegeweren, verscheidene bommen werpers en een groote hoeveelheid munitie. Van het Oostelijke gevechts terrein. In Russisch Polen wordt de strijd op de hoogte ten noorden van Kras- nik voortgezet. Evenals voorgaaudo dagen zijn ook gisteren op verschei- dene plaatsen van het front uiterst felle aanvallen der Russen afgeslagen. Ten westen van den Welchsel heb ben de verbonden troepen zich in alle door hen vermeesterde voorste Russische stellingen gehandhaafd. Van het Zuidelijke gevechts terrein. Weenen, 9 Juli. Op het front in de kuststreek was het gisteren rustig. Bij Görz hebben wij een Italiaan sch vlieger tot landing gedwongen. Een aanvalspoging van twee vijan delijke bataljons op Coldilana (bij Bu- chenstein) is afgeslagen. De duikboot- en mijnoorlog. Huil, 9 Juli. Het stoomschip Guido van de Wilson lijn, dat do vorige week aan een Duitscbe duikboot is ontsnapt, na door een kanonschot te zijn beschadigd, is thans ten noorden van Schotland door een torpedoschot in den grond geboord. De geheele bemanning is gered. Queenstown, 9 Juli. Het Russische schip „Marion Lightbody", van Chili op weg naar Liverpool, ia door een Duitsche duikboot 60 mijlen uit de kust van Cork met granaten in den grond geboord. Kapitein en beman ning, 86 koppen, zijn opgepikt en te Queenstown aan land gebracht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1915 | | pagina 5