HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4518
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1915
43e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 52'/2 0.85
Modeblad 65 75~ „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij voorultbet.) 30 cent. Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 oent Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cllché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exemplaar 2£ cent
0p pagina 4 ,van dit blad is
opgenomen:
1. Een praatje met een inwoner der
Gemeente Helder.
2. Het Leger des Heils'ën de Oorlog.)
3. Feuilleton, enz.
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde abon
nementsgeld Heldersche Courant,
Zondagsbladen Modeblad 3ekwar
taal 1915 te willen overmaken per
postwissel of aan postzegels vóór 1
Oct. a.s., zullende anders daarover
mot 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/" cent
beplakt te worden.
Zij die zich thans reeds,
met ingang van 1 Oct. op
ons blad abonneeren ont
vangen de tot dien datum
verschijnende nummers
GRATIS.
DE WEEK.
14 September.
Minister Treub heeft de reuzetaak,
die hij zich - b|j de verdediging van
de groote leening der 275 millioen,
in de Tweede Kamer stelde en tevens
in groote lijnen toen omsjchrëef, vol
bracht. Ondanks al den arbeid van
buitengewonen aard, die door de
wereldcrisis niet het minst bjj het
departement van Financien werd ge
bracht, is de belastinghervorming
voorbereid. Een-en twintig ontwerpen
zijn bij den Raad van State aan
hangig gemaakt, de hervorming van
ons belastingwezen betredend. Dat
daarbij- ook „de tabak" is begrepen,
men mag er niet aan twijfelen.
En de fiscale (technische) herziening
van het Tarief is in voorbereiding.
Zich geen oogenblik van z'n stuk
latend brengen door de gedachte:
„Wat van al dit kostelijke werk zal
uit de „politieke branding" niet al
te ongehavend en onbruikbaar ten
slotte tevoorschijn komen heeft
mr. Treub rpet stalen wils- en met
onuitputtelijk-schljnende werkkracht
zijn program uitgewerkt.
In het besef van naar beate weten
zijn plicht te hebben volbracht, ver
der gelaten afwachtend wat de toe
komst zal brengen.
Men behoeft overigenB zeer zeker
niet tot de pessimisten en „zwart
kijkers" te behooren nogmaals ge
tuigd, om met bezorgdheid over
de „levenskansen" van minister
Treub's arbeid te denken!
De atmosfeer, waarin de omstan
digheden, waaronder de nieuwe par
lementaire zitting, a.s. Dinsdag door
H. M. met klein ceremonieel te ope
nen, een aanvang neemt, ze zijn
inderdaad zwoel, ietwat onrustwek
kend.
Over de felle broedertwisten, in de
anti-revolutionaire gelederen uitge
barsten, zwijg ik verder. De kansen,
dat deze onverkwikkelijke „rumor in
casa" ten slotte toch eindigt met
eene zege des grijzen dictators, schit
terender dan eenige vorige: zij wor
den nóg steeds het grootst geacht.
Do mogelijkheid, dat minister Ort's
tweede Eedswetteke den weg van
't eerste volgt, zij wordt al grooter..
Uit het chr.-historische kamp en het
katholieke met de hh. Snoeck
Henkemans en prof. Struycken tot
tolken zijn nieuwe bezwaren ge
komen. Op de Kanaalstraat in de
residentie zijn veler blikken gericht...
„Kuyper locutus est" en nu weet
men, waaraan zich te houden: 't is
nog steeds van kracht.
De Vrijz.-Democratische Bond heeft
zijn ontwerp betreffende heffing-in
eens van het inkomen gereed, ver
namen wij. Weldra wordt 't gepubli
ceerd. Hoe de Bond hier tegenover
zijn voormalig mede-lid, tRans minis
ter van Financiën, zal stakn: 't is
nog niet bekend. Ook hier is intus-
schen, na het in den winter van
1914 tusschen mr. Treub en som
migen zijner voormalige naaste vrien
den gebeurde zekere bezorgdheid
gegrond.
Daar is de houding van verscherpte
kritiek en contröle, immers door dc.
Bos onlangs aangekondigd.
Wie aan dit alles, en nog wat
meer denkt van zaken der poli-
tiekerij en regeerderlj: hem zal al
licht zeker gevoel van onbehagelijke
onrust bekruipen. Zeker wanneer hij
overweegt, dat wij nog steeds leven
in periode van Godsvrede, van Be
stand 't Zal hem misschien gaan
als dengenen, die in de jongste
dagen op verschillende plaatsen
des lands Zeppelins zagen en hoorden
voortschieten boven Nederlandsgrond,
in de „Hollandsche lucht"Zeppelins,
op weg naar Engeland, tot het strooien
van bommen, die mannen, vrouwen
en kinderen aan stukken moeten
scheuren. Een landgenoot (de em
ployé der firma Jurgens, te Oss, die
to Londen van zijn meisje afscheid
nam en in de tram wilde stappen)
behoort tot de slachtoffers van dit
soort modern moordtuig in den oor-
log-up to date. In den avond van
Maandag 13 dezer werden de men-
schen, te Schevenjngon genietend van
de koelte na drukkend-zwoelen herfst
dag, plots „verrast" door het snor
ren der motoren van een Zeppelin.
Gebeurt te-avond of te-morgen het
ongeluk, dat uit zoo'n luchtding
ongeluk, bij vergissing een bomme-
ken neerstort, al of niet landgenoo-
ten op vaderlandschen bodem aan
flarden rijtend, wel, dan zal men
te Berlijn wederom een hoffelijk ex
cuusbriefje N gereed maken. En wij
mogen er onze Regeering waarlijk
geen verwijt van maken, als de hoogo
Borlijnsche heeren, die een in ietwat-
krassen toon vervat protest-briefje
van Hr. Ms. gezant, op last van het
Haagsche Plein geschreven, te be
antwoorden krijgen, elkaar met spot-
terige lachoogen aankijken, de knevel-
punten opstrijkend
De overoude fabel van de wolf
en 't lammetje: zij is immers nog
steeds ten volle van kracht En een
sceptisch aangelegd man riep dezer
dagen schokschouderend uit„Och,
als 't maar niet erger wordt. Dan
bon ik best tevreden
Wat niet wegneemt dat afge
scheiden nog van den oeconomiscben
toestand (die blijkens de jongste Nota,
door Landbouw, Nijverheid en Han
del gepubliceerd, óók „erger kon zijn")
men, denkend aan de nu op komst
zijnde „faits et gestes" der Binnenhof-
heeren, het gevoel krijgt van te toeven
temidden van de spreekwoordelijke
„stilte", steeds storm en beroering
voorafgaand.
De jongste bijzonderheden van wat
men de „zwarte rubriek" zou kunnen
noemen, in den laatsten tijd voorde
liefhebbers van bloederige en pikante
„faits diveis" buitengewoon aantrek
kelijk en rijk voorzien, bevat o.a. een
Romeo en Julia-verhaal uit het Haag
sche Bosch. Twee gelieven, wanho
pend aan do mogelijkheid van in
afzienbare toekomst vereenigd te wor
den, gaan den dood in. Velen dach
ten, dat dergelijke oud-romantischo
tragediën niet meer pasten in een
tijd, welke do mogelijkheid openstelt
om voor civielen prijs per taxi iu i
een ommezien Maar ik besef nog
juist bijtijds mij aan een soort „prik-
kel-lectuur" te gaan bezondigen.
Er is verblijdend nieuws op kunst
gebied. In afwachting van serieuse
finantieele plannen, heeft de Koningin
hare „warme sympathie" betuigd
met het plan der vestiging van eene
Nationale Opera. Had de arme, grijze,
energieke, zóó vaak teleurgestelde
en toch maar steeds .volhoudende
Kees v. d. Linden dit blijde oogenblik
eerder mogen belevenWaut ook
zij, die bleven volhouden dat de op
richting van eene Nederlandsche
Opera „onbezonnen werk" is en blijft,
zullen ben ik zeker thans toe
geven, hoe 't daagt in den Oosten
Het Koninklijk tooverwoord, waarin
natuurlijk eene belofte van „daad
werkelijken steun" ligt besloten,
zal het onbereikbaar-geachte verwe
zenlijken. Hier is nu eens zonnig
optimisme volkomen gerechtvaar
digd 1
Me. Antonio.
DE OORLOG.
De officieele legerberlchten van
13 en 14 September.
Van het O o s t e l k front.
Het Russische communiqué van
den 13en meldt dat in dé streek van
Riga, Friedrichtstadt en Jacobstadt
geen verandering van beteekenis is
gekomen. Ten W. van laatstgenoem
de plaats is het artilleriegevecht in
hevigheid toegenomen.
Ten W. van Jacobstad duren de
hardnekkige gevechten voort.
Tegen Dwinsk (Dunaburg) ont
wikkelen de Duitschers van uit het
W. en Zw. een krachtig offensief.
Vooral in Z.W. richting zijn de ge
vechten van hardnekkigen aard. De
Duitschers zijn er in geslaagd de
spoorweg van Wilna naar Dunaburg
bij Nowo Swenzjany af te snijden.
Door dit offensief gedwongen moesten
de Russen ook bij het station Pod-
brodze (aan deuzelfden spoorweg,
ongeveer 50 K. M. ten N. van Wilua)
wijken. Ten O. van Skidel ontwik
kelen de Duitschers, welko hier op
nieuw versterkingen ontvangen heb
ben een krachtig offensief. De Russen
zijn hier echter ook reeds terugge
gaan, hetgeen blijkt uit de mededee
ling dat achterhoede-gevechten ge
leverd werden.
Van uit WolkowyskenKaxtoekaja
gaan de Duitschers behoedzaam voor
waarts.
Volgens het Russische bericht ont
moet de vijand hier overal vastbe
raden tegenstand, en worden hierdoor
de pogingen om tot een krachtiger
offensief over te gaan verijdeld. Maar
bovendien wordt eraan toegevoegd,
dat zij daardoor ook niet den minsten
invloed kunnen uitoefenen, op den
van te vooren vastgestelden terug
tocht der Russen in dit gebied.
In de streek van Pinsk is de toestand
onvoranderd.
Door de verbondenen worden po
gingen in het werk gesteld om langs
Goryn en Styr, (de rivieren waaraan
resp. Rowno en Luzk liggen) vooruit
te komen. Zij stuiten bierbij evenwel
op hevigen tegenstand der Russen.
Vooral in de streek van Derasno
(ongeveer 35 K.M. ten N. van Rowno)
wordt hardnekkig gestreden. In den
omtrek van Dubno, Kremencz en ten
W. van Rowno doen de Oostenrijkers
hardnekkige aanvallen, welko evenwel
tot nog toe geen succes hadden.
In de streek van Tarnopol gingen
de Russen ondanks een overstelpend
vuur van de vijandelijke artillerie
nog verder vooruit. De Duitschers
werden teruggeworpen en wijken
thans naar het N.
Aan de beneden Sereth ondernam
de vijand een offensief, om de voort
gaande beweging der Russen naar
het W. te stuiten. Hij werd echter
opnieuw teruggeslagen.
Het Duitsche legerbericht van den
14en deelt -mede, dat op het front
tusschen Duna en Wilja goede vor
deringen gemaakt worden. 5200 man
werden gevangen genomen. Een
kanon, 13 machinegeweren, 17 mu
nitiewagens en veel bagage werd buit
gemaakt.
Ten O. van Olite en N.O. van
Grodno maakt het offensief der Duit
schers goede vorderingen. Verder haar
het Z. naderen de troepen het rivier
tje Szczara (hieraan ligt de plaats
Slonim).
Het leger van Leopold van Beieren
rukt eveneens naar deze rivier op
en maakt ook goede vorderingen.
Evenzoo is het gesteld met. het leger
van von Mackensen. De opmarsch
van deze troepen vermochten de
Russen niet te stuiten.
Op het Z.O. gevechtsterrein wordt
van Duitsche zijde de toestand als
onveranderd aangegeven.
Ook het Oostenrijksche bericht
meldt, dat de toestand in O. Galicië
geen wijziging heeft ondergaan. Een
aanval der Russen op de Oostenrijk
sche stellingen aan de Strypa werd
In Wolhynië maken de Oosten
rijkers eveneens goede voortgang. De
Russen welke hier steeds- nieuwe
troepen iu het veld brengen, worden
overal teruggeslagen.
Door Duitsche vliegtuigen werd op
12 September een aanval gedaan op
de Russische zeestrijdkrachten in de
golf van Riga. Een paar moedersche
pen voor vliegtuigen werden met
succes bestookt. Verder werden eenige
torpedojagers door bommen getroffen.
De Russische werf te Dunamünde
geraakte in brand.
Voor Windau wierp een vliegtuig
bommen op oen tweetal ondergedoken
onderzeeërs. De uitslag kon niet wor
den nagegaan.
Van het W o s t e 1 |j k front.
Het Franscbe communiqué van den
13en geeft behalve de gewone mede
deelingen over artilleriegevechten ook
nog aan dat door 19 vliegtuigen 100
bommen op Trier werden geworpen.
Op de stations van Dommary en.Ba-
roncourt werden eveneens bommen
geworpen. Een en ander als vergelding
voor het werpen van bommen op
Luneville en Compiegne.
Het bericht van den 14en bestaat
uit gelijke mededeelingen. Nu werden
bommen geworpen op de vijandelijke
kampen bij -Chapelle (Argonne) en
Langemarck.
Het Duitsche legerboricht deelt mede,
dat de dag zonder bijzonderheden
voorbijging. Ten N.W. van Reims
deden de Franschen een zwakken
aanval, welke werd afgeslagen. Verder
woidt de aanval der vliegtuigen op
Trier gemeld. Een der machines werd
naar beneden geschoten.
Van het Z u i d e 1 Ij k front.
Een Oostenrijksche mededeeling van
den 14en zegt, dat er na eenige af
geslagen aanvallen der Italianen in
het gebied van Flitsch en Tolmino
een pauze in de omvangrijke gevechten
is mgetreden.
Plawa werden door "een ver
bazend geschutvuur der Oostenrijkers
de Italianen uit een front van ver
scheidene K.M. breedte verdreven.
Op het front in Tirol werden eenige
zwakke aanvallen der Italianen afge
slagen.
Het oordeel van een Engelschen
minister over den oorlog.
Minister Lloyd George heeft een
boek met door hem gehouden rede
voeringen uitgegeven. Uit de voor
rede namen wij in ons vorig num
mer reeds een klein gedeelte over.
Hieronder volgt nog een interessant
fragment
De ijzeren hiel van Duitschland is
dieper dan ooit in Franschen en Bel
gischen bodem gedrongen. Polen is
geheel Duitsch; Litbauen volgt wel
dra. Russische vestingen, onneem
baar geacht, vallen als zandkasteelen
voor den onweerstaanbaren vloed van
den Teutoonschen inval. Wanneer
zal de vloed keeren? Wanneer zal
hij worden gestuit? Zoodra de boud-
genooten zijn toegerust met overvloed
van oorlogsmateriaal.
Het is daarom, dat ik deze on-
pleizierige feiten in herinnering breng,
omdat ik m(jn landgenooten wensch
op te wekken met alle kracht den
toestand te beteren. Zulke dingen te
moeten aanhalen, is de onaangenaam
ste taak, die een publiek man te
beurt kan vallen. Maar een publiek
man die de feiten tracht te ontloopen
of zijn best niet doet om anderen te
dwingen hun 't hoofd te bieden,
staat schuldig aan hoogverraad jegens
den staat, dien bij gezworen heeft
te dienen.
Llpyd George zegt dat er groote
inspanning valt waar te nemen in
de landen der bondgenooten. Maar
- vraagt hij - kunnen we nog
meer doen, aan manschappen of ma
teriaal Niets anders dan onze uiter
ste krachten kunnen ons er door
helpen. Spannen we thans iederen
zenuw om vorloren tijd in te halen
Hoeveel menschen hier te lande be-
Ingezonden Mededeeling.
HERMAN NYPELS - HELDER.
Heerenmode-Artikelen.
Bemaakte kleadlng.
Kleeding naar maat.
Steeds het nieuwste.
seffen ten volle de beteekenis van
den Russischen terugtocht? Meer
dan twaalf maanden achtereen heeft
Rusland, in weerwil van de gebreken
in zijn uitrusting, de kracht van de
helft der Duitsche en vier vijfden
der Oostenrijksche legers opgeslorpt.
Beseft men goed dat Rusland voor-
loopig zijn deel heeft bijgedragen
en een heldhaftige bijdrage ook
tot den strijd voor do Europeosche
vrijheid en dat we niet vele maanden
meer kunnen rekenen op de hulp
van de Russische legers, die we tot-
dusver hebben ontvangen? Krijgen
we al de mannen die we 't volgend
jiar in de vuurlijn zullen hebben te
brengen om ons althans in staat te
stellen onze eigen linie te hand
haven? Wie zal de plaats van de
Russische legers innemen terwijl die
legers opnieuw worden uitgerust?
Wie zal de last dragen die tot dus
ver op de Russische schouders heeft
gedrukt? Van Frankrijk kan niet
worden verwacht dat het zwaarder
lasten zal torschen dan het thans
Is met rustigen moed draagt.
Italië vecht met allo kracht. Wat
kan het meer doen?
Alleen Engeland blijft over. Is Enge
land bereid de leemte te vullen die er
ontstaat wanneer -Rusland zich heeft
teruggetrokken om zich opnieuw te
wapenen? Is het ten volle bereid
alle mogelijkheden dor eerstvolgende
maanden het hoofd te bieden in
het Westen, zonder het Oosten te
vergeten?
Van het antwoord, dat de regeering,
werkgevers, werklieden, financiers,
jongemannon die de wapens kunnen
dragen, vrouwen die in fabrieken
kunnen werken, kortom het heele
volk van dit groote land, op de
vraag zullen geven, zal de vrijheid
van Europa voor vele geslachten af
hangen.
Een schrander en k iherpzinnig op
merker heeft mij onlangs gezegd dat
naar zijn oordeel de oorlog zal wor
den beslist door den loop van zaken
iu Engeland gedurende de eerst
volgende drie maanden
Dienstplicht In Engeland?
Er is een Dieüw manifest voor
dienstplicht iu Engeland verschenen,
geteekend door 30 parlementsleden
en 22 peers, allen onder de wapenen,
luidende
„Wij, ondergeteekenden, thans in
dienst van land en vorst, te zee of te
land, achten den tijd gekomen dat elk
bruikbaar man, welke plaats hij ook
bekleede, verplicht moet worden op
te komen, wanneer zijn land hem op
roept, hetzij voor het front, hetzij
indien daartoe voldoende termen be
staan, voor nationalen dienst binnens
lands."
De Hesperlan.
Berlijn, 14 Sept. Naar wij van be
voegde zijde vernemen schijnt het op
grond van totdusver ingewonnen in-
lichtingon in verband met te offlei-
eeler plaatse bekende feiten, zoo goed
als uitgesloten te zijn dat het Engel
sche passagiersschip Hesperian door
een Duitsche duikboot tot zinken is
gebracht. Vooreerst bevond zich vol
gens het plan vaij verdeeling op 4
September 1915 geen Duitsche duik
boot in het zeegebied waarin de Hes
perian in den grond is geboord.
Voorts is, volgens hier beschikbare
beschrijvingen uit Engelsche bron,
de ontploffiing van dien aard geweest,
dat ze eerder aan een mijn dan aan
een torpedo moet worden toegeschre
ven. Voor deze veronderstelling pleit
ook de omstandigheid dat het schip
dicht bij den voorsteven blijkt te zijn
getroffen en de twee voorste ruimen
zich met water vulden.
Engelsche verliezen.
Londen, 14 Sept. In het Lagerhuis
heeft de onderminister van oorlog
medegedeeld dat het totaal der En
gelsche verliezen zich tot 21 Augus
tus laat berekenen op 381,983 officie
ren en manschappen, aldus verdeeld
gedood 4966 officieren en 70,992 man
schappen, gewond 9978 officieren en
en 241,086 manschappen, vermist
1501 officieren en 53,466 manschappen.
De stemming te Berlijn.
De Berlljnscho correspondent van
het „Handelsblad" schreef over boven
staand onderwerp aan zijn blad een
brief, waarin hij uiteenzette, dat het
aftreden van grootvorst Nicolai Nieo-
lajewitsj als generalissimus van het
Russische leger en zijn overplaatsing
naar den Kaukasus, ver vun de gezag
hebbende militaire en politieke centra,
te Berlijn, onder publiek en pers, vreug
de heeft gewekt. Zijn heengaan toch
bewijst, dat het geloof indoDuitsch-
vljandige pers, waaraan men d:iar
zoo krampachtig vasthield, dat do
terugtocht der Russische heerscharen
geen gedwongen-tactische geweest is,
doch een vrijwillig-strategische, er één
was om zich zelf in slaap te wiegen,
de waarheid niet te willen zien.
Grootvorst Nicolai, wien het tot
tweemaal toe gelukte een invasie te
doen in Oost-Pruisen, die geheel
Galicië met zijn troepen overstroomde,
heeft de vlag moeten strijken, op
bevel Yan zijn eigen regeering, voor
maarschalk von Hindenburg en dit
feit vervult den Duitschers met een
begrljpelijken trots. Vooral omdat
juist Nicolai een der meest gehate
menschen is in Duitschland, na
Edward Grey stellig wel de meest
gehate. Hij gold hier voor den
vinnigsten stoker tegen Duitschland,
die er zijn levenstaak in zag Duitsch
land te verpletteren. Men beschouwde
hem als den oppermachtige, den
heerschzuchtige, die er niet tegen op
zag over lijken, bergen van lijken,
te gaan, om zijn doel te bereiken:
Duitschland klein te krijgen.
Tydens den oorlog is de haat nog
gegroeid. Hij toch was aanvoerder
van de troepen, die een groot ge
deelte van Oost-Pruisen in puin
legden. Hij was de sterke Rus, die
zijn wil doorzette, de eenige sterke
figuur. En toen zijn taktiek in den
beginne succes bad, het zijn rechter
vleugel gelukte in Duitschland binnen
te dringen, terwijl de linkervleugel
Galicië nam en het centrum veilig
achter de Weichsel-linie op verster
king wachtte, toen vreesde men in
hem niet alleen den verbitterden
vijand, doch ook den knappen strateeg.
Aan dezen nimbus heeft von Hin
denburg een eind gemaakt.
Met het succes, behaald door het
in ongenade vallen V3n den grootvorst,
is men hier voorloopig meer dan te
vreden en men wacht af, hoe zijn
opvolger het zal bolwerken.
Men is overtuigd zich de weelde de
te kunnen veroorloven, van kalm
afwachten, nu het den Franschen en
Engelschen in de vier maanden van
het buitengewoon krachtige offensief
der Duitschers in het oosten niet ge
lukt is eenig succes van beteekenis
te behalen in het westen. Gunstiger
gelegenheid dan van Mei tot begin
September hebben de geallieerden
niet gehad, zullen zij waarschijnlijk
ook niet meer krijgen, om een krach
tige poging te doen de Duitschers uit
België en Frankrijk te verjagen. Nu
is het front in het oosten zeer aan
zienlijk verkort. Nu kan Duitschland,
indien de generale staf dit wenscht,
troepen, die in het oosten gestaan
hebben, zenden naar bet westen en
tevens de zware kanonnen, die noo-
dig waren tot het bombardeeren van
de vestiDgen. Wordt thans een poging
gedaan tot een algemeen offensief
door de geallieerden, en men is over
tuigd, dat hierop het wachten ge
weest is, dan is het Duitsche leger
bestuur in staat zijn troepen en ge
schut in het westen aanmerkelijk te
versterken. -
Het is volkomen verklaarbaar, dat
het Duitsche volk met vertrouwen de
toekomst ook in het westen tegemoet
ziet, nu in de vier maanden van het
weergaloozo offensief in het oosten
nóch de Franschen nóch de Engel
sehen iets van belang konden doen
om den Russischen bondgenoot te
redden uit den druk. En dat dezer
dagen het Duitsche leger in de Ar-
gonnen zelfs nog krachtig genoeg
was een succesje te behalen op een
zeer belangrijk punt op den weg naar
Saint Mónehould, verstrekt dit ver
trouwen.
Daarbij komt nog, dat de actie der
geallieerden tot het forceeren van de
Dardanellon een poging, waarnaar
velen hier met eenige vrees uitge
keken hebben als mislukt be
schouwd mag wordeD. In elk geval
niet zoo'n resultaat gehad heeft, dat
de geallieerden daardoor de thans nog
weifelachtige neutrale Balkan staten
op hiffi had krygen. Integendeel,
krachtons de jongste berichten uit
Bulgarije, berichteu met een officieuse
tint, schijnt het nu eindelijk v$st te
staan, dat het Bulgaarsch-Turksche
verdrag onderteekend is. En dit moet
vooral op Roemenië eenigen indruk
maken.
De stemming is door al deze ge
beurtenissen op het oogenblik buiten
gewoon rooskleurig. En vermoedelijk
zal zich dit ook wel uiten in het be
drag, dat er geteekend zal worden op
de derde oorlogbleening van tien mil-
iiard mark.
De Russische legeraanvoering.
Men zegt algemeen, dat grootvorst
Nikolai Nikolajewitsj de Russische
generalissimus, in naam slechts voor
den Tsaar, in waarheid voor generaal
Roeski, heeft moéten plaats maken,
thaDS bevelhebber van de Noordelijke
Russische legergroep, in het bijzonder
belast met de bescherming van de
hoofdstad.'
Generaal Roeski nu heeft zich
tegenover don correspondent van de
Times in zijn hoofdkwartier, en door
diens bemiddeling" dus tegenover de
bondgenootenen neutralen, uitgelaten
over hetgeen er nu verder van Rus
land op militair gebied te verwachten
is. „Rusland heeft nu gelegenheid
gekregen op adem te komen en, na
dat het den oorlog dezen winter zal
voortgezet hebben, zal het in het
voorjaar den strijd hervatten, alsof
het een nieuwe oorlog was, mot
nieuwe legers en nieuwe operatie-
objecten."
Dit is zoo ongeveer hetzelfde als
hetgeen van Russische zijde ook werd
gezegd, toen er aan een verwijdering
van den grootvorst-opperbevelhebber
nog niet werd gedacht.
Aan de officieele communiqué's
worden zinnen van algomeene strek
king toegevoegd, als „onze troepen
zijn vol vertrouwen" e. d.. Voorts
ontmoet men er toespelingen in op
de verbetering van den toestand ten
opzichte van de minutle. Dit is het
eenige verschil. Generaal Roeski heeft
echter ook gezegd, dat Rusland nu
den tijd „gehad had" om op adem te
komen. Misschien is hij ten opzichte
van den lijd en de plaats waar het
Russische leger gedurende den winter
den oorlog zal moeten voortzetten om
do nieuwe troepen, die tegen het
voorjaar komen zullen, af te wachten,
van oen andero nieening dan zijn
gewezen chef. Ten minste, de tegen
stand, door de Russen aan de Zei-
wianka (bezuiden de Njemen) geboden,
vóór zij zich verder terugtrokken,
schijnt hardnekkiger, dan bij vroegere
dergelijke gelegenheden het geval
placht te zijn.
De tijd is nog te kort om zich een
oordeel "er over te vormen, of de
nieuwe Russische legerleiding al dan
niet in het voetspoor van haar voor
gangster zal treden. Evenwel, er ont
wikkelt zich thans een toestand, die
ons daartoe in staat zal stellen.
Gedurende don heelen veldtocht in
het Oosten heeft zich telkens opnieuw
het geval voorgedaan, dat de centralen
hun aanvallen op de beide vleugels
der Russen richtten en deze een
weinig indrukten. Hun aanvallen wa
ren dus concentrisch, al waron de
aanvallende legers, alsmede het mid
delpunt, waar zij ten slotte zouden
kunnen samenkomen, ook zeer ver
van elkander verwijderd. Grootvorst
Nikolai maakte aan deze min of meer
dreigende situatie telkens een einde
door het centrum over een overeen-
komstigen afstand terug te trekken.
Waut eerst als, nu de grootvorst
in den Kaukasus het „eeuwige ge
weervuur in de kuststreek" dirigeert,
eerst als zich nu weer een dergelijke
sitnatie voordoet, dan kan men pas
zien of het nieuwe legerbestuur die
situatie op dezelfdo wijs als de groot
vorst, dan wel op een andere manier
zal trachten op te lossen.
En het is duidelijk, dat zich op het
voornaamste operatieterrein, dat ten
Noorden van de Poleaische moerassen,
een toestand, als boven omschreven,
ontwikkelt. (N. Rott. Ct.).
BINNENLAND.
Zeppelins boven ons land.
Op hot luchtschip, dat Dinsdagavond
boven Scheveningon is waargenomen,
zijn in het Zuiden schoten gelost ter
waarschuwing, dat het zich boven
Nederlandsch gebied bevond, hetgeen
steeds geschiedt, indien vreemde lucht
vaartuigen of vliegtuigen boven het
gebied van ons land worden waarge-
Maandagavond, ongeveer half elf,
verscheen boven de kust van Kijkduin,
onder Loosduinen, een groote Zeppelin,
zeker om te kpen naar het concert
dat daar aan de kustwacht werd aan
geboden. Op ongeveer 600 meter liet
de luitenant, commandant der man
schappen, op het gevaarte vuren, maar
toch kwam het nog nader. Na een
nieuw salvo draaide het echter om en
verdween in de duisternis. Het lucht
schip was niet meer dan 800 meter
boven den waterspiegel. Het was reeds
uit Katwijk gesignaleerd, waar er ook
op was geschoten.
Verder komen uit verschillende
plaatsen van ons land berichten, dat
onderscheidene Zeppelins aldaar ge
passeerd z|jn.
Botsing.
Te Wijk aan Zee, zijn Maandag
twee wielrijders met elkaar in bot
sing gekomen. Een van hen, iemand
uit Velsen, is kort daarna overleden.
Ontspoord.
Dinsdagnamiddag is de lokaaltrein
uit Assen naar Stadskanaal, tusschen
Gasselte en Gasselternljveen, ont
spoord. Er kwamen geen porsoonlljko
ongelukken bij voor. In den laatsten
wagen was gezeten de directeur-
generaal der staatsspoorwegen met
gezelschap op inspectiereis. De trein
kwam met groote vertraging te Stads
kanaal aan.
Brand fn eon militaire bakkerij.
Dinsdagavond te half negen werd
brand ontdekt in de militaire bak
kerij, staande aan het einde der le
Conradstraat te Amsterdam. De
brandweer rukte met groot materieel
üit. Het vuur bleek te woeden boven
de -stookplaatsen van de vier ovens
der bakbelj. De houten bekapping
stond in brand en de vrees bestond,
dat het vuur zich ook zou meedeelen
aan den meelzolder, waarvan de goot
reeds door het vuur was aanget
De brandweer slaagde er evenwel in
den zolder te sparen. De bekapping
der stookplaatsen verbrandde echter
geheel.
Vermoedelijk is de brand ontstaan
door een defect aan een der ovens,
waardoor vonken ontsnapt zijn. Te
zes uur Dinsdagmiddag was de stook
plaats verlaten; men had toen niets
verdachts opgemerkt. Ten gevolge
van don brand had men voor Woens
dag slechts de beschikking over
zesduizendtal brooden. Het ontbre
kende zou men voor de hoofdstad
aanvullen door aankoop b|j particu
liere bakkers,
Bodsdlenstwaanzin?
Londen, 14 September. De bladen
melden, dat een Noorscb stoomschip
gisteren in de Humber tien man van
een Nederlandschen haringlogger heeft
binnengebracht, weikon het stoom
schip op 130 mijlen van Scarborough
Zondagochtend drijvende had aange
troffen. De geheele bemanning is
krankzinnig. Het blijkt, dat de mannen
aan boord dol von bet drinken waren
en er toe over waren gegaan, het
schip te ontmantelen. De verschansing
werd weggerukt en over boord ge
worpen en de luiken verwijderd. Het
dek was zoo goed als schoon. Drie
koppen van de bemanning worden
vermist. De Nederlandsche consul,
die van de zaak op de hoogte is
gesteld, verklaart, dat zij aan wonden
bezweken zijn, die zij bij een vecht
partij hadden opgeloopen.
Later werd gemeld:
Londen, 14 September. De beman
ning van den Nederlandschen logger
(die door een Noorsch stoomschip in
staat van krankzinnigheid ia opge
nomen) blijft nog aan boord van het
schip, dat b(j Grimsby op do Humber
ligt, in afwachting van de beslissing
die de overheid zal nemen. Nog geen
enkel lid der bemanning heeft zijn
verstand ten volle teruggekregen.
Naar verluidt is hun toestand toe te
schrijven aan eon aanval van gods
dienstwaanzin, die met één man is
begonnen en zich vervolgons aan de
anderen meedeelde.
Uit Grimsby wordt gemeld, dat
aldaar het Nederlandsche zeilschip
„Noordzee" is binnengesleept. Het
dek wras ontdaan van alle tuig met
inbegrip van zeiion, lier en luiken.
(De „Noordzeo" is een Koftjalk van
:6 ton en behoort thuis te Groningen.
Kapitein is Buisman. Het laatste ont
vangen bericht is, dat het schip den
31en Aug. van Cardiff te Fecamp was
aangekomen. Vermoedelijk was z(j
weer vandaar op weg naar Engeland.)
Aan da grenzen.
Het gebeurde op een grensstation.
De grenzen des lands loopen soms
wonderlijk, boerderijen zijn er die ten
daele tot het eigen, ten deeletothét
vreemde grondgebied behooren; het
komt voor dat de grens een huis tot
twee nationnaliteiten doet behooren.
Zoo is het ook een station, waar
doot niet ter zake, waar de Neder-
landsch-Duitache grens over het per
ron loopt.
Uit Duitschland kwam een Holland
sche dame met een koffertje. De Duit
sche grenswacht maakte geen bezwaar
tegen het koffertje, wel tegen de pa
pieren welke de dame bij zich had.
Die moesten eerst voor onderzoek naar
Aken. Praten hielp niet, de grens
wacht bleef onvermurwbaar. Vlak bij
den Duitscher stond op het Neder
landsche perrongebied .een Holland
sche grenswacht, 't Was maar een
afstand van een el en een paar duim.
Dame krijgt een inval, blijft doorre-
deneeren met de papieren in de hand
en onderwijl haar koffertje in 't oog
houdend. Een onmerkbare voetbewe
ging en het koffertje nadert een paar
palm de Nederlandsche grens, nog één
wat harder, en het heeft den vader
landschen bodem bereikt.
Intusschen is ook de dame in quaestie
zonder dat de Duitsche schildwacht 't
bemerkt, wat vooruitgekomen. Dan
één flinke stap en zü bevindt zich op
Nederlandsch gebied, triomfantelijk
den Duitscher, wijzend op den Neder
landschen soldaat, toeroepend: Zie
zoo, nu sta ik onder de bescherming
van dezen verdediger van mijn vader
land.
Op Duitsch grondgebied keek men
sip, er werd gescholden, „spion" ge
roepen, maar do Nederlandsche dame,
voor wie een brievenonderzook had
bèteekend een verlies van tijd dat zij
zich niet kon getroosten, behoefde
zich daarvan niets aan te trekken. Zij
zat weer in den trein die haar verder
huiswaarts bracht. (N. A. Ct)
UIT DE MAIL.
Oorlogskolen.
Volgens de „N. Soer. Courant" zul
len wegens gebrek aan Cardiff kolen
de stookinrichtingen der Nederland
sche oorlogsschepen veranderd en ge
schikt gemaakt worden vodr Poeloe
Laoet- en Ombilien-kolen, die van
slechter kwaliteit zijn en een dikken
rook verspreiden.
Een redding.
Van den luitenant ter zee dor late
klasse J. P. Remijnse vernam het
Bat. Nbl." de volgende daad:
Op 5 Juli 1.1. sprong hij, vernemen
de, dat er een man over boord was
gevallen, van het met een 11 mljls
vaart loopende schip waarop hU dient,
dadelijk in zee, nog vóór de machines
achteruit sloegen.
De reddingboei met waterlicht was
onderwijl achteruit overboord ge
worpen.
De drenkeling, do matroos Kamp,
was natuurlijk in weinig tyds reeds
op aanzienlijken afstand achter het
Bchip. Gelukkig .kon. hij door goed
zwemmen, zich boven houden.
De heer Remijnse greep de boei en
bracht deze naar den drenkeliDg, en
verschafte hem zoo de kans behou
den binnen te komen.
Wat beiden gelukte.
Dit alles gebeurde in straat Ma-
doera bij Sembliangan.
De „N. Soer. Courant" vernam, dat
aan het ontbijt de onderofficieren van
don torpedienst in de Zwitsersche
kaas gestampt glas vonden. Een in-
landsche bediende is in arrest ge
steld en een commissie van onder
zoek benoemd.
De heer Koning van het „Soer.
Handelsblad" werd wegens het ver
melden van bewegingen van schepen
door het Hof voroordeeld tot een
boete van 200 gulden, met vernieti
ging van het yonnis van eon boete
van één gulden. De eisch van den
procureur generaal was 8 dagen.
(Locomotief.)