HELDERSCHECOURANT
No. 4636
DINSDAG 2 NOVEMBER IBIS
43e JAARGANG
Grondwetsherziening.
Kiesrecht.
Ingediend is thans een wetsontwerp
tot het in overweging nemen van
een voorstel van verandering in het
Ile, Ille en IVe hoofdstuk der Grond
wet. Deze veranderingen bepalen zich
in hoofdzaak tot de volgende:
Art. 80 wordt gelezen:
Het recht om de leden der Tweede
Kamer te kiezen, wordt toegekend
aan de mannelijke ingezetenen, tevens
Nederlanders of door de wet als Ne-
derlandsche onderdanen erkend, die
den door de wet te stellen leeftijd,
welke niet beneden drie en twintig
jaar mag zyn, hebben bereikt en aan
de vrouwelijke ingezetenen, die aan
gelijke voorwaarden voldoen, voor
zoover de wet haar daartoe uit hoofde
van niet aan het bezit van maat
schappelijken welstand ontleende re
denen bevoegd verklaart.
De wet bepaalt, in hoeverre de
uitoefening van het kiesrecht wordt
geschorst voor de militairen beneden
den rang van officier bij de zee en
de landmacht voor den tijd, gedure,n
ds welken zij zich onder de wapenen
bevinden.
Van de uitoefening van het kies
recht zijn uitgesloten zij, wien dat
recht by onherroepelijk geworden
rechterlijke uitspraak is ontzegd, zij
die rechtens van hun vrijheid zijn
beroofd en zij die krachtens onher
roepelijk geworden rechterlijke uit
spraak wegens krankzinnigheid of
zwakheid van vermogens de beschik
king of het beheer over hunne goe
deren hebben verloren. Aan onher
roepelijke veroordeeling tot eene vrij
heidsstraf van meer dan een jaar of
wegens bedelarij of landloopery, zoo
mede aan meer dan twee, binnen
een door de wet te bepalen tijdperk
vallende, onherroepelijke rechterlijke
uitspraken, openbare dronkenschap
vaststellende, verbindt de wet tijde
lijk of blijvend verlies van kiesrecht.
De verplichting om van het kies
recht gebruik te maken kan door de
wet worden opgelegd.
5, Artikel 81 wordt gelezen:
De Tweede Kamer bestaat uit
honderd ledén, gekozen op den grond
slag van evenredige vertegenwoordi
ging-
AlleB wat verder het kiesrecht ën
dt wijze van verklaring betreft, wordt
door de wet geregeld.
I 6. Artikel 82 wordt gelezen:
De Eerste Kamer bestaat uit vijf
tig leden.
Zij worden verkozen door de Staten
der provinciën op de wijze bij de wet
te bepalen.
7. Artikel 84 wordt gelezen:
Om lid der Tweede Kamerjte kun
nen zijn, wordt alleen vereischt dat
men Nederlander of door de wet als
Nederlandsch onderdaan erkend zij,
niet krachtens rechterlijke uitspraak
wegens krankzinnigheid of zwakheid
van vermogens de beschikking of
het beheer over zijne goederen hebbe
verloren, noch van de verkiesbaarheid
ontzet zij en den ouderdom van der
tig jaren vervuld hebbe.
8. Artikel 90 wordt gelezen:
Om lid der Eerste Kamer te kunnen
zijn moet men voldoen aan dezelfde
vereisebten 'als voor het lidmaatschap
der Tweede Kamer zijn gesteld.
S 8. Artikel 93, tweede lid, enz.
5 12. Artikel 127, eerste lid, wordt
Om lid der Provinciale Staten te
kunnen zijn wordt vereischt, dat men
Nederlander of door de wet als Neder
landsch onderdaan erkend en inge
zeten der provincie ztj, niet krachtens
rechterlijke uitspraak wegens krank
zinnigheid of zwakheid van vermo
gens de beschikking of het beheer
over zyne goederen hebbe verloren,
noch van de verkiesbaarheid ontzet
zij en den ouderdom vau vijf en
twintig jaren vervuld hebbe.
16, Artikel 132 enz.
5 17. Artikel 143, eerste iid, wordt
De leden der Provinciale Staten
worden voor vier jaren rechtstreeks
gekozen door de mannelijke ingeze
tenen der provincie, tevens Neder
landers of door de wet als Neder-
laudache onderdaan erkend, dié den
door de wet te stellen leeftijd, welke
niet beneden drie en twintig jaar
mag zijn, hebben bereikt ou door de
vrouwelijke ingezetenen der provincie,
die aan gelijke voorwaarden voldoen,
voorzoover de wet haar daartoe uit
hoofde van niet aan het bezit van
maatschappelijken welstand ontleende
redenen bevoegd verklaart. De ver
kiezing geschiedt op den grondslag
van evenredige vertegenwoordiging.
5 13. Artikel 127, tweede lid, enz.
$15. Artikel 127, vierde lid, wordt
gelezen
Ingezonden Mededoeling.
Voor de lijders
aanbloedarmoede.
Het is een zeer verspreide meening
dat do lijders aan bloedarmoede en
andere verzwakten sterk gevoed moe
ten worden. Men tracht hen te over
voeden en men geeft er zich geen
rekenschap van dat men hen nog
meer verzwakt door hun maag geheel
van streek te brengen. De lijders aan
bloedarmoede en andere verzwakten
hebben vooral behoefte aan een uit
gezocht voedsel, dat zeer rijk is in
een kleine hoeveelheid, in plaats van
veel voedsel waarmee hun maag over-
vuld wordt.
Met een licht maar zeer rijk voed
sel, late men dan den zieke de behan
deling der Pink Pillen volgen, zoodat
het arme bloed van den lijder op zijn
normale samenstelling komt. Wan
neer dan de zieke weer in het bezit is
van »en rijk en zuiver bloed, zullen
alle ongemakken verdwijnen en be
staat de bloedarmoede niet meer.
Ontbreekt het u aan levenskracht,
aan weerstandsvermogen, neemt dan
de Pink Pillen want zy bevatten zoo
wel het een als het ander.
De Pink Pillen zijn onovertroffen
tegen bloedarmoede, bleekzucht der
jonge meisjes, maagkwalen, plaatse
lijke pijnen, zenuwpijnen, zenuwuit
putting, neurasthenie.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar
2t fl.75 per dooB, en f9.— per zes
doozen bD het Hoofddepöt der Pink
Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam
voor Helder en Omstreken bij
ALB. TEN KLOOSTER, Keizerstraat
93 en H. W- ZEGEL, Kanaalweg 63
te Schagen bij J. ROTGANSte den
Burg (Texel) bij T. BUIS en verder
bij verschillends Apothekers en goede
Drogisten.
Aan het hoofd der gemeente staat
een raad, welks leden rechtstreeks
voor een bepaald aantal jaren worden
gekozen door de mannelijke inge
zetenen der gemeente, tevens Neder
landers of door de wet als Neder-
landsche onderdanen erkend, die dei)
door de wet te stellen leeftijd, welke
niet beneden drie en twintig jaar
mag zijn, hebben bereikt en door de
vrouwelijke ingezetenen der gemeente,
tevens Nederlanders, voor zoover de-
wet haar daartoe uit hoofde van niet
aan het bezit van maatschappelijken
welstand ontleende redenen, bevoogd-
verklaart. De verkiezing geschiedt op
den grondslag van evenredige ver
tegenwoordiging.
18. Artikel 143, tweede lid, enz.
S 19. Artikel 148, derde lid, wordt
Om - lid van den raad te kunnen
zijn wordt vereischt, dat men Neder
lander of door de wet als Nederlandsch
onderdaan erkend en ingezeten der
gemeente zij, niet krachtens rechter
lijke uitspraak wegens krankzinnig
heid of zwakheid van vermogens, de
beschikking of het beheer over zyne
goederen hebbe verloren, noch van
de verkiesbaarheid ontzet zij en den
ouderdom van drie en twintig jaren
vervuld hebbe.
De veranderingen betreffen zooals
men ziet in hoofdzaak
In art. 80: de opheffing van de
belemmerende bepalingen voor vrou
wenkiesrecht.
In art. 81het beginsel der even
redige vertegenwoordiging.
In art. 84 en de daarmee overeen
stemmende bepalingen van art. 127
en 148 wordt het woord „mannelijk"
geschrapt.
In art. 90 wordt het lidmaatschap
der Eerste Kamer niet meer afhan
kelijk gesteld van den maatschappe
lijken welstand.
Aan de Memorie van Toelichting
wordt het volgende ontleend
De Troonrede van 1913 stelde een
nieuw voorstel van Grondwetsher
ziening in uitzicht, dat zich zou be
palen tot het alles beheerschende
kiesrechtprobleem. Algemeen stem
recht voor mannen op den grondslag
der evenredige vertegenwoordiging
en opheffing van de grondwettelijke
belemmeringen van het vrouwen
kiesrecht was de* uitkomst, die voor
oogen stond. Daar nochtans nopens
den vorm, aan het evenredig kiesrecht
te schenken, de gevoelens uiteen-
loopen, moest vóórdat tot concrete
voorstellen kon worden overgegaan,
eene Staatscommissie der Regeering
van voorlichting dienen over het
meest aannemelijke stelsel. Een zoo
danige commissie werd bij Kon. Be
sluit van 15 Nov. 1913 no. 45 ingesteld
en bracht reeds onder dagteekening
van 25 Mei 1914 rapport uit. Wijzen
bereids deze data op eene snelle wijze
van handelen, schier nog meer dan
hunne activiteit hebben de mannen
die deze commissie vormden, de natie
aan zich verplicht door inhoud en
vorm, die zij aan hunne voorstellen
wisten te geven. De Regeering heeft
deze voorstellen in hoofdzaak onver
anderd aangenomen. Zij berusten op
juiste beginselen, terwijl ruim reke
ning is gehouden met de eischen der
praktijk. Vele onderdeeleu bevatten
stof voor uitvoerige gedachten wisse
ling. Het belang van een spoedige
totstandkoming van een belangrijke
hervorming eischt echter, dat, wat
goed is geregeld, niet in de waagschaal
wordt gesteld door te'streven naar
problematieke verbetering.
De aanvaarding van het algemeen
kiesrecht is reeds daarom gerecht
vaardigd, omdat het de laatste schrede
zal zijn op don in 1848 ingeslagen
weg, aan welks uiteinde, naar reeds
Thorbecke in 1844 voorspelde, het
algemeen stemrecht is gelegen. Niet
als een natuurrecht, maar eenvoudig
als eene vrucht van de historische
ontwikkeling, dient thans aan alle
Nederlanders van bepaalden leeftijd,
die niet om bijzondere redenen zyn
uit te sluiten, het kiesrecht te worden
geschonken.
De eisch van maatschappelijken.
welstand was de laatste poging om
nog vast te houden aan de grond
gedachte, die oorspronkelijk het kies
recht beheerschte, n.1. dat de geroe
penen tot oordeelen bevoegd waren.
De praktijk heeft over de gansche
lijn de theorie verslagen en men
moet haar prijsgeven. De individuali
teit der kiezers is ondergegaan in de
massa.
Het noodwendig gevolg van dezen
ontwikkelingsgang is, dat geen rechts
grond bestaat om een deel der burgers,
levende en arbeidende in dezelfde
nationale en zedelijke gemeenschap
als de overigen, van het bij uitstek
nationaal bedrijf verwijderd te houden.
Uitsluiting van een deel der bur
gers van het kiesrecht splitst de
natie in twee deelen, het een mede
bevelend, het andere alleen gehoor
zamend. Splitsing leidt de politieke
energie in revolutionaire baan. Deel
neming van allen wekt en bevordert
de nationale gedachte. Zij kweekt
bet gevoel van saamhoorigheid en
latogemeenschapzij geeft den vasten
bodem, waarin het# zelfbestuur dei-
natie wortelt.
De ontwikkeling der democratie te
midden waarvan wij leven, vertoont
ongetwijfeld ernstige gebreken en het
is een open vraag in hoever zy in
staat zal zijn die gebreken te over
winnen en zich te handhaven. Die
ontwikkeling echter ie niet te stuiten,
en de eerste voorwaarde om het
parlementaire stelsel verder op te
bouwen isdat de vaste grondslag
gelegd worde, die alleen in het alge
meen kiesrecht te vinden is.
Moet in dezen gedachtengang het
kiesrecht niet ook aan vrouwen
worden gegeven en wel op deuzelfden
voet. als aan mannen Het is duidelijk
dat argumenten, ontleend aan de in-
dividueele geschiktheid der vrouwen,
als verouderd en niet ter zake die
nende moeten worden ter zijde ge
steld. De vraag is echter deze, of
vrouwen evenals mannen behoorende
tot de nationale gemeenschap van
de behartiging der publieke zaken
mogen worden uitgesloten. Maar in
dien een scheiding der burgers, om
dat zij iederen rechtsgrond mist,
wordt verworpen, gaat hot dan aan
de veel belangrijker scheiding tus
schen burgers en burgeressen te
handhaven
Men mag, zegt de regeering verder,
....het. oog niet sluiten voor het feit,
dat in toenemende mate de vrouwen
zelvo begeerig zijn deel te nemen aan
het politieke leven, alsook dat hoe
langer hoe meer vrouwen denzelfden
maatschappelijken arbeid verrichten
als mannen.
Deze beschouwing leidt er toe, dat
de principieele uitsluiting der vrouw
niet gehandhaafd mag worden. Het
zal veeleer de taak des wetgevers
zijn vast te stellen in hoever de
maatschappelijke toestanden het ver-
leenen van het kiesrecht wettigen.
Het laat zich voorzien, dat de wijzi
ging, die deze toestanden ondergaan,
tot geieidelyke uitbreiding van het
kiesrecht zullen nopen. De wetgever
blijvo te dezen aanzien geheel vrij.
Met eene uitzondering. Het kiesrecht
mag niet worden toegekend of ont
houden op grond van verschil ln
maatschappelijken welstand. Het aap-
nemen van dergelijk kenteeken ware
een niet gerechtvaardigde terugkeer
tot het ten aanzien van het mannen-
kiesrecht prijsgegeven standpunt. De
wetgever moet zich rekenschap geven
van den invloed der vrouwenbewe
ging op het rechtsgevoel der natie en
op de maatschappelijke functie door
vrouwen uitgeoefend, maar hij wachte
zich voor eene nieuwe splitsing in
maatschappelijke klassen, die in onzsn
tijd geen rechtsgrond heeft en het
gevoel van saamhoorigheid van de
verschillende deelen van het volk
ten ernstigste zoude schaden.
Bij de tegenwoordige samenstelling
onzer maatschappij schijnt er geen
gegronde reden te zijn om de vrou
wen niet tot het passieve kiesrecht
toe te laten. Het wordt bij geen van
onze Btaatkundige partijen weerspro
ken dat de invoering van een stelsel
van evenredige vertegenwoordiging
eisch des tijds is.
De regeeiing meent overigens, dat
de verwezenlijking van het actieve
vrouwenkiesrecht aan eene nadere
wet moet worden voorbehouden. De
gevoelens omtrent de toekenning van
dit kiesrecht zyn te zeer verdeeld
dan dat het geraden zou zyn deze
netelige kwestie ter gelegenheid van
eene Grondwetsherziening aan de
orde te stellen.
Ingezonden IVtededeeling.
HERMAN NYPELS HELDER.
Hseren Regenjassen, In gummi en
waterproof.
Van af f 17.00.
Nieuwste kleuren en modellen.
DE OORLOG.
De offlcieele legerberichten van
29, 30 en 31 October.
Van het, W e s t e 1 ij k front.
Het, Fransche communiqué van den
29s!ei) meldt eenige vordering der
Franscheu in het bosch ten Z.O. van
Souchëz. Eenige loopgraafgedeelten
werden veroverd. In de streek van
heuvel 70 werd een aan val der Duit-
schers afgeslagen.
De stryd in Champagne wordt met
groote verbittering voortgezet. Het
door de Franscheu kort geleden ver
overde werk „Oourtine" was het doel
van herhaalde aanvallen der Duit-
schers. Alle aanvallen werden afge-
igen.
Van het. werk waren nog altyd
eenige gedeelten in handen der Duit-
echers. Volgens het bericht van den
30sten werd hen hiervan weder een
gedeelte ontnomen. Over een breedte
van 150 M. werden verschillende
loopgraven veroverd. 200 ongekwet-
sten werden gevangen genomen. De
Duitschers verloren byua 400 man
aan dooden en gekwetsten.
Verder wordt een krachtige be
schieting der Fransche stellingen by
Parroy gemeld. Een later bericht van
den 30sten meldt nieuwe vorderingen
in het bosch by Souchez, doch ook
het verlies van eenige gedeelten
loopgraaf bij Neuvllle.
Het Duitsche logerbericht van den
SOsten zegt dat de toestand onver
anderd is.
In de mededeeling van den Sisten
wordt aangegeven wat het voordeel is
door de Duitschers by Neuville be
id. Over een front van 1100 M.
lengte werden de Fransche loopgraven
veroverd. 200 man werden gevangen
genomen, 4 machinegeweren en 8
mijnwerpers buitgemaakt.
Bovendien wordt meiding gemaakt
van gevechten in Champagne. De
Duitschers bestormden hier deButte
de Tahure. Het gevecht duurde den
geheelen nacht door. Meer dan 20
officieren en 121& man werden ge
vangen genomen.
Van het O o s t e 1 y k front.
Het Russische legerbericht van den
29sten meldt dat ten W. van de Styr
bij Kafalowka, de 'Duitschers aan
vielen, doch teruggeslagen werden.
Ten W. van Tsartorisk hadden even
eens ontmoetingen plaats. Deze
brachten geen wijziging in den toe
stand.
In het bericht van den 30sten wordt
medegedeeld dat er op het gehoele
front van de Oostzee tot aan den
Pripet geen gebeurtenissen van belang
plaats vonden.
Enkele kleine aanvallen der Duit
schers werden afgeslagen of in den
aanvang verhinderd.
Om het dorp Rudki ton W. van de
Styr duren de hardnekkige gevechten
nog voort. Reeds werden 8 officieren
en meor dan 300 man der Oosten
rijkers gevangen genomen.
Vau Duitsche zydó wordt d.d. 80
dezer medegedeeld dat ten N.O. van
Mittau de Duitsche troepen op den
N. oever van de Misse, welke des
nachts tweemaal een aanval der
Russen hadden afgeslagen, voordat de
derde aanval plaats vond, op de hoofd
stelliDgen teruggetrokken werden.
Omtrent de operaties aan de Styr
wordt medegedeeld dat ten W. van
Tsartorisk de Russische stellingen bij
Komarof en de plaats zelf door de
Duitschers werd veroverd. Een nachte-
lyke tegenaanval der Russen had geen
succes. Drie dorpen weiden eveneens
bestormd en genomen. 18 officieren
en 929 man werden gevangen geno
men, 2 mitrailleurs veroveid.
In het bericht van den Sisten deelt
men mede dat Piakkanen, hetwelk
door de Duitschers volgens het boven
staande bericht werd- ontruimd, door
de Russen weder verlaten moeit
worden wegens het geschutvuur der
Duitschers.
De vooruitgang ten W. van de Styr
houdt aan. De door de Duitschers
genomen stellingen konden tegenover
de nachteiyke aanvallen der Russen
alle behouden worden.
Ongeveer 160 man werden gevan
gen genomen.
In de Oostenryksche communiquó's
worden behalve de gebeurtenissen
welke reeds van Duitsche zyde zyn.
medegedeeld, sterke beschietingen
van het Strypafront door de Russen
gemeld. Pogingen ora de rivier over
te steken werden verijdeld. Overigens
geen gebeurtenissen van belang.
Van het Z u i d e 1 ij k front.
Volgens de Italiaansche berichten
maken de Italianen geregeld vorde
ringen. Zoo wordt iu de mededeeling
van den 29sten gemeld, dat in het
Lagarine dal en by den Monte Nero
de Italianen weder vooruitgingen. In
de streek van Plava, bij Podgora en
op de Karst werden een aantal ver
sterkingen der Oostenrykers genomen.
In deze gevechten werden 264 man
gevangen genomen-
Het bericht vari den 31sten maakt
melding van het verslappen van den
tegenstand der Oostenrijkers op den
Col di Lana. Donderdagochtend be
stormden de Italianen het centrale
punt van de stelling, hetwelk op
een bergkam van 7000 voet hoogte
gelegen was. Verscheidene honderden
Oostenrijkers werden gevangen geno
men. Bovendien werd veel materieel
buitgemaakt.
Aanvallen der Oostenrijkers by
Vogil en Zagora werden met zware
verliezen van den vyand afgeslagen.
Op de Karst werden verschillende
loopgraven genomen.
De Oostenrijksche berichten geven
aan dat de Italianen aanvallen onder
namen, 'op verschillende punten van
het front, doch dat zij geen voordeel
behaalden. Alleen de ontruiming van
den Col di Lana wordt erkend.
In het communiqué vau den Sisten
wordt medegedeeld dat de aanvallen
tegen Gorz, Tolmoin op het Karst-
plateau ou de hoogvlakte van Doberdo
alle op een/mislukking uitliepen.
Herhaaldelyk kwam het tot gevechten
van man tegen man waarin de
Oostenrijkers de overhand behielden.
Merkwaardig is de mededeeling dat
op het terrein voor de stolling van
den Col di Lana een toestand van
rust is ingetreden, en dat de hoofd
stelling in het vaste bezit der Oosten
rijkers is gobleven. In verband met
de mededeeling dat de stelling ont
ruimd is, welk bericht van Oosten
ryksche zijde afkomstig was, komt
men tot de vraag wat de Oostenrykers
vóór- en wat zy achterkant noemen.
Van het Servische gevechts
terrein.
Een Berlijusch bericht maakt mel
ding van den voortgang der Duitsche
en Oostenryksche troepen welke nu
langzamerhand in een grooten
boog - de versterkingen van Xra-
gujewats naderen. De stad wordt
omringd door bergen, welke een
natuurlijken verdedigingsgordel vor
men, en waarachter de Serviörs ook
aan den inval der Oostenrijkers weer
stand wisten te bieden. Men ia van
meening dat zich hier een beslissen
de slag zal ontwikkelen.
in het Duitsche legerbericht van
den 303ten wordt medegedeeld dat de
troepen van von Kövess en von
Gallwitz de vyandeiyke stellingen
waar wordt niet vermeld hebben
bestormd. Meer dan 1000 Serviörs, 2
kanonnen, 1 machinegeweer vielen in
handen der Duitschers.
In het bericht van den 31sten wordt
medegedeeld dat de troepen Milanovac
nomen hebben. (Milanovac ligt ruim
36 K.M. ten W. van Kvagujevats).
Ten N.O. daarvan zyn de Serviërs
uit hunne stellingen geworpen. Aan
beide zyden van de Moraw werden
de vy'andon eveneens teruggedreven.
600 man werden gevangen genomen.
Het Oostenryksche communiqué
van den 30sten geeft aan dat ten
Oosten van Visegrad het gebied van
vyanden gezuiverd wordt. De troepen
die op Kragujewats aanrukken zyn
op een dagmarsch afstand van de
stad in een hevig gevecht met de
Eerviörs gewikkeld. Deze bieden bier
uiterst hardnekkigen tegenstand.
Do Duitsche bataljons ten Zuiden
van Lapowo N.O. van Kragujevats,
vallen de stellingen op de hoogten
van Stratsemitsa aan.
Iu het N.O. z(jn de Serviörs in
vollen aftocht. Van de Tiraok uit
worden zy door de Bulgaren achter
volgd.
In het bericht van den 30sten
wordt medegedeeld dat by Visegrad de
Oostenrykers op Servisch gebied zijn
doorgedrongen. De ten Z. van Valjevo
oprukkende colonnes hebben de Ser
vische ruiterij van Radzana (25 K.M.
ten Z. van Valjevo) teruggedreven.
Ten N.W. van Gran Milanowits wer
den de Servische stellingen genomen
en 4 kanonneu veroverd. Tegeiyker-
tijd drongen de Duitschers de stad
binnen.
N.W. van Kragujewats en Z.W.
van Lapovo maken de troepen vor
deringen.
Een bericht uit Sofla van den Slen
deelt ons mede, dat na de bezetting
van Zajecar, Knadzewats en Iuowo,
de Serviërs in W. richting achter
volgd werden. Een koloune welke
in de richting van Pirot oprukte
heeft die stad bezet.
Het Fransche communiqué van den
31sten meldt dat het Timok leger
van de Serviörs nieuwe stellingen
heeft ingenomen. Over de inneming
van Pirot wordt niet gesproken. Wel
wordt medegedeeld, dat de beide
vleugels van het leger daar de stad
verdedigde, achtor de plaats terug
getrokken zijn. By Svillajnata werden
de Serviörs door een overmacht
teruggedreven.
De hulp van de Entente.
Over de hulp van de Entente zyn
nog steeds tegenstrydige geruchten
in omloop. Een bericht uit Saloniki,
d.d. 29 dezer, meldt dat de Engelsche
en Fransche transportschepen onge
stoord aankomen. De landing geschiedt
met snelheid en regelmaat. Den 28
Oct. vertrokken acht treinen mot
groote troepen soldaten, kanonnen en
oorlogsmaterieel naar de grens.
Van Duitsche zyd« komt het -
erg onwaarschijuiyke bericht, dat
de geallieerden hunne te Saloniki
gelande troepen weder inschepen.
Een Duitsch blad ontving dozs
mededeeling uit Saloniki: Onderden
druk van de gebeurtenissen heeft de
Entente besloten alle troepen uit de
Balkan terug te trekken. Met de in
scheping zou direct begonnen worden,
daar door de Griebsche regesring den
66n Nov. als uiterste termijn was
gesteld.
Daarentegen is te Konstantinopel
uit Saloniki bericht ontvangen dat
tot den 28en dezer daar 78.000 man
waren geland, waarvan ongeveer
50.000 Franscheu. Omstreeks 30.000
Franschen zijn by Gowgeli geconcen
treerd en 10.000 waaronder slechts
kleine Engelsche afdeelingen zyn
tegen Stroemnitza vooruitgeschoven.
De overige troepen hebben bij Saloniki
een groot kamp betrokken, dat zich
uitstrekt van het spoorwegstation tot
de hoogten ten Z.W. van Ajoali.
Engelsche genisten leggen langs de
spooriyn van Saloniki naar Gewgeli
een eigen telegraaflijn aan.
Een bericht van Duitsche zyde
maakt melding van een gevecht der
Fransche troepen by Walandovo. De
Serviërs werden hier door Bulgaren
aangevallen en teruggedreven. Echter
werden do vyanden door Fransche
troepen versterkt die de Bulgaren
op hun beurt terugsloegen. Verder
naar de grens oprukken konden de
Franschen niet doordat zij op het
Bulgaarsche leger stieten.
Vau Engelsche zyde .wordt nog
medegedeeld dat Vele3 door de Bul
garen hernomen is.
Daarentegen werd Stroemitza door
de Franschen bezet. De slag by Stroe-
mitza begon Dinsdagavond te vijf
uur, en duurde tot don volgenden
ochtend 9 uur. De Bulgaren werden
verslagen en meer dau 6 myi achter
Stroemitza teruggeworpen.
Aan de Dardanellen en het Rus-
sisch-Turksche front geen gebeurte
nissen vau belang.
Omtrent het torpedeeren van het
Engelsche stoomschip „Marchetti"
wordt nog medegedeeld, dat het schip
een groote hoeveelheid munitie voor
artillerie, en een geheel hospitaal met
900 bedden aan boord had. Voorliet
Bchip zonk had een ontploffing plaats.
Het Amerikaansche stoomschip
Hesperian" is den 4en September
gezonken. Van Duitsche zyde werd
ontkend dat het Bchip getorpedeerd
was. Biykens een mededeeling van
het Amerikaansche dep. van Marine
is een stuk metaal op het schip ge
vonden dat van een torpedo afkomstig
•i3. Hierdoor wordt dus de offlcieele
-Duitsche verklaring weerleegd.
Het Nederlandsche stoomschip
„Hamborn" is naar Halifax opge
bracht, onder verdenking dat het
schip aan Duitschers behoort.
Het schip behoort aan de N. V.
My. Vulcaan, te Rotterdam.
Drontheira, 80 Oct. Het stoomschip
„Turld" heeft in de Witte Zee 22
man der equipage van het Engelsche
8.s. „Erapress of Britain" gered, dat
op een myn was geloopen. 7 man
vau de equipage zijn verdronken. De
geredden werden in een patrouille
vaartuig naar Archangel gebracht.
Op zee.
Besc hieting van de
Bulgaarsche kust.
Een bericht uit Londen dd. 30 0c-
tobor meldt dat de beschieting van
de Bulgaarsche kust door de Rus
sische vloot den 29sten werd hervat.
Het 'bombardement van Boergas en
Varna, hetwelk den geheeleu dag
duurde, hééft zesr veel schade aan
gericht.
In de Egelsche zee heeft de
Engelsch-Fransche vloot de Bulgaar
sche kust opnieuw beschoten.
In de Zwarte'Zee.
Volgens een mededeeling van Duit
sche zyde, heeft een Turksch eskader,
bestaande uit de „Goeben", de „Bres-
lau" en de „Hamidjie" den 29sten
de Russische vloot, welke uit drie
pantserschepen, verscheidene kruisers
en torpedojagers bestond, aangevallen
Er heeft een scherp gevecht plaats
gehad. De uitslag is niet bekend.
In de Egelsche Zee.
Door een botsing met een ander
oorlogsschip is de Engelsche myn-
veger „Hythe" by Gallipoli gezon
ken. Van de 260 opvarenden worden
2 officieren en 152 man vermist.
Aan de kust bij de Darnanellen is
de Fransche duikboot „Turquojse"
in den grond geboord. De uit 28
koppen bestaande bemanning is ge
vangen genomen.
(De „Turquoise" was een onder
zeeër van 400 ton, snelheid boven
water 12 myi. De bewapening bestond
uit 6 lanceerbuizen).
Van Duitsche zijde wordt mede
gedeeld dat het Italiaansche zeilschip
„Tobia", geladen met carbid, naby
Ithaka (Grieksche kust) door een
Oostenryksche onderzeeör in den grond
geboord is.
De Balkan.
Over do houding der nog neutrale
Balkanstaten wordt genoeg gezegd,
maar al wat er van verteld wordt,
maakt den toestand niet helderder.
Vooral is dit het geval met de houding
van Griekenland. Hierboven merkten
wy reeds op dat volgens het eene
bericht de troepenontschepingen t«
Saloniki onafgebroken voortgezet
worden, terwyi van de andere zyde
verzekerd wordt dat de troepen der
Entente weer naar huis gaan. Voegt
men hierby de berichten over 't stellen
van een termijn door de Grieksche
regeering, binnen welke de troepen
ingescheept moeten zyn, de berichten
over een verdrag tusschen Griekenland
en Bulgarije, welke van Bulgaarsche
zyde worden tegengesproken, dan
blykt het dat de toestand verre van
duideiyk is.
Door de Grieksche minister is
verklaard dat Griekenland in alle
geval zijn onzydigheid zal handhaven,
welke welwillend tegenovordeEntente
zal zijn, zoolang deze de souvereine
rechten van Griekenland eerbiedigt.
Intusschen wordt medegedeeld dat
niettegenstaande de verklaringen van
Venizelos, deze wederom een aanval
op het Kabinet wil deen om het ten
val t« brengen. Hierdoor aou dus op
nieuw onzekerheid over de door
Griekenland te volgen houding ont
staan.
Zooals men weet is een groot deel
van het Grieksche leger in en by
Saloniki geconcentreerd. De koning
bevindt zich thans eveneens in de
stad. Door den kroonprins werd de
elfde divisie van het leger geïnspec
teerd, welke geheel gereed en uitge
rust is om te velde te trekken.
De houding van Roemenië.
Wat Roemenie zal doen, is nog
niet recht duideiyk. Van Engelsche
en Grieksche zijde komen berichten
welke aangeven, dat het niet lang
meer zal duren, of Roemenië zal
zich aan de zyde der entente schareD.
In Griekenland wacht men het deel
nemen van Roemeniö aan den stryd
met ongerustheid af.
Een Engelsch bericht van den
SOatwi meldt, dat door de entente
den 29sten nieuwe voorstellen aan
Roemeniö werden gedaan. Deze voor
stellen bevredigen nagenoeg alle
wenschen van Roemenie, zelfs met
betrekking tot (Russisch) Bessarabiö.
Hoewel de Roemeensche regeering
haar antwoord voorbehield, is er.alle
reden om te gelooven, dat Roemenië
de voorstellen zal aannemen,*zoodat
de Russische troepen, welke zi«h aan
de Roemeensche grens bevinden, zich
naar Servië zullen kunnen spoeden,
om hulp te brengen.
Opuierkeiyk is hot ultbiyven van
Duitsche berichten over de stemming
in Roemenie.
Het nieuwe Fransehe ministerie.
ParyB, 29 October. Het nieuwe
ministerie is als volgt samengesteld:
Minister president, en buitenland-
sche zaken: Briand; Ministers van
staat zonder poitefeuille: Freycinel,
Combes, Bourgeois, Guesde en Denys
CochinJustitie en ondervoorzitter
van den ministerraad: Viviani; Fi
nanciën: Ribot; Binnenlandsche za
ken: Malvy; Oorlog: generaal Gal-
lieni; Marine: schout-bij-nacht La-
cazè; Onderwys en uitvindingen, van
belang 'voor de landsverdediging:
Painlevé; Landbouw: Móline; Han
del: Clémente!; Openbare werken:
Sembat; Koloniën: Doumergue; Ar
beid: Albert Métin.
De onderministers zullen vanavond
wordon benoemd.
Jules Cambon, voormalig gezant
te Berlyn, is benoemd tot secretaris
generaal van het ministerie van
buitenlandsche zaken.
Eerst was men van meening dat
het kabinet, door afschaffing van ver
scheidene ondersecretariaten, een ge
concentreerd Ministerie zou vormen.
Het heeft deze echter alle behouden,
en verschillende politieke grootheden
als Min. van Staat in zich opgenomen,
zoodat het een zeer omvangryit mini
sterie is geworden. EeD der Fransche
biaden noemt het zelfs een monster
kabinet.
Londen, 30 October. De „Times"
verneemt uit Parya, dat Brjand ge
zegd heeft: Ik wsnsch nadrukkelyk
aan onze bondgenooten zoowel' als
aan onze vyanden te verklaren, dat
de wyziging in het ministerie in geen
enkel opzicht wyziging in de politiek
beteekent. De politiek van Frankrijk
is samengevat in het woord over
winning. Yrede door overwinning dat
Is en moet het motto zyn van elk
FranBch ministerie. Onder vrede ver
sta ik het herstel van het recht van
elk land om zyn eigen leven te leveu
en zyn eigen beschaving te dienen
zonder de rechten van zyn buurman
te schenden. Onder overwinning ver
sta ik de verplettering van het
Duitsche militairisme.
Splonnage.
Beriyn 80 October. In België en
in Noord Frankryk zyn de laatste
dagen weer twee groote spionage-
ondernemingen ontdekt. Iu België
was het een wydvertakte organisatie,
waarvan 21 leden zyn gevangen ge
nomen. Nadat zy zieh maanden lang
hadden bepaald tot het zenden van
spionage-berichten over Nederland
naar Frankrijk, waren zy in Sopt.
overgegaan tot het voorbereiden van
aanslagen op spoordijken, spoorbrug
gen en andore kunstwerken. Daar
nevens stuurden zy dienstplichtigen
uit België naar Frankryk. Onder do.
gevangen genomenen zyn weer vier
vrouwen.
De ln Noord-Frankrijk ontdekte
verspiedings-organisatie stond onder
leiding der vrouw van een in 't
Fransche leger dienend officier. Z(j
was door het militaire bestuur te
Parijs in haar taak onderricht en naar
Noord-Frankryk gezonden. Onder haar
helpers z(jn twee vrouweD.
Ook van deze gevangenen lsreada
bewezen dat zy in tal van gevallen
door 't zenden van militaire berich
ten naar Frankryk zich aan verspie
ding hebben schuldig gemaakt.
In een derde verspiedings-aaak in
Belgié is den 26en dezer vonnis ge
veld. Negen der beschuldigden zyn
ter dood veroordeeld en gisteren
terechtgesteld. Tien waaronder
weder drie vrouwen zijn tot tucht
huisstraffen veroordeeld.
Uit Rusland.
Rusland heeft ook zyn mlnisterieslo
erisis gehad. Volgens de Beur'scourant
is Goremkyn tot rijkskanselier be
noemd, en zal deze ds leiding der
buitenlandsche zaken hebben. Do
voormalige gezant te Weenen, Sjebeko
zal keu daarby terzyde staan.
Uit Canada.
Ottawa, 80 October. Gevolg gevende
aan den eproep van den koning van
Engeland, heeft de Canadéesche ro-
geering besloteo, de overzeeacbe
expeditionaire troepen aan te vullen
met 100,000 man. Hun aantal bedraagt
thans resds 101,400, terwijl er ln
Oanada nog 71,500 worden geoefend.
Er was in het geheel reeds machtiging
tot het zenden van 150,000 man
gegeven, zoodat het totaal aal komen
op een kwart njilHoen.
E«n Japanioha raadgavlng
aan China.
Peking, 80 "October. De Japanscbe
regeeriüg heeft aan de Chineescho
den vriendschappelljken raad gegeven
om de maatregelen tot instelling van
een keizerryk uit te Btellen, naardien
zulk een stap zoo goed als zeker tot
troebelen zou leiden, die don vrede in
het Oosten en de belangen der in don
oorlog betrokken Europcesche mogend
heden in gevaar zouden brengen.
Vradasgaruchten.
Een bericht uit New York, dd. 30
dezer maakt melding van een onder
houd van den Ameflkaanschen ge
zant te Berlijn, met den Keizer. Al
gemeen is men van oordeel, dat
daarin over vredesonderhandelingen
en voor waardon is gesproken.
In verband met den militairen toe
stand, is men van meening, dat bet
thans de beste tyd voor Duitschland
is om vredesvoorstellen voorteleggen.
Volgens later berichten is President
WHson niet geneigd stappen te doen
in verband met de vredesgeruchlen,
zonder voldoende volmacht der In-
tenle-mogeadheden.
Wel wil hy de voorsteden aanne
men en ze aan de Entente over-
Eön proost van Botha.
Johannesburg, 29 'October. Het
smaadgeding, door generaal Botha
tegen Munnik gevoerd, Is heden be
slist. Munnik is veroordeeld tot een
boete van 50 of drie maanden
gevangenisstraf.
In den verkiezingstijd heeft Munnik
nl. in een rede gevraagd, wat gene
raal Botha had gedaan met de -134
staven goud, die in 1900 het eigendom
van do Zuid Afrikaanscho Republiek
waren, daarmede te verstaan gevende
dat Botha die ten eigen bate had
gobruikt. Botha klaagde toen Munnik
dadeiyk wegens smaad aan.
Ingezonden mededeeling.
Eczeem.
Eczeem begint gewooniyk met
kleine puistjes, vaak optredend tus
schen de vingers, in de oksel enz.,
die aan de huid een belderroode kleur
geven en vergezeld gaan van hevige
jeuk en prikkeling. Zy kunnen zich
spoedig uitbreiden en laten dsn patiënt,
rust noch duur.
Andere huidkwalen, die den lyder
veel ongemak en last bezorgen, zyn
gordelroos, vurigheid der huid, dauw
worm, netelroos, winterhanden, huid
uitslag enz.
Dè martelende jeuk en prikkelends
pyn van eczeem, gordelroos en alle
jeukende huidziekten worden ver
zacht door de eerste aanwending van
Foster's Zalf en zelfs hardnekkigs
gevallen, die jarenlang weerstand
boden aan andere behandeling, moes
ten spoedig zwichten voor de gene
zende eigenschappen van deze zalf.
Foster's Zalf (let op den juisten
naam) is te den Helder verkrjjgb. by
Alb. ten Klooster, Keizerstraat 98.
Toezending geschiedt franco na ontv.
v. postw. k f 1.76 p. doos. (29)