HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4510
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1915
43e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 52'/2 0.85
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. Bewljs-exemplaar 2£ cent.
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
z™
Aug. op: onder: op: onder: v.m.: n.m.
Zondag 29 m. 7.68 m.10.42 0.0 6,54 10.46 11,12
Maandag 30 8.10 11.57 6.8 6.52 11.18 11.42
Dinsdag 31 a, 8.41 1.11 6.10 6.50 11.50
Donderd. 2 9.59 S.18 5.13 6.44 0.47 1.12
VrUdag S 10.56 4.7 5.15 6.48 1.43 220
Zaterdag 4 4.44 6.16 6.40 2.66 S.
RAADSOVERZICHT.
De nieuwe burgemeester, de heer
Houwing, heeft door zijn wijze van
optreden, z(jn jovialiteit, in den korten
tijd van zijn „bestaan" reeds vele
Heldersche harten, die vrij cyniseh
waren, veroverd en wij gelooven dat
hij bezig is zich eene populariteit te
verwerven, die de bevolking van deze
plaats vreemd was en aangenaam
aandoet. Want het verschil tusschen
het optreden van den huidigen titu
laris en den overleden heer Van
Steyn is frappant.
Inmiddels moet de burgemeester
zich natuurlijk in alle gemeentelijke
zaken inwerken en gaat het niet aan
nu reeds een oordeel te vormen over
diens leiding in den Raad. Want laat
het ons maar direct zeggen: deslui
zen {der welsprekendheid stonden
Dinsdagavond weer wagenwijd open
en do stroom kwam met geweldige
kracht aanzetten. In den aanvang
trachtte de Burgemeester dien in de
goede richting te leiden; de heer
Verstegen bijvoorbeeld kon niet dan
na bekomen verlof van den Raad
ten derde male over eene zaak het
woord krijgen, maar in den loop van
den avond werd het laissez faire
laissez aller en gaven de heeren hem
van katoen. De. Voorzitter zat met
eindeloos geduld te luisteren naar
wat de heeren te vertellen hadden.
Of h(j niet inwendig eens geglim
lacht zal hebben als hij den heer De
Geus hoorde verkondigen, dat er
„slagers waren, die artikelen ver
vaardigden, terwijl er tegelijkertijd
andere slagers waren, die andere
artikelen vervaardigden"!? Dit was
natuurlijk een lapsus, die den wet
houder in het vuur van diens
anti-winkelsluiting-politiek ontsnapte.
Waaruit men zien kan dat men ook
voor een verkeerde zaak in vuur
kan gerakenEn toen de heer
Verstegen de bewering lanceerde, dat
tusschen zijn pro-betoog geen speld
te krijgen was, zoo prachtig sloot
alles als een bus, en even daarna de
de heer Van den Berg, die blijkbaar
met eere, als goed liberaal, wilde
sneven, zeide desniettemin niet over
tuigd te zyn?
Ja, veel is er geredeneerd en weinig
gedaan, althans weinig goeds. De op
richting van een volksbadhuis is
voorloopig van de baan geschoven,
de herziening van de rechtspositie
voor gemeente-ambtenaren ingelijks,
over de aanbesteding van de reini-
ginswerken zijn in comité vermoede
lijk harde nooten gekraakt, het adres
voor verplichte winkelsluiting is af
gestemd met slechts één stem meer
derheid. Het klein goed Is zoowat
afgehandeld. Omtrent het belangrijke
advies inzake de oprichting van een
m.u.l.o.-school kon de Voorzitter nog
geene toezegging doen, dat in de
volgende vergadering hieromtrent
prae-advies van het Dag. Bestuur
zou worden uitgebracht, maar in
ieder geval is die zaak in een stadium
van wording. De Commissie, die een
onderzoek naar deze zaak instelde,
concludeert gunstig. Is de veronder
stelling te stout, dat hierdoor het
pleit half gewonnen is en dat den
Helder een m.u.l.o.-school zal krtfgen
Een ander, niet minder belangrijk
voorstel van den heer Verstegen, n.1.
om dezen winter cokes tegen den
prijs van 50 ct. per H.L. beschikbaar
te stellen, is, blijkens de uitlating
van den Voorzitter, met de noodige
energie en voortvarendheid behandeld,
zoodat daaromtrent ook wel spoedig
advies zal worden uitgebracht. Terwijl
het Steuncomité helaas weer f 1000.—
subsidie krijgt. WU zeggen „helaas",
maar deze uitroep geldt de tijdsom
standigheden, niet de subsidie. De
buitengewone tijdsomstandigheden"
worden zoo langzamerhand gewone,
en als straks de gewone komen, zul
len dat buitengewone zijn. Helaas
nogmaals
Met leedwezen zullen velen den
heer Kloosterhuis zien vertrekken als
hoofd van school 7a en van hether-
halingsonderwljs. En de Raad ver
tolkte die gevoelens door een luider
applaus dan gewoonlijk gehoord
wordt wanneer iets bij acclamatie
wordt goedgekeurd. De heer Ver
stegen maakte aanmerkingen op het
feit, dat de Secreteris van den Armen
raad leveranties doet aan de gemeente,
een feit, waarmee de gemeente niets
te maken heeft, aangezien de betrek
king eene Rijksbetrekking is. Maar de
lieer Verstegen wilde een moreele
veroordeeling van dit feit en de Raad
vloog hier niet in.
Toen kregen we, als het eerste ge
recht, het verzoek van het „Witte
Kruis" om een badhuis, 't Bleek den
Raad niet te smaken, men proefde
en proefde maar vond er een luchtje
aan af en toe en de heer Van den
Berg bracht dit luchtje onder woor
den door het huiselijk aldus uitte-
drukken: „De gemeente zou het
zaakje betalen en de lasten hebben,
en .zullie zouden hot exploiteeren
merci". De Vereeniging „Het Witte
Kruis" nam op zich f1000.— b|j te
dragen in de exploitatiekosten. Ons
dunkt dit nog al een aardige
praestatie voor zoo'n Vereeniging,
die het toch óók niet voor het op
rapen heeft, en verschillende leden
vonden dit ook, o. a. de heer Bier
steker. Maar de heer Van den Berg
sprak smalend van „maar" f1000.
zooals de bekende graaf uit het drama
den struikroover een zak met geld
overhandigde met de woorden „hier
mijn vriend, is voorloopig een milli-
oen. later meer". De heer Biersteker
trachtte de zaak te redden door in
overweging te geven nader
met het „Witte Kruis" te plegen,
maar het was vergeefs. Hopen we,
dat de zaak weer spoedig ter tafel
komt. En dat aardige knusse plant
soentje naast de pastorie van de
Nieuwe Kerk, het kind van den heer
Oortgljson, kwam ook in de verdruk
king. „Te klein voor tafellaken, te
groot voor servet" smaalde de heer
Verstegen. Maar de heer Oortgljsen
vond dat zijn troetelkind wkt aardig
was opgeschoten al blijft het dan wat
klein van postuur, en hoopte natuur
lijk, dat het gered zal blijven. ,,'tGaat
eran, hoor als we een badhuis krij
gen", plaagde de heer Verstegen, „dat
kunt u op een briefje thuiskrijgen".
Het jongste raadslid, de heer Baak,
stak ter gelegenheid van zijne ver
dediging van het adres derafdeeling
Helder van den R.-K. Gemeente-Werk-
liedenbond „St. Paulus" tot herziening
van de verordening op de rechtsposi
tie der gemeente-werklieden zijn
maidenspeech af. Die speech had alle
goede eigenschappen van een recht
geaarde speech: zij was kort, sober,
kernachtig, en recht op den raan af.
Het was een absoluut on-Heldersche
speech. Bovendien zat er spirit in,
temperament, passie. Ik mag zooiets
wel. De Raad was onheusch genoeg
om niettemin den heer Baak in zijn
laatste kleedingatuk te laten staan
met zijn adres, maar dat neemt niet
weg, dat we in dezen heer een be
sliste aanwinst in onzen Raad heb
ben. Waren ze allemaal maar zoo
kort! Een der hoofdzaken bij deze
geschiedenis was, dat do Raad een
jeetje boos was op de Vereeniging
„St. Paulus", niet, omdat ze een
adres tot dit college had gericht,
maar omdat ze zoo vrijpostig was
geweest daarbij een concept-regie
ment te voegen. Dat was nu toch
wel de capaciteit van dit college mis
kennen! Wij voelen voor dit argu
ment, en het is, zachtst gezegd, wat
ontaktisch geweest van deze werk
lieden-vereeniging om maar dadelijk
met zoo'n ontwerp-verordening te
komen. Maar tot baar verontschuldi
ging moge strekken, dat ze 't goed
jedoeld heeft en den Raad een leid
draad in handen meende te moeten
geven. Vermakelijk was de vergis
sing van den heer de Geus, die in
de uitdrukking „onpartijdig scheids
gerecht" waarmee niets anders
bedoeld werd dan een scheidsgerecht,
waarin behalve raadsleden ook arbei
ders zitting hebben, een aanval zag
op het beleid van den Raad en op
hoogen toon protesteerde. En verder
gaf het feit, dat de commissie voor
de geschillen nog maar twee geval
len te berechten had gehad, den door
slag bij de beoordeeling van de hoe
danigheden van de vigeerende ver
ordening. Dat er nog maar twee be
handeld zijn, is een bewijs, meende
de Raad, dat de huidige verordening
heusch zoo slecht niet is en dat die
nog best eenige jaren kan doorwer
ken. Daartegenover toonde de heer
Baak aan, dat die Commissie voor
geschillen eigenlijk niet dient voor
dergelijke principieels kwesties als
waarvan hier sprake was vermin
dering van werktijd, e. d. maar meer
voor kleinere zaken in 't leven was
geroepen en hij gaf, en met hem de
beer Verstegen, een reeks van leem
ten en misstellingen om te bewijzen
dat herziening urgent was. Het adres
werd, conform het prae-advies van
B. en W., voor kennisgeving aange-
nomen, en de Vereeniging St. Paulus
weet nu wat zij niet en ook wat zij
wèl moet doen om kans van slagen
te hebben.
De kwestie van de aanbesteding
van de werken voor de gemeente
reiniging bleek aldra veel stof te zul
len opwerpen. Na een comité gene
raal van bijna een uur zag de Raad
er dan ook „bestoven" uit. De heer
Verstegen wou persé van den heer
Van Neck weten waarom bij de eerste
besteding het werk niet gegund was
en de heer -Van Neck wilde het persé
niet zeggen. U voelt, dat zooiets aan
leiding geeft tot conflicten, en datje,
als vrager, wel met je hoofd tegen
den muur kunt gaan loopen, maar
dan, behalve de bult en de opgedane
wereldwijsheid dat een muur niet
meegeeft, niet veel wijzer bent ge
worden dan daarvóór. En aangezien
de heer Verstegen nu uiet in den Raad
zat om vliegen te vangen, zat er
niets anders op dan dat de deuren
gesloten werden on de zaak in be
sloten vergadering even uiteengezet
werd.
De heer Verstegen scheen nlot vol
daan, tenminste na heropening con
stateerde deze hoer, dat zoowel de
eerste besteding als de herbesteding
niet volgens bestek gehouden zijn
en dat in het bestek nergens verwezen
wordt naar de Algemeene Voorwaar
den, dat zyn de voorwaarden, die
door den minister voorgeschreven zijn
voor alle bestedingen. En zoo waren
wij, het publiek, even wijs als voor
heen. Alleen dit weten en wisten
we, dat het werk niet gegund is
aan den feitelijken laagsten inschrij
ver, de firma Braggaar c.s., om
i redenen, die vermoedelijk wel in de
geheime zitting zullen zijn raedege
deeld. Hierdoor werd de som met
een kleine f7000.- verhoogd,
ruim 10°/0 van de begrooting.
Het was al aardig laat geworden
en we hadden de geheele winkel
sluiting nog voor de borst. B. en W.
hadden ten opzichte van deze zaak
geen standpunt ingenomen, voor
namelijk omdat de meerderheid van
vroeger in het college thans een
minderheid is geworden door ver
anderde samenstelling. Voor den Raad
een prachtige gelegenheid om zijn
eloquentieve hoedanigheden ten toon
te spreiden. De voorstanders en
er waren er vele, gelukkig! - namen
één gezond standpunt in, n.1. dit, dat
de vrijheid voor den winkelier om
's avonds eens uit de beslommeringen
te zijn, dan niet meer kan worden
vernietigd door de eigenwijsheid van
een enkelen obstinaat, die het vertikt
om „vrijwillig" mee te doen. Maar
tegenstanders wrongen zich in
allerlei bochten, om toch maar uit
impasse te komen. Hun voor
naamste grief was de aantasting van
de individueele vrijheid. Dit is nu
wel een heel mooi woord, en vrijheid
eene schoone zaak, maar wij zouden
willen vragenwat is voor den
winkelier grooter vrijheid, des avonds
ter wille van een praatzuchtige juf
frouw, die van de waterpokken van
haar jongste en van het ongedierte
van baar Azor vertelt, te moeten
openblijven, of bij vrouw en kinderen
te kunnen zitten, de „Heldersche
Courant" te kunnen lezen en een
pijp te rooken, zonder telkens de
winkelbel te hooren Natuurlijk,
er zijn zaken, die hun debiet van de
avonduren hebben, maar overal is
wat op te vinden en in eene stad
als Amsterdam voldoet de verordening
toch ook. Andere tegenstanders
wij denken hier aan den heer De
Geus - haalden er van alles en nog
wat bij. Deze heer beweerde, dat de
overheid niet mag ingrijpen wanneer
het niet in 't belang van de burgerij
is. Volkomen juist, - een zuiver
vrijzinnig standpunt. Maar eilieve,
heer De Geus, is het belang van
vele enkellingen, die zich door
meerdere vrijheid kunnen ontwikke
len, die meer van het leven kunnen
genieten, die niet tot 's avonds laat
de slaaf moeten zijn - gevolg van
hun hooggeroemde vrijheid! van
nukkig publiek, is dat belang,
vragen wü, niet óók het belang van
het algemeen? Werkt dat niet terug,
zooals de heer Biersteker terecht
opmerkte, op de belangen van het
algemeen
Met ééne stem verschil werd be
sloten niet tot invoering over te
gaan, nadat een poging om althans
eene enquête bij de winkeliers in te
stellen gefaald had. Hopen wij, dat
een volgenden keer de zaak er door
komt.
Door het late uur werden twee
belangrijke punten uitgesteld, r
punten, die nog wel aanleiding zouden
kunnen geven tot debat, en zoo komen
twee adviezen betreffende de rechts
positie van gemeente-werklieden den
volgenden keer ter tafel.
En passant werd de kermis, die
indertijd drie maanden uitgesteld
was, thans geheel geannuleerd. Moge
het zóó goed bevallen, dat zij voor
goed van de baan is!
Aan het eind bracht de Voorzitter
de scheidende Raadsleden Van den
Berg, Van der Ploeg en Oortgljsen
eenige woorden van dank namens
het Raadscollege. Die weiden met
applaus begroet door den Raad, maar
by de woorden „aangename samen
werking tusschen de heeren en het
College" werd gemeesmuildDie
Voorzitter ook, jekanwelzien,dat-ie
de toestanden nog niet kent.
En toen gingen we heen. De volle
maan stond aan den wolkeloozen
hemel. Zou die maan weten, dat ze
hier zoo geweldig kunnen redeneeren?
dachten wij. De maan zegt niet veel,
die schijnt maar
DE WEEK.
24 Augustus.
Tyden van storm en beroering heb
ben steeds met zich gebracht het
verschijnsel, dat de „visschers in
troebel water" hun bedrijf metgroo-
ten Ijver aanvatten. Toen wij in den
worstelstrijd waren met het groote,
machtige Spanje van de zestiende
eeuw en de kans dat de kleine Neder
landen aan den forschen greep van
den overheerscher zouden kunnen
ontsnappen, ongeveer gelijk nul
scheen: toen waren er smokkelaars;
winstgragen, die den vijand van pro
viand en munitie voorzagen, en die
niet eens schenen te gevoelen, dat
zij aldus het doodsgevaar voor de
nationale zelfstandigheid vergroot
ten!... „Doe ik 't niet" luidde de
sceptisch-nuchtere redeneering
„dan gaat een 3nder met de koste
lijke dubloenen strijken!" En aldus
suste men zijn geweten en bleef met
zyn kas „op voet van vriendschap".
Dat sinds 1500 zooveel n. Chr.
de menschen in en buiten Patria nog
niets veranderd zijn: men zal 't nu
toch wel gaandeweg beseffen I Dat 't
de Regeering, de Overheid, ernst is
met haar hardnekkigen strijd tegen
de smokkelarij: niemand mag eraan
twijfelen. Toch is het vooruitzicht
van zoete-winst zóó krachtige prik
kel, dat er steeds gegadigden worden
aangetroffen, die vrijheid en zelfs
levon wagen. En tegen de macht van
dien stimulans is ook de allerscherp-
ste en -strengste ordonnantie, boè
forsch toegepast, niet bestandgelijk
de praktijk dagelijks leert. Niet zoo
dra beeft het departement van Land-
Ingezonden Mededeeling.
HERMAN NYPELS HELDE!
Heerenmode-Artikelen.
Gemaakte kleeding.
Kleeding naar maat.
Steeds het nieuwste.
bouw uitvoer verbod van groenten
uitgevaardigd, of de allernieuwste
„trucs" zijn weer gevonden om winst
te blijven maken zonder dat mende
letter van het verbod krenkt. Of
de bedoeling, waarmee dergelijke be
palingen worden geschapen; en die
natuurlijk gegrond zijn op wat van
Overheidswege het algemeen belang
wordt geacht te zijn, of deze wordt
geschaad:- de vraag blijft buiten de
orde. „Money-make", duiten-slaan, dat
is en blljfr, de leuze. Zóó was 't in
1570 en aldus is 't 1915. In variant
op een bekend Fransch woord zou
men kunnen zeggen: de eeuwen vol
gen en gelijken tevens op elkander
Soms brengt de „vermaledijde goud
honger", zooals de Romeinen 't
noemden menschen ertoe om (ver
trouwend op hunne slimheid en vin
ding-rijkdom) de grenzen der voor-
zichtighéid al te ver te overschrijden.
Als in het geval der Rotterdamsche
ambtenaren van het Bevolkings-regis-
ter, die maanden-achtereen door pas-
sen-vervalschingeenniet-onbeduidend
kapitaaltje wisten bijeen te krijgen.
In zulke gevallen is, ten slotte, het
spreekwoord vau toepassing dat de
kruik zoolang te water gaatetc.
Maar overigens is 't nu voor sommi-
een soort van „sport" geworden
al-maar nieuwe, spitsvondige
middeltjes uit to denken, dienend om
met succós den fiscus en zijne die
naren te verschalken. Zonder dat
en zelf in het net vliegt
De taak van den magistraat, op
wien in deze tijden verantwoordelijk
heid drukt, is iuderdaad een buiten
gewoon zware. Dat minister Postliuma
inzake het kolen-vraagstukde orga
nisatie van het kolen-bureau op de
bijeenkomst van 23 Augustus een al
thans voorloopig, Z.Exc. bevredigend
resultaat heeft bereikt: 't mag tot
vreugde stemmen. Om de zaak zelve
allereerst; ook terwille van den be
windsman, in vcSen crisis-tijd aan
bet hoofd van het drietakkige depar
tement aan de Haagsche Princesse-
gracht gekomen. En die tot op dat
moment „homo novus", vreemdeling
was in de wereld der poütiekerU,
regeerderij, etc. Ook waar zulk een;
ijver en kunde aan den dag leggend,
wel eens mis tast of een tekort aan
bestuurs- of organisatie kracht ver
toont, daar past milde instêe van
onverbiddelljk-scberpe kritiek. En deze
laatste komt óók in dergelijke geval
len weet men immers in haar
alleracherpsten vorm van den kant
der „stuurlui, die aan wal staan"!
De eerste „normale" teek enen van
het straks heropend werkseizoen zijn
er. De jaarverslagen van grootere en
kleinere gemeenten verschenen al
lengs. De heer Yan Kol, uit Japan
teruggekeerd, maakt zich met onver
zwakte kracht gereed om aan de
nieuwe werk-campagne in Patria mee
te doen. Terwijl de leidor van zijn
partij zich gereed maakt om in de
Zwitsersche lucht herstel van krach
ten te zoeken; de tijdingen omtrent
mr. Troelstra's toestand luiden tame
lijk geruststellend. Maar dat de vice-
voorzitter van den Anti-Oorlogsraad,
tydoiyk-hetman Schaper in het
nieuwe Parlements-seizoen de leidsels
in handen zal moeten houden, lijkt
wel vast te staan.
Een berg van „vragen-materiaal"
ligt weer gereed. Welhaast zullen de
diverse ministers, als het Binnen
hof-leven is ontwaakt, over veler
lei „licht" moeten verschaffen. Wat
in den vorm der Vragen, welke
nu immers ook in reces-periode wer
den gesteld niet mogelijk is, ter
algeheels bevrediging van de weet-
of nieuwsgierigheid (men kioze zelf
den term) van de vroede vaderen,
de honderd boogedelgestrengen,
aansprakelijk voor de wijze, waarop
de „wagen van den Staat" wordt
bestuurd.
Over velerlei geruchten en tijdingen
zwijg ik 't liefst. Wanneer de pas-
gepubliceerde cijfers van het Straf
register ons moeten aantoonen, dat
de misdadigheid in den loop dei-
jongste twintig jaren in Nederland
is afgenomen...Ja, dan hebben
wij ons in eerbied te buigen voorde
wijsheid der statistiek-mannen. Maar
leek, dagelijks vernemend van
nieuwe, waaronder de afschuwelijkste
misdrijven van allerlei aard, hij moet
erkennen hier tegenover een raadsel
te staan, ter oplossing waarvan veel
grooter wijsheid en ervaring noodig
zijn dan waarover hij, arme leek,
beschikt, 't Zeggen is, dat een toe
zicht op de keuze der films in de
cinema's, voorzoover zij aan kinderen
vertoond worden (gelijk 1 September
a.s. in de Hofstad in werking treedt),
gaandeweg zal blijken zeer goeden
invloed te hebben op wat men „de
misdadige jeugd" noemt Laten wij
't hopen. De instelling der Staats
commissie tot onderzoek naar de
ontwikkeling der z.g. oudere jeugd
(van 13 tot 18 jaar) kan óók voor
treffelijke resultaten hebben. Mits dit
werk met onverflauwde kracht en
volgenseen scherp omlijnd plan worde
volbracht. Hier heeft men alvast een
zeer „dankbaar" onderworp voor in-
terpelleeren in de nieuwe werk periode
onzer Binnenhofsche heeren. Want
hetgeen omtrent deze commissie
officieel tot dusver bekend werd go-
maakt, laat inderdaad speelruimte
voor velerlei vragen Daar zijn
speciaal in de jongste dagen
al de geruchten over vi edeskansen
over Duitschland's plannen jegens
het oude Patria. Aan fantastisch-
lijkende „onthullingen" ontbreekt 't
waarlijk niet.
Maar ik bevond mij werkelijk tot
nu toe 't best bij de gewoonte om
terwijl de grillig-bonte vlinders
der fantasie mij om 't oude hoofd
fladderen zoo lang on zoo stevig
mogelijk „möt de beenen op den
boganen grond te blijven", - zooals
het beproefde nationale voorzichtig
heids-recept dat voorschrijft.
Mb. Antonjo.
DE OORLOG.
De officleele legerberlchten van
25 en 26 Augustus.
Van het Oostelijk front.
In het Russische legerbericht van
den 25en Aug. wordt gezegd, dat in
de streek van Riga alles nog rustig
is, dat aanvallen werden afgeslagon
nabij Wilna, en dat de Russen aan
de midden Njemen zich geleidelijk
naar de rivier samentrekken, d.w.z.
terugtrekken. Verder wordt melding
gemaakt, dat men het bij Brest
Litowsk eigenlijk gezegd hard to
verantwoorden heeft. Op dit Russisch
bericht volgde Donderdag al spoedig
het Duitsche legerbericht, meldende
val van Brest-Litowsk. In ons
nummer van Zaterdag 1.1, spraken
wü de veronderstelling uit, dat de
Russen deze belangrijke vesting ook
wel spoedig zonder vor/et zouden
prijsgeven. Het blijkt uit de ontvangen
berichten, dat dit inderdaad het geval
is geweest. Het Duitsche bericht van
den 26en Aug. meldt de val van de
vesting in de volgende bewoor
dingen
De vesting Brest-Litowsk is ge-,
vallen. De Duitsche en Oostenryksch-
Hongaarsche troepen hebben de ver
dedigingswerken op het Westelijk on
Noordwestelijk front bestormd en zijn
vannacht de voornaamste verster
kingen binnengedrongen. Daarop heeft
de vijand de vesting prijsgegeven.
Terwijl het legerkorps vau generaal
van Arz 's middags na hevige ge
vechten twee forten van het Westelijk
front vermeesterde, heeft een Bran-
denburgsch reservekorps de verster
kingen op het Noordwestelijk front
stormerhand genomen en is vannacht
de stelling, die de kern van de vesting
vormde, binnengedrongen. Daarop
heeft de vijand de vesting prijsge-
iven.
Op het geheele front van de leger
groep, van het woud van Bialowicz
tot de moerassen van do Pripet, ten
Z.O. van Brest-LitoWsk, is de ver
volging in vollen gang.
Te Beriyn maakte het bericht oen
geweldigen indruk, want niemand te
Berlijn had een zoo spoedige over
gave van de buitengewoon sterke
door haar ligging zoo gemakkelijk te
verdedigen vesting vorwacht. Even
te voren wezen nog alle berichen op
de kolossale terreinmoeiiykheden die
de belegeraars in hun opmarsch
hinderden. Des te grooter is natuur
lijk de geestdrift geworden omdat
ook dit steunpunt van do Russische
strijdmacht niet langer tegenstand
heeft kunnen bieden. In militaire
kringen aldaar hecht men groote
beteekenis aan den val van Brest
Litowsk en houdt, meu het voor
buitengesloten dat het Russische
leger nog in staat zal zijn in dezen
oorlog een noemenswaardigen rol te
'en, ofschoon de Russen het wel
licht niet aAn taaien tegenstand
zullen laten ontbreken. Brest Litowsk
acht men hier de mijlpaal in de go
schiedenis van den veldtocht in het
oosten.
Omtrent de situatie op het verdere
gedeelte van het O o s t e 1 y k front,
zegt het Duitsche legerbericht uog
het volgende:
Legergroep Hindenburg.
Bij Bausk en Schönborg (ten Z.O.
van Mitau) hebben zich gevechten
ontwikkeld.
Ten Oosten en Zuidoosten van
Kowno worden de gevechten voort
gezet. Voor Olita naderen onze troe
pen de voorste stellingen van don
vijand. Tusschen Sejny en Merecz
(aan de Njemen, ten Oosten van Sejny)
is de vijand teruggeslagen. Ook in
het Woud ten Oosten Augustowo z(jn
gedeelten van het leger van generaal
van Eichhorn naar het Oosten voor
uitgedrongen. Verder naar het Zuiden
wordt in den sector van de Berezowka
(linkerzijrivier van de Bobr) gevoch
ten.
Onze voorhoeden hebben Bialystok
bereikt.
Het leger van von Gallwitz heeft
den vijand ten Noorden en ten Zuiden
van Bielsk van den Orlankasector
teruggeworpen.
Legergroep-Leopold van Beieren.
De zwaar verslagen vijand is naar
het binnenste van het woud van
Bialowicz gevlucht. Alleen ten Zuiden
van dat woud houdt hij nog in de
streek van Kamieniec Litowsk (aan
den Lesna) stand.
Van het W e s t e Hj k front.
Indien wij de communiqué's vau
een paar weken geleden afdrukten,
zou vermoedelijk niemand bemerken,
dat z|j niet op de tegenwoordige
situatie betrekking hebben. Dg ver
melding van hetgeen aan dit front
plaats heeft, wordt inderdaad een
tonig. Met dit al blijft bet voor de
menschen, die daar reeds maanden
aan het front verblijven, een helschen
toestand, en zullen zij allerminst toe
geven, dat „er niets van belang"
passeert. Bij een aandachtig lezen
vau die kleine berichten moet men
wel tot het besef komen, dat daar
dag in dag uit wordt gevochten, zij
het dan ook, dat men geen duim
breed vooruitkomt. Dat blijkt wel
uit de volgende reeks van kleine be
richten, ontleend aan hetFransche
communiqué van 26 Aug.
Aan het heele front bedrijvigheid
der artillerie, 't hevigst in den sector
ten Noorden van Atrecht, tusschen
Somme en Oise, in Champagne, Ar-
gonne en het Priesterbosch. In de
beide laatsle sectoren zijn loopgraaf
mortieren en Fransch geschut van
zwaar kaliber herhaaldelijk op uiterst
doeltreffende wijze in werking ge
treden.
In Artois, bij Souchez en Neuville,
zyn gedurende een gedeelte van den
afgeloopen nacht artilleriegevechten
en gevechten met springbussen en
handgranaten geleverd.
In Argonne, in den sector van Fille
Morte, een vrij hevig gevecht mot
bommen en handgranaten.
Ia de Vogezen is het kanonvuur
iu het Fechtdal, waar de Franschen
de veroverde stellingen inrichten, in
hevigheid afgenomen. Geen infanterie-
gevechten.
Op 24 Augustus heeft een Fransch
vliegtuig bommen geworpen op het
station Offenburg, een belangrijk
spoorwegkruispunt in het groothertog
dom BadeD.
Gisteren is een luchteskader van
4 groepen, 62 vliegtuigen sterk, over
de hoogovuns van Dillingen, een fa
briek van granaten eu pantserplaten,
ten Noorden van Saarlouis (in 't Rijn
land, by de Lotharingsche grens;,
gevlogen, en heeft er meer dan 100
granaten, daaronder 80 van groot
kaliber, op geworpen.
Het Duitsche bericht van 26
Aug. zegt iets meer omtrent het ver
loop van den aanval van dit lucht
eskader, o. a. dit:
Twee vyandeiyke vliegeskaders
hebben gisteren in het dal van de
Saar, benoorden en bezuiden Saar
louis bommen geworpen. Er zijn ver
scheidene personen gedood of gewond.
De stoffclyke schade is onbeteekenend.
Voor zij vertrokken waren de es
kaders in hun haven Nancy met
goed gevolg door onze vliegers aan
gevallen. Bovendien heeft de vijand
vier vliegtuigen verloren. Een is by
Bolchen brandend neergevallen; de
bestuurder eu waarnemer zyn dood.
Een is by Remilly in onze handen
gevallende inzittenden zijn gevangen
genomen. Een derde is bij Arracourt,
ten Noorden van Lunéville, door een
onzer vechtvliegers voor de Fransche
linie tot landen gedwongen en door
onze artillerie vernield. Het vierde is
onder het vuur- van ons anti-lucht-
vaartgeschut by Moivrons, ten Zuiden
van Neraeny, achter de vijandelijke
liuies geland.
Vau het Z u i d e 1 y k front.
Het Italiaan sche bericht van
den 25en Aug. zegt: In het gebied
van Tonale hebben onze troepen den
kop van het Stimo dal vermeesterd
en de vijandeiyke troepen, die het
bezet hielden, tot den aftocht gedwon
gen met achterlating van acht barak
ken. Een tegenaanval van de vyan-
delljke infanterie, gesteund door hevig
artillerievuur, mislukte met gevoelige
verliezen voor den vyand.
Terwyi het bericht van den 26en
Aug. meldt: De troepen op de linie
Monte Civaron Maso Torrent zyn
vooruitgerukt naar Monte Armentera
en Monte Salubio en hebben gevan
genen gemaakt.
Wy komen over het heele front
onafgebroken vooruit.
De duikboot- on mijnoorlog.
Londen, 26 Aug. Volgens een Lloyds
bericht is het Zweedsche stoomschip
Disa gezonken. De bemanning is ge
land.
[De Disa mat 788 ton en behoorde
aan de geiyknaminge reederij te
Geile,]
Duikboot door eon luchtbom
vernield.
Londen, 26 Aug. De Admiraliteit
maakt bekend dat ceD marinevliegor
bommen heeft geworpen op een Duit
sche duikboot by Ostende. Naar werd
waargenomen, is ze volkomen ver
nield en gezonken.
Aan het bericht wordt toegevoegd
Het is geen gebruik van de Admira
liteit om mededeelingen te doen om
trent verliezen van Duitsche duik-
booten hoe belangryk ze ook
mogen zijn geweest - in gevallen
dat de vyand geen andere bron van
inlichting heeft omtrent tyd en plaats
dezer verliezen. Maar in dit geval is
het schitterende bedrijf uitgevoerd in
de onmiddelljke nabyheid der Belgi
sche kust en de plaats van do ge
zonken duikboot is vastgesteld door
een Duitschen torpedojager.
Van Duitsche zijde.
Berlijn, 26 Aug. Met Brest-Litowsk
is weer oen sterke Russische ves
ting, een belangrijk punt voor de ver
zameling en verschuiving van groote
strijdkrachten den vyand afgenomen.
In het Westen zyn tot dusver
negen vestingen in onze handen ge
vallen: Luik, Namen, Muntmedy, La
Fère, Laon Maubeuge, Antwei pen en
Rysel; bovendien zes forten: Namon-
viller, Givet, Les Ayvelles, Hirsou,
Condé, en Camp des Romains. In
het Oosten heeft Rusland elf vestin
gen verloren: Llbau, Rozan, Pultusk
Iwangorod, Warschau, Lomza, Ostro
lenka, Kowno-Georgiewsk, Ossowiec
en Brest-Litowsk.
Do verovering der vestingen in
Belgie en FrankrÜk is geschied in
de eerste tien weken van den oor
log, die in Rusland is begonnen met
de bezetting van Libau op 8 Mei 1915.
De ervaring heeft geleerd dat geen
vesting de uitwerking van het zware
Duitsche en Oostenrijksch Hongaar-
sche geschut kan weerstaan. Luik is
by overrompeling en bestorming ge
vallen, Namen na een beschieting
van twee dagen, AntwerpeD na oon
belegering van 12 dagen.
Een deel van de bovengenoemde
vestingen en forten hebben de Fran
schen in het geheel niet verdedigd,
een ander deel is na korte beschie
ting genomen. In menig geval was
een bestorming door infanterie niet
meer noodig.
Precies zoo ging het nu ook in
het Oosten, Libau, Rozau, Pultusk,
Lomza. Ostrolenka, Ossowice, vielen
zonder rechtstreeksche belegering.
Warschau, pry'sgegeven door de Rus
sen, werd als vooruitgeschoven stel
ling door onze troepen genomen. Ook
Praga werd door hen na 4 dagen ont
ruimd, Iwangorod den 13den dag na
het begin van den aanval bezet, Kow
no na een beschieting van 12 dagen.
Doch ook de inneming van de groote
vesting Nowo-Georgiewsk met haar
meer dan 700 kanonnen en en gar
nizoen van meer dan 2 legerkorpsen
duurde niet veel langer. Op 7 Aug.
viel reeds het fort Dembe, op 19
Aug. de heele vesting.
By Breat-Litowsk is een week om
de vooruitgeschoven stellingen ge
vochten. Vervolgens is de perma
nente sterkte onverwyid stormender
hand genomen.
Tsingtau en Przemysl vielen eerst,
i maandenlange belegering.
Sentimentaliteit,
Op den tekst: Wy hebben de senti
mentaliteit verleerd, uit de rede van
Bethman Hollweg, houdt Jakob Frank
in de Vossische Zeitung een eigen
aardige redeneering.
Hebben wy de sentimentaliteit wel
verleerd vraagt Frank. Waarom, als
dat zoo is, moeton wy dan telkens
weer het bewys leveren, dat de oorlog
aan onze vredelievendheid is opge
drongen? Niemand heeft die vrede
lievendheid ooit in ernst betwyfeld.
Maar evenmin is men daar Duitschf
land ooit dankbaar voor geweest.
Tweemaal heeft de heele wereld
Duitschland veeleer die vredelievend
heid kwalyk genomen. En daaruit is
de antipathie tegen ons grootendeela
voortgekomen. Dat Duitschland kalm
bleef, toen Engeland de Boerenrepu
blieken overweldigde, en dat het zich
niet roerde, toen de oorlog tusschen
Rusland en Japan de gelegenheid bood
het tsarisme den vernietigenden slag
toe te brengen, dat is het wat ons in
de wereld onzen goeden naam heefc
gekost. Want de wereld heeft den
sterke lief, die van zyn kracht te
rechter tijd gebruik maakt. Maar ze
had het Engelsche eind touw even
min lief, als de Russche knoet, en
alleen de onbegrljpeiyke vredelievend
heid van Duitschland, den sterke,
waarvan de anderen geen bescherming
dorsten hopen, dwong ze, eind touw
en knoet te kussen. Den bedwinger
van Russische en Engelsche wereld
heerschappij zal de wereld bewonderen,
en van bewondering zal zy tot dank
bare liefde overgaan. Wy moesten
niet meer achter ons zien, maarden
tyd tegemoet waarin men het zege
vierende Duitschland zal vergeven,
dat zoo lang een vrede heeft geduld
waar allen onder leden.
Ingezonden Mededeeling
Is het een nierziekte?
Ja, indien gy waterzuchtige zwel
lingen rond de oogen, in de enkels of
polsen hebt; indien gy voortdurende
aandrang tot urineloozing, bezinksel
in hot water, branderige pyn by do
loozing hobt; indien uw slaap ver
stoord is en gy iederen morgen ver
moeid op staat; indien gü stekende
pyn in den rug en de lendenen hebt
of rheumatische pynen in de lede
maten; ischias, rheumatiek, jicht,
steen, uremi kunnen de gevolgen er
van zyn.
Foster's Rugpyn Nieren Pillen ge
nezen nier- en blaaskwalen, doordat
zy de zwakte of zieke nieren genezen
en versterken, en haar zoodoende in
staat stellen om haar gewichtig werk,
het flltreeren van het bloed, behoor-
lyk te verrichten. Uw leven hangt
van uw nieren af, want iedere drio
minuten, dag on nacht, wordt het
bloed door de nieren gevoerd. Haar
te vorwaarloozen is gevaarlyk, doch
indien gy haar gezond houdt, houden
zij u gezond. Foster'B Rugpyn Nieren
PiUen zullen dit voor u doen en haar
genezen, indien zy ziek zijn.
Te Den Helder verkrygbaar by
Alb. ten Klooster, Keizerstraat 98.
Toezending geschiedt fr. na ontv. van
postwissel h f 1.75 voor één, of f 10.-
voor zes doozen.
Eischt de echte
Foster's Rugpyn
Nieren Pillen; wei
gert elke doos die
niet voorzien is
van nevenstaand
handelsmerk. (42)